Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¿Tzeʼn jaku chex kawit kʼwaʼl?

¿Tzeʼn jaku chex kawit kʼwaʼl?

«In tzajtoq nimxix nqʼoje aj tikʼtoq jun kar. Toxin maj jlu tuʼn Jordan tuʼn tul yaj twitzju otoq t-xi qqʼamaʼne te. ‹¿Jatumel taʼ? —nchiye—. ¿Atpetzulo jun tiʼ ma tzikʼ tiʼj? ¿Mintiʼtzun in tzaj t-ximen qa in bʼaj qkʼuʼje tiʼj?› Otoq tzaj nimxix nqʼoje tej tul.» (CHI GEORGE)

«Xi nbʼiʼne tej tjaw ẍchʼin wale txin ex bʼiʼx tzaj salen toj tkyaqil nxmilale tuʼn. Tej t-xi nqʼoʼne nwitze tiʼj, lutoq in noqʼ wen ex in noktoq ttzyuʼn twiʼ. Otoq tzʼok bʼujuʼn tuʼn t-xibʼin aju kyaje abʼqʼi iqʼin tuʼn.» (CHI NICOLE)

«‹¡Mintiʼwe saj welqʼaʼn xmilqʼabʼ, noq xkanet weye wuʼn!›, chi qmeʼjele, moqa qmyale, Natalie aju iqʼin waqaq abʼqʼi tuʼn. Aʼyeju nimaq tbʼaqʼ twitz azul, in tzajtoq kyqʼamaʼn qa mintiʼtoq chʼin til. Nimxix qbʼise tzaj ex bʼiʼx o jaw oqʼe tuʼnju mintiʼtoq in nok tqʼoʼn Natalie tiʼj qa otoq tzaj telqʼaʼn xmilqʼabʼ (xmilqʼobʼ). Quʼn ax tok otoq tzaj telqʼaʼn.» (CHI STEPHEN)

¿IN NIKʼ teya tiʼj ik tzeʼn jlu? Aj tok weʼya twitz junjun nya bʼaʼn ik tzeʼn jlu, ¿in nximen teya tiʼj alkye tten jaku t-xi tkawina tkʼwaʼla moqa tala ex qa il tiʼj tuʼn tbʼant tuʼna? ¿Bʼaʼnpetzele tuʼn kyxi kawit kʼwaʼl?

¿TIʼTZUN AJU KAWBʼIL?

Aju yol kawbʼil toj Tyol Dios nya oʼkx in yolin tiʼj kastiw. Mas in yolin tiʼj xnaqʼtzbʼil, nabʼl ex in yolin tiʼj tuʼn ttzaj yekʼun alkye bʼe bʼaʼn (Proverbios 4:1, 2).

Aju tuʼn kyxi kawit kʼwaʼl ik tten ik tzeʼn aj tok xqʼuqit jun awal. Aju xjal in nok tawal, in bʼaj tbʼinchaʼn txʼotxʼ, in kux taʼlin awal, in kux tqʼoʼn tzʼis tiʼj, in jatz t-xbʼoqin kʼul toj, in nok t-xqʼuqin tuʼn miʼn kyok txkup tiʼj, ex at maj in nel ttxʼemin junjun tqʼabʼ tuʼntzun tchʼiy tawal toj tumel. Aju jun xjal in nok tawal ojtzqiʼn tuʼn qa il tiʼj tuʼn tbʼant nim tiʼchaq tuʼn tuʼntzen tel bʼaʼn tawal. Ax ikx kye manbʼaj, at nim tiʼchaq jaku bʼant kyuʼn tuʼn kyxi kyxnaqʼtzaʼn kykʼwaʼl. Ex jun tten tuʼn t-xi kyxnaqʼtzaʼn kykʼwaʼl, aju aj kyxi kykawin. A jlu at maj il tiʼj tuʼn tbʼant naj kyuʼn tuʼntzun tjiqumet naj tiʼj kynabʼil kykʼwaʼl ex tuʼn kyonit tuʼn kychʼiy toj tumel. Noqtzun tuʼnj, ik tzeʼn jun xjal chebʼe in nel ttxʼemin junjun tqʼabʼ tawal tuʼntzun miʼn tnaj awal, ax ikxtzun kye tatbʼaj, il tiʼj tuʼn kyxi kykawin kykʼwaʼl tukʼe kʼujlabʼil.

O kubʼ tqʼoʼn Jehová, aju Dios te Xjan Uʼj, techel tiʼj alkye tten tuʼn tbʼant jlu kyuʼn tatbʼaj. Tbʼanelxix kawbʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová, tuʼntzunju aʼyeju tbʼanel ajbʼel te in nok kykʼujlaʼn kawbʼil lu (Proverbios 12:1). In kux kykʼuʼn, moqa in che ok lakʼeʼ tiʼj, ex mintiʼ in xi kytzaqpiʼn (Proverbios 4:13). In che tzaj tkawin Jehová qe tmajen 1) tukʼe kʼujlabʼil, 2) toj tumel ex 3) ik tzeʼn otoq tzaj tqʼamaʼn. Qa taj teya tuʼn t-xi kybʼiʼn tkʼwaʼla moqa tala aju kawbʼil in xi tqʼoʼna kye, bʼaʼn tuʼn tel tkanoʼna aju in bʼant tuʼn Jehová ex bʼinchama aju oxe tten lu.

TUKʼE KʼUJLABʼIL

In che kubʼ tkawin Jehová qe tmajen tukʼe kʼujlabʼil ex tuʼnju at tkʼuʼj kyiʼj. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «in che kubʼ tkawin» Jehová «qeju kʼujlaʼn qe tuʼn, ik tzaʼn jun mambʼaj in che kubʼ tkawin tkʼwaʼl kʼujlaʼnxix tuʼn» (Proverbios 3:12). Axpe ikx in tzaj qʼamaʼn qa «at nim tqʼaqʼbʼil» tkʼuʼj Jehová, «nim in tzʼeʼy» tkʼuʼj ex «yaj in tzaj» ttxʼuʼjil (Éxodo 34:6). Mintiʼ in xmayin Jehová, mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn junjun yol aju in kux chyoʼn qe, mintiʼ in nok ten qʼamalte tkyaqil maj qa nya bʼaʼn jun tiʼ xbʼant, tuʼnju tkyaqil jlu ik tten «ik tzeʼn kʼixbʼisabʼil tuʼn jun espada», aju jaku tzaj nim nya bʼaʼn qiʼj tuʼn (Proverbios 12:18TNM).

BʼINKUYA

Ax tok mi jun manbʼaj jaku tzʼel tkanoʼn tkyaqil tpasens Dios. Tuʼntzunju, at maj jaku tnaʼya qa ya mlay tzikʼxtl tqʼoja tuʼna, noqtzun tuʼnj, aj tikʼ jlu, bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa nimxix kastiw in xi qʼet toj qʼoj ex toj bʼis ex mintiʼ jun bʼaʼn in tzaj tuʼn. Ya nya kawbʼiltl in xi qʼet tuʼnju otoq naj tnabʼil xjal tuʼn qʼoj.

Atzun qa ma tzʼok tilil tuʼna tuʼn tkubʼ tjakʼuʼn tibʼa ex qa ma che kubʼ tkawina tkʼwaʼla moqa tala tukʼe kʼujlabʼil, mas jaku tzʼonin kyiʼj kʼwaʼl. Qo xnaqʼtzan tiʼj tiʼ bʼant tuʼn George ex Nicole tej kyok weʼ twitz jlu, aju xyolin xnaqʼtzbʼil kyiʼj tej saj tzyet.

NAʼNA DIOS TUKʼIL

«Tej tpon Jordan ja, otoq tzaj nim qqʼoje tukʼe nxuʼjile, noqtzun tuʼnj, ok tilil quʼne tuʼn tkubʼ qbʼiʼne aju tzaj tqʼamaʼn. Tuʼnju otoq txiʼ qonikʼan, xi qqʼamaʼne te tuʼn qyoline toj juntl qʼij. O naʼne Dios junx ex oʼxe wtal. Toj juntl qʼij, mas bʼaʼntoq atoʼtle ex bʼant tuʼn qyoline tiʼj jlu toj tumel ex bʼant tuʼn tkuʼpin qyole tiʼj tanmi qkʼwaʼle. Jatz tqʼamaʼn qkʼwaʼle qa nya bʼaʼn aju otoq bʼant tuʼn ex tzaj tqʼamaʼn qa ok kjapunel tuʼn aju kawbʼil xi qqʼamaʼne te. Chjonte te Dios, el qnikʼe tiʼj qa nyatoq bʼaʼn tuʼn tkubʼ qkawine qkʼwaʼle toj qʼoj. Qa tnejel in kubʼ qbʼiʼne aju in tzaj tqʼamaʼn qkʼwaʼle, mas bʼaʼn nela junjun tiʼ.» (Chi George)

YOLINA TUKʼIL

«Tzaj nim nqʼoje tiʼj wale tuʼnju otoq tzʼok tbʼujuʼn tanabʼ, noqtzun tuʼnj, mintiʼ xi nqʼoʼne ambʼil te nqʼoje, kubʼ njuʼkuʼn wibʼe ex xi nqʼamaʼne te wale qʼa tuʼn t-xiʼ toj tkwart, akutoq in nel nqʼoje. Tej tel nqʼoje, xi nchikʼbʼaʼne te toj tumel qa nya bʼaʼn aju bʼiybʼil ex qa aju otoq bʼant tuʼn otoq kʼixbʼi tanabʼ tuʼn. El bʼaʼn aju bʼant wuʼne, quʼn xi tqanin wale najsam te tanabʼ ex ok tchleʼn tanabʼ.» (Chi Nicole)

Ikju, tuʼn tel bʼaʼn kawbʼil, il tiʼj tuʼn t-xi qʼet tukʼe kʼujlabʼil, axpe ikx qa il tiʼj tuʼn tkubʼ jun kastiw.

TOJ TUMEL

Toj tkyaqil ambʼil toj tumel in qo tzaj tkawin Jehová (Jeremías 30:11; 46:28). In ximen tiʼj tkyaqilju in nikʼ qiʼj, axpe ikx aju mintiʼ qʼanchaʼlxix. ¿Alkye tten jaku tzʼel kykanoʼn tatbʼaj jlu? In tzaj tqʼamaʼn Stephen jlu, aju xyolin xnaqʼtzbʼil tiʼj tej saj tzyet: «Otoq tzaj nim qbʼise ex mintiʼtoq in nel qnikʼe tiʼj tiquʼn nikʼan Natalie yol, noqtzun tuʼnj, o ximane tiʼj tabʼqʼi ex tiʼj qa naʼmxtoq tok tnabʼl».

Ax ikx te Robert, aju tchmil Nicole, in ximen tiʼj tkyaqilju jaku tzikʼ kyiʼj kʼwaʼl. Qa ma kubʼ kybʼinchaʼn tkʼwaʼl jun nya bʼaʼn, in ximen tiʼj jlu: «¿Tzma tnejel maj xbʼant jlu kyuʼn moqa ma che naqʼet tuʼn tbʼant jlu kyuʼn? ¿Mape che sikti? ¿Atpe jun nya bʼaʼn in kynaʼn? ¿Nyapetzulo noq jun yekʼbʼil jlu tiʼj juntl nya bʼaʼn in nikʼ kyiʼj?»

Aʼyeju manbʼaj in che ximen toj tumel mintiʼ in kubʼ kyximen qa nimaq xjal qeju tal kykʼwaʼl. El tnikʼ apóstol Pablo tiʼj jlu tej tkubʼ ttzʼibʼen: «Tej kʼwaʼlxtoq qoʼ, in qo yolin ik tzaʼn qe kʼwaʼl, [...] in qo ximan ik tzaʼn qe kʼwaʼl» (1 Corintios 13:11). In tzaj tqʼamaʼn Robert jlu: «Aju in nonin wiʼje tuʼn tten nxime toj tumel ex tuʼn miʼn tbʼant jun tiʼ wuʼne nya toj tumel aju aj ttzaj nnaʼne tiʼ weye bʼant wuʼn tej tal kʼwaʼl qine».

Miʼn kubʼ t-ximana qa mlayx che el txalpaj tkʼwaʼla moqa tala, noqtzun tuʼnj, ax ikx miʼn kubʼ t-ximana qa bʼaʼn aju in bʼant kyuʼn aj tkubʼ kybʼinchaʼn junjun nya bʼaʼn moqa aj tkubʼ kyyekʼun junjun nya bʼaʼn kymod. Qa ma ximana tiʼjju jaku bʼant kyuʼn kʼwaʼl ex tiʼjju mlay bʼant kyuʼn ex tiʼj junjuntl tiʼ in nikʼ kyiʼj, jaku chex tkawina toj tumel.

IK TZEʼNX OTOQ T-XI QʼAMET

In tzaj tqʼamaʼn Malaquías 3:6 jlu: «Aqine Dios mintiʼ in chin chʼexpaje». In nok qeʼ kykʼuʼj tmajen Dios tiʼjju ax tok xnaqʼtzbʼil lu ex in nok t-xqʼuqin kyanmi. Ax ikx kye kʼwaʼl in nok qeʼ kykʼuʼj qa in chex kawit toj ttxolil, toj juntl yol, ik tzeʼnx otoq t-xi qʼamaʼn kye tuʼn kytat moqa tuʼn kynan. Noqtzun tuʼnj, qa in chʼixpuj kawbʼil tuʼnju in qʼojin moqa tuʼnju in tzalaj tatbʼaj moqa txubʼaj, in che el tzpet kʼwaʼl ex in tzaj kybʼis tuʼn.

Bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa tqʼama Jesús jlu: «Noq oʼkx tuʼn t-xi kymaʼne ok ex qa miʼn». Aʼyeju tyol Jesús lu jaku tzʼajbʼenxix tuʼn kychʼiyset kʼwaʼl (Mateo 5:37). Miʼn txi ttziyana jun tiʼ qa mlay japun tuʼna. Qa ma t-xi tqʼamaʼna te tkʼwaʼla moqa te tala qa ok kbʼel tqʼoʼna jun tkastiw qa ma kubʼ tbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn, japunx tuʼna.

Tuʼn kyxi kawit kʼwaʼl toj ttxolil, nimxix toklen tuʼn kyyolin tatbʼaj tiʼj tiʼ kbʼantel kyuʼn. In tzaj tqʼamaʼn Robert jlu: «At maj in che ul nkʼwaʼle qanil jun permis weye ex in xi nqʼoʼne kye. Noqtzun tuʼnj, aju mintiʼ in tzaj kyqʼamaʼn weye aju qa ya otoq t-xi kyqanin te kynan ex mintiʼ otoq tzaj qʼoʼn kye. Aj tok nbʼiʼne jlu, in xi nqʼamaʼne kye qa mlay t-xi nqʼoʼntle permis kye tuʼntzun tmojeʼ nyole tukʼe tyol nxuʼjile.» Qa junxitl t-xim tatbʼaj twitz t-xim txubʼaj tiʼj alkye tten tuʼn t-xi bʼinchet jun tiʼ, mas bʼaʼn tuʼn kyyolin tiʼj, noqtzun tuʼnj, kyjunalx ex nya kywitz kʼwaʼl.

NIMXIX TOKLEN TUʼN KYXI KAWIT KʼWAʼL

Qa ma tzʼel tkanoʼna aju techel in tzaj tqʼoʼn Jehová ex qa ma chex tkawina tkʼwaʼla moqa tala tukʼe kʼujlabʼil, toj tumel ex ik tzeʼn otoq txi tqʼamaʼna kye, jaku tzʼok qʼuqeʼ tkʼuʼja qa aju kbʼantel tuʼna nimxix kʼonil kyiʼj tkʼwaʼla moqa tala. Qa ma che ok tkʼujlaʼna ex qa ma txi tyekʼuna kybʼe toj tumel, a jlu jaku tzʼonin kyiʼj tuʼn kyok te tbʼanel xjal aj kychʼiy, tuʼn tten kynabʼl ex tuʼn tel kynikʼ tiʼj alkye bʼaʼn tuʼn tbʼant. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «Kyqʼonxe xnaqʼtzbʼil kye kʼwaʼl tuʼn kybʼet tuj bʼe bʼaʼn, oktzun kytijin mlay tzʼel kypaʼn kyibʼ tiʼj» (Proverbios 22:6).