Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Qo onin tiʼj Tkawbʼil Jehová

Qo onin tiʼj Tkawbʼil Jehová

«Mya te twitz txʼotxʼ qe.» (JUAN 17:16)

BʼITZ: 63 EX 129

1, 2. a) ¿Tiquʼn mintiʼ nokx kyqʼon kyibʼ tmajen Dios toj junjun nya bʼaʼn aju in tzaj tiʼn xitbʼil kyxol xjal? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal.) b) ¿Tiʼ kyxim nimku xjal tiʼj kytnam, tiʼj kyyajil, axpe ikx tiʼj jun kʼloj xjal in che pelotin? c) ¿Tiʼ in tzaj qa in kubʼ kyximen xjal qa mas nim kyoklen kywitz txqantl?

TOJ ambʼil jaʼlo, at nim xjal paʼn kyten tuʼnju in jaw kynimsan kyibʼ tiʼj kytnam, tiʼj kyyajil, moqa tiʼj kyiyjil, ex tiʼj aju tten kyanqʼibʼil. Atzun kye tmajen Jehová, mintiʼ in bʼant jlu kyuʼn ex mintiʼ in nokx kyqʼon kyibʼ toj junjun nya bʼaʼn aju in tzaj xitbʼil kyxol xjal tuʼn. Mintiʼ in bʼant jlu kyuʼn tuʼnju kʼujlaʼn Jehová kyuʼn ex kyajbʼil tuʼn kynimen te (1 Juan 5:3). Noq jaxku tumel in qo anqʼin ex noq jaxku tumel xqo ul itzʼji, aju mas nim toklen toj qwitz aju tuʼn qonin tiʼj Jehová ex tiʼj Tkawbʼil (Mateo 6:33). Tuʼntzunju, jaku txi qqʼamaʼn qa «mya te twitz txʼotxʼ» qoʼ (kjawil uʼjit Juan 17:11, 15, 16; Isaías 2:4).

2 Nim xjal in kubʼ kyximen qa aju kytnam, aju kyyajil, axpe ikx aju jun kʼloj xjal in che pelotin, mas nim toklen kywitz qe txqantl. Tuʼn jlu, at nim xjal in nok tilil kyuʼn tuʼn kykambʼan, in tzaj ikʼbʼil kyxol axpe ikx in kubʼ kybʼiyon kyibʼ kyxolx tuʼnju mintiʼ in mojeʼ kyximbʼetz. Axpe ikx qa mintiʼ xbʼant aju in bʼant kyuʼn xjal quʼn, jaku tzajx nya bʼaʼn qiʼj ex kyiʼj toj qja. Qa ma tzʼok bʼinchaʼn jun nya bʼaʼn qiʼj, in tzaj qbʼis tuʼn tuʼnju o qo kubʼ tbʼinchaʼn Jehová tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa in nok bʼinchaʼn jun nya bʼaʼn qiʼj (Génesis 1:27; Deuteronomio 32:4). Ex qa at jun aj kawil in bʼant jun nya bʼaʼn tuʼn, jakulo tzaj qajbʼil tuʼn qyolin nya bʼaʼn tiʼj. Toj ambʼil aju, ¿tiʼ kbʼantel quʼn?

3, 4. a) ¿Tiquʼn mintiʼ in nokx kyqʼon kyibʼ axix okslal toj aju at toklen kyukʼil aj kawil ex mintiʼ in cheʼx toj qʼoj? b) ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

3 At nim xjal in nokx kyqʼon kyibʼ kyxol aj kawil tuʼnju in xi kyqʼamaʼn aj kawil kye qa il tiʼj tuʼn tbʼant kyuʼn. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ in nokx kyqʼon kyibʼ axix okslal toj kykawbʼil xjal ex mintiʼ in cheʼx toj qʼoj. ¿Tiquʼn? Tuʼnju in nel kykanoʼn techel kyaj tqʼoʼn Jesús (Mateo 26:52). Mintiʼ in kubʼ kyximen qa aqeju kʼloj xjal ateʼkx tjaqʼ tipumal Satanás mas nim kyoklen kywitz junjuntl (2 Corintios 2:11). Tuʼntzunju, in nel qpan qibʼ tiʼj kyqʼoj xjal twitz Txʼotxʼ (kjawil uʼjit Juan 15:18, 19).

4 Noqtzun tuʼnj, tuʼnju aj il qoʼ, kukx jaku tzaj jun qximbʼetz kyiʼj xjal junxitl qe qwitz (Jeremías 17:9; Efesios 4:22-24). Toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj alkye tten jaku qo tzaj tonin Tyol Dios tuʼn tkubʼ qnajsaʼn qximbʼetz aju in tzaj tiʼn xitbʼil qxol kyukʼil txqantl. Ex kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku kubʼ qxnaqʼtzan qibʼ tuʼn tten qxim kyiʼj txqantl ik tzeʼn te Jehová ex Jesús. A jlu kʼonil qiʼj tuʼn kukx qonin tiʼj Tkawbʼil Dios.

¿TIQUʼN OʼKX IN QO ONIN TIʼJ JEHOVÁ?

5, 6. a) Tej tten Jesús twitz Txʼotxʼ, ¿alkye t-xim ten kyiʼj nimku kʼloj xjal? b) ¿Tiquʼn ten t-ximbʼetz Jesús ikju?

5 Qa kwest in nela toj twitza tuʼn tel tpan tibʼa tiʼj kybʼinchbʼen xjal, ximana tiʼj jlu: «¿Tiʼwtlo te Jesús jaku bʼant tuʼn?». Tej tten Jesús twitz Txʼotxʼ, mintiʼtoq mujbʼabʼil kyxol xjal te tnam Judá, Galilea ex Samaria. Mintiʼtoq in che yolin aj Judiy kyukʼil xjal te Samaria (Juan 4:9). Kukxtoq at qʼoj kyxol xjal te junxitl kyokslabʼil ik tzeʼn qeju toktoq kybʼi te fariseo ex saduceo (Hechos 23:6-9). Aqeju aj Judiy otoq che xnaqʼtzan tiʼj ley, in kubʼtoq kyximen qa mastoq nim kyoklen kywitz qeju mintiʼ otoq che xnaqʼtzan tiʼj ley (Juan 7:49). Ex ikʼentoq kywitz xjal in xi kyqanin chojbʼil kye txqantl ex qeju xjal te Roma kyuʼn aj Judiy (Mateo 9:11). Atzunte Jesús mintiʼ okx tqʼon tibʼ kyoj qeju qʼoj lu. Ax tok, kolin tiʼj axix tok tiʼj Jehová ex ojtzqiʼntoq tuʼn qa aqe aj Judiy otoq che jaw tjyoʼn Dios tuʼn kyok te ttnam. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ xi tyekʼun kye t-xnaqʼtzbʼen qa mastoq nim kyoklen kywitz txqantl tnam (Juan 4:22). Aju xi tyekʼun kye aju tuʼn tok kykʼujlaʼn kykyaqil xjal (Lucas 10:27).

6 Junx kyoklen kykyaqil kʼloj xjal toj twitz Jesús. Mintiʼ jun mas nim toklen twitz juntl. ¿Tiquʼn? Tuʼnju e kubʼ tbʼinchaʼn Jehová xjal tuʼn tkubʼ kynojsaʼn twitz Txʼotxʼ te junxichaq kyyajil (Génesis 1:27, 28). Nya mas nim toklen toj twitz Jehová ex toj twitz Jesús aju kyyajil xjal, aju kytnam moqa aju kyyol kywitz txqantl (Hechos 10:34, 35; Apocalipsis 7:9, 13, 14). Bʼaʼn tuʼn tel qkanoʼn aju techel in kubʼ kyqʼoʼn (Mateo 5:43-48).

7, 8. a) ¿Alkye in qo onin tiʼj, ex tiquʼn? b) ¿Tiʼ in nel qnikʼ tiʼj aj qximen tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn at twitz Txʼotxʼ?

7 ¿Tiquʼn mintiʼ in qo onin tiʼj jun kykawbʼil xjal? Tuʼnju atz in qo onin tiʼj Tkawbʼil Jehová ex in kubʼ qximen qa a mas tbʼanel aj Kawil. Tqʼama Satanás toj Edén qa nya jun tbʼanel aj kawil Jehová kyibʼaj xjal. In kubʼ t-ximen qa mas tbʼanel aj kawil te twitz Dios ex tajbʼil tuʼn tten kyximbʼetz xjal ik tzeʼn te. Noqtzun tuʼnj, in tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil teyele junjun qe tuʼn tjaw qjyoʼn alkye qajbʼil tuʼn tkawin qibʼaj. Tuʼntzunju, bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj jlu: «¿In chin nimene te Jehová tuʼnju in kubʼ nximane qa a mas tbʼanel aj Kawil? ¿Qʼuqlixixpe nkʼuʼje qa oʼkx Tkawbʼil Dios jaku tzʼel tiʼn tkyaqil nya bʼaʼn? ¿Moqa in kubʼ nximane qa nya il tiʼj tuʼn tkawin Dios kyibʼaj xjal?» (Génesis 3:4, 5).

8 Jun techel, qa at jun saj tqanin tiʼ t-xima tiʼj jun aj kawil moqa tiʼj jun kʼloj xjal, ¿tiʼ jaku txi ttzaqʼweʼna? Ax tok at junjun kyxol qeju xjal lu kyajbʼil tuʼn kyonin kyiʼj xjal. Noqtzun tuʼnj, in nel qnikʼ tiʼj qa oʼkx Tkawbʼil Jehová jaku kyaj kykyaqil nya bʼaʼn tuʼn toj ttxolil ex jaku tzʼel tiʼn nya bʼaʼn. Kyjuʼtzun, oʼkx in qo onin tiʼj Jehová. Noqwit mintiʼ in bʼant jlu quʼn, atwitlo xitbʼil kyxol erman.

9. a) ¿Alkye nya bʼaʼn tzaj kyxol junjun okslal toj tnam Corinto? b) ¿Tiʼ xi tqʼamaʼn apóstol Pablo kye?

9 Tzaj jun nya bʼaʼn kyxol junjun okslal toj tnejel syent abʼqʼi toj tnam Corinto tuʼnju in kyqʼamaʼntoq jlu: «Te Pablo qine, ex junjuntl in tmaʼn: Te Apolos qine, ex junjuntl in tmaʼn: Te Pedro qine, ex junjuntl in tmaʼn: Te Crist qine». Tej tok tbʼiʼn apóstol Pablo jlu, tzaj bʼajxix tkʼuʼj tuʼn. Nya bʼaʼntoq jlu tuʼnju jakutoq tzaj xitbʼil kyuʼn toj ttnam Dios. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn apóstol Pablo jlu kye: «Miʼn tten jun pabʼl tibʼ kyxole, noq oʼkx [...] junx kyximbʼetze». Ax ikx toj ambʼil jaʼlo, il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn nabʼil lu. Mintiʼ tuʼn ttzaj qiʼn xitbʼil qxol (1 Corintios 1:10-13; kjawil uʼjit Romanos 16:17, 18).

10. ¿Tiʼ tajbʼiltoq apóstol Pablo tuʼn ttzaj tqʼamaʼn tej tqʼama qa ik kyten okslal skʼoʼn maj ik tzeʼn jun xjal nim toklen in xi samaʼn tuʼn jun aj kawil toj juntl tnam?

10 Xi tnaʼn apóstol Pablo kye okslal skʼoʼn maj qa atz taʼ kye kytnam toj kyaʼj ex mintiʼ tuʼn tok kyqʼoʼn kywiʼ tiʼjju «at twitz txʼotxʼ» (Filipenses 3:17-20). * (Qʼonka twitza tiʼj tqanil t-xe t-xaq uʼj.) Ax ikx tqʼama qa aqeju okslal skʼoʼn maj ik kyten ik tzeʼn jun xjal nim toklen in xi samaʼn tuʼn jun aj kawil toj juntl tnam. Toj juntl yol, in che ajbʼen qe okslal skʼoʼn maj te t-xel Dios ex te t-xel Jesucristo. Qa at jun xjal nim toklen xpon samaʼn tuʼn jun aj kawil toj juntl tnam, mintiʼ in nokx tqʼon tibʼ toj kyqʼoj xjal ex toj kykawbʼil xjal te tnam jatumel in pon. Ax ikx qe okslal skʼoʼn maj, mintiʼ in nokx kyqʼon kyibʼ toj kyqʼoj xjal ex toj kykawbʼil (2 Corintios 5:20). Ax ikx qeju okslal in che yon tuʼn kyanqʼin twitz Txʼotxʼ, mintiʼ in nokx kyqʼon kyibʼ toj kykawbʼil xjal. Oʼkx in che onin tiʼj Tkawbʼil Dios.

QXNAQʼTZANX QIBʼ TUʼN TTEN QXIM KYIʼJ TXQANTL IK TZEʼN TE JEHOVÁ

11, 12. a) ¿Qa qajbʼil tuʼn qonin tiʼj Tkawbʼil Dios, ¿tiʼ mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen? b) ¿Tiʼtoq in tnaʼn jun ermana kyiʼj jun kʼloj xjal? c) ¿Tiʼ onin tiʼj ermana lu tuʼn miʼn kyel tikʼuntl xjal?

11 Chʼixmi kykyaqil xjal mas in che ok laqʼeʼ kyiʼj xjal qa junx tten kyanqʼibʼil xten, qa junx kycostumbr ex qa junx kyyol. Chʼixmi tkyaqil maj in jaw kynimsan kyibʼ tiʼj kytnam. Noqtzun tuʼnj, il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tiʼj jlu ex tuʼn miʼn tkubʼ qximen qa mas nim qoklen kywitz txqantl. Qa in kubʼ qximen qa mas nim qoklen kywitz txqantl, il tiʼj tuʼn tkubʼ qchʼixpuʼn qximbʼetz. A jlu kʼonil qiʼj tuʼn miʼn tokx qqʼon qibʼ toj junjun kybʼinchbʼen xjal. ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn tbʼaj qchʼixpuʼn qximbʼetz?

12 Jun techel, at jun ermana ul itzʼji toj tnam Yugoslavia aju Mirjeta tbʼi. * (Qʼonka twitza tiʼj tqanil t-xe t-xaq uʼj.) Jaw chʼiy Mirjeta atz jatumel in che el ikʼun xjal te tnam Serbia. El tnikʼ Mirjeta qa mijun kʼloj xjal mas nim toklen toj twitz Jehová, ex qa a Satanás tajbʼil tuʼn tten ikʼbʼil kyxol xjal. Tuʼntzunju, ok tilil tuʼn Mirjeta tuʼn tchʼixpuj t-ximbʼetz. Noqtzun tuʼnj, tej t-xi tzyet jun qʼoj toj tnam, ul juntl maj nya bʼaʼn ximbʼetz toj twiʼ Mirjeta kyiʼj xjal te tnam Serbia. Axpe ikx nyatoq tajbʼil tuʼn tpakbʼan kye. Ojtzqiʼntoq tuʼn qa nya bʼaʼn aju in tnaʼn, tuʼntzunju, xi tqanin te Jehová tuʼn tonin tiʼj tuʼn tetz tiʼn nya bʼaʼn t-xim kyiʼj xjal lu. Ax ikx xi tqanin tuʼn tonin tiʼj tuʼn tok te precursora. In tzaj tqʼamaʼn Mirjeta qa aju mas ma tzʼonin tiʼj tuʼn miʼn kyel tikʼun xjal aju in nok tilil tuʼn, tuʼn tel tkanoʼn tkʼujlabʼil Jehová toj pakbʼabʼil.

13. a) ¿Tiʼ ikʼ tiʼj jun ermana aju Zoila tbʼi? b) ¿Tiʼtoq in tnaʼn ermana tuʼnju ikʼ tiʼj? c) ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun aju ikʼ tiʼj Zoila?

13 At jun ermana te México aju Zoila tbʼi, xiʼ anqʼil toj Europa. Ex ateʼ junjuntl erman te junjuntl tnam te Latinoamérica in nok kychmon kyibʼ junx tukʼil. At junjun kyxol erman lu in che xmayintoq tiʼj ttnam, tiʼj costumbr ex tiʼj junjun bʼitz at toj ttnam. Nimtoq in tzaj tqʼoj ermana lu kyuʼn. Noqtzun tuʼnj, xi tqanin te Jehová tuʼn miʼn ttzajtl tqʼoj. ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun qe aju ikʼ tiʼj Zoila? In tzaj tyekʼun qa at maj at junjun erman kwest jaku tzʼel toj kywitz tuʼn miʼn ttzaj kyqʼoj qa in che yolin nya bʼaʼn tiʼj tnam jatumel ẍe tzaj. Tuʼntzunju, mintiʼ tuʼn t-xi qqʼamaʼn jun tiʼ ex mintiʼ tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn jun tiʼ aju jaku t-xi tyekʼun kye txqantl qa mas nim toklen jun kʼloj xjal kywitz junjuntl. Nya qajbʼil tuʼn ttzaj qiʼn qʼoj kyxol qerman ex kyxol xjalxi (Romanos 14:19; 2 Corintios 6:3).

14. ¿Tiʼ jaku tzʼonin tiʼja tuʼn tten t-ximbʼetza kyiʼj xjal ik tzeʼn te Jehová t-ximbʼetz?

14 Twitz tkyaqil Txʼotxʼ, ojtzqiʼn kywitz tmajen Jehová tuʼnju at mujbʼabʼil kyxol. Kyjuʼtzun, mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen qa mas nim toklen jun tnam twitz juntl. Ex qatzun o tzaj xnaqʼtzaʼna kyuʼn toj tjaya ex kyuʼn qeju in che anqʼin ttxlaja tuʼn tok tkʼujlaʼna tnam jatumel saj anqʼina ex kukx in tnaʼna jun nya bʼaʼn kyiʼj xjal te junjuntl tnam, te junjuntl tten kyanqʼibʼil, te junjuntl kyyol ex te junjuntl kyyajil, jaku chʼexpaj t-ximbʼetza. ¿Tiʼ jaku tzʼonin tiʼja? Bʼaʼn tuʼn t-ximana tiʼj tiʼ t-ximbʼetz Jehová kyiʼj xjal in jaw kynimsan kyibʼ tiʼj kytnam ex in kubʼ kyximen qa mas nim kyoklen kywitz txqantl. Bʼaʼn tuʼn ttzaj tjyoʼna xnaqʼtzbʼil tiʼj jlu aj t-xnaqʼtzan tjunalxa moqa kyukʼil toj tjaya. Ex qaninxa te Jehová tuʼn tten t-xima kyiʼj txqantl xjal ik tzeʼn te t-xim (kjawil uʼjit Romanos 12:2).

Qa qajbʼil tuʼn kukx qajbʼen te Jehová, il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn aju in tzaj tqʼamaʼn noq tiʼxku jaku tzʼok kybʼinchaʼn txqantl qiʼj (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 15 ex 16)

15, 16. a) ¿Tiʼ in bʼant kyuʼn junjun aj tok kyqʼoʼn kywitz tiʼj qa junxitl qoʼ kywitz? b) ¿Tiʼ jaku bʼant kyuʼn mambʼaj tuʼn kyonin kyiʼj kykʼwaʼl tuʼn kukx kynimen te Jehová?

15 Tuʼnju in xi qbʼiʼn aju in tzaj tqʼamaʼn Jehová, at maj in nok kyqʼoʼn kywitz qe toj qja, qe qvesin, qe qukʼil toj aqʼuntl moqa toj tja xnaqʼtzbʼil qa junxitl qoʼ kywitz (1 Pedro 2:19). Tqʼama Jesús qa axpe ikx at junjun qo elel ikʼun kyuʼn tuʼn jlu. Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa chʼixmi kykyaqilx qeju in qo el ikʼun kyuʼn mintiʼ kyojtzqibʼil tiʼj Tkawbʼil Dios. Tuʼntzunju, mintiʼ in nel kynikʼ tiquʼn nimxix toklen toj qwitz tuʼn qonin tiʼj Tkawbʼil Dios.

16 Qa qajbʼil tuʼn kukx qajbʼen te Jehová, il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn qnimen te noq tiʼxku xbʼant moqa noq tiʼxku saj kyqʼamaʼn txqantl (Daniel 3:16-18). Aʼyeju kʼwaʼl mas kwest jaku tzʼel toj kywitz tuʼn kyok te junxitl kywitz kyukʼil. Kyjuʼtzun, aqeye mambʼaj, che onine kyiʼj kykʼwaʼle tuʼn miʼn kytzaj xobʼ toj tja xnaqʼtzbʼil. At maj in che tzaj xobʼ kʼwaʼl aj kyok ten txqantl qʼamal qʼolbʼebʼil te bandera moqa aj kyok ten txqantl bʼinchal junjuntl tiʼchaq at toklen tukʼil tnam. Toj ambʼil in xi kyqʼoʼne te Jehová kyukʼil toj kyjaye, kyqʼamanxe kye kykʼwaʼle alkye t-ximbʼetz Jehová at tiʼj jlu ex kyyekʼunxe kye tiʼ jaku txi kyqʼamaʼn aj kyyolin tiʼj kyokslabʼil toj tumel (Romanos 1:16). Ex qa il tiʼj tuʼn tbʼant, bʼaʼn tuʼn kyxiʼye yolil kyukʼil aj xnaqʼtzal tuʼn t-xi kyqʼamaʼne aju in xi qnimen.

QO TZALAJ TIʼJ TKYAQILJU O KUBʼ TBʼINCHAʼN JEHOVÁ

17. ¿Tiʼ mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen, ex tiquʼn?

17 Chʼixmi qkyaqilx qgan aju wabʼj, aju yol, aju lugar ex aju costumbr at jatumel in qo jaw chʼiy. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen qa aju qgan mas tbʼanel ex mas nim toklen twitzju kygan txqantl. ¿Tiquʼn? Tuʼnju o kubʼ tbʼinchaʼn Jehová nimku tiʼchaq tuʼn qtzalaj tiʼj (Salmo 104:24; Apocalipsis 4:11). Tuʼntzunju, ¿tiquʼn qo okel ten qʼamalte qa mas tbʼanel junjun tiʼchaq in bʼant quʼn twitztl kye txqantl?

18. ¿Tiʼ tbʼanel jaku ten qe qa ma ten qximbʼetz kyiʼj txqantl ik tzeʼn te Jehová?

18 Tajbʼil Jehová tuʼn tok ojtzqiʼn ex tuʼn tjaw nimsaʼn kyuʼn kykyaqil kyyajil, moqa kyiyjil, xjal ex tuʼn kyanqʼin te jumajx (Juan 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4). Kyjuʼtzun, bʼaʼn tuʼn t-xi qbʼiʼn aju kyximbʼetz qerman. Ex qa bʼaʼn in nela toj twitz Jehová, jaku tzʼel bʼaʼn toj qwitz, maske junxitl kyximbʼetz twitztl qe qximbʼetz. Qa ma bʼant jlu quʼn, mas tbʼanel kʼelel qanqʼibʼil, mas qo tzalajel ex qo tel toj mujbʼabʼil kyukʼil qerman. Ik tzeʼn ma tzʼel qnikʼ tiʼj, mintiʼ in nokx qqʼon qibʼ toj kyqʼoj xjal, mintiʼ in jaw qnimsan qibʼ ex mintiʼ in kubʼ qbʼinchaʼn jun tiʼ noqx tuʼn qkambʼan, tuʼnju oʼkx in jaw qnimsaʼn Jehová ex in qo onin tiʼj Tkawbʼil. Bʼaʼn tuʼn t-xi qqʼoʼn nimxix chjonte te Jehová tuʼnju in qo tzaj t-xnaqʼtzaʼn tuʼn miʼn tjaw qnimsan qibʼ ex tuʼn tok qkʼujlaʼn mujbʼabʼil. In qnaʼn ik tzeʼn aj tzʼibʼil te Salmo 133:1, aju tqʼama: «Puro bʼaʼn ex tzalajbʼil kye qe xjal kyerman kyibʼ in che anqʼin junx ex junx kynabʼl».

^ taqik' 10 Atlo junjun okslal te tnam Filipos at kyuʼj aju in tzaj tyekʼun qa ax ikx te tnam Roma qe. Tuʼntzunju, jakutoq bʼant junjuntl tiʼchaq kyuʼn aju mlaytoq bʼant kyuʼn qeju mintiʼ kyuʼj te tnam Roma.

^ taqik' 12 Ma kubʼ chʼixpet junjun bʼibʼaj toj xnaqʼtzbʼil lu.