Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Qqʼonx chjonte te Dios tiʼjju o bʼant tuʼn qiʼj

Qqʼonx chjonte te Dios tiʼjju o bʼant tuʼn qiʼj

«Chjonte Dios tuʼnju toyaj maʼxix ma tzaj tqʼoʼn qe, mintiʼ in knet yol quʼn tuʼn t-xi qchikʼbʼaʼn, tuʼnju tbʼanilxix» (2 CORINTIOS 9:15).

BʼITZ: 53 EX 18

1, 2. a) ¿Alkye junjuntl tiʼchaq in yolin tiʼjju oyaj o tzaj tqʼoʼn Jehová qe? b) ¿Alkyeqe xjel che xel tzaqʼwet toj xnaqʼtzbʼil lu?

NIMXIX kʼujlaʼn qoʼ tuʼn Jehová tuʼnju tzaj t-samaʼn Jesús, aju Tkʼwaʼl kʼujlaʼnxix tuʼn tuʼntzun t-xi tqʼoʼn tchwinqlal tuʼn qpaj (Juan 3:16; 1 Juan 4:9, 10). Atzun oyaj lu mas nim toklen o tzaj tqʼoʼn Dios kye xjal. Tuʼntzunju tqʼama apóstol Pablo qa aju oyaj «maʼxix ma tzaj tqʼoʼn qe, mintiʼ in knet yol quʼn tuʼn t-xi qchikʼbʼaʼn» (2 Corintios 9:15). ¿Alqiʼj in yolintoq Pablo tej tqʼama aju txol yol lu?

2 Ojtzqiʼntoq tuʼn Pablo qa aju tkyimlen Jesucristo in tzaj tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj qa kjapunel tkyaqilju in tzaj ttziyen Dios qe (kjawil uʼjit 2 Corintios 1:20). A t-xilen jlu qa aju oyaj «maʼxix» o tzaj tqʼoʼn Dios qe, atz in yolin tiʼjju chojbʼil bʼant tuʼn Jesús ex tiʼjju tkʼujlabʼil Dios at qiʼj, ex kyiʼj tbʼanel tiʼchaq in tzaj tqʼoʼn qe. Aju oyaj lu, tbʼanelxix ex mintiʼ in che kanet yol quʼn tuʼn t-xi qchikʼbʼaʼn. ¿Ti kbʼel qnaʼn tiʼjju tbʼanel oyaj lu? ¿Ex tiʼ kbʼantel quʼn jaʼlo tuʼnju chʼix tkubʼ ikʼset aju Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo? Toj abʼqʼi lu, kbʼel qikʼsaʼn toj miércoles 23 te marzo.

JUN TBʼANEL OYAJ TUʼN JEHOVÁ

3, 4. a) ¿Tiʼ in qnaʼn aj ttzaj qʼoʼn jun oyaj qe? b) ¿Alkye tten jaku chʼixpet qanqʼibʼil tuʼn jun oyaj?

3 Kykyaqil oyaj jaku qo tzalaj kyuʼn. Noqtzun tuʼnj, ateʼ junjuntl mas tbʼanel qe ex jaku chʼexpaj qanqʼibʼil kyuʼn. Qqʼonku jun techel. Ximana tiʼj jlu, noqwit ma kubʼ tbʼinchaʼna jun nya bʼaʼn ex kbʼel qʼoʼn tkastiwa tuʼn tkyima. Ex noq minabʼen in pon jun xjal mintiʼ ojtzqiʼn twitz tuʼna ex in xi tqʼon tibʼ tuʼn tkyim te t-xela. ¿Tiʼ jaku kubʼ tnaʼna tuʼn jlu?

4 Jakulo bʼaj tchʼixpuʼna junjun tiʼchaq toj tanqʼibʼila. Ex kbʼel-lo tbʼinchaʼna mas xtalbʼil kye txqantl ex kbʼel-lo tyekʼuna mas tkʼujlabʼila kyiʼj, ex jakulo kubʼ tnajsaʼna kyil qeju otoq tzʼok kybʼinchaʼn jun nya bʼaʼn tiʼja. Ex jakulo tzʼok tilel tuʼna tuʼn tkubʼ tyekʼuna toj tkyaqil tanqʼibʼila qa in xi tqʼoʼna chjonte tiʼjju bʼant tuʼn xjal tiʼja aju mintiʼ ojtzqiʼntoq tuʼna.

5. ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa mas nim toklen aju oyaj o tzaj tqʼoʼn Jehová qe twitz alkyexku juntl oyaj?

5 Aju oyaj o tzaj tqʼoʼn Jehová qe, mas nim toklen twitzju techel ma qo yolin tiʼj (1 Pedro 3:18). Tuʼnju qkyaqilx aj il qoʼ, qkyaqilx il tiʼj tuʼn qkyim (Romanos 5:12). Noqtzun tuʼnj, at nimxix tkʼujlabʼil Jehová qiʼj tuʼnju tzaj t-samaʼn Tkʼwaʼl tuʼn tkyim te qxel (Hebreos 2:9). Ax ikx kbʼantel juntl tiʼ tuʼn chojbʼil bʼant tuʼn Jesús. Kbʼel tnajsaʼn aju kamik te jumajx (Isaías 25:7, 8; 1 Corintios 15:22, 26). Kykyaqil qeju in nok qeʼ kykʼuʼj tiʼj Jesús che anqʼil toj tzalajbʼil ex toj txubʼtxaj te jumajx, ateʼ junjun che xeʼl toj kyaʼj tukʼil Jesús ex atzun txqantl che anqʼil tzalu twitz Txʼotxʼ (Romanos 6:23; Apocalipsis 5:9, 10). Ax ikx, aju oyaj o tzaj tqʼoʼn Dios qe tzul tiʼn junjuntl tbʼanel tiʼchaq.

6. a) ¿Alkyeqe tbʼanel tiʼchaq taja tuʼn ttzalaja kyiʼj toj ambʼil tzul? b) ¿Alkye tten jaku kubʼ qyekʼun qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼjju tkʼujlabʼil Dios?

6 ¿Alkye junjuntl tbʼanel tiʼchaq tzul tiʼn aju oyaj o tzaj tqʼoʼn Jehová qe? Kʼokel Txʼotxʼ te jun tbʼanel najbʼil, che qʼanitel qeju yabʼ ex che jawil anqʼin kyimni (Isaías 33:24; 35:5, 6; Juan 5:28, 29). Nimxix in nok qkʼujlaʼn Jehová ex Jesús tuʼnju tbʼanel oyaj lu. ¿Alkye tten jaku kubʼ qyekʼun qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼj oyaj lu? Tnejel, qa ma tzʼel qkanoʼn aju techel kyaj tqʼoʼn Jesús qwitz. Tkabʼ, qa ma tzʼok qkʼujlaʼn qeju qerman. Ex toxin, qa ma kubʼ qnajsaʼn kyil txqantl tuʼn tkyaqil qanmi.

QKANOʼMIL TECHEL TIʼJ JESÚS

7, 8. a) Qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼj tkʼujlabʼil Jesús, ¿tiʼ kbʼel qnaʼn? b) ¿Tiʼ il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼj tkʼujlabʼil Jesús?

7 Tnejel, aju tkʼujlabʼil Dios at qiʼj, kʼonil qiʼj tuʼn tajbʼen qchwinqlal quʼn tuʼn qnimen te Jesús. Tqʼama apóstol Pablo jlu: «Tuʼnju ma qnaʼye tkʼujlalil Crist, kyjaʼtzun mas nnoʼk tilil quʼne» (kjawil uʼjit 2 Corintios 5:14, 15). Ojtzqiʼntoq tuʼn Pablo qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼjju tkʼujlabʼil Jesús, kbʼel qnaʼn tuʼn tten qgan tuʼn tok qkʼujlaʼn Jesús ex tuʼn qnimen te. Aj telxix qnikʼ tiʼjju o bʼant tuʼn Jehová qiʼj, kʼajbʼel qchwinqlal quʼn tuʼn tjaw qnimsaʼn Jesús. ¿Alkye tten kbʼantel quʼn?

8 Il tiʼj tuʼn tel qkanoʼn ex tuʼn tok qqʼoʼnxix qwiʼ tiʼjju techel «kyaj tyekʼun» Jesús qwitz (1 Pedro 2:21; 1 Juan 2:6). Qa in qo nimen te Dios ex te Jesús, tuʼn jlu in kubʼ qyekʼun qa kʼujlaʼn qe quʼn. Tqʼama Jesús jlu: «Aju xjal at qe nmandamyente tukʼil ex in che japun tuʼn, atzunju in chin kʼujlanjtze tuʼn; ex aju xjal in chin kʼujlanjtze tuʼn, ok kkʼujlanjtzel tuʼn Nmane, ax ikx weye ok nkʼujlaʼye, ex kxel nyekʼun wibʼe te» (Juan 14:21; 1 Juan 5:3).

9. ¿Tiʼ in qo ok weʼ twitz qkyaqilx?

9 Tuʼnju chʼix tkubʼ ikʼset aju Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj alkye tten in najbʼen qchwinqlal quʼn. Bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxjelin jlu: «¿Alkyeqe tiʼchaq ya o tzʼel nkanoʼne tiʼj Jesús? ¿Atpe jun tiʼ jaku bʼant mas tbʼanel wuʼne?». Nim toklen tuʼn qximen kyiʼj qeju xjel lu, tuʼnju in nok tilel kyuʼn xjal tuʼn tkubʼ qiʼj kyuʼn tuʼn tel qkanoʼn kymod (Romanos 12:2). Qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku t-xi tzyet tuʼn tel qkanoʼn aju in bʼant kyuʼn xjal at kynabʼil, kyuʼn qeju at kyoklen ex qeju ojtzqiʼnxix kywitz kyuʼn xjal toj jun saqchbʼil (Colosenses 2:8; 1 Juan 2:15-17). ¿Alkye tten jaku kubʼ tiʼj jlu quʼn?

10. a) ¿Alkyeqe xjel jaku qo ximen kyiʼj toj ambʼil te Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo? b) ¿Tiʼ junjun chʼixpubʼil il-lo tiʼj tuʼn tbʼant quʼn? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

10 Toj ambʼil te Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwitz kyiʼj qeju qxbʼalun, kyiʼj qeju bʼitz, kyiʼj qeju película, tiʼj qyolbʼil, tiʼj qcomputadora moqa qtableta. Ex bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxjelin jlu: «¿Jakupe chin tzaj chʼixwi qa ma tzʼok tqʼoʼn twitz Jesús tiʼj alkye tten in bʼaj nxbʼalumin wibʼe?» (kjawil uʼjit 1 Timoteo 2:9, 10). «¿In kubʼpe nyekʼune qa in chin ok lepeʼye tiʼj Jesús tukʼilju alkye tten in bʼaj nxbʼalumin wibʼe? ¿Bʼaʼnpe kʼelel toj twitz Jesús qeju película in nok nqʼoʼn nwitze kyiʼj ex qeju bʼitz in nok nbʼine? ¿Jakupe txi nqʼoʼne tmajen Jesús aju nyolbʼile moqa aju ntableta? ¿Jakupe t-xi nyekʼune te Jesús alkyeqe videojuego ngane tiʼj ex tuʼn t-xi nchikʼbʼaʼne te tiquʼn ngane?». Qa kʼujlaʼn Jehová quʼn, il tiʼj tuʼn tkubʼ qnajsaʼn tkyaqilju nya bʼaʼn tuʼn tten tukʼil jun okslal, maske kwest tuʼn tbʼant quʼn (Hechos 19:19, 20). Tej t-xi qqʼamaʼn te Jehová tuʼn qajbʼen te, xi qtziyen te tuʼn tajbʼen qchwinqlal quʼn tuʼn qnimen te Jesús. Tuʼntzunju, mintiʼ tuʼn tten jun tiʼ qe aju mintiʼ in nonin qiʼj tuʼn tel qkanoʼn techel kyaj tqʼoʼn Jesús qwitz (Mateo 5:29, 30; Filipenses 4:8).

11. a) ¿Tiʼ juntl tiʼ jaku bʼant quʼn qa kʼujlaʼn Jehová quʼn ex Jesús? b) ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn kyiʼj txqantl erman jatumel in nok qchmon qibʼ?

11 Ax ikx qa kʼujlaʼn Jehová quʼn ex Jesús, kʼokel tilel quʼn tuʼn qpakbʼan ex tuʼn t-xi qqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye txqantl (Mateo 28:19, 20; Lucas 4:43). Toj ambʼil te Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, ¿jakupe kubʼ qbʼinchaʼn qten tuʼn qok te precursor auxiliar ex tuʼn qpakbʼan 30 moqa 50 or? Ximana tiʼjju bʼaj tiʼj jun erman te 84 abʼqʼi, aju o kyim t-xuʼjil. Kubʼ t-ximen erman qa mlaytoq tzʼok te precursor auxiliar tuʼnju otoq tijen ex yabʼtoq taʼ. Noqtzun tuʼnj, xi kyqʼamaʼn precursor in che anqʼintoq nqayin tiʼj tuʼn t-xi kyiʼn toj kar ex tuʼn tjaw kyjyoʼn jun tembʼil jatumel bʼaʼn tuʼn tpakbʼan. Tuʼn jlu, bʼant tuʼn tpakbʼan erman 30 or toj jun xjaw. Yajtzun qe, ¿jakupe qo onin tiʼj jun erman jatumel in nok qchmon qibʼ tuʼn tok te precursor toj t-xjawil marzo moqa abril? Ax tok, nya qkyaqilx jaku qo ok te precursor. Noqtzun tuʼnj, jaku tzʼajbʼen ambʼil ex qipumal quʼn tuʼn qajbʼen mas te Jehová. Qa ma bʼant jlu quʼn, kbʼel qyekʼun qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼjju tkʼujlabʼil Jesús ik tzeʼn bʼant tuʼn apóstol Pablo. ¿Alkye junjuntl tiʼchaq jaku bʼant quʼn qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼjju tkʼujlabʼil Jehová?

QKʼUJLAM QEJU QERMAN

12. Qa qajbʼil tuʼn qok tkʼujlaʼn Jehová, ¿tiʼ kbʼantel quʼn?

12 Tkabʼin, aju tkʼujlabʼil Dios at qiʼj, kʼonil qiʼj tuʼn kyok qkʼujlaʼn qeju qerman. Kubʼ ttzʼibʼin apóstol Juan jlu: «Aqeye erman at nkʼuʼje kyiʼje, qa ik tten tkʼujlalil Dios qiʼj, ax ikx qe qkʼujlam qibʼ qxolx» (1 Juan 4:7-11). Qa qajbʼil tuʼn qok tkʼujlaʼn Jehová, il tiʼj tuʼn kyok qkʼujlaʼn qeju qerman (1 Juan 3:16). ¿Alkye tten jaku kubʼ qyekʼun qkʼujlabʼil kyiʼj?

13. ¿Alkye tbʼanel techel o kyaj tqʼoʼn Jesús qwitz?

13 Kubʼ tqʼoʼn Jesús techel qwitz alkye tten jaku kubʼ qyekʼun qkʼujlabʼil kyiʼj txqantl. Tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ, onin kyiʼj xjal ex mas kyiʼj qeju at jun tbʼanel kyanmi. E ok tqʼanin qeju yabʼ, qe kox, qe moẍ, qeju mintiʼ in bʼant kybʼin ex qeju men (Mateo 11:4, 5). Junxitl te Jesús tmod ten kywitz qeju nejenel kye okslabʼil, tuʼnju tgantoq Jesús tuʼn t-xi t-xnaqʼtzaʼn kye qeju xjal kyajbʼil tuʼn tel kynikʼ tiʼj Dios (Juan 7:49). E ok tkʼujlaʼn qeju xjal mintiʼ jaw kynimsan kyibʼ ex ok tilel tuʼn, tuʼn tonin kyiʼj (Mateo 20:28).

¿Jakupe qo onin tiʼj jun erman ma tijen toj pakbʼabʼil? (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 14).

14. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn tkubʼ qyekʼun qkʼujlabʼil kyiʼj qerman?

14 Aju ambʼil te Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, atzun jun tbʼanel ambʼil tuʼn qximen tzeʼn jaku qo onin kyiʼj erman jatumel in nok qchmon qibʼ, mas kyiʼj qeju ma che tijen. ¿Jakupe qoʼx visitaril kye, tuʼn t-xi qiʼn kywa, tuʼn qonin kyiʼj tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn junjun tiʼchaq toj kyja, tuʼn kyxiʼ qiʼn toj chmabʼil moqa tuʼn kyxiʼ qiʼn pakbʼal? (Kjawil uʼjit Lucas 14:12-14). Aju tkʼujlabʼil Jehová at qiʼj kʼonil qiʼj tuʼn tkubʼ qyekʼun qkʼujlabʼil kyiʼj qerman.

QNAJSANKU KYIL TUʼN TKYAQIL QANMI

15. ¿Tiʼ il tiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qkyaqilx?

15 Toxin, aju tkʼujlabʼil Dios at qiʼj, kʼonil qiʼj tuʼn tkubʼ qnajsaʼn kyil qerman. Qkyaqilx o tzʼel qiqen aju il ex kamik kyaj tqʼoʼn Adán, tuʼntzunju, mintiʼ jun jaku txi qʼamante qa mintiʼ tajbʼen te aju chojbʼil bʼant tuʼn Jesús. Axpe ikx, at tajbʼen te jun tmajen Dios kukx in najbʼen te. Qkyaqilx il tiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa o kubʼ tnajsaʼn Dios jun matij qkʼas. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn tel qnikʼ tiʼj? Qo xnaqʼtzaʼn tiʼjju techel yolin Jesús tiʼj tuʼn ttzaqʼwet jlu.

16, 17. a) ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn qe tej tyolin Jesús tiʼj txʼolbʼabʼil tiʼj aj kawil ex tiʼj majen? b) ¿Tiʼ kbʼantel quʼn qa in xi qqʼoʼn chjonte tuʼnju in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil?

16 Yolin Jesús tiʼj jun txʼolbʼabʼil tiʼj jun majen aju attoq 10 mil talento tkʼas tukʼil jun aj kawil. Kubʼ tnajsaʼn aj kawil aju matij tkʼas majen. Yajxitl, axju majen lu, mintiʼ kubʼ tnajsaʼn tkʼas juntl majen aju oʼkx 100 denario tkʼas at tukʼil. Noqwit xi tqʼoʼn majen chjonte tej tkubʼ najsaʼn tkʼas tuʼn aj kawil, kubʼlo tnajsaʼn tkʼas tukʼil. Tejtzun tok tbʼiʼn aj kawil aju bʼant tuʼn majen nya bʼaʼn, tzaj nimxix tqʼoj. Tuʼntzunju, xi txkoʼn tuʼn aj kawil ex xi tqʼamaʼn jlu te: «Aya majen mya bʼaʼna. Tkyaqil tkʼasa ma kubʼ nnajsaʼne porque ma kubʼsana nwitze. ¿Myapetzun ikx teya tuʼn ttzaj qʼaqʼan tkʼuʼja tiʼj tukʼila ik tzaʼn weye ma tzaj qʼaqʼan nkʼuʼje tiʼja?» (Mateo 18:23-35). Ax ikx te Jehová o kubʼ tnajsaʼn jun matij qkʼas. Qa in xi qqʼoʼn chjonte tuʼn jlu, ¿tiʼ kbʼantel quʼn?

17 Akux in bʼaj qbʼinchaʼn qten toj Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxjelin jlu: «¿Atpe jun nya bʼaʼn o tzʼok tbʼinchaʼn jun erman wiʼje? ¿Kwestpe tuʼn tkubʼ nnajsaʼne til?». Qa ikju, bʼaʼn tuʼn tok tilel quʼn tuʼn tel qkanoʼn techel tiʼj Jehová, aju in kubʼ tnajsaʼn «kyil xjal» (Salmo 86:5; Nehemías 9:17). Qa in xi qqʼoʼn chjonte tuʼnju in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil, ax ikx kbʼel qnajsaʼn kyil txqantl tuʼn tkyaqil qanmi. Il tiʼj tuʼn kyok qkʼujlaʼn qeju qerman ex tuʼn tkubʼ qnajsaʼn kyil qa qajbʼil tuʼn qok tkʼujlaʼn Jehová ex tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil (Mateo 6:14, 15). Ax tok, mintiʼ in chʼexpaj aju otoq tzʼok bʼinchaʼn qiʼj aj tkubʼ qnajsaʼn kyil txqantl, noqtzun tuʼnj, in nonin qiʼj tuʼn kukx qtzalajxix.

18. ¿Tiʼ onin tiʼj jun ermana tuʼn tikʼx tuʼn aju nya bʼaʼn tmod juntl ermana?

18 At maj, kwest tuʼn tikʼx quʼn aju nya bʼaʼn kymod qerman (kjawil uʼjit Efesios 4:2, 32). Qbʼinx aju ikʼ tiʼj jun ermana Lily tbʼi [1] (tqanil jun). Ok ten Lily onil tiʼj jun ermana Carol tbʼi aju otoq kyim tchmil. In xitoq tiʼn Lily Carol noq jaxku tumel, in nonintoq tiʼj tuʼn t-xi loqʼel ex junjuntl tiʼchaq. Maske nim in nonintoq Lily tiʼj Carol, atzun te Carol nya bʼaʼntoq in nela tkyaqil toj twitz. At maj kwestoq tuʼn t-xi onit Carol. Noqtzun tuʼnj, ok tilel tuʼn Lily tuʼn t-ximen kyiʼj tbʼanel tmod Carol. Noq tuʼn jlu, toj nimku abʼqʼi onin Lily tiʼj Carol tzmaxi tej tzaj yabʼil tiʼj ex tej tkyim. In tzaj tqʼamaʼn Lily qa tajbʼilxix tuʼn tjaw anqʼin Carol tuʼn tok tojtzqiʼn twitz aj tok te tzʼaqli. Qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼj tkʼujlabʼil Jehová, ax ikx qe jaku tzikʼx junjun nya bʼaʼn kymod qerman quʼn. Nya oʼkxju, ax ikx in nonin kʼujlabʼil lu qiʼj tuʼn qyon tiʼjju qʼij aj qok qkyaqilx te tzʼaqli ex jatumel mlay kubʼ qbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn.

19. ¿Ti kbʼantel quʼn qa in xi qqʼoʼn chjonte tiʼjju o bʼant tuʼn Jehová qiʼj?

19 Qʼuqlixix qkʼuʼj tiʼj qa o tzaj tqʼoʼn Jehová jun tbʼanel oyaj qe. Tzʼajbʼenx aju ambʼil te Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo quʼn tuʼntzun qximen tiʼj tkyaqilju o bʼant tuʼn Jehová qiʼj ex Jesús. Bʼaʼn tuʼn tkubʼ qyekʼun tkyaqil qʼij qa in xi qqʼoʼn chjonte tuʼn jlu. Qkanoʼmil aju techel o kyaj tqʼoʼn Jesús qwitz, qkʼujlam qeju qerman ex qnajsanku kyil tuʼn tkyaqil qanmi.

^ [1] (taqikʼ 18): Ma kubʼ chʼixpet junjun bʼibʼaj toj xnaqʼtzbʼil lu.