Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 9

¿Chʼixpe tul xitbʼil tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn?

¿Chʼixpe tul xitbʼil tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn?

1. ¿Jatumel kkanetel tqanil quʼn tuʼn tel qnikʼ tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul?

BʼALO in kubʼ t-xjelina jlu aj tok tkeʼyina qeju tqanil: «¿Tiʼ mas kbʼajel?». At nim nya bʼaʼn ex yajbʼil, tuʼntzunju in kubʼ kyximen xjal qa chʼix tul xitbʼil. ¿Axpe tok jlu? ¿Atpe jun tumel tzeʼn tuʼn tel qnikʼ tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul? At. Mlay tzaj kyqʼamaʼn xjal tiʼ kbʼajel, atzunte Jehová jaku tzaj tqʼamaʼn. In tzaj tqʼamaʼn Jehová toj Xjan Uʼj tiʼ kbʼajel qiʼj ex tiʼ kbʼajel tiʼj Txʼotxʼ (Isaías 46:10; Santiago 4:14).

2, 3. a) ¿Tiʼ xi kyqanin t-xnaqʼtzbʼen Jesús te? b) ¿Tiʼ xi ttzaqʼweʼn Jesús kye?

2 Aj tyolin Tyol Dios tiʼj xitbʼil, mintiʼ in yolin tiʼj qa kbʼel xitin Txʼotxʼ, sino atz in yolin tiʼj qa kʼelel qʼiʼn tkyaqil nya bʼaʼn. Noqtzun tuʼnj, ¿tzeʼn kbʼajel jlu? Kyaj t-xnaqʼtzaʼn Jesús qa kkawil Tkawbʼil Dios tibʼaj Txʼotxʼ (Lucas 4:43). Kyajtoq t-xnaqʼtzbʼen Jesús tuʼn tok kybʼiʼn jtojtoq tuʼn tul Tkawbʼil Dios, tuʼntzunju xi kyqanin te: «Qʼmantza qeye, ¿jtoj bʼan tjapun tkyaqil jlu ex alkye señ tzul chʼixtoq tula ex chʼixtoq tjapun bʼaj tqʼijlalil?» (Mateo 24:3). Mintiʼ xi tqʼamaʼn Jesús kye toj alkye ambʼil tuʼn tul, noq oʼkx xi tqʼamaʼn alkye junjun tiʼchaq che ikʼel aj chʼixtoq tul xitbʼil. In japun twiʼ aju tqʼama Jesús toj ambʼil jaʼlo, (qʼonka twitza tiʼj tqanil 24).

3 Toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj junjun tiʼchaq aju in tzaj kyyekʼin qa chʼix tul xitbʼil. Noqtzun tuʼnj, qa qaj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiquʼn at nim nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ, tnejel kʼelel qnikʼ tiʼj jun qʼoj ok toj kyaʼj.

OK JUN QʼOJ TOJ KYAʼJ

4, 5. a) ¿Tiʼ bʼaj toj kyaʼj tej otoqxi txi tzyet tuʼn tkawin Jesús? b) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Apocalipsis 12:12, ¿tiʼ bʼaj tzalu twitz Txʼotxʼ tej tetz xoʼn Satanás toj kyaʼj?

4 Toj xnaqʼtzbʼil 8 el qnikʼ tiʼj qa toj 1914 xi tzyet tuʼn tkawin Jesús toj kyaʼj (Daniel 7:13, 14). In tzaj tqʼamaʼn uʼj te Apocalipsis tiʼ bʼaj yajxitl: «Ok jun qʼoj maʼxix tuj kyaʼj; ate Miguel kyukʼix qe t-anjel e qʼojin tiʼj ju jil dragón; ax ikx ju jil dragón kyukʼix qe t-anjel e qʼojin». A Jesús in nok te Miguel, atzunte dragón in nok te Satanás. * Mintiʼ kambʼan Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel tiʼj qʼoj, tuʼntzunju e kutz xoʼn tzalu twitz Txʼotxʼ. ¡Nimlo e jaw tzalaj qe anjel toj kyaʼj! Noqtzun tuʼnj, ¿tiʼtoq kbʼajel kyiʼj xjal ateʼ twitz Txʼotxʼ? In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa tzultoq nim yajbʼil kyiʼj tuʼnju in qʼojin Tajaw il. Ojtzqiʼn tuʼn qa «mya nim qʼij tuʼn ttentl» (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

5 In nok tilil tuʼn Tajaw il tuʼn tok tbʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj xjal. At nim tqʼoj tuʼnju ya chʼix tel tiʼn Jehová ambʼil te tuʼn kukx tok tbʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj xjal. Qo xnaqʼtzan tiʼj tiʼ tqʼama Jesús tuʼn tbʼaj toj bʼajsbʼil tqʼijlalil.

AJU TUʼN TBʼAJ TOJ BʼAJSBʼIL TQʼIJLALIL

6, 7. ¿Tiʼ in tzaj tuʼn qʼoj ex tuʼn waʼyij toj ambʼil jaʼlo?

6 Qe nimaq qʼoj. Tqʼama Jesús jlu: «Porke qe xjal tuj jun nasyon che qʼojlel tiʼj juntl nasyon, ex che qʼojlel qe tnam kyiʼj mastl tnam» (Mateo 24:7). Naʼmxtoq tbʼaj jun maj jatumel o che kyim nim xjal toj qʼoj ik tzeʼn in bʼaj toj qqʼijlalil jaʼlo. In tzaj kyyekʼin jun kʼloj xjal nim kyoklen, aqeju in che xnaqʼtzan tiʼjju in bʼaj twitz tkyaqil Txʼotxʼ, qa atxix toj abʼqʼi 1914 o che kyim mas te 100 millón xjal tuʼn kypaj qʼoj. Toj abʼqʼi 1900 a 2000 e kyim mas te oxe maj kyajlal xjal twitzju e kyim kyoj qeju 1,900 abʼqʼi otoq che ikʼ. Noqpe ximana tiʼj jniʼ kʼixkʼoj ex yajbʼil o tzikʼx kyuʼn nim millón xjal.

7 Aju waʼyij. Tqʼama Jesús qa tzul «weʼyaj» (Mateo 24:7). At nim wabʼj toj ambʼil jaʼlo, noqtzun tuʼnj, ateʼ nim xjal in nikʼx waʼyij kyuʼn tkyaqil qʼij. ¿Tiquʼn? Tuʼnju mintiʼ kypwaq tuʼn tlaqʼet kywa moqa mintiʼ kytxʼotxʼ tuʼn tok kyawal. At mas te 1,000 millón xjal noq oʼkx in najbʼen jun dólar kyuʼn toj jun qʼij. In tzaj tqʼamaʼn Organización Mundial de la Salud qa in che kyim nim millón kʼwaʼl toj jun abʼqʼi ex in bʼaj jlu tuʼnju mintiʼxix kywa.

8, 9. a) ¿Alkye tten o japun twiʼ aju kyaj tqʼamaʼn Jesús kyiʼj kyaqnajnabʼ? b) ¿Tiʼ o tzaj kyuʼn yabʼil?

8 Qe kyaqnajnabʼ moqa terremotos. Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa «ktzajel kyaqnajnabʼ kyuwxix» (Lucas 21:11). Tkyaqil abʼqʼi in che ayon xjal tuʼn kytzaj kyaqnajnabʼ kyuwxix. Atxix toj abʼqʼi 1900 o che kyim mas te kabʼe millón xjal kyuʼn kyaqnajnabʼ. Ax tok, at mas onbʼil kyuʼn xjal tuʼn tel nikʼbʼaj tiʼj qa chʼix ttzaj jun kyaqnajnabʼ, noqtzun tuʼnj, kukx in che kyim xjal tuʼn jlu.

9 Qe yabʼil. Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa tzultoq «txʼuʼj yabʼil», toj juntl yol, che ultoq yabʼil kwest tuʼn tkanet qʼanbʼil kyiʼj ex jun rat naj che yabʼtel txqantl xjal tuʼn, ex che kyimeltoq nim xjal tuʼn (Lucas 21:11). Ojtzqiʼn kyuʼn aj qʼanel alkye qʼanbʼil at kyiʼj junjun yabʼil, noqtzun tuʼnj, naʼmx tkanet qʼanbʼil kyuʼn kyiʼj kykyaqil. Nya oʼkxju, ax ikx in tzaj tchikʼbʼaʼn jun tqanil qa in che kyim nim millón xjal toj jun abʼqʼi tuʼn nimxix qulbʼaj, tuʼn paludismo ex tuʼn cólera moqa aju in nel ex in jaw quʼn. Ex kyoj qeju 40 abʼqʼi o che ikʼ, o tzʼel nikʼbʼaj kyiʼj juntl 30 yabʼil ex at junjun mintiʼ qʼanbʼil kyiʼj.

AJU KYMOD XJAL TUʼN TTEN TOJ BʼAJSBʼIL TQʼIJLALIL

10. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 2 Timoteo 3:1-5, ¿tzeʼn kymod xjal tuʼn tten toj mankbʼil tqʼijlalil?

10 In tzaj tqʼamaʼn 2 Timoteo 3:1-5: jlu: «Tuj mankbʼil tqʼijlalil tzul nim yajbʼil». Tzaj tchikʼbʼaʼn apóstol Pablo qa kteltoq kymod xjal ik tzeʼn jlu:

  • Oʼkx tok kykʼuʼj kyiʼjx.

  • Oʼkx tok kykʼuʼj tiʼj pwaq.

  • Mibʼan che niman tyol kyman.

  • Mibʼan che niman te Dios.

  • Mintiʼ kykʼujlalil kyiʼj toj kyja.

  • Mintiʼ in kyjakʼun kyibʼ.

  • In che ok ten qʼojil kyiʼj kyukʼil ex txʼuʼj kywiʼ.

  • Mas tok kykʼuʼj tiʼj achbʼil ex mya tiʼj Dios.

  • In xi kyqʼamaʼn qa kʼujlaʼn Dios kyuʼn, pero mintiʼ in che bʼin te.

11. Ik tzeʼn in tzaj tyekʼin Salmo 92:7, ¿tiʼ kbʼajel kyiʼj nya bʼaʼn xjal?

11 ¿Ikpe kymod xjal ik tzeʼn jlu jatumel najliya? Ateʼ nim xjal ik kymod ik tzeʼn jlu twitz tkyaqil Txʼotxʼ. Noqtzun tuʼnj, kbʼantel jun tiʼ tuʼn Jehová tuʼn tkyaj toj tbʼanel. In tzaj ttziyen jlu: «Qe xjal mya bʼaʼn, maske che chʼiy ik tzaʼn kʼul, ex maske che ok qʼinun, pero a jlu oʼkx kʼajbʼel tuʼn kynaj te jumajx» (Salmo 92:7). A jlu in tzaj tyekʼin qa che kbʼel naj xjal nya bʼaʼn te jumajx.

QEJU TBʼANEL TIʼCHAQ TOJ BʼAJSBʼIL TQʼIJLALIL

12, 13. ¿Tiʼ o tzaj t-xnaqʼtzaʼn Jehová qe toj bʼajsbʼil tqʼijlalil?

12 Kyaj qʼamaʼn toj Tyol Dios qa tzultoq nim kʼixkʼoj ex yajbʼil kyiʼj xjal toj bʼajsbʼil tqʼijlalil. Noqtzun tuʼnj, ax ikx kyaj tqʼamaʼn qa che ikʼeltoq tbʼanel tiʼchaq.

«Aju tqanil bʼaʼn lu tiʼj tkawbʼil Dios kxel pakbʼet tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ» (Mateo 24:14).

13 Kchʼiyil kyojtzqibʼil xjal tiʼj Tyol Dios. Tej tkubʼ ttzʼibʼin jun tmajen Dios Daniel tbʼi aju tuʼn tbʼaj toj bʼajsbʼil tqʼijlalil, tqʼama jlu: «Aju kynabʼl xjal kchʼiyil» (Daniel 12:4). A jlu in tzaj tyekʼin qa kʼoniltoq Dios kyiʼj tmajen tuʼn tel mas kynikʼ tiʼj Tyol. Mas japun twiʼ jlu toj abʼqʼi 1914. Jun techel, o tzaj t-xnaqʼtzaʼn Dios qe jniʼ toklen tbʼi ex tiʼ t-ximbʼetz at tiʼj Txʼotxʼ. O tzaj tyekʼin qe aju axix tok tiʼj chojbʼil, aju in bʼaj qiʼj aj qkyim ex aju qa che jawil anqʼin kyimni. Ax ikx o tzʼel qnikʼ tiʼj qa oʼkx Tkawbʼil Dios kxel bʼinchante tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn in tzaj qiʼj. Ex o tzʼel qnikʼ tiʼj tzeʼn tuʼn qtzalaj ex tuʼn qanqʼin ik tzeʼn tajbʼil Dios. Noqtzun tuʼnj, ¿tiʼ in bʼant kyuʼn tmajen Dios tukʼilju o tzʼel kynikʼ tiʼj? Tzul qʼoʼn tzaqʼwebʼil tiʼj jlu toj juntl yol kyaj qʼamaʼn toj Tyol Dios, (qʼonka twitza tiʼj tqanil 21 ex 25).

14. ¿Jatumel in xi pakbʼet tbʼanel tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios ex alkyeqe in che pakbʼan tiʼj?

14 Kxeltoq pakbʼet Tyol Dios twitz tkyaqil Txʼotxʼ. Tej tyolin Jesús tiʼj bʼajsbʼil tqʼijlalil, tqʼama jlu: «Aju tqanil bʼaʼn lu tiʼj tkawbʼil Dios kxel pakbʼet tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ» (Mateo 24:3, 14). In xi pakbʼet tbʼanel tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios kyoj 240 nimaq tnam ex toj mas te 900 yol. Twitz tkyaqil Txʼotxʼ in che pakbʼan testigos de Jehová, aqeju junxitl kyyajil ex tzajniqe kyoj «kykyaqil nasyon» tuʼn kyonin kyiʼj xjal tuʼn tel kynikʼ tiʼj Tkawbʼil Dios ex aju tbʼanel tzul tiʼn kye xjal (Apocalipsis 7:9). Noq kukx in bʼant jlu kyuʼn testigos de Jehová ex mintiʼ in xi kyqanin pwaq kye xjal. Ik tzeʼn kyaj tqʼamaʼn Jesús, in che el ikʼun kyuʼn nim xjal ex in che qʼojin kyiʼj. Noqtzun tuʼnj, mintiʼx jun tiʼ jaku tzʼel tiʼn ambʼil qe tuʼn kukx qpakbʼan (Lucas 21:17).

¿TIʼ TEYA KBʼANTEL TUʼN?

15. a) ¿Qʼuqlipe tkʼuʼja tiʼj qa in qo anqʼin toj bʼajsbʼil tqʼijlalil ex tiquʼn ik teya t-ximbʼetz ik tzeʼn jlu? b) ¿Tiʼ kbʼajel kyiʼj qeju in che bʼin te Jehová ex kyiʼj qeju mintiʼ in che bʼin te?

15 ¿Qʼuqlipe tkʼuʼja qa in qo anqʼin toj bʼajsbʼil tqʼijlalil? In japun kywi nim yol e kyaj qʼamaʼn toj Tyol Dios tiʼj bʼajsbʼil tqʼijlalil. Chʼix ttzaj tqʼamaʼn Jehová tuʼn miʼn qpakbʼan tiʼj tbʼanel tqanil ex oktzun tzul xitbʼil moqa aju «mankbʼil tqʼijlalil» (Mateo 24:14). ¿Tiʼtzun aju xitbʼil? In yolin jlu tiʼj Armagedón, aju qʼoj jatumel kbʼel tnajsaʼn Dios tkyaqil nya bʼaʼn. Kʼajbʼel Jesús ex qe anjel tuʼn Jehová tuʼn kykubʼ tnajsaʼn xjal mintiʼ in che nimen te nix te Tkʼwaʼl (2 Tesalonicenses 1:6-9). Aj tbʼaj Armagedón, mlay sbʼuntl Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel kyiʼj xjal. Kykyaqil qeju in che bʼin te Jehová ex kukx in che onin tiʼj Tkawbʼil, kʼokel kyqʼoʼn kywitz tiʼj tzeʼn kjapunel twi tkyaqil ttziybʼil (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. ¿Tiʼ teya kbʼantel tuʼn tuʼnju ma tzʼel tnikʼa tiʼj qa chʼix tul xitbʼil?

16 Ya chʼix tul xitbʼil tiʼj tkyaqilju tokx tjaqʼ tkawbʼil Satanás. Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn t-ximana tiʼj tiʼ kbʼantel tuʼna. Taj Jehová tuʼn tok tilil tuʼna tuʼn telxix tnikʼa tiʼj Tyol. Kyjuʼtzun, bʼaʼn tuʼn tok tqʼoʼna toklen t-xnaqʼtzbʼila (Juan 17:3). Ax ikx in nok kychmon kyibʼ testigos de Jehová tkyaqil seman. Kyoj qeju chmabʼil in nok kyuʼn, in che onin kyiʼj xjal tuʼn tel kynikʼ tiʼj Tyol Dios. Bʼaʼn tuʼn tok tilil tuʼna tuʼn t-xiʼya kyoj kychmabʼil (kjawil uʼjit Hebreos 10:24, 25). Aj tel tnikʼa tiʼj qa il tiʼj tuʼn tbʼant junjun chʼixpubʼil tuʼna, miʼn kubʼ t-ximana kabʼe maj. Aj kybʼant jlu tuʼna, kchʼiyil mas tamiwbʼila tukʼil Jehová (Santiago 4:8).

17. ¿Tiquʼn chʼixmi kykyaqil xjal noq che jawil labʼin aj tul xitbʼil?

17 Tqʼama apóstol Pablo qa tzul xitbʼil kyibʼaj nya bʼaʼn xjal «ik tzaʼn jun eleqʼ nnuʼl qonikʼan», aju mintiʼ in nayon jun xjal tiʼj (1 Tesalonicenses 5:2). Ex tqʼama Jesús qa mlay tzʼok kyqʼoʼn xjal kywiʼ kyiʼj yekʼbʼil at qa in qo anqʼin toj bʼajsbʼil tqʼijlalil. Tej tyolin Jesús tiʼj jlu, tqʼama: «Aju tqʼijlalil ok wule, aqine skʼoʼmaj qine tuʼn Dios tuʼn ntene kyukʼil xjal, ik tten ik tzaʼn tuj tqʼijlalil tej tten Noé. Porke tuj tqʼijlalil tej naʼnxtoq ttzaj qʼeqabʼ, in che waʼn xjal ex in che kʼan, in che mojeʼ xinaq tukʼil kyxuʼjil ex qe xuʼj tukʼil kychmil, kukxtoq kybʼinchante jlu tuj qʼij tej tokx Noé tuj matij bark; ex mintiʼtoq tok kykwent tiʼj tej ttzaj qʼeqabʼ kyibʼaj; kykyaqiltzun e jeʼx qʼiʼn tuʼn aʼ. Ikxtzun kbʼajelju ok wule aqine skʼoʼmaj qine tuʼn Dios tuʼn ntene kyukʼil xjal» (Mateo 24:37-39).

18. ¿Tiʼ tqʼama Jesús tuʼn tbʼant quʼn?

18 Tqʼama Jesús qa jaku qo el tzpet kyuʼn «achbʼil te twitz txʼotxʼ ex tuʼn kʼaj qʼeʼn» ex «tuʼnju tichaq in bʼaj» qkʼuʼj tiʼj. Tqʼama qa «mya yajku» tzul xitbʼil ex qa tzul kyibʼaj kykyaqil xjal twitz tkyaqil Txʼotxʼ. Ax ikx tqʼama jlu: «Kyjaʼtzun che xqʼuqine ex che naʼne Dios tkyaqil qʼij, tuʼntzun kykolpaje te tkyaqilju tzul, ex tuʼn kykubʼ weʼye nwitze, aqine skʼoʼmaj qine tuʼn Dios tuʼn ntene kyukʼil xjal» (Lucas 21:34-36). ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn aju nabʼil tqʼama Jesús? Tuʼnju chʼix tpon ambʼil tuʼn tkubʼ najsaʼn tkyaqilju tokx tjaqʼ tkawbʼil Satanás. Oʼkx che kjel anqʼin qe xjal in tzalaj Jehová ex Jesús kyiʼj, ex che tel te jumajx toj akʼaj twitz Txʼotxʼ (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).

^ taqik' 4 Qa taja chʼintl tqanil tiʼj Miguel, qʼonka twitza tiʼj tqanil 23.