Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¿Tiʼ in bʼaj tukʼil respeto tiʼj qchwin­qlal?

¿Tiʼ in bʼaj tukʼil respeto tiʼj qchwin­qlal?

¿TIQUʼN NIM TOKLEN TUʼN TOK QRESPETARIN CHWINQLAL?

Mintiʼ in xi qyekʼin respeto tiʼj chwinqlal qa in kubʼ qbʼinchaʼn junjun tiʼchaq, aqeju jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn qiʼj ex kyiʼj txqantl.

  • Aj tsichʼen jun xjal nya oʼkx jaku tzaj cáncer tiʼj, axpe ikx kwest tuʼn tbʼanix. O che kyim nim xjal tuʼn cáncer tiʼj kypulmón ex chʼixme 90% qe xjal lu in che sichʼintoq moqa e ten kytxlaj qeju in che sichʼen.

  • Tkyaqil abʼqʼi in nok xobʼil kyiʼj nim xjal kyuʼn tiroteo. Tqʼama jun tqanil etz tuʼn Universidad te Stanford (Estados Unidos) jlu: «Bʼaj xnaqʼtzaʼn qa aqeju xjal maske mintiʼ e kʼixbʼi tej tok tiroteo kyoj escuela, pero mintiʼ in nikʼ tnaʼl kyuʼn ex in kubʼ kynaʼn xobʼajil kyoj nim abʼqʼi».

  • Aj tmanejarin jun xjal otoq txi tkʼaʼn qʼeʼn ex qa droga, jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn kyiʼj alkyexku xjal ateʼ toj carretera, ax ikx kyiʼj qeju in che bʼet. Nim xjal in tzaj nya bʼaʼn kyiʼj noq tuʼn kypaj qeju xjal mintiʼ in nok kyqʼoʼn toklen chwinqlal.

¿TIʼ TEYA KBʼANTEL TUʼN?

Kwentink tibʼa tuʼn miʼn ttzaj yabʼil tiʼja. Kukx atx ambʼil tuʼn tkyaj ttzaqpiʼna qeju vicio ik tzeʼn sichʼ ex sichʼ electrónico, qʼeʼn moqa traw ex qe droga, tuʼnju jaku tzaj yabʼil tiʼj t-xmilala kyuʼn. Jaku tzaj tiʼn vicio nya bʼaʼn tiʼj tchwinqlala ex mintiʼ in respetarina tiʼj kychwinqlal txqantl ex kyiʼj qe toj tjaya.

«Kyjaʼtzun qtxʼjoʼmel tkyaqilju in tzʼilsante qchibʼjal» (2 Corintios 7:1).

Xqʼuqink tibʼa. Qʼonk twitza qa bʼaʼn taʼ tjaya tuʼntzun miʼn tkʼixbʼiya toj. Chebʼe manejarina ex keʼyinka qa bʼaʼn taʼ tkarroya naʼmxtoq tex bʼeta. Miʼn txi tbʼiʼna aju in tzaj kyqʼamaʼn txqantl teya tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna jun tiʼ aju jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼja ex qa jaku kyima tuʼn.

«Ok tjaw kybʼinchaʼne jun kyjaye, il tiʼj tuʼn tjaw kybʼinchaʼne jun tal maqbʼil tiʼjele twi ja, tuʼntzun miʼn ttzaj kyil qeju ateʼ tuj kyjaye tiʼj tkamik jun xjal qa ma tzaj tzʼaq twi ja» (Deuteronomio 22:8). a

Bʼinchama bʼaʼn kye txqantl. Aj tkubʼ tyekʼina tbʼanel tmoda kyiʼj txqantl, in respetarina tiʼj kychwinqlal kykyaqil xjal noq tzeʼnxku kyyol ex kyyajil ex qa at kypwaq moqa mintiʼ, qa at kyxnaqʼtzbʼil moqa miʼn. Ax tok, tuʼn tpaj ikʼbʼil at bʼiybʼil ex qʼoj twitz tkyaqil Txʼotxʼ.

«Kykolinkje qʼoj, miʼn che jaw kyaqpaje, miʼn tzaj tloʼch kykʼuʼje, miʼn che jaw schʼine tuʼn kyqʼoje, miʼn che yasune, miʼn che ximane mya bʼaʼn tiʼj juntl. Aju mas bʼaʼn, atwit kykʼuʼje kyiʼje kyxolxe» (Efesios 4:​31, 32).

¿TIʼ IN BʼANT QUʼNE, AQOʼYE TESTIGOS DE JEHOVÁ?

In nok tilil quʼne tuʼn qanqʼine bʼaʼn ex toj tumel. Aju qxnaqʼtzbʼile tiʼj Biblia o tzʼonin qiʼje ex kyiʼj nim xjal aʼyeju ateʼtoq toj vicio tuʼn tchʼexpaj kyanqʼibʼil.

In nok tilil quʼne tuʼn tok qxqʼuqin qibʼe aj kyjaw qbʼinchaʼne qe ja in najbʼen quʼne tuʼn tok qchmon qibʼe. Aqeju in che pon onil tuʼn kykubʼ kybʼinchaʼn ja tuʼn tok qchmoʼn qibʼe ex junjuntl construcción in che ajbʼen quʼne, in xi qʼet xnaqʼtzbʼil kye tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn kyiʼj moqa tuʼn miʼn kykʼixbʼi toj aqʼuntl. In che ok keʼyin qe ja in che ajbʼen qeye qa mintiʼ jun kypaltil ex qa bʼaʼn ateʼ twitz ley tuʼn miʼn ttzaj jun nya bʼaʼn qiʼje.

In xi qqʼoʼne onbʼil kye xjal aj ttzaj jun xitbʼil. Toj jun abʼqʼi kʼitzqeku, o qo onine kyiʼj xjal tej ttzaj 200 xitbʼil toj tkyaqil twitz Txʼotxʼ. Ajbʼen chʼixme 12 millón dólar quʼne tuʼn qonine kyiʼj xjal lu.

Tej ttzaj yabʼil tuʼn virus Ébola toj África Occidental toj abʼqʼi 2014 ex toj República Democrática del Congo toj 2018, o txi qxnaqʼtzaʼne, aqoʼye testigos de Jehová kye nim xjal alkye tten tuʼn miʼn tel kyiqen yabʼil tuʼntzun miʼn kykyim. O txi qsamaʼne jun qermane tuʼn t-xi tqʼoʼn jun chikʼbʼabʼil kywitz xjal, aju tok tbʼi «Jaku qo klet qa bʼaʼn qo nimen». O kubʼ qqʼoʼne jun txʼajbʼil kyqʼabʼ xjal ttzi kykyaqil ja te qchmabʼile. Ex ok tilil quʼne tuʼn t-xi qqʼamaʼne kye xjal tuʼn tbʼaj kytxʼjoʼn kyqʼabʼ ex tuʼn tbʼant junjun tiʼ kyuʼn tuʼntzun miʼn tel kyiqen yabʼil.

Toj tnam Sierra Leona, etz qʼamaʼn nim maj toj radio jun tqanil jatumel e tzaj felicitarin qe testigos de Jehová tuʼnju ok tilil kyuʼn tuʼn kyonin kyiʼjx ex kyiʼj txqantl xjal tuʼn miʼn tel kyiqen virus Ébola.

Kubʼ qʼet jun txʼajbʼil kyqʼabʼ xjal tiʼjxi Ja te Chmabʼil tej ttzaj yabʼil tuʼn virus Ébola toj tnam Liberia toj abʼqʼi 2014.

a Aju kawbʼil lu ajbʼen kye xjal ojtxe kyoj tnam Oriente Medio, in tzaj tyekʼin qa nim toklen tuʼn kyok kyxqʼuqin qe toj kyja ex kyiʼj txqantl xjal tuʼntzun miʼn kykʼixbʼi ex tuʼn kyten toj tbʼanel.