Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Kʼujlaʼn qe xjal tuʼn Jesús

Kʼujlaʼn qe xjal tuʼn Jesús

«In chin tzalaje kyiʼj qe xjal.» (PROVERBIOS 8:31)

1, 2. ¿Alkye tten kubʼ tyekʼun Jesús qa kʼujlaʼnxix qe xjal tuʼn?

TOJ Proverbios capítulo 8 in tzaj tqʼamaʼn qa ik tten nabʼil ik tzeʼn jun xjal. Aju nabʼil lu, in nok te techel Jesús tej naʼmxtoq tul twitz Txʼotxʼ. In tzaj tqʼamaʼn Proverbios qa tej tkubʼ tbʼinchaʼn Dios tkyaqilju tiʼchaq, onin Jesús ttxlaj ik tzeʼn jun tbʼanel aqʼunal «tuʼn tkubʼ ximet alkye tuʼn tbʼant». Nimxixlo tzalaj tej tkubʼ tbʼinchaʼn Dios kyaʼj ex Txʼotxʼ. Noqtzun tuʼnj, tiʼj tkyaqil tiʼchaq kubʼ tbʼinchaʼn Dios, mas attoq tkʼujlabʼil Jesús kyiʼj qe xjal (Proverbios 8:22-31).

2 ¿Alkye tten kubʼ tyekʼun Jesús qa kʼujlaʼnxix Dios tuʼn ex qe xjal? Kubʼ tyekʼun tej tul tzalu twitz Txʼotxʼ ex tej t-xi tqʼoʼn tchwinqlal tuʼn tkyaqil tkʼuʼj tuʼntzun qtzaqpaj tiʼj il ex tiʼj kyimen (Mateo 20:28; Filipenses 2:5-8). Ex tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ, xi tqʼoʼn Dios tipumal te tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn qeju milagr. Kyukʼe qe milagr lu kubʼ tyekʼun qa kʼujlaʼnxix qoʼ tuʼn ex kubʼ tyekʼun alkye qeju tbʼanel tiʼchaq kbʼantel tuʼn, tuʼn tonin qiʼj toj ambʼil tzul.

3. ¿Tiʼ kbʼel qxnaqʼtzaʼn toj xnaqʼtzbʼil lu?

3 Ax ikx yolin Jesús kyukʼil xjal tiʼj Tkawbʼil Dios tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ (Lucas 4:43). Qʼuqlitoq tkʼuʼj qa tuʼn kawbʼil lu kʼokel tbʼi Dios te saq ex kbʼel tnajsaʼn te jumajx aʼyeju nya bʼaʼn in tzaj kyiʼj kykyaqil xjal. Ex aqeju milagr e bʼant tuʼn Jesús tej tpakbʼan, kubʼ tyekʼun qa kʼujlaʼn kykyaqil xjal tuʼn. Tkyaqil jlu nim toklen te qe. ¿Tiquʼn? Tuʼnju aʼyeju milagr e bʼant tuʼn in tzaj tqʼoʼn qʼuqbʼil qkʼuʼj toj ambʼil tzul. Toj xnaqʼtzbʼil lu ok qo xnaqʼtzal tiʼj kyaje milagr e bʼant tuʼn Jesús.

«WAJBʼILE. BʼIʼX KBʼANTELA»

4. ¿Tiʼ bʼaj tej tkanet jun xjal tuʼn Jesús aju tok nim txʼaʼk tiʼj?

4 Tej in pakbʼantoq Jesús, xiʼ toj jun tnam Galilea tbʼi. Atzun kanet jun xinaq, moqa ichin, tuʼn aju attoq txʼaʼk tiʼj ex mintiʼ qʼanbʼil tiʼj. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa tej tok tkeʼyin xinaq Jesús, kubʼ mejeʼ twitz ex xi tqʼamaʼn te: «Qa taja, jaku chin bʼanixe tuʼna» (ma tzʼok qqʼoʼne qʼeq tiʼj; Marcos 1:39, 40). Yabʼxixtoq taʼ xinaq. Ex tqʼama aj qʼanel Lucas qa nojnitoq tiʼj tuʼn «nim txʼaʼk» (Lucas 5:12). Ojtzqintoq tuʼn xjal aju tok txʼaʼk tiʼj qa jakutoq qʼanit tuʼn Jesús. Noqtzun tuʼnj, mintiʼtoq bʼiʼn tuʼn qa tajbʼiltoq Jesús tuʼn tkubʼ tqʼanin. ¿Tiquʼn? Tuʼnju in che el ikʼun qe xjal tok txʼaʼk kyiʼj kyuʼn nejenel kye okslabʼil kye judiy. Nya oʼkxju, ax ikx aju xinaq tok txʼaʼk tiʼj, otoq naj t-xmilal tuʼn yabʼil lu. ¿Tiʼ bʼant tuʼn Jesús? ¿Elpe tikʼun ik tzeʼn qe nejenel kye okslabʼil? ¿Tiʼwtlo teya bʼant tuʼn?

5. ¿Tiquʼn kubʼ tqʼanin Jesús aju xjal tok txʼaʼk tiʼj?

5 In tzaj tqʼamaʼntoq tley Moisés qa ma tzʼok laqʼeʼ jun xjal tok txʼaʼk mintiʼ qʼanbʼil tiʼj kytxlaj txqantl, iltoq tiʼj tuʼn t-xi tqʼamaʼn qa yabʼtoq taʼ. Noqtzun tuʼnj, mintiʼlo bʼant jlu tuʼn xjal (Levítico 13:43-46). ¿Tzaj tqʼoj Jesús tuʼn jlu? Mintiʼ. Ximin tiʼj xjal ex tajbʼiltoq tuʼn tonin tiʼj. Ok tmakoʼn Jesús aju xjal tok txʼaʼk tiʼj tuʼnju tzaj qʼaqʼin tkʼuʼj tiʼj ex xi tqʼamaʼn te: «Wajbʼile. Bʼiʼx kbʼantela». Ex jurattzun el txʼaʼk tiʼj xjal (Lucas 5:13). Qʼuqlixix qkʼuʼj qa a Jehová xi qʼonte tipumal Jesús tuʼn tbʼantju milagr lu tuʼn ex tuʼn tkubʼ tyekʼun qa kʼujlaʼn qe xjal tuʼn Jehová (Lucas 5:17).

6. ¿Tiquʼn tbʼanel qe milagr e bʼant tuʼn Jesús ex tiʼ in tzaj tyekʼun jlu qe?

6 Noq tuʼn tipumal Dios e bʼant nim tbʼanel milagr tuʼn Jesús. Nya oʼkx e qʼanit qe xjal tok txʼaʼk kyiʼj tuʼn, ax ikx e kubʼ tqʼanin qe xjal junxichaq kyyabʼ. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa e jaw labʼin xjal tej tok kyqʼoʼn kywitz tiʼj tej tbʼant «kyyolin qe men, [...] qe kox bʼant kybʼet, ex qe moẍ bʼant kykeʼyin» (Mateo 15:31). Toj ambʼil jaʼlo, at maj kyajbʼil aj qʼanel tuʼn ttzaj tqʼoʼn jun xjal jun plaj t-xmilal tuʼn tok qʼanit juntl xjal. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ bʼant jlu tuʼn Jesús tuʼnju jakutoq qʼanit naj alkyexku plaj kyxmilal xjal tuʼn. Axpe ikx e qʼanit qe yabʼ najchaq ateʼ tuʼn Jesús (Juan 4:46-54). ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun jlu qe? Qa aju aj kawil Jesucristo jaku bʼant tuʼn ex tajbʼil tuʼn tkubʼ tnajsaʼn te jumajx tkyaqil yabʼil. Aj tel qnikʼ alkye tmod Jesús kubʼ tyekʼun kyukʼe xjal, in tzaj tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj qa toj Tbʼanel Najbʼil «ktzajel tzʼeʼy tkʼuʼj kyiʼj qe xjal mans, ex che kletel qe xjal mebʼa tuʼn» (Salmo 72:13). Qʼuqlixix qkʼuʼj qa tajbʼil Jesús tuʼn kykubʼ tqʼanin kykyaqil qeju ateʼ toj kʼixkʼoj.

«WEʼKTZA, QʼINX TKOẌBʼILA EX BʼETA»

7, 8. ¿Tiʼ kubʼ tbʼinchaʼn Jesús tej naʼmxtoq tkanet jun yabʼ tuʼn ttzi matij pil?

7 Tej tikʼ junjuntl xjaw, xiʼ Jesús tzmax Galilea tuʼn tpon toj tnam te Judá tuʼn kukx tpakbʼan. Nimxix xjal ok kybʼiʼn Jesús ex el kynikʼ qa kʼujlaʼn qe tuʼn. Xi tqʼuqbʼaʼn Jesús kykʼuʼj qeju in che bʼisun ex xi tqʼoʼn jun qʼuqbʼil kykʼuʼj (Isaías 61:1, 2; Lucas 4:18-21).

8 Toj t-xjawil nisán, xiʼ Jesús tzmax Jerusalén tuʼn tkubʼ tikʼsaʼn Xjan Qʼij aju ninqʼij kye aj Judiy. Nimtoq xjal in che pon toj tnam Jerusalén tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn ninqʼij lu. Noqtzun tuʼnj, ax ikx xiʼ Jesús jatumel taʼ jun matij pil aju ojtzqiʼnxixtoq kyuʼn xjal toj tnam, aju tkubʼtoq jawni tibʼaj tja Dios. Atzun kanet jun xinaq tuʼn Jesús, koẍletoq tibʼaj jun koẍbʼil tuʼnju mintiʼtoq in bʼant tbʼet.

9, 10. a) ¿Tiquʼn in cheʼxtoq xjal ttziʼ matij pil te Jerusalén? b) ¿Ti bʼant tuʼn Jesús ttziʼ matij pil ex alkye xnaqʼtzbʼil in nel qkanoʼn tiʼj milagr lu? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal.)

9 Nimxixtoq xjal in cheʼx ttziʼ matij pil lu. ¿Tiquʼn? Tuʼnju kubʼ kyximen qa ma cheʼx chil toj aʼ akux in yukch aʼ, jakutoq che qʼanit tuʼn. Noqpe ximana tiʼjju in bʼaj atztzu, nimxixtoq kybʼet xjal in bʼaj kykʼuʼj tuʼn kyqʼanet. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ pon Jesús ttziʼ matij pil tuʼn tqʼanit jun yabʼil tiʼj tuʼnju tzʼaqlixix te. Qa ikju, ¿tiquʼn xiʼ Jesús ttzi matij pil lu? Tuʼnju kʼujlaʼntoq qe xjal tuʼn. Atz kanet xjal tuʼn aju mintiʼ in bʼant tbʼet. Yabʼtoq taʼtl xjal lu atxix tej naʼmxtoq tul itzʼji Jesús twitz Txʼotxʼ (kjawil uʼjit Juan 5:5-9).

Jyon Jesús kyiʼj xjal aʼyeju kyajtoq onbʼil

10 Xi tqanin Jesús te xjal qa tajbʼiltoq tuʼn tbʼet juntl maj. Tukʼe nim tbʼis xjal xi tqʼamaʼn qa tajbʼiltoq, noqtzun tuʼnj, qa mlaytoq bʼant tuʼnju mi jun in nonintoq tiʼj tuʼn tkuʼx toj matij pil. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn Jesús te tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn jun tiʼ aju mer mlaytoq bʼant tuʼn. Xi tqʼamaʼn te tuʼn tjaw weʼ, tuʼn t-xi tiʼn tkoẍbʼil ex tuʼn t-xi bʼet. ¡Ex ax tok jaw bʼet! Aju milagr lu in nonin tuʼn qximen kyiʼj milagr chʼix kybʼant tuʼn Jesús toj Tbʼanel Najbʼil. Ax ikx in tzaj tyekʼun qe qa kʼujlaʼnxix qe xjal tuʼn Jesús. Xiʼ Jesús ttziʼ matij pil tuʼnju in jyontoq kyiʼj xjal aqeju kyajtoq onbʼil. Ax ikx qe il tiʼj tuʼn tel qkanoʼn tiʼj Jesús ex tuʼn qjyon kyiʼj xjal in tzaj bʼaj kykʼuʼj tuʼn nya bʼaʼn in tzaj twitz tkyaqil Txʼotxʼ.

«NMEʼJEL, TUʼN TOKSLABʼLA MA BʼANTA»

11. ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun Marcos 5:25-34 qe?

11 (Kjawil uʼjit Marcos 5:25-34.) Attoq jun xuʼj otoq tzikʼ 12 abʼqʼi toklen jun nya bʼaʼn yabʼil tiʼj. Otoq kubʼ tnajsaʼn tkyaqil tpwaq kyukʼil aj qʼanel, noqtzun tuʼnj, mas in xiʼtoq toj il. Tzaj nya bʼaʼn toj tchwinqlal ex toj tajbʼebʼil te Dios tuʼn jlu. Ex tuʼnju otoq tzaj bʼaj tkʼuʼj, pon jun qʼij jatumel okx tlamon tibʼ kyxol nim xjal tuʼntzun tpon jatumel taʼ Jesús ex ok ttzyuʼn ttxaʼn t-xbʼalun. (Levítico 15:19, 25). ¡Bʼixtzun qʼanit xuʼj! El tnikʼ Jesús qa attoq jun otoq tzʼok makonte te, tuʼntzunju aj meltzʼaj ex xi tqanin kye xjal alkye otoq tzʼok makonte. In luʼlintoq xuʼj tuʼn t-xobʼil, kubʼ mejeʼ twitz Jesús ex xi tqʼamaʼn tkyaqil te. Ojtzqiʼntoq tuʼn Jesús qa otoq qʼanit xuʼj lu tuʼn Jehová. Tuʼntzunju xi tqʼamaʼn te: «Nmeʼjel, tuʼn tokslabʼla ma bʼanta». Ex xi tqʼamaʼn te tuʼn t-xiʼ toj txubʼtxaj. Ax tok kʼujlaʼntoq qe xjal yabʼ tuʼn Jesús.

Aʼyeju milagr e bʼant tuʼn Jesús in tzaj kyyekʼun qa in ximin qiʼj ex tiʼjju nya bʼaʼn in tzaj qiʼj (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 11 ex 12)

12. a) Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj, ¿alkye teya t-xim tiʼj Jesús? b) ¿Alkye tbʼanel techel kyaj tqʼoʼn Jesús qwitz?

12 Tuʼnju in nel qnikʼ qa kʼujlaʼn qe xjal tuʼn Jesús ex mas aqeju yabʼ, in tzaj tqʼuqbʼaʼnxix jlu qkʼuʼj. ¡Junxitl te Jesús twitz Satanás! Tuʼnju tajbʼil te Satanás tuʼn tkubʼ qximen qa mintiʼ qajbʼen ex qa mix aʼlx jun at tkʼujlabʼil qiʼj. Atzunte Jesús tzaj tyekʼun kyukʼil qe milagr e bʼant tuʼn qa in ximin qiʼj ex tiʼjju nya bʼaʼn in tzaj qiʼj. Nimxix in xi qqʼoʼn chjonte tuʼnju at jun aj kawil ex jun pal kʼujlaʼnxix qo tuʼn (Hebreos 4:15). Kwestlo tuʼn tel qnikʼ tiʼ in kynaʼn qeju at jun yabʼil kyiʼj qa mintiʼ jun yabʼil tok qiʼj. Noqtzun tuʼnj, jaku qo ok ik tzeʼn te Jesús. Mintiʼ te Jesús jun yabʼil ok tiʼj, pero in neltoq tnikʼ kyiʼj qeju yabʼ ex tzaj qʼaqʼin tkʼuʼj kyiʼj (1 Pedro 3:8). ¡Qkanoʼmel aju tbʼanel techel kyaj tqʼoʼn Jesús qe!

«TETZA, LÁZARO»

13. ¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn qe aju tej tjaw anqʼin Lázaro tuʼn Jesús?

13 Tzaj chyoʼn toj tanmi Jesús tej tok tqʼoʼn twitz kyiʼj xjal ateʼ toj kʼixkʼoj. Jun techel, tej tkyim Lázaro aju tamiw Jesús, tzaj nim tbʼis tej tok tqʼoʼn twitz tiʼj kʼixkʼoj attoq kyiʼj toj tja Lázaro ex kyiʼj tamiw (kjawil uʼjit Juan 11:33-36). Oqtzqiʼntoq tuʼn Jesús qa kjawil anqʼin Lázaro tuʼn, noqtzun tuʼnj, ok ten oqʼil. Mintiʼ tzaj chʼixwi tuʼn tkubʼ tyekʼun aju in tnaʼn kywitz txqantl. Kʼujlaʼnxixtoq Lázaro tuʼn ex qe toj tja tuʼnju ajbʼen tipumal Dios tuʼn, tuʼn tjaw anqʼin juntl maj Lázaro tuʼn aju tamiw (Juan 11:43, 44).

14, 15. a) ¿Tzeʼn in nel qnikʼ tiʼj qa tajbʼil Jehová tuʼn tkubʼ tnajsaʼn tkyaqilju in tzaj kʼixkʼoj qiʼj tuʼn? b) ¿Tiʼ toklen aju jaku tzaj tnaʼn Dios tukʼil aju aj kyjaw anqʼin xjal?

14 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa ik te Jesús ik tzeʼn Ttat (Hebreos 1:3). Tuʼntzunju, aʼyeju milagr e bʼant tuʼn Jesús in tzaj kyyekʼun qa ax ikx te Dios tajbʼil tuʼn tkubʼ tnajsaʼn aju in tzaj tiʼn kʼixkʼoj qiʼj, ik tzeʼn yabʼil ex kyimen. Chʼix tpon ambʼil tuʼn kyjaw anqʼin nim millón xjal tuʼn Jehová ex tuʼn Jesús. Tzaj tqʼamaʼn Jesús qa che jawil anqʼin «kykyaqil xjal maquʼn tuj kamposant» (Juan 5:28, 29).

15 Aju aj kyjaw anqʼin xjal at toklen tukʼil aju jaku tzaj tnaʼn Dios. Aju Dios nimxix tipumal ex aju Bʼinchal tkyaqil, jaku tzaj tnaʼn tkyaqil tiʼj jun xjal kyimni, axpe ikx aju tmod (Isaías 40:26). Ex nya oʼkx jaku tzaj tnaʼn Jehová, sino tajbʼil tuʼn ttzaj tnaʼn. Aʼyeju techel in yolin Tyol Dios tiʼj tej kyjaw anqʼin xjal in tzaj tyekʼun aju kbʼantel tuʼn toj Tbʼanel Najbʼil.

¿TIʼ IN TZAJ T-XNAQʼTZAʼN QE AʼYEJU MILAGR E BʼANT TUʼN JESÚS?

16. ¿Alkye kʼokel te jun milagr mas nim toklen toj tkyaqil ambʼil?

16 Qa kukx ma txi qbʼiʼn Dios, jaku qo kyaj anqʼin aj tul Armagedón. A jlu kʼokel te jun milagr mas nim toklen toj tkyaqil ambʼil. Ajtzun tbʼaj jlu, kʼokel qqʼoʼn qwitz kyiʼj mastl milagr. Chebʼe chebʼe che okel kykyaqil xjal te tzʼaqlixix (Isaías 33:24; 35:5, 6; Apocalipsis 21:4). Mintiʼtl jun xjal kʼajbʼel tlent, ttzeʼ, jun tqʼuqbʼil tok tyant, ex mintiʼxtl jun xjal kʼajbʼel audífono tuʼn. Ojtzqiʼn tuʼn Jehová qa kykyaqil qeju che kjel anqʼin toj Armagedón il tiʼj tuʼn tten kyipumal ex tuʼn miʼn ttzaj yabʼil kyiʼj, tuʼnju che aqʼunal tuʼn tok Txʼotxʼ te jun tbʼanel najbʼil (Salmo 115:16).

17, 18. a) ¿Tiquʼn e bʼant qe milagr tuʼn Jesús? b) ¿Tiquʼn qajbʼil tuʼn tok tililxix quʼn tuʼn qajbʼen te Jehová?

17 Nimxix in tzaj qʼuqbʼaʼn kykʼuʼj «nimxix kyajlal xjal» aj tel kynikʼ tiʼj alkye tten e kubʼ tqʼanin Jesús yabʼ (Apocalipsis 7:9). Aqeju milagr e bʼant tuʼn Jesús in tzaj kyyekʼun qa chʼix tpon ambʼil jatumel melay tzajtl qyabʼ ex in tzaj kyyekʼun qa nim kʼujlaʼn qoʼ tuʼn Jesús (Juan 10:11; 15:12, 13). Ex aju qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jesús kubʼ tyekʼun, in tzaj tnaʼn qe qa nimxix kʼujlaʼn tuʼn Jehová aʼyeju in che ajbʼen te.

18 Toj ambʼil jaʼlo, ateʼ nim xjal ateʼ toj kʼixkʼoj, in che bʼisun ex in che kyim (Romanos 8:22). Tuʼntzunju, qajbʼil tuʼn tul Tbʼanel Najbʼil. In tzaj tqʼamaʼn Malaquías 4:2 qa ok qo jawil tʼikpaj tukʼil nim tzalajbʼil tuʼnju mlay tzajtl qyabʼ ex qo okel te tzʼaqli. Qa ma qo ximen tiʼj jlu, ok kchʼiyil tzalajbʼil toj qanmi tuʼn t-xi qqʼoʼn chjonte te Jehová ex tuʼn tok qeʼxix qkʼuʼj tiʼjju o tzaj ttziyen qe. Tuʼntzunju, qajbʼil tuʼn tok tililxix quʼn tuʼn qajbʼen te Jehová tuʼntzun qanqʼin toj Tbʼanel Najbʼil. Nimxix in qo tzalaj kyuʼn qeju milagr e bʼant tuʼn Jesús, quʼn in che ok te jun techel tiʼj tkyaqilju tbʼanel ok qo tzalajel kyiʼj toj chʼintl ambʼil tjaqʼ tkawbʼil Jesús.