Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Ahmad Gharabli/AFP via Getty Images

¡KUKX QO XQʼUQIN!

¿Jakupe tzʼok kychmon kyibʼ tnam tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn tuʼn clima? | ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj jlu?

¿Jakupe tzʼok kychmon kyibʼ tnam tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn tuʼn clima? | ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj jlu?

 Toj domingo 20 te noviembre te 2022, kubʼaj jun Conferencia tuʼn Naciones Unidas tiʼj Cambio Climático (COP27). Kubʼ kyximen qeju e ten toj chmabʼil lu tuʼn tjaw kychmoʼn pwaq tuʼntzun kyonin kyiʼj tnam mas jaku tzaj nya bʼaʼn kyiʼj tuʼn clima. Maske nim toklen aju bʼant kyuʼn, nim xjal in kubʼ ximante qa mlay tzʼonin jlu tiʼj nya bʼaʼn in tzaj tuʼn clima.

  •   «Bʼaʼn in nela toj nwitze tuʼn tkubʼ ximet tuʼn tjaw chmet pwaq tuʼn t-xi bʼinchet tiʼj nya bʼaʼn in tzaj tuʼn clima [...]. Qʼanchaʼl qa nya oʼkx jlu tuʼn tbʼant quʼn [...]. Kukx jaku tzaj nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ» (António Guterres, secretario general te Naciones Unidas; 19 te noviembre te 2022).

  •   «Kukx jaku tzaj nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ tuʼn clima» (Mary Robinson, ex-presidenta te Irlanda ex ex-alta comisionada te ONU kye Derechos Humanos; 20 te noviembre te 2022).

 Mas in tzaj bʼaj kykʼuʼj kuʼxun tiʼjju jaku bʼaj tiʼj Txʼotxʼ. ¿Atpe jun tiʼ jaku bʼant kyuʼn kykyaqil tnam tuʼn kyxqʼuqin tiʼj Txʼotxʼ tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn tiʼj tuʼn clima? ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj jlu?

¿Jakupe bʼaj kyonin kyibʼ tnam ex tbʼanelpe jaku tzʼela aju in kubʼ kyximen?

 Maske in nok tilil kyuʼn xjal tuʼn kyximen tiʼj tiʼ jaku bʼant kyuʼn tuʼn kyonin tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ tuʼn clima, in tzaj tqʼamaʼn Biblia qa mlay ten kyipumal tuʼn tbʼant tkyaqil kyuʼn. Qo xnaqʼtzan tiʼj kabʼe tiquʼn:

  •   «Aju ẍoʼk tiʼj, mlay bʼant tjiqumanjtz tiʼj» (Eclesiastés 1:15).

     ¿Tiʼ t-xilen?: Mlay bʼaʼn jun tbʼanel aqʼuntl kyuʼn gobierno tuʼnju mintiʼ e kubʼ bʼinchaʼn xjal tuʼn kykawin kyibʼaj txqantl (Jeremías 10:23). Maske in nok tilil kyuʼn tnam tuʼn tbʼaj kyonin kyibʼ, mlay txi kybʼinchaʼn tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn in tzaj twitz Txʼotxʼ.

  •   «Oʼkx tok kykʼuʼj [xjal] kyiʼjx, ex oʼkx tok kykʼuʼj tiʼj pwaq [...], ex mintiʼ in chewix kykʼuʼj» (2 Timoteo 3:2, 3).

     ¿Tiʼ t-xilen?: Kyaj qʼamaʼn toj Biblia qa oʼkx che ximel xjal kyiʼjx ex qa mlay che aqʼunan junx tuʼn kyonin kyiʼj txqantl. ¿Nyape a jlu in nok qkeʼyin toj ambʼil jaʼlo?

Bʼaʼn tuʼn tten qʼuqbʼil qkʼuʼj

 Tuʼn miʼn tkubʼ xiten Txʼotxʼ, mintiʼ toklen tukʼilju in tzaj kytziyen gobierno. ¿Tiquʼn? Tuʼnju ya o jaw tskʼoʼn Dios jun Rey at tipumal tuʼn tkawin tibʼaj tkyaqil. ¿Alkye? A Jesucristo. Ex in tzaj tqʼamaʼn Biblia jlu tiʼj:

  •   «Ma tzaj qʼoʼn toklen tuʼn tkawin, ex kʼokel qʼoʼn qe tbʼi kyjaʼ: Qʼol Nabʼl maʼxix t-xilen, Dios maʼxix tipumal, Mambʼaj te jumajx, Nejenel tuʼn kyten xjal tuj txubʼtxaj» (Isaías 9:6).

 A Jesús kʼokel te Rey toj Tkawbʼil Dios, jun kawbʼil at toj kyaʼj (Mateo 6:10). At tipumal Jesús, at tnabʼil ex taj tuʼn t-xqʼuqin tiʼj Txʼotxʼ ex kyiʼj qeju in che anqʼin twitz (Salmo 72:12, 16). Aj tkawin Jesús, kbʼel t-xiten kykyaqil «qeju ma naj twitz txʼotxʼ kyuʼn» ex kʼokel Txʼotxʼ te akʼaj tuʼn (Apocalipsis 11:18; Isaías 35:1, 7).

 Qa taja tuʼn tok tbʼiʼna mas tqanil tiʼjju kbʼantel tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ tuʼn clima, jaku jaw tuʼjina xnaqʼtzbʼil «¿Tiʼ kyaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj clima ex tiʼj ambʼil tzul?».