Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Tzeʼn tuʼn tten qximbʼetz toj tumel tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj

Tzeʼn tuʼn tten qximbʼetz toj tumel tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj

In tzalajtoq Don ex Margaret * tuʼnju kpol tmyal ex qe toj tja visitaril kye. Tuʼn kywaʼn mankbʼil maj, tajtoq Margaret —aju at tojtzqibʼil ex otoq jubilarin— tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn macarrones tukʼil queso, aju wabʼj mas kygan tnieto.

Tzaj tiʼn Margaret chibʼj ex kubʼ tqʼoʼn twi mes jatumel qʼuqli qe kykyaqilx. Tej tjaw tiʼn tmaqsil oʼkx attoq salsa te queso in pulin toj. ¡Otoq tzʼel naj tiʼj tkʼuʼj Margaret tuʼn tkuʼx tqʼoʼn aju mas kygan: aqeju macarrones! *

Noq jteʼxku qabʼqʼi ex qojtzqibʼil, qkyaqilx in qo el txalpaj. At maj in xi qqʼamaʼn jun tiʼ ex nya ximen quʼn, in bʼant junjun tiʼchaq quʼn toj ambʼil nya bʼaʼn, mintiʼ in nok qqʼoʼn kyoklen ex qa in nikʼ tnaʼl quʼn. ¿Tiquʼn in qo el txalpaj? ¿Tiʼ qmod ktel? ¿Jaku kubʼ kyiʼj quʼn? Aj tten tbʼanel qximbʼetz tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj, kʼonil qiʼj tuʼn kytzaqʼwet qe xjel lu quʼn.

TIʼ QXIMBʼETZ KTEL EX TIʼ T-XIMBʼETZ DIOS

Qa tbʼanel qe tiʼchaq in che bʼant quʼn, in qo tzalaj aj ttzaj qʼamaʼn tbʼanel yol qe ex qa ma tzaj qʼoʼn jun tiʼ qe. Noqtzun tuʼnj, aj in qo el txalpaj, ex qa nya ximen quʼn moqa mintiʼ sok kyqʼoʼn kywitz txqantl tiʼj, ¿in kubʼpe qximen qa aqoʼ at qpaj? Tuʼn tbʼant jlu quʼn, il tiʼj tuʼn tkubʼ qin qibʼ.

Qa in jaw qnimsan qibʼ, mlaylo tzʼok qqʼoʼn toklen aju in qo el txalpaj tiʼj, mlay tzʼok qbʼiʼn aju in tzaj qʼamaʼn qe ex in nok qqʼoʼn kypaj txqantl. Qa in bʼaj jlu tzul nya bʼaʼn qiʼj, mlay kyaj nya bʼaʼn toj ttxolil ex jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn kyiʼj txqantl. Ax tok, toj ambʼil lu bʼalo mlay tzaj tiʼn nya bʼaʼn qiʼj, pero il tiʼj tuʼn ttzaj qnaʼn qa «teyle junjun qe ok tqʼaʼ tajlal twitz Dios tiʼj tbʼinchbʼen» (Romanos 14:12).

Mintiʼ in qo el tikʼun Dios aj in qo el txalpaj. In tzaj tqʼamaʼn uʼj te Salmo qa «in qʼaqʼan tkʼuʼj Qman qiʼj ex in tzʼeʼy tkʼuʼj qiʼj». Ax ikx in tqʼamatl: «Mya kukx in qo ok tikʼlen, ex mintiʼ in ten tqʼoj te jumajx». Ojtzqiʼn tuʼn qa aj il qoʼ ex bʼaʼn tuʼn jatumel in qo el txalpaj; tuʼnju «bʼaʼn tuʼn tquqil txʼotxʼ qoʼ» (Salmo 103:8, 9, 14).

Ik tzeʼn jun tatbʼaj in tzaj qʼaqʼin tkʼuʼj, ax ikx te Dios taj tuʼn tten qximbʼetz ik tzeʼn te tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj (Salmo 130:3). In najbʼen Xjan Uʼj tuʼn tuʼn ttzaj tqʼoʼn tbʼanel qnabʼil ex tuʼn tonin qiʼj tuʼn tten tbʼanel qximbʼetz tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj ex tiʼjju in che el txalpaj txqantl tiʼj.

TIʼ QXIMBʼETZ KTEL TIʼJJU IN QO EL TXALPAJ TIʼJ

Aj in che el txalpaj junjun xjal tiʼj jun tiʼ, in xi kynajsaʼn nim ambʼil tuʼnju in nok kyqʼoʼn kypaj txqantl ex kukx in che ximen tiʼjju in che el txalpaj tiʼj. Aj t-xi tqʼamaʼna jun tiʼ ex qa ma kubʼ tnaʼn juntl nya bʼaʼn tuʼn jlu, mas bʼaʼn qa ma txi tqanina najsama, tuʼn t-xi tbʼinchaʼna naj tiʼj nya bʼaʼn ex tuʼn kukx tten tamiwbʼila tukʼil xjal. Ex qa ma tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼja moqa tiʼj juntl, twitzju tuʼn tjaw qʼojina ex tuʼn tok tqʼoʼna kypaj txqantl, bʼinchama tiʼj nya bʼaʼn. Qa kukx ma tqʼamaya qa mintiʼ tpaja jaku tzaj tiʼn mas nya bʼaʼn ex jaku kubʼ kynaʼn txqantl nya bʼaʼn tuʼn. Mas bʼaʼn qa ma tzʼel qiʼn xnaqʼtzbʼil tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj, tuʼn t-xi qbʼinchaʼn tiʼj nya bʼaʼn ex tuʼn miʼn ttzaj qnaʼntl.

Aj tel txalpaj juntl xjal, jakulo qo jaw qʼojli ex jun rat jaku kubʼ qnaʼn nya bʼaʼn. Pero mas bʼaʼn tuʼn t-xi qbʼiʼn aju nabʼil tzaj tqʼoʼn Jesús: «Tkyaqilju kyajbʼile tuʼn kybʼinchante xjal kyeye, ax ikxtzun kybʼinchame kye» (Mateo 7:12). Aj in qo el txalpaj, maske nya nim toklen, in xi qqʼoʼn chjonte tiʼj qʼaqʼbʼil kykʼuʼj txqantl tuʼnju mintiʼ in tzaj kynaʼntl. Tuʼntzunju, ¿nyapetzulo nim toklen aj tbʼant axju tuʼna kyiʼj txqantl? (Efesios 4:32).

QE NABʼIL IN CHE ONIN QIʼJ TUʼN MIʼN QEL TXALPAJ NIM MAJ

In tzaj tqʼamaʼn jun diccionario qa at maj in qo el txalpaj tuʼnju nya bʼaʼn xi bʼinchaʼn kyiʼj xtis, moqa tuʼnju nya bʼaʼn tqanil ma tzaj qʼoʼn qe ex qa tuʼnju mintiʼ sok qbʼiʼnxix. Il tiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa qkyaqilx in qo el txalpaj toj alkyexku ambʼil. Noqtzun tuʼnj, mlay qo el txalpaj nim maj qa ma tzʼok qqʼoʼn toklen junjun nabʼil in che kanet quʼn toj Tyol Dios.

Jun kyxol qe nabʼil lu in kanet quʼn toj Proverbios 18:13: «Aju xjal in xi ttzaqʼweʼn naj jun yol naʼnxtoq tbʼinte, mintiʼ tnabʼl ex in tzaj tchʼixwi tuʼn». Qa ma tzʼok qqʼoʼn mas ambʼil tuʼn tok qbʼiʼn jun tiʼ a jlu kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qjaw qʼojli ex tuʼn miʼn tok qkʼixbʼisaʼn juntl. Qa ma tzʼok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj jun tqanil tzul qʼoʼn qe, kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qel txalpaj.

Juntl nabʼil in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Qa jaku bʼant kyuʼne, tzʼok tililx kyuʼne tuʼn kytene bʼaʼn kyukʼil kykyaqil xjal» (Romanos 12:18). Tzʼok tilil tuʼna tuʼn tten mujbʼabʼil ex txubʼtxaj. Aj taqʼunana kyukʼil junjuntl, ximana kyiʼj ex nimane kye. Qʼoʼnka tilil tuʼn t-xi tqʼamaʼna tbʼanel tyola kye. Toj jun tembʼil ik tzeʼn jlu, nya kwest tuʼn t-xi qqanin najsama moqa tuʼn tkubʼ qnajsaʼn kyil txqantl. Axpe ikx qe matij il jaku txi bʼinchaʼn tiʼj toj tumel.

Qʼiʼmela tbʼanel xnaqʼtzbʼil tiʼjju in nel txalpaja tiʼj. Miʼn txi tqʼamaʼna alkyexku tiʼ tiʼjju xbʼant tuʼna moqa tiʼjju xi tqʼamaʼna, a jlu jun ambʼil tuʼn kukx tten tbʼanel tmoda. Bʼalo il tiʼj tuʼn tten tpasensa, tuʼn tbʼant t-xtalina, tuʼn ttzyun tibʼa, tuʼn toka te mans ex tuʼn kukx tchʼiy tkʼujlabʼila ex mujbʼabʼil (Gálatas 5:22, 23). Jaku tzʼonin jlu tiʼja tuʼn tel tnikʼa tiʼ kbʼantel tuʼna toj juntl maj. Miʼn tzaj nim tbʼisa tiʼjju ma tzʼel txalpaje tiʼj, pero nya a t-xilen jlu tuʼn tbʼant alkyexku tiʼ tuʼna. Qa in kubʼ tnaʼna qʼoj, aju kʼonil tiʼja tuʼn tikʼ tnaʼl tuʼna aju qa ma tzalaja.

AJU TBʼANEL JAKU TZAJ TIʼN QE QA MA TEN JUN TBʼANEL QXIM

Qa ma ten jun tbʼanel qxim tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj, jaku ten tbʼanel qmod aj tbʼaj jlu qiʼj. In qo ten toj mujbʼabʼil kyukʼil txqantl ex in kubʼ qnaʼn bʼaʼn. Aj tel qiʼn xnaqʼtzbʼil tiʼjju in qo el txalpaj tiʼj, kʼonil qiʼj tuʼn tten qnabʼil ex tbʼanel qmod. Ax ikx, kʼonil qiʼj tuʼn miʼn ttzaj bʼaj qkʼuʼj ex tuʼn miʼn tkubʼ qximen qa a qoʼ nya bʼaʼn. Aj tel qnikʼ qa in che el txalpaj txqantl a jlu kʼonil qiʼj tuʼn tten tbʼanel qximbʼetz kyiʼj. Aju mas tbʼanel jaku tzaj qe ok kʼelel qkanoʼn tkʼujlabʼil Dios ex aju tajbʼil tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil nimku maj (Colosenses 3:13).

¿Tiʼ bʼaj tej tel txalpaj Margaret, aju ma qo yolin tiʼj tej saj tzyet xnaqʼtzbʼil? ¿Mintiʼpe e tzalaj tiʼj ambʼil lu? E tzalaj. Kykyaqil kubʼ kynaʼn bʼaʼn axpe ikx te Margaret, ex e tzalaj tiʼjju wabʼj maske mintiʼ qe macarrones toj. Tej tikʼ junjun abʼqʼi, kukxtoq in xi kyqʼamaʼn qe tnieto kye kykʼwaʼl aju bʼaj, ex in tzaj kynaʼn qeju tbʼanel ambʼil tej kyten kyukʼil ky-abuelo... Aju i el txalpaj tiʼj, nya nimxix toklen.

^ taqik' 2 Ma che kubʼ chʼixpet bʼibʼaj ateʼkux toj xnaqʼtzbʼil lu.

^ taqik' 3 Aju macarrones tukʼil queso, jun wabʼj jlu in bʼant kyuʼn xjal te Estados Unidos, aju bʼinchaʼn tukʼil fideo tok salsa te queso tiʼj.