Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

In tzaj tyekʼin jun piẍ abʼj qa ax tok ten rey David

In tzaj tyekʼin jun piẍ abʼj qa ax tok ten rey David

 Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Biblia, kawin David toj tnam Israel ex anqʼin toj siglo 11 tjaqʼxi ambʼil qʼiʼn quʼn jaʼlo. Ax ikx, e kawin qe tyajil toj nim syent abʼqʼi. Noqtzun tuʼnj, ateʼ junjun xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa nya ax tok anqʼin rey David toj ambʼil ojtxe ex qa kʼitzqeku kubʼ kytzʼibʼin xjal txʼolbʼabʼil tiʼj. Pero, ¿axpe tok ten rey David?

 Toj 1993, kanet jun piẍ abʼj tuʼn arqueólogo Avraham Biran ex qeju e onin tiʼj atz Tel Dan, toj jawni te Israel. Ex tzʼibʼin txol yol lu tiʼj abʼj: «Qeju toj tja David». Toj ojtxe yol semítico kubʼ tzʼibʼin qe yol lu ex kubʼ bʼinchaʼn toj siglo 9 tjaqʼxi ambʼil qʼiʼn quʼn jaʼlo. Kubʼlo kytzʼibʼin tyajil Aram qe txol yol lu tiʼj jun monumento tuʼn tjaw kynimsan kyibʼ tuʼnju otoq che kambʼan tiʼj tnam Israel.

 In tzaj tqʼamaʼn uʼj Bible History Daily jlu: «Ateʼ junjun mintiʼ ok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa ax tok txol yol ‹qeju toj tja David› [...]. Noqtzun tuʼn, chʼixme kykyaqil xnaqʼtzal tiʼj Biblia ex qeju in che xnaqʼtzan tiʼjju ikʼ ojtxe, nya kwest ela toj kywitz tuʼn t-xi kynimen qa ax tok aju tzʼibʼin tiʼj abʼj kanet atz Tel Dan. Ax ikx, kyqʼama qa atzun tnejel yekʼbʼil jlu tiʼj qa ax tok ten rey David toj ambʼil ojtxe ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Biblia. Atzun piẍ abʼj lu, jun kyxol qeju mas nim toklen o kanet kyuʼn qeju in che xnaqʼtzan tiʼjju ikʼ ojtxe ex in yolin uʼj Biblical Archaeology Review tiʼj».