Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Tzʼajbʼenx qximbʼetz quʼn tuʼn tel qkanoʼn tmod Jehová

Tzʼajbʼenx qximbʼetz quʼn tuʼn tel qkanoʼn tmod Jehová

«Kykanoʼmile tiʼj Dios, porque tkʼwaʼl Dios qeye, kʼujlaʼnxix qeye tuʼn.» (EFESIOS 5:1)

1. ¿Alkye tten o qo kubʼ tbʼinchaʼn Jehová?

O QO kubʼ tbʼinchaʼn Jehová tuʼn tel qnikʼ tiʼjju in kynaʼn txqantl xjal, axpe ikx qa bʼajx tzaj jun tiʼ qiʼj ik tzeʼn kye in nikʼ kyiʼj (kjawil uʼjit Efesios 5:1, 2). ¿Tzeʼn jaku tzʼonin jlu qiʼj tuʼn tel qkanoʼn qe tmod Jehová? ¿Ex tiquʼn il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin aju in kubʼ qximen?

2. ¿Tiʼ in tnaʼn Jehová aj ttzaj nya bʼaʼn qiʼj?

2 O tzaj ttziyen Jehová chwinqlal te jumajx kye okslal skʼoʼn maj ex kye txqantl ẍneʼl, moqa rit. Aj qanqʼin te jumajx, qa toj kyaʼj ex qa tzalu twitz Txʼotxʼ, mi juntl ktzajel nya bʼaʼn tiʼj (Juan 10:16; 17:3; 1 Corintios 15:53). Noqtzun tuʼnj, ojtzqiʼn tuʼn Dios qa atx junjun nya bʼaʼn in tzaj qiʼj, ex in tzaj tbʼis tuʼn jlu. Ik tzeʼn toj ambʼil ojtxe, tzaj tbʼis Jehová tej ttzaj tqʼoʼn twitz tiʼj nya bʼaʼn in tzajtoq kyiʼj aj Israel toj Egipto (Isaías 63:9). Ex tej tjaw kybʼinchaʼn aj Israel tja Dios juntl maj ex e tzaj xobʼ kywitz aj qʼoj kyiʼj, el tnikʼ Jehová tiʼjju kynaʼ. Tuʼntzunju, tqʼama jlu: «Alkye ma tzʼok tbʼinchaʼn mya bʼaʼn tiʼj tnam etzan wuʼne junx taʼ ik tzaʼn tiʼj t-santil tbʼaqʼ nwitze nnoʼk tbʼinchaʼn jlu» (Zacarías 2:8). Nimxix kʼujlaʼn qoʼ tuʼn Jehová ex kyjuʼtzun tajbʼil tuʼn tonin qiʼj aj ttzaj nya bʼaʼn qiʼj. Kʼujlaʼn qoʼ tuʼn ik tzeʼn jun txubʼaj kʼujlaʼn tal tuʼn (Isaías 49:15). Jaku tzʼel qkanoʼn tmod Jehová qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tel qnikʼ tiʼjju in kynaʼn txqantl ex qa ma qo ximen tiʼjju in tzaj kyiʼj (Salmo 103:13, 14).

EL TKANOʼN JESÚS TMOD JEHOVÁ EX E OK TKʼUJLAʼN QE XJAL

3. ¿Tiquʼn tzaj qʼaqʼin tkʼuʼj Jesús kyiʼj xjal ex e ok tkʼujlaʼn?

3 Tej tten Jesús twitz Txʼotxʼ, el tnikʼ tiʼjju nya bʼaʼn in nikʼtoq kyiʼj xjal, axpe ikx qa mintiʼ in tzaj te tiʼj ik tzeʼn kye. Jun techel, ojtzqiʼntoq tuʼn qa in tzajtoq nya bʼaʼn kyiʼj kyuʼn nejenel kye okslabʼil. Tuʼnju in xi kyqʼamaʼntoq aju nya ax tok kye ex in xi kyqʼamaʼntoq junjun kawbʼil aju mintiʼ otoq tzaj tqʼamaʼn Dios. Ex in che tzajtoq xobʼ xjal kye (Mateo 23:4; Marcos 7:1-5; Juan 7:13). Mintiʼtoq in tzaj xobʼ Jesús kye ex mintiʼtoq in xi tnimen aju in kyqʼamaʼn. Noqtzun tuʼnj, in neltoq tnikʼ tiʼjju in kynaʼntoq xjal ex in tzajtoq tbʼis kyiʼj. Tqʼama qa iktoq kyten ik tzeʼn qe «ẍneʼl mintiʼ pastoril kye» (Mateo 9:36). El tkanoʼn Jesús tkʼujlabʼil Ttat aju «in qʼaqʼan tkʼuʼj [...] qiʼj ex in tzʼeʼy tkʼuʼj qiʼj» (Salmo 103:8).

4. ¿Tiʼ bʼant tuʼn Jesús tej tok tqʼoʼn twitz tiʼj nya bʼaʼn in tzaj kyiʼj xjal?

4 Tuʼnju e ok tkʼujlaʼn Jesús qe xjal, onin kyiʼj tej tok tqʼoʼn twitz tiʼj nya bʼaʼn in tzaj kyiʼj. El tkanoʼn jlu tiʼj Ttat. Jun maj, i e’x t-xnaqʼtzbʼen Jesús pakbʼal najchaq. Otoq che sikti ex in che jyontoq tiʼj jatumel tuʼn kykubʼ ten ajlal. Noqtzun tuʼnj, ok tqʼoʼn Jesús twitz kyiʼj nimku xjal in che jyon tiʼj tuʼn t-xi tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye ex el tnikʼ tiʼj qa kyajtoq xjal onbʼil. Tuʼntzunju, ok ten «qʼol nimku xnaqʼtzbʼil kye» (Marcos 6:30, 31, 34).

QYEKʼINKU KʼUJLABʼIL IK TZEʼN TE JEHOVÁ

5, 6. Qa qajbʼil tuʼn tten qkʼujlabʼil ik tzeʼn te Jehová, ¿tiʼ kbʼantel quʼn? Qʼamantza jun techel. (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal.)

5 Qa qajbʼil tuʼn tten qkʼujlabʼil ik tzeʼn te Jehová, ¿tiʼ kbʼantel quʼn? Qo ximen tiʼj jlu: at jun kuʼxin Alan tbʼi. In ximen tiʼj jun erman ma tijen aju mintiʼxix in bʼant tbʼettl ex nya bʼaʼntl qe tbʼaqʼ twitz. In ximen Alan kyiʼj qe tyol Jesús lu: «Ik tzaʼn kyaje tuʼn kybʼinchante xjal kyeye, ikxtzun kyeye kybʼinchame kye» (Lucas 6:31). Ex in ximen Alan tiʼj jlu: «¿Tiʼtzun waje tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn erman weye? Ah, waje tuʼn kysaqchan pelot wukʼile», chi Alan. Noqtzun tuʼnj, in tzaj tnaʼn Alan qa ma tijen erman ex mlay bʼant tuʼn t-saqchan pelot. Kyjuʼtzun, in ximen Alan tiʼj erman ex in tqʼamaʼn jlu toj tanmi: «Noqwit aqine erman lu, ¿tiʼtzulo wajbʼile tuʼn tkubʼ bʼinchaʼn weye?».

6 Tzma kuʼxun te Alan, noqtzun tuʼnj, in nok tilil tuʼn, tuʼn t-ximen tiʼj aju in tnaʼn erman ma tijen. In nel tpaʼn ambʼil tuʼn tyolin tukʼil ex tuʼn tkubʼ tbʼiʼn aju in tzaj tqʼamaʼn erman. Ex in nel tnikʼ tiʼj qa kwest in nela te erman tuʼn tkubʼ tuʼjin Tyol Dios ex tuʼn t-xiʼ pakbʼal kyojele kyja xjal. In nel tnikʼ Alan alkye tten jaku tzʼonin tiʼj erman. Ax ikx qe, qa ma tzʼel qnikʼ tiʼj tiʼ in kynaʼn txqantl xjal ex in xi qyekʼun qkʼujlabʼil kye, in qo ok ik tzeʼn te Jehová (1 Corintios 12:26).

Bʼaʼn tuʼn tel tkanoʼna tmod Jehová aj toka te tbʼanel xjal kyukʼil txqantl (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 7)

7. ¿Tzeʼn jaku qo onin kyiʼj erman in nikʼx jun nya bʼaʼn kyuʼn?

7 At maj kwest tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiʼ in tnaʼn juntl xjal, ex mas qa mintiʼ o qo ikʼ toj. Jun techel, ateʼ nim erman in nikʼx junjun yabʼil kyuʼn tuʼnju o tzʼok nimxix bʼis kyiʼj (depresión), tuʼnju o tzʼok nimxix xobʼil kyiʼj ex in tzaj bʼaj kykʼuʼj, tuʼnju e ikʼ toj jun aksident, tuʼnju ma che tijen ex junjuntl tuʼnju ok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj toj ambʼil ojtxe. At junjun erman mintiʼ kyukʼil tuʼn kychʼiyset kykʼwaʼl moqa kyal kyuʼn. At junjuntl nya testigo de Jehová qe toj kyja. Teyelex te junjun taj onbʼil. Kyjuʼtzun, il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn qonin kyiʼj erman in nikʼx nya bʼaʼn kyuʼn ex tuʼn t-xi qyekʼun kye qa kʼujlaʼn qe quʼn. ¿Tzeʼn jaku bʼant quʼn? Qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tkubʼ qbʼiʼn aju in tzaj kyqʼamaʼn, qa ma qo ximen tiʼj aju in kynaʼn ex qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tel qnikʼ kyiʼj. Ax ikx jaku txi qnaʼn kye aju in tnaʼn Jehová aj ttzaj nya bʼaʼn kyiʼj. Ex jaku tzʼok tilil quʼn tuʼn tbʼant jun tiʼ quʼn tuʼn kyonit. Qa ma bʼant tkyaqil jlu quʼn, qo okel ik tzeʼn Jehová (kjawil uʼjit Romanos 12:15 ex 1 Pedro 3:8).

QO OK TE TBʼANEL XJAL KYUKʼIL TXQANTL IK TZEʼN TE JEHOVÁ

8. ¿Tiʼtoq in nonin tiʼj Jesús tuʼn tten tbʼanel tmod kyukʼil txqantl?

8 Tbʼanel tmod Jehová kyukʼil kykyaqil, ax ikx te Jesús (Lucas 6:35). ¿Tiʼtoq in nonin tiʼj Jesús tuʼn tten tbʼanel tmod kyukʼil txqantl? In ximentoq tiʼj tiʼtoq kbʼel kynaʼn txqantl tuʼnju kbʼel tbʼinchaʼn. Toj jun maj, pon jun xuʼj aju otoq kubʼ tbʼinchaʼn nim nya bʼaʼn. Ok ten xuʼj oqʼil ex kubʼ taʼl twitz tibʼaj tqan Jesús. Ok tqʼoʼn Jesús twitz tiʼj xuʼj qa otoq tzʼajtz tiʼj tanmi ex el tnikʼ tiʼj qa mas bʼaʼn tuʼn tten tbʼanel tmod tukʼil tuʼntzun miʼn tkubʼ tnaʼn xuʼj mastl nya bʼaʼn. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn Jesús te qa bʼaʼn aju otoq bʼant tuʼn tiʼj ex kubʼ tnajsaʼn til xuʼj. Nya bʼaʼn el jlu toj twitz jun nejenel kye okslabʼil. Noqtzun tuʼnj, kukx ten tbʼanel tmod Jesús tukʼil nejenel (Lucas 7:36-48).

Naʼmxtoq tbʼaj qximen tiʼ kbʼantel quʼn, il tiʼj tuʼn qximen tiʼj tiʼ jaku tzaj qiʼj ex kyiʼj txqantl tuʼnju kbʼantel quʼn

9. Qa qajbʼil tuʼn tten tbʼanel qmod kyukʼil txqantl ik tzeʼn te Jehová, ¿tiʼ kbʼantel quʼn? Qʼamantza jun techel.

9 ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qok ik tzeʼn te Jehová? Il tiʼj tuʼn qximen tiʼj tiʼ kbʼel kynaʼn txqantl naʼmxtoq qyolin. A jlu kʼonil qiʼj tuʼn qyolin toj tumel ex tuʼn miʼn ttzaj kybʼis txqantl. Tqʼama apóstol Pablo qa «aju tmajen Qajaw mya bʼaʼn tuʼn tqʼojin, noq oʼkx tuʼn tok mans kyukʼil kykyaqil» (2 Timoteo 2:24). Bʼaʼn tuʼn t-ximana kyiʼj techel lu: qa mintiʼ in bʼant tbʼanel aqʼuntl tuʼn tpatróna, ¿tiʼ kbʼantel tuʼna? Qa ma pon jun erman toj chmabʼil ex ma tzikʼ nim xjaw naʼmx tpon, ¿tiʼ kxel tqʼamaʼna te? Qa in pakbʼana ex in tzaj tqʼamaʼn jun xjal qa mintiʼ ambʼil tiʼj, ¿tiʼ kbʼantel tuʼna? Moqa qa ma tzaj tqanin t-xuʼjila teya tiquʼn xbʼant junjun tiʼchaq tuʼna ex mintiʼ xyolina tukʼil, ¿tiʼ kxel ttzaqʼweʼna te? Kyoj qe ambʼil lu il tiʼj tuʼn qximen tiʼj tiʼ in kynaʼn txqantl ex tiʼj jaku kubʼ kynaʼn tukʼilju kxel qqʼamaʼn kye. Qa ma qo ximen tiʼj, ktel mas tbʼanel qmod kyukʼil ex qo okel ik tzeʼn Jehová (kjawil uʼjit Proverbios 15:28).

TENX QNABʼIL IK TZEʼN TE JEHOVÁ

10, 11. ¿Tzeʼn jaku ten qnabʼil ik tzeʼn te Jehová? Qʼamantza jun techel.

10 At nim tnabʼil Jehová ex jaku tzʼel tnikʼ tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul. Mintiʼ ojtzqiʼn qe quʼn tiʼ kbʼajel toj ambʼil tzul, noqtzun tuʼnj, jaku ten qnabʼil ik tzeʼn te Jehová. ¿Alkye tten? Naʼmxtoq tbʼaj qximen tiʼ kbʼantel quʼn, il tiʼj tuʼn qximen tiʼj tiʼ jaku tzaj qiʼj ex kyiʼj txqantl tuʼnju kbʼantel quʼn. Miʼn qo ok ik tzeʼn qe aj Israel. Mintiʼ e ximen kye tiʼj tiʼ jaku tzaj kyiʼj qa mintiʼ ẍe nimen te Jehová. Mintiʼ ok kyxqʼuqin kyamiwbʼil tukʼil Dios ex mintiʼ xi kyqʼoʼn chjonte tiʼjju otoq tzaj tqʼoʼn kye. Tuʼnju ok tqʼoʼn Moisés twitz kyiʼj qa chʼixtoq tkubʼ kybʼinchaʼn nya bʼaʼn, xi tqʼamaʼn kye qa mintiʼtoq kynabʼil. xi tqʼamaʼn kye qa noqwit at kynabʼil, in che ximenwtlo tiʼjju tzultoq tuʼn kybʼinchbʼen (Deuteronomio 31:29, 30; 32:28, 29).

11 Tuʼn tel qnikʼ tiʼj alkye tten jaku ten qnabʼil, qo ximen tiʼj jun techel. Qa in yolin teya tukʼil jun txin moqa tukʼil jun qʼa, bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa nimxix tipumal aju tajbʼil jun qʼa moqa jun txin tuʼn kykubʼ ten junx. ¿Tzeʼn jaku ten tnabʼila? Miʼn kubʼ tbʼinchaʼna jun tiʼ aju jaku txi tnajsaʼn tamiwbʼila tukʼil Jehová. Miʼn tzʼel naj tiʼj tkʼuʼja qa tajbʼil Jehová tuʼn tten tnabʼila. Qa mintiʼ xten tnabʼila, jaku tzaj tiʼna nim nya bʼaʼn tiʼja (Proverbios 22:3).

QXQʼUQINK AJU IN KUBʼ QXIMEN

12. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qximbʼetz?

12 Qa at qnabʼil, ok kʼokel qxqʼuqin aju in kubʼ qximen. Ik tten qe qximbʼetz ik tzeʼn qʼaqʼ. Qa ma tzʼajbʼen quʼn toj tumel, jaku tzʼajbʼen quʼn tuʼn tbʼant junjun tiʼchaq, ik tzeʼn tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn qwa. Qatzun qa mintiʼ sajbʼen quʼn toj tumel, jaku kubʼ tpatin qja ex jaku qo kubʼ tbʼiyoʼn. Ax ikx qximbʼetz, qa ma qo ximen tiʼjju in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Jehová qe, tbʼanel kʼelel tkyaqil qe. Qatzun ma qo ximen tiʼjju nya bʼaʼn ex qa ma qo ximen tiʼj yaẍbʼil, ax tok jaku kubʼ qbʼinchaʼn. Ex tuʼn jlu jaku txi qnajsaʼn qamiwbʼil tukʼil Jehová (kjawil uʼjit Santiago 1:14, 15).

13. ¿Tiʼ ok ten Eva ximil tiʼj?

13 Qo ximen tiʼj tnejel xuʼj aju Eva tbʼi. Otoq txi tqʼamaʼn Jehová te ex te Adán tuʼn miʼn txi kyloʼn «twitz tzeʼ tuʼn tel nikʼbʼaj tiʼj bʼaʼn ex tiʼj mya bʼaʼn» (Génesis 2:16, 17). Atzunte Satanás xi tqʼamaʼn te Eva: «Mlay che kyime. Porque ojtzqiʼn tuʼn Dios, ok t-xi kyloʼne twitz tzeʼ lu, kjaqetel kynabʼle, che okele ik tzaʼn te Dios ex kʼelel kynikʼe tiʼj bʼaʼn ex tiʼj mya bʼaʼn». Toj juntl yol, xi tqʼamaʼn te Eva qa a kyqʼamalte alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn. Ok ten Eva ximel tiʼj qa maslo bʼaʼn jaku ten tanqʼibʼil. Kukx ximen tiʼj jlu ex ten nim tajbʼil tuʼn t-xi tloʼn twitz tzeʼ ex xi tloʼn. Ex xi tqʼoʼn te tchmil, ax ikx te xi tloʼn (Génesis 3:1-6). Ex tuʼntzun jlu, oktz «il kyxol kykyaqil xjal, ex tuʼnju il tzaj kamik» (Romanos 5:12). A jlu in tzaj tyekʼun qa mintiʼ ok t-xqʼuqin Eva aju kubʼ t-ximen.

14. ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj yaẍbʼil?

14 Ax tok nya yaẍbʼil aju bʼant tuʼn Eva. Noqtzun tuʼnj, in tzaj tqʼamaʼnxix Tyol Dios qa nya bʼaʼn tuʼn tok ten jun xjal ximel tiʼj yaẍbʼil. Tqʼama Jesús qa at jun xjal kukx in ximen tiʼj tuʼn tyaẍin tukʼil jun xuʼj ex nya t-xuʼjil, ik nok jlu ik tzeʼn otoq kubʼ tbʼinchaʼn il «tuj tanmi» (Mateo 5:28). Ax ikx te apóstol Pablo tqʼama qa mintiʼ tuʼn qok ten ximel tiʼj alkye tten jaku japun nya bʼaʼn qajbʼil quʼn (Romanos 13:14).

15. ¿Alkye qʼinumabʼil bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj, ex tiquʼn?

15 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa il tiʼj tuʼn qok ten ximel tiʼj alkye tten tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn tajbʼil Jehová ex nya tuʼn tten qqʼinumabʼil. Mlayx qo tzalaj tuʼn pwaq ex mlay qo ok t-xqʼuqin (Proverbios 18:11). Tqʼama Jesús qa mintiʼ tnabʼil jun xjal qa nya a Jehová in kubʼ tqʼoʼn tnejel toj tanqʼibʼil noq tuʼn tkambʼet nim tpwaq. Maske qʼinun te xjal «pero tuj twitz Dios mebʼa te» (Lucas 12:16-21). Tbʼanelxix qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn aju tajbʼil Dios, tuʼnju ik tten jlu ik tzeʼn in nokx qkʼuʼn qqʼinumabʼil «tuj kyaʼj» (Mateo 6:20). Iktzun qo tzalajel ex ktzalajel Jehová quʼn (Proverbios 27:11). Mas nim toklen aju tuʼn qok te tamiw Dios twitz tkyaqil qʼinumabʼil twitz Txʼotxʼ.

MIʼN TZAJ BʼAJXIX QKʼUʼJ

16. ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna qa at jun tiʼ in tzaj bʼajxix tkʼuʼja tiʼj?

16 Qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn qok te qʼinun toj ambʼil jaʼlo, nimxix ktzajel bʼaj qkʼuʼj (Mateo 6:19). Kyaʼj t-xnaqʼtzaʼn Jesús qa kukx in qo ximen tiʼj pwaq, kwest kʼelel toj qwitz tuʼn tkubʼ qqʼoʼn Jehová tnejel (Mateo 13:18, 19, 22). Ax ikx at junjun xjal in tzaj bʼajxix kykʼuʼj tuʼnju in kubʼ kyximen qa tzul nim nya bʼaʼn kyiʼj. Qa ma ten qximbʼetz ik tzeʼn jlu, jaku tzaj qyabʼ ex jaku miʼn tzʼok qʼuqetl qkʼuʼj tiʼj Jehová. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa aju xjal in tzaj bʼajxix tkʼuʼj in tzaj tbʼis, noqtzun tuʼnj, aju «yol bʼaʼnxix» jaku tzalaj tuʼn (Proverbios 12:25). Qa at jun tiʼ in tzaj bʼajxix tkʼuʼja tiʼj, yolina tukʼil jun testigo de Jehová aju ojtzqiʼnxixa tuʼn. Qape tukʼil ttata moqa tnana, tukʼil tchmila moqa t-xuʼjila, moqa tukʼil jun tamiwoya. Jaku tzaj onina kyuʼn tuʼn tok qeʼ tkʼuʼja tiʼj Jehová ex tuʼn miʼn ttzaj bʼajxixtl tkʼuʼja.

Qa in tzajxix bʼaj tkʼuʼja, naʼna Dios ex ximana tiʼj onbʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová

17. ¿Alkye onbʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová qe qa in tzajxix bʼaj qkʼuʼj?

17 Mas in nel tnikʼ Jehová qiʼj twitz alkyexku juntl ex jaku tzʼonin qiʼj qa in tzajxix bʼaj qkʼuʼj tiʼj jun tiʼ. Kubʼ ttzʼibʼen apóstol Pablo jlu: «Mi jun tuʼn tbʼaj kykʼuʼje tiʼj; tkyaqil kymanxe te Dios tuj kynaʼj Diose; kyqaninxe te, ax ikx kyqʼonxe chjonte te. Kyjaʼtzun kqebʼil kykʼuʼje tuʼn Dios; mas maʼ t-xilen jlu twitz tkyaqil kynabʼl xjal, tuʼn jlu kʼokel kwentin kyanmiye ex kyximbʼetze, tuʼnju at kymojbʼabʼl kyibʼe tukʼil Jesucrist» (Filipenses 4:6, 7). Tuʼntzunju, qa in tzajxix bʼaj tkʼuʼja, ximana tiʼj tkyaqil onbʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová tuʼn kukx qok te tamiw. In tzaj tqʼoʼn onbʼil toj ttnam, ik tzeʼn qe ansyan, ik tzeʼn majen in bʼant taqʼun, ik tzeʼn qe anjel ex ik tzeʼn Jesús.

18. ¿Tzeʼn jaku tzʼajbʼen qximbʼetz quʼn?

18 Ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa jaku tzʼajbʼen qximbʼetz quʼn tuʼn tel qkanoʼn tmod Jehová ex tuʼn tel qnikʼ tiʼj aju in kynaʼn txqantl (1 Timoteo 1:11; 1 Juan 4:8). Ma qo xnaqʼtzan tiʼj qa mas qo tzalajel qa ma kubʼ qyekʼun qkʼujlabʼil kyiʼj txqantl ex qa ma ten tbʼanel qmod kyukʼil. Ex qa mas qo tzalajel qa ma qo ximen tiʼj tiʼ jaku tzaj qiʼj tuʼn jun qbʼinchbʼen ex qa mintiʼ saj bʼajxix qkʼuʼj. Kyjuʼtzun, tzʼajbʼenx qximbʼetz quʼn tuʼn qximen tiʼj tzeʼn kʼokel Tbʼanel Najbʼil ex qkanoʼmel tmod Jehová (Romanos 12:12).