Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Chqʼajlaj te Elah

David ex Goliat. ¿Axpe tok e ten?

David ex Goliat. ¿Axpe tok e ten?

At junjun xjal in kubʼ kyxjelin qa ax tok bʼaj aju txʼolbʼabʼil in yolin tiʼj David ex Goliat. ¿Ma kubʼ t-xjelina jlu tej xjaw tuʼjina xnaqʼtzbʼil ma kyaj? Qa ikju, ximana tiʼj jlu.

1 | ¿Jakupe ten 2,9 metro twaʼlil jun xjal?

In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa attoq «oxeʼlo metr tweʼ» Goliat (1 Samuel 17:4, XT). At junjun xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa mintiʼ ten twaʼlil Goliat ikju. Noqtzun tuʼnj, ojtzqiʼn tuʼna qa toj ambʼil jaʼlo aju xjal mas nim tweʼ o ten, mas te 2,7 metro tweʼ. Tuʼntzunju, ¿nyapelo toj tumel tuʼn tkubʼ qximen qa ten chʼixme 20 centímetro mas twaʼlil Goliat? Atztoq tzajni Goliat kyiʼj toj tja refaím, aʼyeju ojtzqiʼntoq kywitz tuʼnju nim kyweʼ. Toj abʼqʼi 1300 tjaqʼ ambʼil iqʼin quʼn jaʼlo, in yolin jun uʼj toj tnam Egipto kyiʼj qe junjun aj qʼoj te tnam Canaán aʼyeju in che xobʼtoq xjal kywitz, aju mas te 2,4 metro kywaʼlil. Tuʼntzunju, jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa matijtoq twaʼlil Goliat.

2 | ¿Axpe tok ten David?

Toj jun ambʼil tzaj kyqʼamaʼn xjal at kyojtzqibʼil qa aju aj kawil David noq jun txʼolbʼabʼil nya ax tok, noqtzun tuʼnj, at mas yekʼbʼil tiʼj qa nya ax tok jlu. Aqeju in che xnaqʼtzan tiʼjju ikʼ kyiʼj xjal ojtxe kanet jun ojtxi txol yol kyuʼn, aju in yolin kyiʼj «qe tiyjil David». Ax ikx, yolin Jesús tiʼj David ik tzeʼn jun xjal ax tok (Mateo 12:3; 22:43-45). In xi qqʼamaʼn qa a Jesús ok te Mesías tuʼn kabʼe tqanil in kanet kyiʼj qeju t-xeʼchel jatumel in tzaj tyekʼun qa atz tzajni tiʼj tiyjil, moqa tyajil, aj kawil David (Mateo 1:6-16; Lucas 3:23-32). Ikju, ax tok ten David.

3 | ¿Axpe tok e ten qeju lugar in yolin txʼolbʼabʼil tiʼj?

In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa aju qʼoj atz bʼaj toj chqʼajlaj te Elah, ax ikx in tzaj tqʼamaʼn qa aqeju kysoldad aj Filisteo ateʼtoq toj jun lugar te witz kyxol qe tnam Socoh ex Azeqá. Atzun kye aj Israel ateʼtoq toj juntl plaj witz, aju at toj juntl plaj te chqʼajlaj. Noqtzun tuʼnj, ¿axpe tok e ten qeju lugar lu?

Bʼaʼn tuʼn tok tqʼoʼn twiʼya tiʼjju tqʼama jun xjal aju kʼitzqeku xiʼ visitarilte lugar lu: «Aju xjal yekʼil bʼe, nya okslal, o xi tiʼne toj chqʼajlaj te Elah. O jaxe toj jun bʼe tzmaxi tej qpone twi witz. Akux in nok qqʼoʼn qwitze tiʼj chqʼajlaj, tzaj tqʼamaʼn xjal qeʼye tuʼn tjaw quʼjine 1 Samuel 17:1-3 ex tzaj tyekʼun jlu qeʼye: ‹Toj izquierda ateʼ qeju tbʼuchil tnam te Socoh›. Yajxitl qʼon welt ex tqʼamaʼntl: ‹Toj bʼanqʼabʼaj, ateʼ qeju tbʼuchil tnam Azeqá. Atz e kubʼ ten qe aj Filisteo kyxol qeju tnam lu, toj jun lugar kyxol qe witz tkubʼ kywitze. Bʼalo atz atoʼ jatumel e kubʼ ten qe aj Israel›. Kubʼ nximane qa atz kubʼ ten Saúl ex David jatumel waʼl qine. Yajxitl o kuʼxe toj chqʼajlaj ex o ikʼxe toj jun tal aʼ aju chʼixtoq tkubʼ tzqij nojni tuʼn abʼj. Toj ambʼil aju, kubʼ nximane qa in kubʼtoq mokʼeʼ David tuʼn tjaw tiʼn 5 tbʼanel tal abʼj. Tukʼil jun abʼj lu kbʼeltoq tbʼyoʼn Goliat». Ik tzeʼn xjal lu, ex txqantl, jaw labʼin tiʼjju qa tzʼaqlixix qeju tiʼchaq in yolin Tyol Dios tiʼj.

Tuʼntzunju, mintiʼ jun tiquʼn tuʼn miʼn tok qeʼ qkʼuʼj qa ax tok aju txʼolbʼabʼil lu. Aʼyeju xjal ex qeju lugar in che tzaj qʼamaʼn toj ax tok e ten. Axpe ikx, aju txʼolbʼabʼil lu at toklen tukʼil Tyol Dios, aju Dios axix tok, aju «mibʼan [...] nikʼan yol» (Tito 1:2; 2 Timoteo 3:16).