Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

TBʼI XNAQʼTZBʼIL TOK TIʼJ T-XKʼOMIL

¿Okpe kbʼel kyxiten xjal Txʼotxʼ?

¿Okpe kbʼel kyxiten xjal Txʼotxʼ?

«Nche itzʼji junjun, nche kyim junjuntl, atzunte txʼotxʼ kukx ttenjuʼ». (CHI AJKAWIL SALOMÓN, TOJ ABʼQʼI 1100 TEJ NAʼMXTOQ TUL JESÚS) *

Ma tzikʼ nim syent abʼqʼi tej tkubʼ ttzʼibʼen ajtzʼibʼil tiʼj Tyol Dios lu, ex tqʼama aju in nikʼ kyiʼj xjal, noqtzun tuʼnj, kukx at te Txʼotxʼ. Ikju, ma bʼet nim syent abʼqʼi in che ul itzʼji xjal ex in che kyim, atzunte Txʼotxʼ kukx ttenju ex in tzaj tqʼoʼn aju at tajbʼen tuʼn tten chwinqlal twitz. Noqtzun tuʼnj, chʼixlo tchʼexpaj jlu.

Atxix tej tikʼ Tkabʼ Nimaq Qʼoj twitz Tkyaqil Txʼotxʼ kukx in chʼiy nim nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ. Ma tzikʼ junlo 70 abʼqʼi, in nok kyqʼoʼn xjal kywitz tiʼj junjun tiʼchaq o bʼant kyuʼn xjal ik tzeʼn junjun kʼuxbʼil te iqbʼil kye xjal, junjun kʼuxbʼil te yolbʼil ex junjuntl tiʼchaq aju o tzaj tiʼn nimxix chʼixpubʼil tiʼj pwaq aju naʼmxtoq tok kyqʼoʼn kywitz xjal tiʼj. Toj ambʼil jaʼlo at nim xjal at kyqʼinumabʼil aju mintiʼ at kye xjal ojtxe. Ex atzun toj juntl plaj ma chʼiy nimxix kybʼet xjal twitz Txʼotxʼ.

Tkyaqil jlu, il tiʼj tuʼn tchjet jun twiʼ. Ex aju in bʼant kyuʼn xjal o tzaj nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ tuʼn, ex tuʼn jlu ya mintiʼtl in che anqʼunanxix junjun tiʼchaq aju at kyajbʼen tuʼn tten chwinqlal twitz Txʼotxʼ. Ikju, at junjun xjal, aʼyeju in che xnaqʼtzaʼn tiʼjju in nikʼ tiʼj Txʼotxʼ, in kyqʼamaʼn qa ma tzʼokx Txʼotxʼ toj jun ambʼil atz jatumel tkyaqilju in bʼant kyuʼn xjal in nok tbʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ.

Kyaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa kpoltoq jun ambʼil jatumel kʼokel ten xjal bʼinchal nya bʼaʼn tiʼj «txʼotxʼ» (Apocalipsis 11:18). ¿In japun twiʼ tyol Dios lu toj ambʼil jaʼlo? ¿Okpe kʼokel bʼinchaʼn mastl nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ? ¿Axpe tok qa kbʼel kyxiten xjal Txʼotxʼ?

¿AXPE TOK QA KBʼEL KYXITEN XJAL TXʼOTXʼ?

¿Axpe tok qa kbʼel kyxiten xjal Txʼotxʼ? At junjun xjal aj xnaqʼtzal in kubʼ kyximen qa kwest tuʼn tel nikʼ tiʼjju kbʼajel tuʼnju nimxix nya bʼaʼn o tzʼok bʼinchaʼn tiʼj Txʼotxʼ. Tuʼn jlu in tzaj bʼaj kykʼuʼj qa noq minabʼen jaku tzaj jun xitbʼil tuʼn junjun tiʼchaq twitz Txʼotxʼ, ik tzeʼn jbʼal, kyaqnajnabʼ ex kyqʼiqʼ jbʼal.

Qo ximen tiʼj jun techel, aju in nikʼ toj jun tnam Antártida tbʼi, aju atz taʼ toj telex qʼij ex jatumel at nim ttxa cheʼw. Tuʼnju aj tbʼet ambʼil, mas at nim kyaq toj kyqʼiqʼ at tibʼaj Txʼotxʼ ex kyoj mar, at junjun xjal in kubʼ kyximen qa ok kbʼel aʼyix junjun plaj twitz Txʼotxʼ atz jatumel at nim cheʼw ex tuʼn jlu mlay tzʼok juntl maj Txʼotxʼ ik tzeʼn ojtxe. ¿Tiquʼn? Tuʼnju aj tpon tqan qʼij tibʼaj cheʼw noq in nel qoptzʼaj tqan qʼij tiʼj ex mintiʼ in kuʼx kyaq toj mar, qatzun ma kubʼ aʼyix ttxaʼ cheʼw atz in kuʼx tqan Qʼij toj aʼ ex tuʼn jlu in jaw loqlon mar. Aju xitbʼil lu jaku mlayx kyajtl toj tbʼanel. Ex tuʼn jlu, jaku che chʼiy mar ex jaku tzʼetz toj tlugar ex jaku tzaj nim nya bʼaʼn kyibʼaj nim syent millón xjal.

KUKX TCHʼIY KʼAS TIʼJ TXʼOTXʼ

At nim xjal ajxnaqʼtzal o tzaj kyqʼamaʼn junjun tiʼchaq tuʼn tkyaj nya bʼaʼn toj ttxolil aju in nok kyqʼoʼn tbʼi te «kolbʼil Txʼotxʼ». Jun kyxol jlu aju tuʼn kukx kyten tiʼchaq twitz Txʼotxʼ, aju in tqʼoʼn nim pwaq ex in xi tqʼamaʼn kye xjal tuʼn miʼn tbʼaj kyyajin twitz Txʼotxʼ. ¿Ope tzʼonin jlu?

Bʼisbʼajilxix tuʼnju ik tzeʼn ikʼ kyiʼj tnam kʼitzqeku, chʼiy kykʼas ex tzaj nya bʼaʼn tuʼn jlu twitz tkyaqil Txʼotxʼ, iktzun qeju xjal in che aqʼunan tuʼn tklet Txʼotxʼ, kukx tchʼiy kykʼas. Kukx ateʼk xjal bʼajsal junjun tqʼinumabʼil Txʼotxʼ ex mintiʼ in xi kyqʼoʼn ambʼil te tuʼn tok juntl maj te tbʼanel. ¿Jaku bʼant jun tiʼ tuʼn tok juntl maj Txʼotxʼ te tbʼanel? At jun xjal aju jun kyxol qeju at kyojtzqibʼil tiʼjju in nikʼ tiʼj Txʼotxʼ, jatz tqʼamaʼn jlu: «Jaku txi nqʼamaʼne qa mintiʼx chʼin qojtzqibʼile at tiʼj tiʼ kbʼantel tuʼn tok juntl maj Txʼotxʼ te tbʼanel». In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Mlay tzʼel tnikʼ xjal tiʼj alkye bʼe bʼaʼn tuʼn tbʼet tuj» (Jeremías 10:23).

Noqtzun tuʼnj, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa aju Bʼinchal qe mlay t-xi tqʼoʼn ambʼil kye xjal tuʼn tkubʼ kyxiten Txʼotxʼ. In tzaj tqʼamaʼn Salmo 115:16 jlu: «Atzunju txʼotxʼ xi qʼoʼn kye xjal tuʼn Qman». Ikju, aju Txʼotxʼ jun «oyaj tbʼanilxix» o tzaj tqʼoʼn Qman Dios qe (Santiago 1:17). ¿Jakupe tzaj tqʼoʼn Dios jun oyaj qe aju ya mintiʼtl tajbʼen qe yajxitl? Mlay, ax ikx te Txʼotxʼ nya noq kukx o kubʼ bʼinchaʼn.

¿TIQUʼN KUBʼ TBʼINCHAʼN DIOS TXʼOTXʼ?

Aju uʼj Génesis tbʼi tkuʼx toj Tyol Dios in tzaj tqʼamaʼn alkye tten kubʼ tbʼinchaʼn Dios Txʼotxʼ toj tumel. Tnejelxix, in tzaj tqʼamaʼn qe alkyetoq tten Txʼotxʼ at, in tqʼamaʼn qa «mintiʼtoq ttxolil txʼotxʼ, ex mintiʼtoq at twitz; attoq qlolj tibʼaj». Yajxitl, in yolin Génesis tiʼj qa kubʼ bʼinchaʼn «aʼ», aju nim toklen tuʼn tten chwinqlal twitz Txʼotxʼ (Génesis 1:2). Tqʼamatl Dios jlu: «E tbʼant spikʼun» (Génesis 1:3). Oktz tqan qʼij tuʼn Dios toj kyqʼiqʼ aju at tibʼaj Txʼotxʼ, moqa aju tok tbʼi te atmósfera, ex qʼanchaʼlix spikʼun twitz Txʼotxʼ toj tnejel ambʼil. Yajxitl, in tzaj qʼamaʼn alkye tten kubʼ bʼinchaʼn tzqij txʼotxʼ ex qe mar (Génesis 1:9, 10). Yajxitl, «jaw poqʼl kʼul twitz txʼotxʼ, tukʼix tkyaqil wiq awal in tqʼoʼn tiyjil, ex tzeʼ in tqʼoʼn twitz» (Génesis 1:12). Kykyaqil qeju at kyajbʼen tuʼn tten chwinqlal twitz Txʼotxʼ e kubʼ bʼinchaʼn, ik tzeʼn aju tok tbʼi te fotosíntesis. ¿Tiʼ tajbʼen tkyaqil ambʼil xi tqʼoʼn Dios tuʼn tbʼinchet tkyaqil jlu?

Aju jun t-sanjel Dios Isaías tbʼi, tqʼama qa «ate Qman [...] bʼinchante txʼotxʼ ex kubʼ tqʼuqbʼaʼn, ex mya o bʼant tuʼn tuʼn tten noq kukx, noq oʼkx o tbʼincha tuʼn kyten xjal twitz» (Isaías 45:18). A jlu in tzajxix tyekʼun qa kubʼ tbʼinchaʼn Dios Txʼotxʼ tuʼn kynajan xjal toj te jumajx.

Noqtzun tuʼnj, bʼisbʼajilxix tuʼnju mintiʼ o tzʼok kyxqʼuqin xjal tbʼanel oyaj tzaj tqʼoʼn Dios kye, axpe ikx o che ok ten xitilte. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ o chʼexpaj t-xim Dios tiʼj Txʼotxʼ. Tqʼama jun ojtxe ajtzʼibʼil jlu: «Ate Dios mya ik tten ik tzaʼn jun xjal; mintiʼ nnikʼan yol ex misikyer in bʼaj tchʼexpuʼn t-ximbʼetz. Qa ma tma jun tiʼxti tuʼn tbʼant tuʼn, in bʼant tuʼn» (Números 23:19). Mlay txi tqʼoʼn Dios ambʼil kye xjal tuʼn tkubʼ kyxitin Txʼotxʼ, quʼn ya chʼixtl tpon ambʼil tuʼn Dios «tuʼn kynaj qeju ma naj twitz txʼotxʼ kyuʼn» (Apocalipsis 11:18).

KUKX KʼOKEL TXʼOTXʼ TE QJA

Tej t-xi tqʼoʼn Jesús jun tchikʼbʼabʼil twiʼ jun witz, tqʼama jlu: «At tzalajbʼil kye qeju mans, porque ok kykʼmaʼ ju txʼotxʼ te kyetzbʼil» (Mateo 5:5). Tojx chikʼbʼabʼil lu, tzaj tqʼamaʼn Jesús alkye tten kʼokel juntl maj Txʼotxʼ te tbʼanel. Xi tqʼamaʼn kye qeju lepchiqeʼk tiʼj tuʼn t-xi kyqanin jlu toj naʼj Dios: «E ttzaj ju tkawbʼila. Bʼant-xwit ju tajbʼila twitz txʼotxʼ ik tzaʼn in bʼant tuj kyaʼj». Ikju, aju Tkawbʼil Dios ok kajbʼel tuʼn tjapun twiʼ t-xim Dios tiʼj Txʼotxʼ (Mateo 6:10).

At nim tbʼanel chʼixpubʼil tzul tiʼn Tkawbʼil Dios. In tzaj tqʼamaʼn Dios jlu: «Tkyaqil kʼokel te akʼaj wuʼne» (Apocalipsis 21:5). ¿In yolinpetzulo jlu tiʼj tuʼn tkubʼ tnajsaʼn Dios Txʼotxʼ lu ex tuʼn tkubʼ tqʼoʼn juntl akʼaj Txʼotxʼ? Mintiʼ, tuʼnju nya ate Txʼotxʼ in kubʼ tbʼinchaʼn nya bʼaʼn. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa ok che elil tiʼn Dios qeju in nok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼj Txʼotxʼ, aʼyeju «ma naj twitz txʼotxʼ kyuʼn», toj juntl yol, ok kʼelil tiʼn tkyaqilju in bʼant tuʼn kykawbʼil xjal toj ambʼil jaʼlo. Te kyxel jlu ok kbʼel tqʼoʼn Dios «jun akʼaj kyaʼj ex jun akʼaj txʼotxʼ». Toj juntl yol, ktel jun akʼaj kawbʼil, aju Tkawbʼil Dios, ex jun akʼaj Txʼotxʼ, aʼyeju xjal che tel tjaqʼ Tkawbʼil Dios tzalu twitz Txʼotxʼ (Apocalipsis 21:1).

Tuʼn tkubʼ naj aju nya bʼaʼn ma tzʼok kybʼinchaʼn xjal tiʼj Txʼotxʼ, ok kbʼel tqʼoʼn Dios juntl maj qeju tqʼinumabʼil Txʼotxʼ tuʼntzun kukx tten chwinqlal twitz. In tzaj tqʼamaʼn jun ajbʼitzil aju kbʼantel tuʼn Dios: «Kwentin ju txʼotxʼ tuʼna, ex in tzaj tqʼoʼna jbʼal tibʼaj tuʼntzun mejor ttzaj chʼiy awal tuj». Tuʼnju ok kʼokel twentin Dios Txʼotxʼ, ok kʼokel Txʼotxʼ te jun tbʼanel najbʼil atz jatumel ok ktel nim twitz awal ex mlay tzajtl junjun xitbʼil, ex aju mas nim toklen, ok ktel nim tkʼiwlabʼil Dios tibʼaj (Salmo 65:9-13).

Aju Pyarelal Nayyar, aju ajtzʼibʼil te nejenel te okslabʼil te hindú Mohandas Gandhi tbʼi ex aju o kyim, tzaj tnaʼn tyol tpatrón lu: «In tzaj tqʼoʼn Txʼotxʼ tkyaqilju at tajbʼen kye xjal, noqtzun tuʼnj, mintiʼ in kanin tuʼnju nya kyajbʼil xjal tuʼn t-xi kyqʼoʼn kye txqantl». Ok kʼelel tiʼn Tkawbʼil Dios tkyaqilju in tzaj tiʼn nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ tuʼnju ok kʼonil kyiʼj xjal tuʼn tkubʼ kychʼixpun kyanmi. Kyaj tqʼamaʼn t-sanjel Dios, aju Isaías tbʼi, qa aj tkawin Tkawbʼil Dios «misikyer jun kbʼinchal jun mya bʼaʼn tiʼj juntl» twitz tkyaqil Txʼotxʼ (Isaías 11:9). Ikju, toj ambʼil jaʼlo, at nim millón xjal, aʼyeju tzajniqe kyoj nimku tnam ex te nimku tten ẍe tzaj chʼiy, in chex xnaqʼtzaʼn tiʼj Dios ex kyiʼj tbʼanel tkawbʼil. In chex xnaqʼtzaʼn tuʼn tten kykʼuʼj tiʼj Dios ex kyiʼj xjal, ex tuʼn kyanqʼin ik tzeʼn t-xim Dios kyiʼj xjal ex tiʼj Txʼotxʼ. In bʼaj kybʼinchaʼn kyten tuʼn kyanqʼin toj jun tbʼanel najbʼil tzalu twitz Txʼotxʼ (Eclesiastés 12:13; Mateo 22:37-39; Colosenses 3:15).

Mlay txi tqʼoʼn Dios ambʼil tuʼn tkubʼ kyxiten xjal aju tbʼanel Txʼotxʼ

In tzaj tqʼamaʼn Génesis tiʼ bʼaj tej tkubʼ tbʼinchaʼn Dios twitz Txʼotxʼ tukʼe yol lu: «O til Dios tkyaqilju otoq bʼant tuʼn, tbʼanilxix tkyaqil» (Génesis 1:31). Tuʼntzunju, mlay txi tqʼoʼn Dios ambʼil tuʼn tkubʼ kyxiten xjal aju tbʼanel Txʼotxʼ. In qo tzalaj tuʼnju aju kbʼajel tiʼj Txʼotxʼ atz taʼ toj tqʼabʼ Qman Jehová, aju Bʼinchal qe ex at tkʼuʼj qiʼj. In tzaj ttziyen jlu: «Qe xjal bʼaʼn ok che etzal tiʼj ju txʼotxʼ, ex ax che tel tuj te jumajx» (Salmo 37:29). Ax ikx teya jaku tzʼoka te jun kyxol qeju «xjal bʼaʼn», aʼyeju kxel qʼoʼn Txʼotxʼ te kyja te jumajx.

^ taqik' 3 Ma jatz toj Eclesiastés 1:4 toj Xjan Tuʼjil (XT).