Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Onbʼil kye xuʼj in che ok bʼyoʼn tuʼn kychmil

Onbʼil kye xuʼj in che ok bʼyoʼn tuʼn kychmil

 In tzaj tqʼamaʼn Organización Mundial de la Salud moqa OMS qa in nok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj xuʼj twitz tkyaqil Txʼotxʼ ex in nok jlu ik tzeʼn jun yabʼil in tzaj toj jun lugar. Tuʼntzunju, in kubʼ kyximen qa il tiʼj tuʼn t-xi qʼet naj onbʼil kye. In tzaj tqʼamaʼn OMS jlu: «Kyxol 100 xuʼj o che anqʼin tukʼil jun xinaq, chʼixmi 30 o che ok bʼyoʼn moqa o tzʼok bʼinchaʼn juntl nya bʼaʼn kyiʼj». Tzaj tqʼamaʼn ONU toj jun informe kʼitzqeku tzikʼ qa in che kubʼlo bʼyoʼn 137 xuʼj toj jun qʼij kyuʼn kychmil moqa tuʼn jun kyfamiliar. a

 In tzaj kyyekʼin tqanil lu qa nim xuʼj in nok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj, pero mintiʼ in tzaj kyyekʼin jniʼ kʼixkʼoj ex bʼis in kubʼ kynaʼn teyele junjun kye.

 ¿In nokpe bʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼja tuʼn tchmila? ¿Ojtzqiʼnpe jun xuʼj tuʼna aju in nok bʼyoʼn tuʼn tchmil? Qa ikju, jakulo che onin nabʼil lu tiʼja aʼyeju ma che jatz toj Tyol Dios.

  Nya a teya at tpaj

  Jyona onbʼil

  Nya tjunalxa ata

  Kpol jun qʼij jatumel ya mlay tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj xuʼj

  ¿Tzeʼn jaku qo onin tiʼj jun xuʼj in nok bʼyoʼn tuʼn tchmil?

 Nya a teya at tpaj

 Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Teyle junjun qe ok tqʼaʼ tajlal twitz Dios tiʼj tbʼinchbʼen» (Romanos 14:12).

 Naʼntza jlu: Aju xjal in nok tbʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼja kxel tqʼoʼn tajlal te Dios.

 Qa in xi tqʼamaʼn tchmila teya qa aya at tpaj tiʼj nya bʼaʼn in nok tbʼinchaʼn tiʼja, nya toj tumel aju t-ximbʼetz. Nim toklen tuʼn kyok kʼujlaʼn kykyaqil xuʼj ex nya tuʼn kyok bʼyoʼn (Colosenses 3:19).

 At maj in nok tbʼinchaʼn tchmil jun xuʼj nya bʼaʼn tiʼj tuʼnju nya segur taʼ tnabʼil, tuʼnju junxitl tten o jaw chʼiy moqa tuʼnju in kʼan qʼeʼn. Noq alkyexku tiquʼn in nok tbʼyoʼn jun xinaq t-xuʼjil, kxel tqʼoʼn tajlal te Dios. Ax ikx, il tiʼj tuʼn kybʼant chʼixpubʼil tuʼn.

 Jyona onbʼil

 Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Qa at nim qʼol consej bʼaʼn nneʼla jlu» (Proverbios 15:22).

 Naʼntza jlu: Qa in kubʼ tnaʼna qa kukx jaku tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼja ex mintiʼ ojtzqiʼn tuʼna tiʼ jaku bʼant tuʼna, jyona onbʼil.

 ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tjyona onbʼil? Qa in nok bʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼja, jakulo tzaj bʼaj tkʼuʼja kyiʼj junjun tiʼchaq ex atlo maj mlay tzʼel tnikʼa tiʼj tiʼ tuʼn tbʼant tuʼna. Bʼalo kwest tuʼn tel tnikʼa tiʼj alkye kyxol qe tiʼchaq lu mas nim toklen:

  •   Tuʼn tok t-xqʼuqina tibʼa

  •   Tuʼn kyok t-xqʼuqina tala

  •   Tzeʼn tuʼn tkanet tpwaqa

  •   Aju kʼujlabʼil in kubʼ tnaʼna tiʼj tchmila moqa tiʼj t-xuʼjila

  •   Nya taja tuʼn tnaj tmejebʼleʼna ex in kubʼ t-ximana qa jaku chʼexpaj tmod tukʼila

 Toj tumel qa ma kubʼ t-ximana qa mintiʼ in nel tnikʼa tiʼj tiʼ tuʼn tbʼant tuʼna ex qa kwest tuʼn texa twitz nya bʼaʼn in nok weʼya twitz. ¿Alqukʼil jaku jyona onbʼil?

 Tukʼil jun toj tjaya moqa tukʼil jun tamiwa. Jakulo tzʼonin xjal lu tiʼja ex jakulo tzaj tqʼuqbʼaʼn tkʼuʼja. Qa ma txi tqʼamaʼna te juntl aju in bʼaj tiʼja, nimlo jaku tzʼonin tiʼja.

 Junjun número jaku txi llamarina kyoj qa ma tzʼok bʼyoʼna. Qa ma txi llamarina kyoj número lu, jun rat jaku kanet onbʼil tuʼna. Jaku che onin xjal lu tiʼja tuʼn tel tnikʼa tiʼj tiʼ tuʼn t-xi tbʼinchaʼna ex tiʼ jaku bʼant tuʼna tuʼn tok t-xqʼuqin tibʼa. Qa in nel tnikʼ tukʼila tiʼj qa il tiʼj tuʼn t-xi qʼet onbʼil te ex qa taj tuʼn tchʼexpaj tmod, jaku che onin xjal lu tiʼj.

 Junjuntl tumel tzeʼn jaku tzaj qʼoʼn onbʼil teya. Ax ikx jakulo che onin junjuntl xjal tiʼja ex jakulo tzaj kyqʼoʼn tnúmero jun doctor teya, jun enfermera moqa juntl xjal jaku tzʼonin tiʼja aj tok bʼyoʼna tuʼn tchmila.

 Nya tjunalxa ata

 Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Niqayin taʼ Qman [Jehová] tuʼn kyklet qe xjal ma tzʼok taʼw bʼis tiʼj kykʼuʼj ex mintiʼtl jatum tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj» (Salmo 34:18). b

 Naʼntza jlu: Taj Dios tuʼn tonin tiʼja.

 In ximen Jehová tiʼja (1 Pedro 5:7). In nel tnikʼ tiʼj nya bʼaʼn in nok weʼya twitz, kyiʼj t-ximbʼetza ex tiʼjju in kubʼ tnaʼna. Jaku tzaj qʼuqbʼaʼn tkʼuʼja tuʼn Biblia. Ax ikx, in tzaj tqʼoʼn Dios txokbʼil tiʼja tuʼn t-xi tqanina tnabʼila ex tipumala te tuʼntzun texa twitz nya bʼaʼn (Isaías 41:10).

 Kpol jun qʼij jatumel ya mlay tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj xuʼj

 Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Kykyaqil xjal che anqʼil mintiʼtl kyxobʼil, ex teylex te junjun kʼojlal tjaqʼ t-xlekumal tqan t-uva ex tqan t-higo» (Miqueas 4:4).

 Naʼntza jlu: In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa toj chʼintl ambʼil ktel mujbʼabʼil kyxol kykyaqil familia.

 Oʼkx Jehová jaku tzʼel qʼinte te jumajx tkyaqil nya bʼaʼn in qo ok weʼ twitz. In tzaj ttziyen Tyol Dios jlu: «Kʼelel t-suʼn Dios taʼl kywitz kykyaqil; ex mintiʼtl kamik, ex mintiʼtl bʼis, ex mintiʼtl oqʼel, ex mintiʼtl kʼixkʼoj» (Apocalipsis 21:4). Toj ambʼil aju, ya mlay che tzaj qnaʼn qe nya bʼaʼn otoq che ok bʼinchaʼn qiʼj ex oʼkx kʼokel qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj junjuntl tiʼchaq mas tbʼanel (Isaías 65:17). Atzun jun tbʼanel qʼuqbʼil tkʼuʼja in tzaj ttziyan Tyol Dios.

a Mas in yolin xnaqʼtzbʼil lu kyiʼj xuʼj in che ok bʼyoʼn tuʼn kychmil, pero ax ikx jaku che onin consej kyiʼj xinaq in nok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj tuʼn kyxuʼjil.

b In tzaj tqʼamaʼn Biblia qa Jehová tbʼi Dios.