Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¡KUKX QO XQʼUQIN!

Aju in bʼant kyuʼn okslabʼil tiʼj qʼoj in bʼaj Ucrania | ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios?

Aju in bʼant kyuʼn okslabʼil tiʼj qʼoj in bʼaj Ucrania | ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios?

 Qʼonka twitza tiʼjju o tzaj kyqʼamaʼn junjun nejenel kye okslabʼil tiʼj qʼoj in bʼaj toj tnam Ucrania.

  •   «Naʼmx ttzaj tqʼamaʼn patriarca Kirill, aju nejenel te Iglesia ortodoxa te Rusia, jun tyol tiʼj qʼoj in nok tuʼn tnam Rusia […]. Aju campaña o tzʼok tuʼn T-iglesia tiʼj tnam Ucrania, in najbʼen tuʼn Putin tuʼn t-xi tqʼamaʼn qa toj tumel in nok qʼoj jlu» (EUobserver, 7 te marzo te 2022).

  •   «Tqʼama patriarca Kirill […] qa aju qʼoj in nok tiʼj tnam Ucrania, in najbʼen tuʼn tkubʼ tiʼj il. Kyuʼn yol lu, in kubʼ kyximen xjal qa tbʼanel tuʼn tok qʼoj tuʼn tnam Rusia tiʼj tnam Ucrania» (AP News, 8 te marzo te 2022).

  •   «Aju nejenel Epifanio I te Kiev ex aju nejenel te Iglesia ortodoxa toj tnam Ucrania, kubʼ tkʼiwlaʼn qe xjal toj lunes ex xi tqʼamaʼn kye tuʼn kyqʼojin kyiʼj soldad te Rusia. Ax ikx tqʼama qa nya jun il aj kykubʼ bʼyoʼn soldad te Rusia» (The Jerusalem Post, 16 te marzo te 2022).

  •   «In qo onine kyiʼj soldad te Ucrania ex kyiʼj kykyaqil qeju in che onin qiʼje. In che kubʼ qkʼiwlaʼne tuʼnju in nok tilil kyuʼn tuʼn kykolin tiʼj tnam Ucrania. Ax ikx, in qo naʼne Dios kyiʼj» (Declaración del Consejo de Iglesias y Organizaciones Religiosas de Ucrania, a 24 te febrero te 2022).

 ¿Tiʼ teya t-ximbʼetz tiʼj? ¿Bʼaʼnpe tuʼn kyonin Iglesia kyiʼj xjal tuʼn kyxiʼ toj qʼoj ex in tzaj kyqʼamaʼn qa in che ok lepeʼ tiʼj Jesús? ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj jlu?

Aju o bʼant kyuʼn okslabʼil tiʼj qʼoj

 In tzaj kyqʼamaʼn nim Iglesia qa in nok tilil kyuʼn tuʼn kyten xjal toj mujbʼabʼil, pero o che onin kyiʼj qʼoj. Atxix ojtxe, o tzaj kyqʼamaʼn testigo de Jehová qa nya bʼaʼn aju in bʼant kyuʼn okslabʼil. Qʼonka twitza tiʼjju o tzʼetz qʼamaʼn kyoj junjun quʼje:

  •   Etz tqʼamaʼn xnaqʼtzbʼil «Las cruzadas: ‹trágica ilusión›» qa onin Iglesia católica romana kyiʼj junjun qʼoj ok ex ajbʼen tbʼi Dios ex Cristo tuʼn.

  •   Tzaj tyekʼin xnaqʼtzbʼil «La Iglesia Católica y África» qa mintiʼ bʼant tuʼn kyonin okslabʼil tuʼn miʼn tok qʼoj kyxol junjun kʼloj xjal ex tuʼn miʼn tbʼaj kybʼyon kyibʼ.

  •   Etz qʼamaʼn kyoj xnaqʼtzbʼil «¿Tiene la culpa la religión?», «El papel de la religión en las guerras» ex «La religión toma partido» qa kukx o che onin xjal católico, ortodoxo ex qe protestante kyiʼj qʼoj in nok kyxol kabʼe kʼloj xjal.

¿Bʼaʼnpe tuʼn kyonin okslabʼil kyiʼj qʼoj?

 Aju kyaj t-xnaqʼtzaʼn Jesús: «Kykʼujlame qe kyukʼile ik tzaʼnx kyeye in kykʼujlan kyibʼe» (Mateo 22:39). «Kykʼujlame qe aj qʼoj kyiʼje» (Mateo 5:44-47).

 Ximana tiʼj jlu: Qa in tzaj tqʼamaʼn jun Iglesia qa in xi tbʼiʼn kawbʼil kyaj tqʼamaʼn Jesús tuʼn tok qkʼujlan qibʼ, ¿bʼaʼnpe tuʼn t-xi tqʼamaʼn kye xjal tuʼn kyxiʼ toj qʼoj? Tuʼn tok tbʼiʼna tzaqʼwebʼil tiʼj xjel lu, bʼaʼn tuʼn tjaw tuʼjina qe xnaqʼtzbʼil «Los cristianos verdaderos y la guerra» ex «¿Es posible amar a un enemigo?».

 Aju kyaj t-xnaqʼtzaʼn Jesús: «Aju nkawbʼile mya te twitz txʼotxʼ; noqwit te twitz txʼotxʼ nkawbʼile, mawtlo che qʼojin qeju ateʼ wukʼile tuʼn miʼn nxi qʼoʼne tuj kyqʼabʼ xjal» (Juan 18:36). «Kykyaqil qeju qʼiʼn spad kyuʼn, ax tuʼn spad che najel» (Mateo 26:47-52).

 Ximana tiʼj jlu: Qa mintiʼ xi tqʼoʼn Jesús ambʼil kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn tajbʼen arma kyuʼn tuʼn kykolin tiʼj, ¿toj tumelpe tuʼn tajbʼen kyuʼn toj juntl ambʼil? Tuʼn tok tbʼiʼna aju bʼant kyuʼn tnejel okslal e ok lepeʼ tiʼj Jesús ex kyiʼj t-xnaqʼtzbʼil, uʼjinktza xnaqʼtzbʼil «El cristianismo y la guerra: ¿son compatibles?».

¿Tiʼ kbʼajel kyiʼj okslal in che onin tiʼj qʼoj?

 In tzaj tqʼamaʼn Biblia qa che kbʼel najsaʼn qeju in tzaj kyqʼamaʼn qa in che ok lepeʼ kyiʼj t-xnaqʼtzbʼil Jesús, pero nya ax tok kyuʼn (Mateo 7:21-23; Tito 1:16).

  •  In tzaj tqʼamaʼn uʼj te Apocalipsis qa kyuʼn okslabʼil nya ax tok in «che kubʼ bʼyoʼn [xjal] twitz txʼotxʼ» (Apocalipsis 18:21, 24). Qa taja tuʼn tel tnikʼa tiʼj tiquʼn, qʼonka twitza tiʼj xnaqʼtzbʼil «¿Qué es Babilonia la Grande?».

  •  Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa kbʼel tnajsaʼn Dios kykyaqil okslabʼil in che bʼinchan nya bʼaʼn, ik tzeʼn jun tzeʼ in jaw txʼemit ex in nokx toj qʼaqʼ tuʼnju nya tbʼanel twitz in nel (Mateo 7:15-20). Qa taja tuʼn tok tbʼiʼna tzeʼn kbʼajel jlu, bʼaʼn tuʼn tjaw tuʼjina xnaqʼtzbʼil «¡Se acerca el fin de la religión falsa!».

Photo credits, left to right: Photo by Sefa Karacan/Anadolu Agency/Getty Images; Maxym Marusenko/NurPhoto via Getty Images

a Kyxol jlu at 15 Iglesia ik tzeʼn Iglesia ortodoxa, Iglesia católica romana, Iglesia católica griega, junjun kʼloj protestante ex evangélica, ex qe judío ex musulmán.