Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Mas nim kyoklen tley Dios tiʼjju tuʼn miʼn ttzaj yabʼil qiʼj

Mas nim kyoklen tley Dios tiʼjju tuʼn miʼn ttzaj yabʼil qiʼj

 Bʼalo ma tzikʼ junlo 3,500 abʼqʼi, tej tikʼ chʼin ambʼil kyokxlen xjal te Israel toj Txʼotxʼ Tziyen maj, xi tqʼamaʼn Dios qa che okel t-xqʼuqin kyiʼj yabʼil otoq tzʼok kykeʼyin toj Egipto (Deuteronomio 7:15). ¿Tiʼ bʼant tuʼn Dios tuʼn t-xqʼuqin kyiʼj? Xi tqʼamaʼn kye tiʼxix tuʼn tbʼant kyuʼn tuʼn tok kyxqʼuqin kyibʼ ex tuʼn miʼn ttzaj yabʼil kyiʼj. Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun:

  •   Tzaj tqʼamaʼn ley kye qa iltoq tiʼj tuʼn kybʼañarin ex tuʼn tjatz kytxʼajoʼn kyxbʼalun (Levítico 15:4-27).

  •   Jun techel, xi tqʼamaʼn kye tiʼ tuʼn tbʼant kyuʼn aj kyxiʼ txaʼl: «Ok kyxiʼye txaʼl, knetel jun lugar kyuʼne tiʼjxi campament, Kyxol kymakbʼile kxel kyiʼne jun tzeʼ, tuʼntzun tajbʼen tuʼn tkuʼx kylakuʼne jun jul ok kyxiʼye txaʼl, ex te tibʼajxi kyjel kymaquʼne tuʼn txʼotxʼ» (Deuteronomio 23:12, 13).

  •   Qa ma tzaj jun yabʼil tiʼj jun xjal ex qa jaku tzʼel kyiqen txqantl xjal tiʼj, in kubʼ qʼoʼn toj cuarentena, moqa toj juntl yol, in nel paʼn kyiʼj txqantl toj jun ambʼil. Aj tel yabʼil tiʼj iltoq tiʼj tuʼn tjatz ttxʼajoʼn t-xbʼalun ex tuʼn tbañarin tuʼntzun tok te saq ex tuʼn tokx juntl maj kyxol xjal (Levítico 14:8, 9).

  •   Ax ikx in kubʼ qʼoʼn toj cuarentena alkyexku xjal qa ma tzʼok tmakoʼn t-xmilal jun xjal kyimni (Levítico 5:2, 3; Números 19:16).

 Tej txi qʼoʼn ley kye aj Israel el nikʼbʼaj qa iltoq tiʼj tuʼn tok kyxqʼuqin kyibʼ xjal tiʼj yabʼil aju naʼmxtoq tel kynikʼ doctor tiʼj toj ambʼil aju.

 Atzun kyoj junjun tnam, in che ok lepeʼtoq xjal kyiʼj junjun ley ya mintiʼtoq kyajbʼen ex ya mintiʼtoq in nonin kyiʼj. Qo yolin kyiʼj oxe techel:

  •   In nextoq kyxoʼn xjal tzʼis toj bʼe. Tzaj mas yabʼil kyiʼj xjal ex e kyim mas kʼwal, tuʼnju tzʼiltoq aʼ, otoq txʼamix wabʼj ex junjuntl tiʼchaq.

  •   Noq chʼintoq kyojtzqibʼil doctor at ojtxe moqa mintiʼx chʼin kyojtzqibʼil kyiʼj junjun bacteria ex virus aʼyeju jakutoq tzaj kyiʼn yabʼil. In najbʼentoq kychkʼel lagarto kyuʼn xjal te Egipto te qʼanbʼil. Ax ikx in najbʼentoq ttxaʼ pelícano, qe ichʼ kyimni, aju tzʼaʼl ex pan otoq qʼay kyuʼn. Mas in najbʼentoq kytxaʼ xjal ex kytxaʼ txkup kyuʼn doctor te qʼanbʼil.

  •   Tzaj yabʼil kyiʼj xjal te Egipto kyuʼn parásito attoq toj nim aʼ Nilo ex kyoj juntl tbʼe aʼ in najbʼentoq kyuʼn xjal kyibʼaj awal. Nya oʼkxju, ax ikx e kyim nim kʼwal tuʼn diarrea ex kyuʼn junjuntl yabʼil tuʼnju in xitoq kykwaʼn junjun wabʼj otoq txʼamix.

 Atzun kye xjal te Israel, mintiʼxix tzaj yabʼil kyiʼj tuʼnju xi kybʼiʼn qe kawbʼil ateʼkux toj ley tzaj tqʼoʼn Dios kye.