Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

TBʼI XNAQʼTZBʼIL TOK TIʼJ T-XKʼOMIL: ¿TIQUʼN KYIM JESÚS EX IKʼX NIM KʼIXKʼOJ TUʼN?

¿Axpe tok bʼaj jlu?

¿Axpe tok bʼaj jlu?

Toj abʼqʼi 33 toj ambʼil iqʼin quʼn jaʼlo, kubʼ bʼyoʼn Jesús aju aj Nazaret. Otoqxi che ok ten xjal yolil nya ax tok yol tiʼj, bʼaj kykʼixbʼisaʼn ex jaw kyqʼoʼn twitz tzeʼ. Ex kyim tukʼil nimxix kʼixkʼoj. Noqtzun tuʼnj, jaw anqʼin juntl maj tuʼn Dios ex tej tikʼ 40 qʼij yajxitl, aj meltzʼaj Jesús toj kyaʼj.

Tkyaqilju ikʼ ojtxe in nok qbʼiʼn noq kyuʼn qeju kyaje uʼj in che yolin tiʼj tanqʼibʼil Jesús aʼyeju e kubʼ tzʼibʼin toj yol griego, ax ikx tok tbʼi Akʼaj Tuʼjil. ¿Axpe tok e bʼaj qe tiʼchaq lu? A jlu jun xjel nim toklen. Noqwit nya ikju, aju qʼuqli kykʼuʼj okslal tiʼj, mintiʼxlo toklen ex aju qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼn kyanqʼin te jumajx toj tbʼanel najbʼil noqxlo gan, tuʼnju ik tten ik tzeʼn jun witzikʼ (1 Corintios 15:14). Qa ax tok e ikʼ qe jlu, a jlu in tzaj tqʼoʼn jun qʼuqbʼil qkʼuʼj toj ambʼil tzul jatumel qo tel toj tbʼanel. ¿Axpetok qe txʼolbʼabʼil ateʼkux kyoj uʼj in che yolin tiʼj tanqʼibʼil Jesús?

JUNJUN YEKʼBʼIL

Aʼyeju uʼj e kubʼ tzʼibʼin tiʼj tanqʼibʼil Jesús in tzaj kyqʼamaʼn aju bʼaj ex aju tqanil tiʼj, nya ik kyten ik tzeʼn in tzaj kyqʼamaʼn junjun kytxʼolbʼabʼil xjal. Jun techel, in che yolin kyiʼj nimku lugar aʼyeju jaku qoʼx visitaril kye toj ambʼil jaʼlo. Ax ikx in che yolin kyiʼj xjal qa axix tok e ten, tuʼnju o che anqʼin, a jlu in nonin tiʼj tkyaqil txʼolbʼabʼil tiʼj kyanqʼibʼil xjal (Lucas 3:1, 2, 23).

Axpe ikx in yolinjtz tanqʼibʼil Jesús kyuʼn qeju aj tzʼibʼil toj tnejel ex toj tkabʼin syent abʼqʼi. * Aju alkye tten kubʼ bʼyoʼn Jesús in tzaj kyqʼamaʼn qeju kyaje uʼj in che yolin tiʼj tanqʼibʼil, a jlu at toklen tukʼilju alkye tten in che kubʼ bʼyoʼntoq xjal toj tnam Roma toj ambʼil aju. Ax ikx, aʼyeju tiʼchaq e ikʼ at kyoklen tukʼilju tuʼn tbʼaj, ax ikx in che yolin tiʼj junjun t-xnaqʼtzbʼen Jesús kubʼ kybʼinchaʼn junjun nya bʼaʼn (Mateo 26:56; Lucas 22:24-26; Juan 18:10, 11). Tkyaqil jlu, in tzaj tyekʼun qa aʼyeju e kubʼ tzʼibʼinte kyaje uʼj in che yolin tiʼj tanqʼibʼil Jesús e ok te tbʼanel xjal ex kubʼ kytzʼibʼin axix tok tiʼj tanqʼibʼil Jesús.

¿TIʼ YEKʼBʼIL AT QA JAW ANQʼIN JESÚS?

Chʼixme kykyaqil xjal ojtzqiʼn kyuʼn qa ax tok anqʼin Jesús twitz Txʼotxʼ. Noqtzun tuʼnj, ateʼ junjun in kubʼ kyxjelin qa ax tok jaw anqʼin. Axpe ikx qe t-apóstol mintiʼ xi kyokslaʼn qa otoq jaw anqʼin Jesús juntl maj (Lucas 24:11). Noqtzun tuʼnj, tej tok kyqʼoʼn kywitz tiʼj ex tej tkubʼ tyekʼun tibʼ Jesús kywitz txqantl t-xnaqʼtzbʼen, tzmaxitzun toj ambʼil lu xi kyokslaʼn qa ax tok otoq jaw anqʼin. Ax ikx, toj jun maj ateʼtoq mas te 500 xjal ok kyqʼoʼn kywitz tiʼj (1 Corintios 15:6).

Tej tjaw tzyun Jesús ex tej tkyim, ten kyipumal qe t-xnaqʼtzbʼen tuʼn t-xi kyqʼamaʼn kye kykyaqil xjal axpe ikx kye qeju e kubʼ bʼyonte, qa otoq jaw anqʼin (Hechos 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32). Noqwit nyatoq qʼuqli kykʼuʼj qe t-xnaqʼtzbʼen Jesús qa otoq jaw anqʼin juntl maj, ¿xiwtlo kyqʼamaʼn jlu? Mintiʼwtlo. Tuʼntzunju, aju qa axix tok jaw anqʼin Jesús o tzʼonin tuʼn kyten okslal toj ambʼil ojtxe ex in nonin toj ambʼil jaʼlo.

Aʼyeju uʼj in che yolin tiʼj tanqʼibʼil Jesús, in tzaj kyqʼamaʼn tej tkyim ex tej tjaw anqʼin, a jlu jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj. Qa ma qo ximenxix tiʼj, ok tzul tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj qa axix tok bʼaj aju in yolin tiʼj. Ex aju mas kʼonil qiʼj tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj aju qa ma tzʼel qnikʼ tiquʼn e ikʼ. Toj juntl xnaqʼtzbʼil tzul chikʼbʼaʼn jlu.

^ taqik' 7 At jun xjal Tácito tbʼi aju ul itzʼji chʼixmelo toj abʼqʼi 55, kubʼ ttzʼibʼin yol «Cristo, tiʼj jlu el bʼibʼaj [cristianos], kubʼ qʼoʼn tkastiw Tácito tuʼn Poncio Pilato tej in kawintoq aj kawil Tiberio». Junjuntl aj tzʼibʼil e yolin tiʼj tanqʼibʼil Jesús, aju aj xnaqʼtzal tiʼj kyanqʼibʼil xjal te Roma aju Suetonio tbʼi ex aju aj xnaqʼtzal tiʼj kyanqʼibʼil xjal judiy aju Josefo tbʼi (tnejel syent abʼqʼi) ex aju kuʼxun aj kawil toj tnam Bitinia aju Plinio (tej t-xi tzyet tkabʼ syent abʼqʼi).