Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

TBʼI XNAQʼTZBʼIL TOK TIʼJ T-XKʼOMIL: ¿TIQUʼN IN TZAJ NYA BʼAʼN KYIʼJ TBʼANEL XJAL?

¿Tiquʼn in tzaj nya bʼaʼn kyiʼj tbʼanel xjal?

¿Tiquʼn in tzaj nya bʼaʼn kyiʼj tbʼanel xjal?

Tuʼnju a Jehová * Bʼinchal tkyaqil ex at nimxix tipumal, at nim xjal in kubʼ kyximen qa a in kubʼ bʼinchante tkyaqil in bʼaj twitz Txʼotxʼ, axpe ikx qa a in tzaj qʼonte nya bʼaʼn qiʼj. Noqtzun tuʼnj, bʼaʼn tuʼn qximen tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj tiʼj axix tok (bʼaʼn ax) Dios:

  • «Tzʼaqlxix te Qman tuj tkyaqilju in tbʼinchaʼn.» (Salmo 145:17.)

  • «Tuj tumelxix tkyaqilju in tbʼinchaʼn. Ate Dios axix tok tyol, mintiʼ jun mya bʼaʼn in tbʼinchaʼn; tz’aqlxix te ex jiqun ti’j tmod.» (Deuteronomio 32:4.)

  • «Ate Qman nim in qʼaqʼan tkʼuʼj ex in tzʼeʼy tkʼuʼj qiʼj.» (Santiago 5:11.)

Nya tuʼn Dios in tzaj nya bʼaʼn. ¿Nyapetzun ax Dios in nonin kyiʼj xjal tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn aju nya bʼaʼn? Nya. In tzaj tqʼamaʼn jlu toj Tuʼjil Tyol: «Qa at jun xjal ma tzʼok tuj joybʼil tiʼj tuʼn tbʼinchante aju mya bʼaʼn, miʼn tma qa tuʼn Dios ma tzʼok tuj joybʼil tiʼj». ¿Tiquʼn? Tuʼnju «mlay bʼant tuʼn tok Dios tuj joybʼil tiʼj tuʼn tbʼinchante mya bʼaʼn, ex mi jun nnoʼk tuj joybʼil tiʼj tuʼn Dios» (Santiago 1:13). Mintiʼ in che ok xjal tuʼn Dios toj joybʼil, moqa toj malbʼil, noq tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn xjal aju nya bʼaʼn. Nya a Dios in tzaj qʼonte nya bʼaʼn ex mintiʼ in nonin kyiʼj xjal tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn nya bʼaʼn. ¿Alkyetzun at tpaj tiʼj nya bʼaʼn in tzaj?

AT MAJ ATOʼ TOJ JUN NYA BʼAʼN LUGAR EX TOJ JUN NYA BʼAʼN AMBʼIL

In tzaj tyekʼun Tyol Dios jun tiquʼn in tzaj nya bʼaʼn kyiʼj xjal aj ttzaj tqʼamaʼn jlu: «Ikxtzun tten xjal, maske mintiʼ ximan tuʼn, pero noq minabʼen in tzaj mya bʼaʼn tibʼaj» (Eclesiastés 9:12). Qa noq minabʼen sikʼ junjun tiʼchaq, moqa ma tzikʼ jun accident, noq jatumel ex noq toj alkye ambʼil sikʼ, jaku tzaj jun nya bʼaʼn tiʼj jun xjal tuʼn. Ole tzikʼ chʼixmi kabʼe mil abʼqʼi jaʼlo, yolin Jesucristo tiʼj jun nya bʼaʼn tzaj kyiʼj 18 xjal aʼyeju e kyim tej ttzaj tilj jun ja nim tweʼ kyibʼaj (Lucas 13:1-5). Nya tuʼnju kybʼinchbʼen xjal lu e kyim; e kyim tuʼnju atz ateʼtoq toj lugar jatumel tzaj tzʼaq ja nim twaʼl. Ax ikx qo ximen tiʼjju ikʼ tej ttzaj jun kyaqnajnabʼ toj tnam Haití toj enero te 2010, kyqʼama ajkawil toj Haití qa mas te 300.000 xjal e kyim. Noq alkyexku qe xjal lu, kykyaqil e kyim. Ax ikx jaku tzaj yabʼil tiʼj alkyexku xjal ex toj alkyexku ambʼil.

¿Tiquʼn mintiʼ in che ok t-xqʼuqin Dios qe xjal aj ttzaj jun xitbʼil?

Noqtzun tuʼnj, atlo junjun jaku kyqʼama jlu: «¿Miʼntiʼtzun bʼant tuʼn tmaqet nya bʼaʼn tuʼn Dios? ¿Miʼntiʼtzun e ok t-xqʼuqin Dios qeju tbʼanel xjal tuʼn miʼn ttzaj nya bʼaʼn kyiʼj?». Tuʼn tbʼant jlu tuʼn Dios, il tiʼj tuʼn tel tnikʼ tiʼj alkye nya bʼaʼn tzul naʼmxtoq tikʼ. Ax tok jaku bʼant tuʼn tel tnikʼ Dios tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul, noqtzun tuʼnj, il tiʼj tuʼn qximen tiʼj xjel lu: ¿in najbʼenpe tipumal Dios tuʼn, tuʼn tok tojtzqiʼn tkyaqil nya bʼaʼn ok kikʼel? (Isaías 42:9.)

In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Aju Qdios atzun taʼ tuj kyaʼj ex in tbʼinchaʼn tkyaqil alkye taj tuʼn tbʼant tuʼn» (Salmo 115:3). Ikju, in kubʼ tbʼinchaʼn Jehová tkyaqilju bʼaʼn nela toj twitz tuʼn tbʼinchet, noqtzun tuʼnj, mintiʼ in kubʼ tbʼinchan tkyaqilju jaku bʼant tuʼn. Ax ikx oʼkx qa at toklen aju taj tuʼn tok tojtzqiʼn. Jun techel tiʼj jlu aju tej tchmet nim nya bʼaʼn toj ojtxe tnam Sodoma ex Gomorra, xi tqʼamaʼn Dios jlu te Abrahán: «Chin bʼelexe keʼyilte jaʼlo, ex ok wilaʼye qa ax tok o chmet mya bʼaʼn ik tzaʼn o nbʼiye, ex qa miʼn. Atzun kʼelel nnikʼe tiʼj, chi Qman» Dios (Génesis 18:20, 21). Toj jun ambʼil, bʼaj t-ximen Qman Jehová tuʼn miʼn tok tojtzqiʼn jniʼ nya bʼaʼn at kyoj tnam lu. A jlu in tzaj tyekʼun qe qa jaku jaw tjyoʼn Jehová tuʼn miʼn tok tojtzqiʼn junjun tiʼchaq (Génesis 22:12). A jlu nya tzʼelpena qa nya tzʼaqli te moqa nya bʼaʼn te tmod, quʼn «tuj tumelxix tkyaqilju in tbʼinchaʼn». In nok tqʼoʼn Dios twitz tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul qa at toklen jlu tukʼe aju in kubʼ t-ximen tuʼn tbʼant, ex mintiʼ in che ok t-obligarin xjal tuʼn kynimen te (Deuteronomio 32:4). * ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun jlu qe? Qa in nok tqʼoʼn Dios twitz tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul, noqtzun tuʼnj, oʼkx tiʼj junjun tiʼchaq ex toj tumel in bʼant tuʼn.

¿Tiquʼn mintiʼ in kolin Dios kyiʼj tbʼanel xjal?

¿KYUʼNPE XJAL IN TZAJ NYA BʼAʼN?

At chʼin kypaj xjal tiʼj nya bʼaʼn in tzaj. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios alkye tten jaku kubʼ qbʼinchaʼn aju nya bʼaʼn aj ttzaj tqʼamaʼn jlu: «Teyle junjun nnoʼk tuj joybʼil tiʼj, ax tnabʼl in xmoxin te tuʼn tpon tkʼuʼj tiʼj ju mya bʼaʼn, ax tnabʼl in sbʼunte te. Nej in pon tkʼuʼj tiʼj ju mya bʼaʼn; oktzun tchʼiy ju mya bʼaʼn tuj tanmi, in tbʼinchaʼn il, oktzun tchʼiy il, in tzajtzun kamik tuʼn il» (Santiago 1:14, 15). Teyele te junjun jaku kubʼ tbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn qa ma txi tqʼoʼn ambʼil teju nya bʼaʼn tajbʼil. Tuʼnju aj il qe xjal, jaku chʼiy aju nya bʼaʼn kyajbʼil ex jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn kyiʼj (Romanos 7:21-23). Atxix ojtxe, at nim nya bʼaʼn kybʼinchbʼen xjal ex tuʼn jlu o tzaj nim kʼixkʼoj. Ax ikx tuʼnju kukx at kyipumal nya bʼaʼn xjal kyibʼaj junjuntl xjal tuʼn kyok te nya bʼaʼn xjal, kukx at nim nya bʼaʼn (Proverbios 1:10-16).

At nim nya bʼaʼn kybʼinchbʼen xjal ex tuʼn jlu o tzaj nim kʼixkʼoj

¿Yajtzun qa ma che maqet xjal tuʼn Dios tuʼn miʼn tkubʼ kybʼinchen nya bʼaʼn? Qo ximen chʼin tiʼj alkye tten bʼinchaʼn qe xjal. In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa kubʼ tbʼinchaʼn Dios xjal te tilbʼilal. Tuʼntzunju, jaku che ten tmod xjal ik tzeʼn tmod Dios (Génesis 1:26). O txi qʼoʼn jun oyaj kye xjal, aju tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn aju kyajbʼil moqa aju tuʼn tok kykʼujlaʼn Dios ex tuʼn kyajbʼen te tuʼn tkyaqil kykʼuʼj aj tkubʼ kybʼinchaʼn aju bʼaʼn in nela toj twitz (Deuteronomio 30:19, 20). Qa ma che ok t-obligarin Dios qe xjal tuʼn t-xi kyiʼn jun kybʼe, a jlu ok kʼelel tiʼn ambʼil kye xjal tuʼn jaw kyjyoʼn alkye kyajbʼil tuʼn tbʼant. Ex oʼkx jaku che ok xjal ik tzeʼn jun kʼuxbʼil aju mintiʼ tnabʼil ex aju in kubʼ tbʼinchaʼn oʼkx aju o tzʼokx qʼoʼn toj tuʼn tbʼant tuʼn. Ik tten ik tzeʼn in kyqʼamaʼn xjal qa kyswert-x o tzaj qʼoʼn, qa tzʼibʼintl aju kbʼantel kyuʼn ex tkyaqilju ktzajel kyiʼj. ¡Kyjuʼtzun in qo tzalaj wen tuʼnju o tzaj tqʼoʼn Dios ambʼil qe tuʼn tjaw qjyoʼn alkye bʼe kxel qiʼn! Noqtzun tuʼnj, mintiʼ in tzaj tyekʼun jlu qa kukx ktel te jumajx (juneleʼx) aju nya bʼaʼn in tzaj kyuʼn xjal tuʼnju aj ilqe ex tuʼnju nya bʼaʼn kyxim in jaw kyjyoʼn.

¿TUʼNPE KARMA IN TZAJ NYA BʼAʼN?

At nim xjal, aʼyeju indú moqa budista kyokslabʼil, in che okslan tiʼj qa in qo ul itzʼji juntl maj, ex in che okslan tiʼj karma. ¿Tiʼtzun aju karma? Aju jun okslabʼil (nimbʼil) in yolin tiʼj qa tuʼnju xbʼant tuʼn jun xjal toj juntl tchwinqlal ten ojtxe in nikʼ aju in tzaj tiʼj jaʼlo. Tuʼntzunju, qa ma txi qqanin xjel aju tok tiʼj t-xkʼomil uʼj lu te jun xjal aju indú moqa budista tokslabʼil, okle tzul tzaqʼweʼn jlu qe: «In tzaj nya bʼaʼn kyiʼj tbʼanel xjal tuʼnju at tley karma. In xi kychjoʼn aju bʼant kyuʼn toj juntl kyanqʼibʼil ten ojtxe». *

Atzunte Tyol Dios in tzaj tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj aj tyolin tiʼj kyimen, nya ik tten ik tzeʼn xnaqʼtzbʼil tiʼj karma. Tej kubʼ bʼinchaʼn tnejel xjal, aju Adán tbʼi, toj tbʼanel najbʼil te Edén xi tqʼamaʼn Dios jlu te: «Bʼaʼn t-xi tloʼna twitz tkyaqil tzeʼ at tuj tqan awal; atzunju twitz tzeʼ tuʼn tel nikʼbʼaj tiʼj bʼaʼn ex tiʼj mya bʼaʼn, miʼn txi tloʼna; qatzun ma txi tloʼna, ax tok kymela, chi Dios te» (Génesis 2:16, 17). Tej mintiʼ okx tbʼiʼn Adán tyol Dios, il aju bʼant tuʼn ex tuʼn il lu mintiʼ anqʼin te jumajx. Ok kamik te tkastiw tuʼnju mintiʼ xi tnimen aju tzaj tqʼamaʼn Dios te. Tuʼntzunju, «ilxix tiʼj tuʼn kykyim kykyaqil xjal» tuʼnju atz tzajni qe tiʼj tnejel xjal (Romanos 5:12). Kyjuʼtzun jaku txi qʼamet qa «aju chojbʼil qe in tzaj tqʼoʼn il, atzun tuʼn qkyim» (Romanos 6:23). Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «aju o kyim, tzoqpiʼmajtl tjaqʼ tipumal il» (Romanos 6:7). Toj juntl yol, aj qkyim in xi qchjoʼn tkyaqil qil te jumajx.

Toj ambʼil jaʼlo, at nim millón xjal in kyqʼamaʼn qa aju nya bʼaʼn ex aju kʼixkʼoj in tzaj kyiʼj xjal jaʼlo at toklen tukʼe karma. Aju jun xjal in xi tnimen jlu in kubʼ t-ximen qa bʼaʼn aju nya bʼaʼn in tzaj tiʼj ex aju in tzaj kyiʼj txqantl, ex mintiʼ in tzaj bʼajxix tkʼuʼj tuʼn. Ex a jlu mintiʼ in nonin kyiʼj tuʼn tten jun qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼn tnaj aju nya bʼaʼn in tzaj kyiʼj. Aju okslabʼil lu in tzaj tyekʼun qa oʼkx jaku tzaqpaj jun xjal tuʼn miʼn tul itzʼji jun maj ex juntl maj oʼkx qa ma kubʼ tbʼinchen aju bʼaʼn ex qa ma ten jun tbʼanel tojtzqibʼil. Noqtzun tuʼnj, aju xnaqʼtzbʼil lu mintiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios. *

AJU TNEJEL TIQUʼN IN TZAJ NYA BʼAʼN

¿O tzʼok tbʼiʼn teya qa aju at-xix tpaj tiʼj nya bʼaʼn, «aju in kawin kyibʼaj kykyaqil xjal twitz txʼotxʼ», a Satanás aju Tajaw il? (Juan 14:30)

Noqtzun tuʼnj, nya aʼye xjal at-xix kypaj tiʼjju nya bʼaʼn in tzaj, quʼn a Satanás aju Tajaw il at-xix tpaj. Toj ambʼil ojtxe t-anjel Dios te, noqtzun tuʼnj, «el tpaʼn tibʼ tiʼj ju yol axix tok» ex tzaj tiʼn il twitz Txʼotxʼ (Juan 8:44). A bʼinchante tuʼn tel kypan kyibʼ tnejel xjal tiʼj Dios toj tbʼanel najbʼil te Edén (Génesis 3:1-5). Tqʼama Jesús qa «mya bʼaʼn» te ex qa a «in kawin kyibʼaj kykyaqil xjal twitz txʼotxʼ» (Mateo 6:13; Juan 14:30). Ex chʼixmi kykyaqil xjal in che ok lepeʼ tiʼj Satanás tuʼnju mintiʼ in xi kybʼiʼn qeju tbʼanel tkawbʼil Qman Jehová (1 Juan 2:15, 16). In tzaj tqʼamaʼn 1 Juan 5:19 qa «kykyaqil xjal twitz txʼotxʼ ateʼ tjaqʼ tipumal tajaw il». Ax ikx ateʼ txqantl anjel e ok te nya bʼaʼn anjel ex e ok lepeʼ tiʼj Satanás. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «in sbʼun» Satanás ex qe t-anjel «kyiʼj kykyaqil xjal twitz txʼotxʼ», ex tuʼntzunju, bʼekʼbʼil, moqa lasmi, kywitz xjal aʼyeju «najl twitz txʼotxʼ» (Apocalipsis 12:9, 12). Iktzun tten in nel qnikʼ tiʼj qa a Satanás aju Tajaw il at-xix tpaj tiʼj nya bʼaʼn in tzaj twitz Txʼotxʼ.

Tuʼn tkyaqil jlu in nel qnikʼ qa nya a Dios in tzaj qʼonte nya bʼaʼn ex qa nya a at tpaj tiʼj kʼixkʼoj in nikʼx kyuʼn xjal. Axpe ikx o tzaj ttziyen qa ok kʼelel tiʼn nya bʼaʼn ik tzeʼn in tzaj tyekʼun juntl xnaqʼtzbʼil.

^ taqik' 3 In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj (Biblia) qa Jehová tbʼi Dios.

^ taqik' 11 Tuʼn tel tnikʼa tiʼj tiquʼn o tzaj tqʼoʼn Dios ambʼil te nya bʼaʼn, jyonkuxa aju xnaqʼtzbʼil 11 toj uʼj ¿Tiʼ in tzaj t–xnaqʼtzaʼnxix Tyol Dios?, aju bʼinchaʼn kyuʼn testigos de Jehová.

^ taqik' 16 Tuʼn tel tnikʼa tiʼj jatumel tzaj aju in nok tbʼi te tley karma, jyonkuxa aju tkuʼx kyoj t-xaq 8 a 12 te uʼj ¿Qué nos sucede cuando morimos?, aju bʼinchaʼn kyuʼn testigos de Jehová.

^ taqik' 18 Jyonkuxa xnaqʼtzbʼil 6 ex 7 toj uʼj ¿Tiʼ in tzaj t–xnaqʼtzaʼnxix Tyol Dios? tuʼn tel tnikʼa tiʼj tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios tiʼj jatumel ateʼ kyimni ex qa jaku che jaw anqʼintl juntl maj.