Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Kyxjel qeju in che uʼjin

Kyxjel qeju in che uʼjin

Kyxjel qeju in che uʼjin

Tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios alkye tten tuʼn tajbʼen chikʼ, ¿tiʼ kyximbʼetz testigos de Jehová at tiʼjju aj tel qʼiʼn tchkʼel jun xjal kyuʼn doctor ex aj tok juntl maj tiʼj?

Kykyaqil okslal il tiʼj tuʼn tok kyqʼoʼn toklen aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios ex mintiʼ tuʼn t-xi kybʼinchaʼn aju mas bʼaʼn toj kywitz moqa aju in tzaj qʼamaʼn kye kyuʼn aj qʼanil. Teyele junjun kye kbʼel kyimen qa kʼokel kyqʼoʼn toklen aju in tzaj tqʼamaʼn Jehová.

Tzaj tqʼamaʼn Jehová tuʼn miʼn t-xi qchyoʼn chikʼ tuʼnju a tzaj qʼonte qchwinqlal (Génesis 9:3, 4). Toj Ley xi tqʼoʼn kye aj Israel, xi tqʼamaʼn kye tuʼn miʼn t-xi kychyoʼn chikʼ tuʼnju in kubʼ techlaʼn chwinqlal. Xi tqʼamaʼn jlu kye: «Atzun taʼ kychwinqlal kykyaqil alumaj tuj kychkʼel, ex o txi nqʼoʼne jlu kyeye tuʼn tkubʼ txʼitet tibʼaj altar tuʼn tchjet kyile». Yajtzun aj tkubʼ kybʼyoʼn jun txkup, ¿tiʼ iltoq tiʼj tuʼn tbʼant kyuʼn tukʼil tchkʼel? Xi tqʼamaʼn Dios jlu kye: «Il tiʼj tuʼn tel kyqoʼn tchkʼel ex tuʼn tikʼx kymaquʼn tibʼaj tuʼn txʼotxʼ» (Levítico 17:11, 13). * Nimku maj xi tqʼamaʼn Jehová mandamyent lu kye aj Israel (Deuteronomio 12:16, 24; 15:23). In tzaj tqʼamaʼn jun uʼj tok tbʼi The Soncino Chumash jlu: «Mintiʼ tuʼn t-xi kʼuʼt chikʼ, sino il tiʼj tuʼn tkubʼ qoʼn twitz txʼotxʼ tuʼntzun miʼn t-xi waʼn». Mlaytoq txi tkʼuʼn jun aj Israel tchkʼel jun txkup nix tuʼn tajbʼen tuʼn, tuʼnju a Dios tzaj qʼonte tchwinqlal txkup.

El qʼiʼn toklen Ley xi qʼoʼn te Moisés tej tkyim Jesús. Maske ikju, xjan chikʼ toj twitz Dios. Onin xewbʼaj xjan kyiʼj apóstol tuʼn t-xi kyqʼamaʼn kye okslal tuʼn miʼn t-xi kywaʼn chikʼ. Nimtoq toklen tuʼn t-xi kybʼiʼn okslal kawbʼil lu. Tuʼnju jun matij il qa ma tzʼok kyqʼoʼn chikʼ kyiʼj ex ik tten ik tzeʼn in che yaẍin moqa in che kʼulin kywitz sant (Hechos 15:28, 29; 21:25). Toj siglo 20, mas ok qʼoʼn chikʼ kyiʼj xjal ex mas xi kyqʼoʼn xjal kychkʼel tuʼntzun tok tiʼj juntl. Toj ambʼil aju, el kynikʼ testigos de Jehová tiʼj qa mintiʼ in tzaj tqʼoʼn Tyol Dios ambʼil tuʼn tbʼant jlu kyuʼn xjal. *

At maj, in xi kyqʼamaʼn aj qʼanil kye xjal tuʼn tel qʼin kychkʼel atxtoq junjun seman tuʼn tok operación kyiʼj ex tuʼn t-xi kʼuʼt, qatzun il tiʼj tuʼn tajbʼen, ax chikʼ lu in nok qʼoʼn kyiʼj. Noqtzun tuʼnj, qa ma t-xi kykʼuʼn xjal chikʼ ex in nok kyqʼoʼn tiʼj juntl, mintiʼ in xi kybʼiʼn aju in tzaj tqʼamaʼn uʼj te Levítico ex Deuteronomio. Il tiʼj tuʼn tkubʼ qet chikʼ twitz txʼotxʼ ex mintiʼ tuʼn t-xi kʼuʼt, tuʼnju in nok jlu ik tzeʼn in meltzʼaj tukʼil Dios. Ya nya atoʼ tjaqʼ Ley xi qʼoʼn te Moisés, pero in nok kyqʼoʼn testigos de Jehová kyoklen qe nabʼil ateʼkux toj ex mintiʼ in nok chikʼ kyiʼj. Tuʼntzunju, mintiʼ in xi kyqʼoʼn kychkʼel tuʼn tok tiʼj juntl xjal ex mintiʼ in xi kykʼuʼn tchkʼel jun xjal tuʼn tok qʼoʼn kyiʼj. In bʼant tkyaqil jlu kyuʼn tuʼnju nya bʼaʼn toj twitz Dios.

At maj in najbʼen kychkʼel xjal kyuʼn doctor tuʼn tetz junjun examen ex mintiʼ in che ikʼ kyibʼaj tley Dios. Jun techel, ateʼ junjun okslal in xi kyqʼoʼn ambʼil tuʼn tetz examen tiʼj kychkʼel tuʼnju in nex xoʼn yajxitl. Atzun junjuntl maj, in xi kyqʼamaʼn doctor kye xjal qa kbʼantel junjuntl tiʼ kyuʼn tukʼil kychkʼel.

Jun techel, aj tok jun xjal toj operación at ma in najbʼen hemodilución kyuʼn doctor. Toj ambʼil aju, in bʼet tchkʼel xjal tiʼjxi t-xmilal ex in kux qʼoʼn junjuntl tiʼchaq toj chikʼ in kyaj ten toj t-xmilal. Yajxitl, in meltzʼaj chikʼ lu toj t-xmilal xjal tuʼn jun máquina tok tbʼi circuito extracorpóreo tuʼntzun taqʼunan juntl maj tchkʼel toj tumel. Qa ma tzʼel nim chikʼ tiʼj jun xjal aj tkʼixbʼi, jaku recuperarin tchkʼel aj tex toj jun filtro tuʼntzun tten mas glóbulos rojos toj t-xmilal (recuperación de células). Ax ikx, jaku bʼet chikʼ toj jun máquina in naqʼunan te t-xel tanmi, tpulmón moqa t-riñon jun xjal, ex jaku meltzʼaj chikʼ juntl maj toj t-xmilal. Ex at maj in nel paʼn chikʼ toj jun separador moqa centrifugador tuʼntzun tbʼaj saqin. Moqa jaku tzʼajbʼen chikʼ tiʼj junjuntl plaj t-xmilal xjal. Ex at maj, in netz qʼiʼn chʼin tchkʼel jun xjal tuʼntzun tkux qʼoʼn qʼanbʼil toj ex yajxitl in nok qʼoʼn tiʼj.

Jaku chʼexpaj alkye tten in najbʼen chikʼ ex oklo kʼajbʼel junjuntl tumel kyuʼn aj qʼanil, junjuntl examen ex junjuntl qʼanbʼil. Mintiʼ qoklene tuʼn t-xi qqʼamaʼne tiʼxix kbʼantel kyuʼne tiʼj jlu. Sino teyele junjun okslal kbʼel t-ximen tiʼ kbʼantel tuʼn tukʼil tchkʼel aj tok jun operación tiʼj, jun examen moqa jun terapia. Tuʼntzunju, naʼmxtoq tpon ambʼil tuʼn tok operación tiʼj, bʼaʼn tuʼn t-xi tqanin te doctor tiʼ kbʼantel tukʼil tchkʼel. Yajxitl, kxel tbʼinchaʼn aju in tzaj tqʼamaʼn t-ximbʼetz te (qʼonka twitza tiʼj recuadro).

Nim toklen tuʼn ttzaj kynaʼn okslal qa o txi kytziyen te Dios tuʼn kyajbʼen te ex tuʼn ‹tok kykʼujlaʼn tuʼn tkyaqil kyanmi, tuʼn tkyaqil kykʼuʼj, tuʼn tkyaqil kyipumal ex tuʼn tkyaqil kynabʼil› (Lucas 10:27). In nok kyqʼoʼn testigos de Jehová nim toklen kyamiwbʼil tukʼil Dios. Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn Dios tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj tchkʼel Jesús el qiʼj tej tkyim. In tzaj tqʼamaʼn Efesios 1:7 jlu: «Noq tuʼn Crist ma qo kolpet tuʼnju tchkʼel, ex ma najset qil tuʼnju t-xtalbʼil nimxix»

[Qe tqanil]

^ taqik' 4 Kubʼ ttzʼibʼin teólogo Frank H. Gorman jlu: «Tej tkubʼ tqoʼn jun xjal tchkʼel jun txkup twitz txʼotxʼ, kubʼ tyekʼin qa ok tqʼoʼn toklen tchwinqlal txkup. Ex tej tbʼant jlu tuʼn, ax ikx kubʼ tyekʼin qa ok tqʼoʼn toklen Dios tuʼnju a tzaj qʼonte kychwinqlal txkup ex a in xqʼuqin kyiʼj».

^ taqik' 5 Tzaj tqʼoʼn uʼj La Atalaya te 1 te noviembre te 1951 tzaqʼwebʼil kyiʼj junjun xjel nim kyoklen tiʼj xnaqʼtzbʼil lu ex tzaj tyekʼin tiquʼn nya toj tumel aj tok tchkʼel jun xjal tiʼj juntl.

[Aʼyeju recuadro ex qe tilbʼilal]

QE XJEL JAKU QO XIMEN KYIʼJ

Qa ma tzʼex nchkʼele tiʼjxi nxmilale ex in ya mintiʼ in bʼet toj jun ambʼil, ¿jakupe kubʼ nximane qa wexe nchkʼele jlu ex qa nya il tiʼj tuʼn tex xoʼn?

Qa il tiʼj tuʼn tel qʼiʼn nchkʼele tuʼn tok jun examen wiʼje moqa jun terapia ex kʼokel qʼoʼn juntl maj wiʼje, ¿jakupe kubʼ tnaʼn nximbʼetze nya bʼaʼn tuʼn jlu?