Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

¿Ilpe tiʼj tuʼn t-xi tchjoʼna impuesto?

¿Ilpe tiʼj tuʼn t-xi tchjoʼna impuesto?

¿Ilpe tiʼj tuʼn t-xi tchjoʼna impuesto?

CHʼIXME kykyaqil nya kyaj tuʼn t-xi kychjoʼn impuesto. ¿Tiquʼn? Tuʼnju ateʼ nim xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa nya toj tumel in najbʼen pwaq in xi kyqʼoʼn moqa in xi elqʼaʼn. Atzun junjuntl mintiʼ in xi kychjoʼn, tuʼnju in kubʼ kyximen qa in najbʼen pwaq tuʼn kyok qʼoj. Ex atzun jlu in kubʼ kyximen xjal te jun tnam te Oriente Medio. In tzaj kyqʼamaʼn jlu: «Mlay txi qchjoʼne qe bala in che ajbʼen tuʼn kykubʼ bʼyoʼn kʼwal».

Nya tzma akʼaj qe ximbʼetz lu. Aju nejenel kye hindú Mohandas Gandhi, tqʼama qe yol lu tej naʼmxtoq tkyim: «Kykyaqil xjal [ik tzeʼn qe kuʼxun ex qe tij] in che bʼinchan il aj kyonin tiʼj jun tnam in che ok qʼoj tuʼn, qa in cheʼx toj qʼoj moqa mintiʼ. In bʼant jlu kyuʼn aj t-xi kychjoʼn impuesto te tnam».

In tzaj tqʼamaʼn Henry David Thoreau, filósofo te siglo XIX, tuʼn miʼn txi tchjet impuesto toj jun tnam in che ok qʼoj tuʼn. Tzaj tqanin jlu: «¿Ilpe tiʼj tuʼn t-xi tbʼiʼn jun xjal aju in tzaj tqʼamaʼn jun aj kawil maske toj chʼin ambʼil ex tuʼn miʼn t-xi tbʼiʼn tconciencia? ¿Tiquʼntzun at tconciencia teyele junjun xjal?».

Nim toklen xnaqʼtzbʼil lu toj kywitz okslal axix tok, tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa il tiʼj tuʼn tten qnabʼil moqa qconciencia te saq toj alkyexku tten qanqʼibʼil (2 Timoteo 1:3). Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa at kyoklen aj kawil tuʼn tjaw kychmoʼn impuesto. In tzaj tqʼamaʼn jlu: «Kykyaqile il tiʼj tuʼn t-xi kynimane qe aj sanjelal te gobierni. Ex mlay ten kawbʼil noqwit mya tuʼn Dios; ex qeju in che kawin, ax Dios in tzaj qʼonte kyoklen. Tuʼntzunju, ilxix tiʼj tuʼn t-xi kynimane qe aj sanjelal, mya noq oʼkx tuʼn miʼn ttzaj kycastiwoye, ax ikx tuʼnju in tmaʼn kyanmiye qa bʼaʼn tuʼn t-xi kynimane. Tuʼntzunju, ilxix tiʼj tuʼn kychjet qe chojenj te gobierni kyuʼne; porke qe aj sanjelal ajbʼel qe te Dios, ex atzun kyaqʼun jlu. Kychjonxe kye kykyaqil aju kʼasbʼeʼnan kyuʼne. Kychjonxe tkyaqil txkaj chojenj te gobierni» (Romanos 13:1, 5-7).

Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa xi kychjoʼn okslal te tnejel syent abʼqʼi impuesto, maske in najbʼentoq pwaq in xi kyqʼoʼn tuʼn kyok qʼoj. Ax ikx toj ambʼil jaʼlo, in xi kychjoʼn testigos de Jehová qe impuesto. * ¿Tojpe tumel tuʼn t-xi kychjoʼn impuesto maske in najbʼen pwaq tuʼn tbʼant jun tiʼ mintiʼ in che onin tiʼj? ¿Kxelpe tqʼoʼn jun okslal ambʼil tuʼn miʼn t-xi tbʼiʼn aju in tzaj tqʼamaʼn tnabʼil aj ttzaj qanin impuesto te?

Aju impuesto ex qnabʼil

Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa aju impuesto xi kychjoʼn okslal te tnejel syent abʼqʼi, el kypaʼn aj kawil chʼin pwaq tiʼj tuʼn kyok qʼoj. Tej tel tnikʼ Mohandas ex Henry qa in najbʼen pwaq tuʼn kyok qʼoj, tzaj kyqʼamaʼn tuʼn miʼn txi kychjoʼn impuesto.

Ok tilil kyuʼn okslal te tnejel syent abʼqʼi tuʼn t-xi kybʼiʼn kawbʼil in tzaj qʼamaʼn toj uʼj te Romanos capítulo 13, nya oʼkx tuʼn miʼn tkubʼ qʼoʼn kykastiw, sino ax ikx tuʼnju in tzajtoq tqʼamaʼn kyximbʼetz (Romanos 13:5). In tzaj tqʼamaʼn kynabʼil okslal axix tok qa il tiʼj tuʼn t-xi kychjoʼn impuesto, maske nya toj tumel in najbʼen pwaq in xi kyqʼoʼn. Tuʼn tel qnikʼ tiʼj jlu, bʼaʼn tuʼn tok qojtzqiʼn qnabʼil moqa qconciencia, aju in tzaj tqʼamaʼn qe qa bʼaʼn jun tiʼ moqa nya bʼaʼn.

Kykyaqil xjal at kyconciencia, ik tzeʼn tzaj tqʼamaʼn Henry. Pero nya a t-xilen jlu qa jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj. Tuʼn ttzalaj Dios quʼn, nim toklen tuʼn tbʼaj qxnaqʼtzaʼn qnabʼil kyuʼn tkawbʼil Dios. Ax ikx, il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn tten ax qximbʼetz ik tzeʼn te Dios, tuʼnju mas nim toklen te t-ximbʼetz twitzju qe (Salmo 19:7). Tuʼntzunju, bʼaʼn tuʼn tten ax qximbʼetz kyiʼj aj kawil ik tzeʼn te Dios. ¿Tiʼtzun t-ximbʼetz Dios at kyiʼj?

Bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj yol tzaj tqʼamaʼn Pablo kyiʼj aj kawil. Tqʼama jlu: «Qe aj sanjelal ajbʼel qe te Dios» (Romanos 13:6). ¿Tiʼ in tzaj tyekʼin jlu? In tzaj tyekʼin qa in che onin aj kawil kyiʼj xjal tuʼn tten nukʼbʼil kyxol. Axpe ikx qeju nya bʼaʼn aj kawil, in che kubʼ kyqʼoʼn polisiy toj tnam, qe bombero, in tzaj kyqʼoʼn xnaqʼtzbʼil ex servicio te correo. Ojtzqiʼn tuʼn Dios alkye junjun tiʼchaq mintiʼ in bʼant kyuʼn aj kawil, noqtzun tuʼnj, in xi tqʼoʼn ambʼil kye tuʼn kyten. Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn Dios qe tuʼn t-xi qchjoʼn impuesto, tuʼnju in xi tqʼoʼn ambʼil kye tuʼn kykawin.

Pero o kubʼ t-ximen Dios tuʼn tkubʼ tqʼoʼn Tkawbʼil te t-xel kykawbʼil xjal ex tuʼn t-xi tbʼinchaʼn tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn o tzaj tuʼn kykawbʼil xjal (Daniel 2:44; Mateo 6:10). Noqtzun tuʼnj, akux in pon ambʼil lu, in tzaj tqʼamaʼn Dios kye axix tok okslal tuʼn t-xi kychjoʼn impuesto ex tuʼn t-xi kyqʼoʼn alkyexku tiʼ in tzaj kyqanin gobierni.

¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna qa ax t-ximbʼetza ik tzeʼn ten Mohandas qa jun il tuʼn t-xi qqʼoʼn impuesto tuʼnju in najbʼen tuʼn kyok qʼoj? Qo ximen tiʼj jun techel, mas qʼanchaʼl jun lugar qa ma tzaj qkeʼyin twiʼ jun witz. Chʼixme ik tzeʼn jlu, mas qʼanchaʼl qe tiʼchaq toj twitz Jehová moqa mas nim toklen t-ximbʼetz ik tzeʼn qe. Aj tel qnikʼ tiʼj jlu, kʼokel tilil quʼn tuʼn tten ax qximbʼetz ik tzeʼn te. Ajbʼen profeta Isaías tuʼn Dios tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin jlu: «Ik tzaʼn te kyaʼj maʼ tjaw tibʼaj txʼotxʼ, ikxtzun weye nximbʼetz ex aju tumlal in bʼant wuʼne, mas maʼ t-xilen twitz kyximbʼetze ex twitz aju in bʼant kyuʼne» (Isaías 55:8, 9).

¿Atpe kyoklen aj kawil tibʼaj tkyaqil?

Aj ttzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tuʼn t-xi chjet impuesto, mintiʼ in tzaj tyekʼin jlu qa at kyoklen aj kawil tiʼj tkyaqilju in bʼant kyuʼn xjal. Tqʼama Jesús qa noq chʼin kyoklen aj kawil o txi tqʼoʼn Dios. Tej t-xi kyqanin junjun aj Judiy te Jesús qa bʼaʼn toj twitz Dios tuʼn t-xi chjet impuesto te tnam Roma, tqʼama jlu: «Kyqʼonxe te gobierni aju te gobierni, ex kyqʼonxe te Dios aju te Dios» (Marcos 12:13-17).

Tuʼnju aʼye aj kawil in che kubʼ bʼinchante pwaq ex aʼye in che tzaj qʼamante jteʼ twiʼ, toj tumel in nela toj twitz Dios tuʼn t-xi kychjoʼn xjal impuesto. Pero tzaj t-xnaqʼtzaʼn Jesús qa mintiʼ jun aj kawil jaku tzʼel qʼinte ambʼil qe tuʼn t-xi qqʼoʼn aju at toklen Dios tiʼj, ik tzeʼn tuʼn qkʼulin te ex qchwinqlal. Aj ttzaj kyqʼamaʼn aj kawil qe tuʼn t-xi qbʼinchaʼn jun tiʼ nya bʼaʼn in nel toj twitz Dios, mintiʼ in chex qbʼiʼn. Sino in bʼant jlu quʼn: «Tnejel ilxix tiʼj tuʼn t-xi qnimane Dios, ex mya qe xjal» (Hechos 5:29).

Jaku tzaj kybʼis okslal axix tok aj tok kybʼiʼn qa mintiʼ in najbʼen impuesto toj tumel kyuʼn aj kawil. Noqtzun tuʼnj, in xi kychjoʼn impuesto ex mintiʼ in xi kyqʼamaʼn kye aj kawil tiʼ tuʼn tbʼant kyuʼn. Noqwit in xi kybʼinchaʼn jlu, in kubʼ kyyekʼin qa mintiʼ in nok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa kxel tbʼinchaʼn Jehová tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn aj tkawin Jesús tibʼaj Txʼotxʼ. Ax Jesús qʼamante jlu: «Aju nkawbʼile mya te twitz txʼotxʼ» (Juan 18:36).

In tzaj tbʼanel qe aj t-xi qbʼiʼn qe kawbʼil toj Tyol Dios

Qa ma txi qbʼiʼn ley in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tuʼn t-xi chjet impuesto, jaku tzaj tiʼn nim tbʼanel qe. Tnejel, mlay qo tzaj xobʼ ex mlay kubʼ qʼoʼn qkastiw tuʼnju in xi qchjoʼn impuesto (Romanos 13:​3-5). Pero aju mas nim toklen, ktel jun tbʼanel qximbʼetz twitz Dios ex kjawil qnimsaʼn tuʼnju in qo bʼin kye aj kawil. Ex maske menos tpwaqa at kywitz qeju mintiʼ in xi kychjoʼn impuesto, jaku tzʼok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa tzul tqʼoʼn Jehová aju at tajbʼen kye qeju in che ajbʼen te. Tzaj tqʼamaʼn aj tzʼibʼil David jlu: «Kuʼxun qine nej, atzun jaʼlo ma chin tijine; ex bʼajx wile jun xinaq bʼaʼn otoq kyaj kolin, ex bʼajx wile in che moʼn qe tkʼwaʼl» (Salmo 37:25).

Ax ikx jaku qo tzalaj tuʼnju in xi qchjoʼn impuesto. Qo ximen tiʼj jun techel tuʼn tel qnikʼ tiʼj jlu. Qa nya toj tumel in najbʼen pwaq tuʼn tajaw jun ja, mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn ley qa at til jun xjal in nalquilarin toj ja. Ax ikx te Dios, mlay tzaj tqʼamaʼn qa at tila tuʼnju nya toj tumel in najbʼen impuesto in xi tqʼoʼna. Tej naʼmxtoq tel tnikʼ Stelvio tiʼj Tyol Dios, ok tilil tuʼn toj nimku ambʼil tuʼn tbʼant junjun chʼixpubʼil kyuʼn aj kawil atz kubʼni te Europa. In tzaj tqʼamaʼn tiquʼn ya mintiʼ bʼant jlu tuʼn: «El nnikʼe tiʼj qa mlay txi tbʼinchaʼn jun xjal tiʼj nya bʼaʼn ex mlay tzʼonin kyiʼj tuʼn kyten toj mujbʼabʼil. Oʼkx Tkawbʼil Dios jaku bʼant jlu tuʼn».

Qa ma txi tqʼoʼna te Dios aju at toklen tiʼj, ktel ax t-ximbʼetza ik tzeʼn te Stelvio. Iktzun tten, kʼokel tqʼoʼna twitza tiʼj aj tkawin Tkawbʼil Dios tibʼaj tkyaqil twitz Txʼotxʼ ex aj t-xi tbʼinchaʼn tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn o tzaj tuʼn kykawbʼil xjal.

[Tqanil]

^ taqik' 6 Kkanetel mas tqanil tuʼna tiʼjju qa in xi kychjoʼn testigos de Jehová impuesto toj uʼj Xqʼuqil te 1 te noviembre te 2002, t-xaq 12 taqikʼ 15, ex toj uʼj Xqʼuqil te 1 te mayo te 1996, t-xaq 16 taqikʼ 7.

[Aju yol]

Bʼaʼn tuʼn tok tilil quʼn tuʼn tten ax qximbʼetz kyiʼj tiʼchaq ik tzeʼn te Dios, tuʼnju mas nim toklen t-ximbʼetz ik tzeʼn qe.

[Aju yol]

Qa ma txi qbʼiʼn ley tuʼn t-xi chjet impuesto, ktel jun tbʼanel qximbʼetz twitz Dios ex kʼokel qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa tzul tqʼoʼn aju at tajbʼen qe.

[Aʼyeju tilbʼilal]

«Kyqʼonxe te gobierni aju te gobierni, ex kyqʼonxe te Dios aju te Dios».

[Reconocimiento]

Copyright British Museum