Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¿Mape bʼaj tgana tuʼnju at pandemia?

¿Mape bʼaj tgana tuʼnju at pandemia?

 ¿In kubʼpe tnaʼna qa in sikta tuʼnju at COVID-19? Qa ikju, nya tjunalxa in bʼaj jlu tiʼja. Twitz tkyaqil Txʼotxʼ, in nok tilil kyuʼn xjal tuʼn kyanqʼin bʼaʼn akux at pandemia. In tzaj tqʼamaʼn doctor Hans Kluge, director regional te Organización Mundial de la Salud atz Europa, qa in nok tilil kyuʼn nim xjal «tuʼn tbʼant junjun tiʼchaq kyuʼn tuʼntzun tweʼ COVID-19». Ex tqʼamatl jlu: «Kyoj ambʼil lu, mas jun rat jaku tzaj bʼaj qkʼuʼj ex jaku bʼaj qgan».

 Qa in bʼaj tgana tuʼn pandemia, miʼn tzaj bʼaj tkʼuʼja. Toj ambʼil lu, jaku tzʼonin Biblia tiʼja ik tzeʼn in nonin kyiʼj nim xjal in kubʼ kynaʼn siktleʼn tuʼn tpaj pandemia.

 ¿Tiʼ aju tuʼn tbʼaj tgana tuʼn pandemia?

 Qa in bʼaj tgana tuʼnju at pandemia, nya jun yabʼil lu. Atz in yolin jlu tiʼj kymod xjal in kubʼ kyyekʼin toj jun ambʼil kwest ex kyuʼn chʼixpubʼil o che tzaj tuʼn pandemia. Junxitl kymod teyele junjun xjal in kubʼ kyyekʼin, pero chʼixme kykyaqilx in kubʼ kynaʼn junjun tiʼchaq ik tzeʼn jlu:

  •   Nya kyaj tuʼn tbʼant jun tiʼ kyuʼn

  •   In bʼaj kychʼexpuʼn kywa ex or tuʼn kyjtan

  •   Jun rat in tzaj kyqʼoj

  •   In che sikt kyuʼn junjun aqʼuntl aju mintiʼtoq in che sikt kyuʼn tnejel

  •   Kwest tuʼn tok kyqʼoʼn kywiʼ kyiʼj junjun tiʼchaq

  •   In kubʼ kynaʼn qa mintiʼ qʼuqbʼil kykʼuʼj

 Qa in bʼaj tgana, ¿tiquʼn jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼja?

 Qa in bʼaj qgan tuʼnju at pandemia, jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn qiʼj ex kyiʼj txqantl. Qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ tiʼj jlu, chebʼe chebʼe jaku txi qqʼoʼn ambʼil tuʼn miʼn tok qxqʼuqin qibʼ tiʼj COVID-19. Maske kukx in tzaj yabʼil kyiʼj mas xjal, aj tbʼet ambʼil jaku kubʼ qximen qa nya il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ ex qa nya il tiʼj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj. Aj tbʼaj qgan kyiʼj nim tiʼchaq in tzaj qʼamaʼn tuʼn tbʼant quʼn, jaku txi qjyoʼn tumel tuʼn tten mas tzaqpibʼil qe ex tuʼn jlu jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn qiʼj ex kyiʼj txqantl.

 Akux at pandemia, ateʼ nim xjal o tzʼel kynikʼ tiʼj qa ax tok qe yol lu: «Qa ma tzaj bʼaj tkʼuʼja ok ttzaj yajbʼil tiʼja, myatzun nim tipuna [ktel]» (Proverbios 24:10). Noqtzun tuʼnj, in tzaj tqʼoʼn Biblia junjun tbʼanel consej ex jaku che onin qiʼj kyoj ambʼil kwest ik tzeʼn toj pandemia.

 ¿Alkyeqe consej ateʼ toj Biblia jaku che onin tiʼja tuʼn miʼn tbʼaj tgana toj ambʼil te pandemia?

  •   Miʼn tzʼok laqʼeʼya kytxlaj xjal, pero jyoma tumel tuʼn tyolina kyukʼil

     Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Ok ttzaj jun mya bʼaʼn tiʼj [jun xjal], nnoʼk tamiw ik tzaʼn jun terman» (Proverbios 17:17).

     ¿Tiquʼn nim toklen?: Tuʼnju in che onin tbʼanel qamiw qiʼj tuʼn kukx qtzalaj (1 Tesalonicenses 5:11). Qatzun ma qo ten qjunalx toj nim ambʼil, jaku tzaj yabʼil qiʼj (Proverbios 18:1).

     ¿Jakupe bʼant jlu tuʼna?: Kukx yolina kyukʼil tamiwa toj teléfono, toj videollamada, toj correo electrónico moqa kyoj mensaje. Jaku chex tllamarina qa nyaxix bʼaʼn in nex tqʼija. Ex qaninxa kye tzeʼn ateʼ moqa tiʼ in bʼant kyuʼn. Jaku bʼaj kyonin kyibʼe tuʼntzun tkubʼ kyximane tiʼ jaku bʼant kyuʼne tuʼntzun kyexe twitz pandemia. ¿Jakupe tzʼonina tiʼj jun tamiwa? Qa ma bʼant jlu tuʼna, kʼelel tnikʼa tiʼj qa jaku che tzalaje.

  •   Ximana tiʼjju tbʼanel jaku tzaj tiʼn teya

     Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Tzʼajbʼenxwit tkyaqil [ambʼil] kyuʼne tuʼn kybʼinchanteye bʼaʼn» (Efesios 5:16).

     ¿Tiquʼn nim toklen?: Tuʼnju qa ma tzʼajbʼen ambʼil quʼn toj tumel jaku ten tbʼanel qximbʼetz ex kʼonil jlu qiʼj tuʼn miʼn ttzaj bʼajxix qkʼuʼj (Lucas 12:25).

     ¿Jakupe bʼant jlu tuʼna?: Ximana kyiʼj junjuntl tiʼchaq jaku che bʼant tuʼna ex nya kyiʼj qeju ya mlay che bʼant tuʼna. Jun techel, bʼalo jaku ten ambʼil tiʼja tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna jun tiʼ mas tgana moqa alkyexku juntl tiʼ. Ex jakulo tena mas ambʼil kyukʼil toj tjaya.

  •   Kukx bʼinchama junjun tiʼchaq

     Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Kybʼinchame tkyaqil [...] tuj ttxolil» (1 Corintios 14:40).

     ¿Tiquʼn nim toklen?: Ateʼ junjun xjal in che tzalaj aj tok tilil kyuʼn tuʼn kukx t-xi kybʼinchaʼn junjun aqʼuntl ex mintiʼ in tzaj bʼaj kykʼuʼj.

     ¿Jakupe bʼant jlu tuʼna?: Bʼinchama jun horario kyiʼj tiʼchaq jaku che bʼant tuʼna. Ximana tiʼj alkye or kxeʼla aqʼunal, alkye or kbʼel tbʼinchaʼna qe tarea toj escuela ex qe aqʼuntl toj tjaya. Ex miʼn tzikʼ tnaʼl tuʼna tuʼn t-ximana tiʼj tamiwbʼila tukʼil Dios. Ax ikx, ximana kyiʼj junjun tiʼchaq jaku bʼant tuʼna, ik tzeʼn tuʼn ttena kyukʼil toj tjaya, tuʼn texa bʼetil ex tuʼn tbʼinchana ejercicio. Aj tikʼ junjun ambʼil, qʼonka twitza tiʼjju otoq kubʼ t-ximana ex bʼinchama qe chʼixpubʼil qa il tiʼj.

  •   Bʼaʼn tuʼn tnaqʼeta kyiʼj junjun ambʼil te abʼqʼi

     Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Aju xjal at tnabʼl, ok t-xi tkeʼyin qa kyjaʼ ttzaj xobʼajil tibʼaj, in jyon naj tumel tuʼn tex twitz» (Proverbios 22:3).

     ¿Tiquʼn nim toklen?: In nonin Qʼij ex kyqʼiqʼ qiʼj tuʼn miʼn ttzaj yabʼil tiʼj qxmilal nix tiʼj qximbʼetz. Noqtzun tuʼnj, at maj mlay qo tzalaj toj tkyaqil ambʼil tiʼj Qʼij nix tiʼj kyqʼiqʼ. ¿Tiquʼn? Tuʼnju in chʼexpaj clima toj junjun lugar.

     ¿Jakupe bʼant jlu tuʼna?: Qa chʼinx tkubʼ jbʼal, bʼinchama junjun chʼixpubʼil toj tjaya ex toj taqʼuna tuʼntzun ttzalaja tiʼj Qʼij. Ximana tiʼj tuʼn texa bʼetil maske at cheʼw. Qa jaku bʼant, jyoʼnktza junjun xbʼalun jaku tzʼajbʼen tuʼna tuʼntzun miʼn tokx tjapun tibʼa.

     Qa chʼinx txi tzyet qʼijel, xqʼuqin tibʼa tuʼnju mas nim xjal in che ex bʼetil. Ximana tiʼj jatumel kxeʼla ex txiʼya toj jun or jatumel nya nim xjal in pon.

  •   Kukx bʼinxa qe kawbʼil in tzaj qʼamaʼn tiʼj COVID-19

     Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «[Aju] xjal mintiʼ tnabʼl jurat in jaw kyaqpaj ex tuj twitz qa bʼaʼn taʼ» (Proverbios 14:16).

     ¿Tiquʼn nim toklen?: Jaku qo kyim tuʼn COVID-19 ex jaku tzʼel qiqen kyiʼj txqantl qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ.

     ¿Jakupe bʼant jlu tuʼna?: Qʼonka twitza kyiʼj akʼaj ley in che kubʼ qʼoʼn jatumel in nanqʼina ex tzeʼn taʼ tkyaqil, ex ximana tiʼj qa kukx in nok t-xqʼuqin tibʼa. Ax ikx, ximana tiʼj tiʼ in tzaj tiʼja ex kyiʼj toj tjaya tuʼnju in bʼant tuʼna.

  •   Laqʼeka ttxlaj Dios

     Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Che laqʼexe ttxlaj Dios, ax ikx te ktzajel laqʼeʼ kyukʼile» (Santiago 4:8).

     ¿Tiquʼn nim toklen?: Jaku tzʼonin Dios tiʼja tuʼn texa twitz alkyexku nya bʼaʼn (Isaías 41:13).

     ¿Jakupe bʼant jlu tuʼna?: Paʼmila chʼin ambʼil tuʼn tuʼjina tiʼj Tyol Dios tkyaqil qʼij. ¿Jakupe tzʼok lepeʼya tiʼj programa tuʼn quʼjin tiʼj Tyol Dios?

 ¿Ope tzʼok tbʼiʼna qa kukx in nok kychmon kyibʼ testigo de Jehová maske at pandemia? Twitz tkyaqil Txʼotxʼ, in nok kyconectarin kyibʼ toj videoconferencia tuʼn tok kychmabʼil tkyaqil seman, tuʼn kyten toj asamblea ex tuʼn kyten toj Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo. Qa taj teya tuʼn ttena kyukʼil toj kychmabʼil, jaku yolina kyukʼil.

 Junjun texto jaku che onin tiʼja qa in bʼaj tgana toj ambʼil te pandemia

 Isaías 30:15: «Qa ma che kubʼ txuleye ex qa ma qeʼ kykʼuʼje wiʼje, oktzun kykʼmaʼye kyipumale».

 ¿Tiʼ t-xilen?: Qa ma tzʼok qeʼ qkʼuʼj kyiʼj consej in tzaj tqʼoʼn Dios, jaku tzʼonin qiʼj tuʼn miʼn ttzaj bʼaj qkʼuʼj kyoj ambʼil kwest.

 Proverbios 15:15: «Kykyaqil qʼij mya bʼaʼn in che ela teju xjal in bʼisun, atzunju xjal in tzalaj, kykyaqil qʼij in che ok puro bʼaʼn te te».

 ¿Tiʼ t-xilen?: Qa ma qo ximen kyiʼj tbʼanel tiʼchaq, jaku che onin qiʼj tuʼn qtzalaj maske atoʼ toj jun ambʼil kwest.

 Proverbios 14:15: «Aju xjal mintiʼ tnabʼl in xi tniman tkyaqil aju in tzaj qʼmaʼn te; atzunju xjal at tnabʼl tok tkwent tiʼj jatum in bʼet».

 ¿Tiʼ t-xilen?: Nim toklen tuʼn t-xi qbʼiʼn qe kawbʼil in che kubʼ qʼoʼn tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ ex mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen naj qa mintiʼ kyajbʼen.

 Isaías 33:24: «Mi jun xjal najl tuj tnam ok tmaʼ kyjaʼ: Yabʼ qine».

 ¿Tiʼ t-xilen?: In tzaj ttziyen Dios qe qa kʼelel tiʼn tkyaqil yabʼil.