Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios

Aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios

«Iktzun tten txʼolbʼabʼl tiʼj kyaʼj ex txʼotxʼ tej kybʼant tuʼn Qman Dios» (Génesis 2:4). Kyuʼn yol lu, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tzeʼn bʼant Txʼotxʼ. ¿Atpe tmojbʼabʼil tibʼ aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tukʼilju in tzaj tqʼamaʼn ciencia? Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun xjel.

Tej ttzaj tzyet: Kubʼ bʼinchaʼn Txʼotxʼ ex kyaʼj.

¿Kukxpe o ten universo?

In tzaj tqʼamaʼn Génesis 1:1 jlu: «T-xe tnejel kubʼ tbʼinchaʼn Dios kyaʼj ex txʼotxʼ».

Tej naʼmxtoq kyxi tzyet abʼqʼi 1950, chʼixme kykyaqil científico kubʼ kyximen qa kukx o ten universo. Pero kyoj qe abʼqʼi tzma o che ikʼ, o tzʼel kynikʼ tiʼj qa tzaj tzyet universo.

¿Tzeʼntoq keʼyin Txʼotxʼ?

In tzaj tqʼamaʼn Génesis 1:2 ex 9 qa «mintiʼtoq ttxolil txʼotxʼ, ex mintiʼtoq at twitz», ex qa nojni tuʼn aʼ.

At kyoklen yol lu tukʼilju o tzʼel kynikʼ científico tiʼj. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn biólogo Patrick Shih qa te tnejel «mintiʼtoq oxígeno twitz Txʼotxʼ, mlayxtoq tzʼel qnikʼ tiʼj ex qa ni jun tiʼ jakutoq anqʼin twitz». In tzaj tqʼamaʼn revista Astronomy jlu: «In tzaj kyqʼamaʼn akʼaj tqanil o tzʼel kynikʼ xjal tiʼj qa nojnitoq twitz Txʼotxʼ tuʼn aʼ moqa noq tal chʼin txʼotxʼ tzqij qʼanchaʼl».

¿Tzeʼn chʼexpaj twitz Txʼotxʼ?

In tzaj tqʼamaʼn Génesis 1:3 a 5 qa noq chʼintoq spikʼun in nul twitz Txʼotxʼ ex mintiʼtoq qʼanchaʼl jatumel in tzaj. Ikʼ nim ambʼil tuʼn tqʼanchaʼlix Qʼij ex Xjaw (Génesis 1:14-18).

Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa e bʼant qe tiʼchaq twitz Txʼotxʼ toj qaq qʼij te 24 or

In tzaj tqʼamaʼn Centro Smithsonian de Investigaciones Ambientales qa tnejel, noq tal chʼintoq spikʼun in pon twitz Txʼotxʼ tuʼn tpaj atmósfera. In tzaj tchikʼbʼaʼn jlu: «Te tnejel, otoq txi sputj metano twitz tkyaqil Txʼotxʼ ex iktoq keʼyin ik tzeʼn muj». Tej tikʼ ambʼil, «kubʼ naj muj lu ex iktzun tten qʼanchaʼlix twitz kyaʼj».

¿Tzeʼn tzaj tzyet anqʼibʼil twitz Txʼotxʼ?

In tzaj tqʼamaʼn Génesis 1:20 a 27 qa toj ttxolil e bʼant qe tiʼchaq tuʼn Dios. Tnejel, e kubʼ tbʼinchaʼn qe txkup in che anqʼin toj aʼ, qe chyuʼj moqa pájaro, qe txkup in che anqʼin twitz Txʼotxʼ, ex te mankbʼil, e kubʼ tbʼinchaʼn qe xjal. ¿Tiʼ in tzaj kyqʼamaʼn científico tiʼj jlu? In kubʼ kyximen qa tnejel e bʼant qe txkup in che anqʼin toj aʼ ex yajxitl qeju in che anqʼin twitz Txʼotxʼ ex qe xjal.

Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa mintiʼ in che chʼexpaj qeju at kychwinqlal

Aju mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios

In tzaj kyqʼamaʼn junjun xjal qa mintiʼ toklen aju in tzaj kyqʼamaʼn científico tukʼilju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. Noqtzun tuʼnj, chʼixme tkyaqil maj in tzaj kyqʼamaʼn jlu tuʼnju naʼmx tel kynikʼ tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios.

Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa tzma in nikʼ 6 mil abʼqʼi tbʼantlen Txʼotxʼ ex universo. Oʼkx in tzaj tqʼamaʼn qa kubʼ bʼinchaʼn Txʼotxʼ ex universo «t-xe tnejel» (Génesis 1:1). Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jtoje bʼaj jlu.

Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa e bʼant qe tiʼchaq twitz Txʼotxʼ toj qaq qʼij te 24 or. In najbʼen yol qʼij tuʼn Tyol Dios tuʼn tyolin tiʼj junxichaq ambʼil. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn qa bʼant Txʼotxʼ ex qe tiʼchaq at twitz toj jun ambʼil tok tbʼi te «qʼij tej tkubʼ tbʼinchaʼn Jehová * kyaʼj ex Txʼotxʼ» (Génesis 2:4TNM). Ax ikx in yolin qʼij lu kyiʼj qeju qaq qʼij in che tzaj qʼamaʼn toj Génesis capítulo 1, jatumel in tzaj qʼamaʼn qa kubʼ tbʼinchaʼn Jehová Txʼotxʼ ex kykyaqil qeju at kychwinqlal. Tuʼntzunju, aj tyolin tiʼj qaq qʼij tej kybʼant qe tiʼchaq, xilo tiʼn nim ambʼil.

Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa mintiʼ in che chʼexpaj qeju at kychwinqlal. In tzaj tqʼamaʼn uʼj te Génesis qa e kubʼ bʼinchaʼn qe txkup ik tzeʼnx «teyle te junjun tiyjil» (Génesis 1:24, 25). Aj tajbʼen yol «tiyjil» moqa tyajil tuʼn Tyol Dios, nya oʼkx in yolin tiʼj jun wiq txkup, sino in yolin kyiʼj nimku wiq moqa clase. Tuʼn jlu, jakulo chʼexpaj alkye tten che keʼyin junjun txkup toj jun kʼloj kyyajil aj tikʼ ambʼil.

¿Tiʼ teya t-xim tiʼj jlu?

Toj chʼin yol in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tzeʼn bʼant universo, tzeʼntoq keʼyin Txʼotxʼ tnejel ex tzeʼn xi tzyet anqʼibʼil twitz. Qa in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu qe toj jun tumel nya kwest ex toj ttxolil, ax ikx jaku tzaj tqʼamaʼn qe alkye kubʼ bʼinchante tkyaqil tiʼchaq. In tzaj tqʼamaʼn Encyclopædia Britannica jlu: «Qa xi tzyet chwinqlal tuʼn jun ipumalj moqa tuʼn jun milagr, [...] nya a t-xilen jlu qa junxitl aju o tzʼel kynikʼ científico tiʼj». *

^ taqik' 17 In tzaj tqʼamaʼn Biblia qa Jehová tbʼi Dios.

^ taqik' 20 Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Encyclopædia Britannica qa at jun Bʼinchalte tkyaqil.