Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Aqeye mambʼaj, che onine kyiʼj kykʼwaʼle tuʼn kyklet

Aqeye mambʼaj, che onine kyiʼj kykʼwaʼle tuʼn kyklet

«Atxix tuj tneʼyila el tnikʼa tiʼj ju Xjan Tuʼjil, tuʼntzun jlu ma tzaj qʼoʼn tnabʼla tzaʼn tten tuʼn tkleta» (2 TIM. 3:15).

BʼITZ: 1 EX 41

1, 2. ¿Tiquʼn in tzaj bʼaj kykʼuʼj junjun mambʼaj aj t-xi kyqʼamaʼn kykʼwaʼl te Jehová qa kyaj tuʼn kyajbʼen te ex tuʼn tjaw aʼ kywiʼ?

TKYAQIL abʼqʼi, in jaw aʼ kywiʼ nim mil xjal in che xnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios ex in xi tzyet tuʼn kyajbʼen te Jehová. At nim kyxol qe jlu tzma kuʼxun qe ex bʼalo testigo de Jehová kyman, ex o jaw kyjyoʼn aju kyanqʼibʼil mas tbʼanel (Sal. 1:1-3). Ax tok, kyajxix mambʼaj testigo de Jehová tuʼn tpon qʼij tuʼn tjaw aʼ kywiʼ kykʼwaʼl (jaku tzʼok tmojbʼaʼna tukʼil 3 Juan 4).

2 Noqtzun tuʼnj, atlo junjun tiʼchaq jaku tzaj bʼaj kykʼuʼj mambʼaj tiʼj. Bʼalo o tzʼok kyojtzqiʼn junjun kuʼxun jaw aʼ kywiʼ ex yajxitl jawje kykʼuʼj tiʼj qa mas bʼaʼn che anqʼil qa ma chex kybʼiʼn tkawbʼil Jehová. Axpe ikx, ateʼ junjun o kyaj kytzaqpiʼn tuʼn kyajbʼen te Jehová. Tuʼntzunju, jakulo che tzaj xobʼ mambʼaj aj tkubʼ kyximen qa jaku kubʼ kychʼixpuʼn kykʼwaʼl kyximbʼetz ex otoq jaw aʼ kywiʼ, ex qa ya mlay ten kykʼujlabʼil tiʼj axix tok. Atzun jlu bʼaj tiʼj kʼloj okslal te tnam Éfeso toj tnejel syent abʼqʼi. Tqʼama Jesús jlu: «Jaʼlo mintiʼtl kykʼujlalile at ik tzaʼn nej» (Apoc. 2:4). ¿Tiʼ jaku bʼant kyuʼn mambʼaj tuʼn miʼn tbʼaj jlu ex tuʼn kukx kychʼiy kykʼwaʼl toj kyokslabʼil tuʼn kyklet? (1 Ped. 2:2). Qo xnaqʼtzan tiʼjju ikʼ tiʼj Timoteo.

«EL TNIKʼA TIʼJ JU XJAN TUʼJIL»

3. a) ¿Toj alkye ambʼil ok Timoteo te okslal ex tiʼ bʼant tuʼn tukʼilju otoq tzʼel tnikʼ tiʼj? b) ¿Alkye oxe tiʼ tqʼama Pablo te Timoteo?

3 Bʼalo ok tojtzqiʼn Timoteo qe t-xnaqʼtzbʼil Jesús toj abʼqʼi 47 tej tpon apóstol Pablo tnejel maj visitaril toj tnam Listra. Maske ya otoq tzʼok Timoteo te jun kuʼxun, jaku txi qqʼamaʼn qa kubʼ tqʼoʼn toj xnaqʼtzbʼil aju el tnikʼ tiʼj. Tej tikʼ juntl kabʼe abʼqʼi, tzyet tbʼet tukʼil Pablo kyoj tbʼe tuʼn tpakbʼan. Tej tikʼ juntl 16 abʼqʼi, xi ttzʼibʼin Pablo jlu te: «Atzun teya ax tuʼn tkyaj tena tuj ju xnaqʼtzbʼil ma tkʼama ex ma qeʼ tkʼuʼja tiʼj, porke bʼaʼn tuʼna alkye ma xnaqʼtzan teya. Ex atxix tuj tneʼyila el tnikʼa tiʼj ju Xjan Tuʼjil, tuʼntzun jlu ma tzaj qʼoʼn tnabʼla tzaʼn tten tuʼn tkleta tuʼn tokslabʼla tiʼj Jesucrist» (2 Tim. 3:14, 15). Qo xnaqʼtzan tiʼj oxe txol yol lu: 1)«el tnikʼa tiʼj ju Xjan Tuʼjil», 2)«ma qeʼ tkʼuʼja tiʼj» ex 3)«ma tzaj qʼoʼn tnabʼla tzaʼn tten tuʼn tkleta tuʼn tokslabʼla tiʼj Jesucrist».

4. ¿Alkye junjun onbʼil tbʼanel o tzʼela teya tuʼn tonina kyiʼj tal tkʼwaʼla? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

4 Kyaj mambʼaj okslal tuʼn tok kyojtzqiʼn kykʼwaʼl aju tkuʼx toj «Xjan Tuʼjil», toj ambʼil jaʼlo atz in yolin tiʼj Xjan Uʼj kubʼ tzʼibʼin toj yol hebreo ex tiʼj Xjan Uʼj kubʼ tzʼibʼin toj yol griego. Axpe ikx qe tal kʼwaʼl, —teyele junjun tukʼil tnabʼil— jaku tzʼel kynikʼ kyiʼj junjun xnaqʼtzbʼil kyiʼj xjal ex txʼolbʼabʼil in yolin Tyol Dios tiʼj. O tzʼetz tqʼoʼn ttnam Jehová nim uʼj, qe tal uʼj ex qe video kyoj nim yol, tuʼntzun tajbʼen kyuʼn mambʼaj tuʼn kyonin kyiʼj kykʼwaʼl. ¿Alkye junjun jaku tzaj tqʼamaʼna? Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa nim toklen tuʼn tok qojtzqiʼn Tyol Dios tuʼntzun tten jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil Jehová.

«MA QEʼ TKʼUʼJA TIʼJ»

5. a) ¿Tiʼ t-xilen aju txol yol «ma qeʼ tkʼuʼja tiʼj»? b) ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa otoq tzʼok qeʼ tkʼuʼj Timoteo tiʼj qa a Jesús Mesías?

5 Nya oʼkx tuʼn t-xi xnaqʼtzet aju tkuʼx toj Tyol Dios kye kʼwaʼl, moqa nya oʼkx tuʼn qyolin kyiʼj xjal ex qe txʼolbʼabʼil kyukʼil. Ok qeʼ tkʼuʼj Timoteo tiʼjju xnaqʼtzbʼil. Aju txol yol ajbʼen tuʼn Pablo, a t-xilen «tuʼn tkubʼ qkʼuʼj» ex qa «qʼuqlixix qkʼuʼj tiʼj qa ax tok jun tiʼ». Ojtzqintoq Xjan Uʼj kubʼ tzʼibʼin toj yol hebreo tuʼn Timoteo tej tzmatoq tal kʼwaʼl. Noqtzun tuʼnj, tej tel mas abʼqʼi, aqeju nim yekʼbʼil ateʼtoq, onin tiʼj tuʼn tok qeʼ tkʼuʼj qa a Jesús Mesías. Ax ikx, qʼuqlixixtoq tkʼuʼj tiʼj ex tuʼntzunju jaw aʼ twiʼ ex tzyet tbʼet tukʼil Pablo tuʼn t-xi pakbʼal kyoj txqantl tnam.

6. ¿Alkye tten jaku tzʼonin jun mambʼaj tiʼj tkʼwaʼl tuʼntzun tok qeʼ tkʼuʼj tiʼjju in nel tnikʼ tiʼj toj Tyol Dios?

6 ¿Alkye tten jaku tzʼonin jun mambʼaj tiʼj tkʼwaʼl tuʼntzun tok qeʼ tkʼuʼj kyiʼj tiʼchaq ik tzeʼn te Timoteo? Tnejel, nim toklen tuʼn tten tpasens. Nya jun rat kxel tnimen kʼwaʼl jun tiʼ ex mlay bʼant jlu tuʼn noq tuʼnju qʼuqli kykʼuʼj ttat tiʼjju nimen kyuʼn. Tuʼn tok qeʼ tkʼuʼj jun kʼwaʼl tiʼjju axix tok toj Tyol Dios, il tiʼj tuʼn t-xnaqʼtzaʼn tiʼj «tkyaqil», moqa tuʼn tajbʼen tex tnabʼil tuʼn (kjawil uʼjit 1 Tesalonicenses 5:21). Nim kyoklen mambʼaj toj ambʼil lu, mas qa in xi kyqanin kykʼwaʼl qe xjel kye. Qo xnaqʼtzan tiʼj jun techel.

7, 8. a) ¿Alkye tten in kubʼ tyekʼin jun mambʼaj tpasens aj t-xi tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil te tmeʼjel? b) ¿Toj alkye ambʼil o kubʼ tyekʼin teya chʼixmi ax tpasensa kyukʼil tkʼwaʼla?

7 At jun ermano Thomas tbʼi ex at jun tmeʼjel te 11 abʼqʼi. In tzaj tqʼamaʼn Thomas qa at maj in xi tqanin tmeʼjel qe xjel te ik tzeʼn qe jlu: «¿Mintiʼpe ajbʼen evolución tuʼn Jehová tuʼn kybʼant txqantl tiʼchaq at kychwinqlal?» ex «¿Tiquʼn mintiʼ in qoʼx votaril ex tuʼn tok tnam te tbʼanel quʼn?». At maj in nok tilil tuʼn Thomas tuʼn miʼn txi tqʼamaʼn jun tiʼ tuʼntzun miʼn t-xi tqʼoʼn tzaqʼwebʼil tuʼn junx yol. Ojtzqiʼn tuʼn qa mas nya kwest tuʼn tkubʼ tkʼuʼj jun xjal qa ma txi yekʼin nim yekʼbʼil te, twitzju qa ma txi qʼamet axix tok te tuʼn junx yol.

8 Kykyaqil okslal nim toklen tuʼn tten kypasens. Ex ojtzqiʼn tuʼn Thomas qa nim toklen mod lu tuʼntzun t-xi t-xnaqʼtzaʼn tmeʼjel (Col. 3:12). Ojtzqiʼn tuʼn qa il tiʼj tuʼn tel tpaʼn ambʼil tuʼn tyolin nim maj tukʼil tmeʼjel. Il tiʼj tuʼn t-xi tjyoʼn tumel tuʼntzun tok qeʼ tkʼuʼj tmeʼjel tiʼjju in nel tnikʼ tiʼj toj Tyol Dios. Tqʼamatl jlu: «Qajbʼile tuʼn tel qnikʼe tiʼj tukʼil nxuʼjile qa in nok qeʼ tkʼuʼj tiʼj qa ax tok aju tkuʼx toj Tyol Dios ex qa at ttxolil toj twitz, mas qa atz in yolin kyiʼj junjun xnaqʼtzbʼil nim kyoklen. Ex tbʼanel qa ateʼ t-xjel. Jaku tzaj bʼaj nkʼuʼje qa ma txi tnimen jun tiʼ ex mintiʼ in tzaj tqanin jun t-xjel».

9. ¿Alkye tten jaku txi kyxnaqʼtzaʼn mambʼaj axix tok tiʼj Tyol Dios kye kykʼwaʼl?

9 Aj in ten kypasens mambʼaj, chebʼe chebʼe in nel kynikʼ kʼwaʼl tiʼj «nikʼpun twitz, nikʼpun tnuqbʼil, nikʼpun t-xeʼ ex nikʼpun twaʼl» qʼuqbʼil qkʼuʼj (Efes. 3:18). Il tiʼj tuʼn kyximen mambʼaj tiʼj kyabʼqʼi ex kynabʼil kykʼwaʼl aj t-xi kyqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye. Qa mas ma tzʼok qeʼ kykʼuʼj kʼwaʼl tiʼjju in nel kynikʼ tiʼj, mas jaku che kolin tiʼjju nimen kyuʼn kywitz kyukʼil toj tja xnaqʼtzbʼil ex kywitz junjuntl xjal (1 Ped. 3:15). Jun techel, ¿jaku txi kychikʼbʼaʼn tukʼil Tyol Dios tiquʼn in qo kyim? ¿Atpe ttxolil toj kywitz? * Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa il tiʼj tuʼn tten kypasens mambʼaj tuʼn t-xi kyxnaqʼtzaʼn kykʼwaʼl tiʼj Tyol Dios, noqtzun tuʼnj, tbʼanel qa ma bʼant kyuʼn (Deut. 6:6, 7).

10. ¿Tiʼ nim toklen tuʼn tbʼant kyuʼn mambʼaj?

10 Ax ikx, nim toklen tuʼn tkubʼ kyyekʼin mambʼaj jun tbʼanel techel kywitz kykʼwaʼl tuʼntzun tok qeʼ kykʼuʼj tiʼj axix tok. In tzaj tqʼamaʼn Stephanie jlu, aju at oxe tal: «Atxix tej tzma tal kʼwaʼl qe, in kubʼ nxjeline jlu: ‹¿In xipe nchikʼbʼaʼne kye tiquʼn qʼuqli weye nkʼuʼj tiʼj qa at Jehová, qa tzʼaqli ex qa at tkʼujlabʼil? ¿In nelpe kynikʼ tiʼj qa kʼujlaʼn Jehová wuʼne?›. Mlay bʼant tuʼn tkubʼ nximane qa jaku tzʼok qeʼ kykʼuʼj tiʼj Jehová qa nya qʼuqli weye nkʼuʼj tiʼj».

«MA TZAJ QʼOʼN TNABʼLA TZAʼN TTEN TUʼN TKLETA»

11, 12. ¿Tiʼ t-xilen aju tuʼn tten qnabʼil ex tiquʼn nya oʼkx in yolin jlu tiʼj qa ya otoq chʼiy jun xjal?

11 Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj, tnejel attoq tojtzqibʼil Timoteo tiʼj Xjan Tuʼjil ex tkabʼin, ok qeʼ tkʼuʼj tiʼjju nimentoq tuʼn. Noqtzun tuʼnj, ¿alqiʼj in yolintoq Pablo tej tqʼama te Timoteo qa jaku tzʼonin Xjan Tuʼjil tiʼj tuʼn tten tnabʼil tuʼn tklet?

12 In tzaj tchikʼbʼaʼn uʼj Perspicacia toj volumen 2 qa aj tyolin Tyol Dios tiʼjju tuʼn tten qnabʼil, ax ikx in yolin tiʼjju «tuʼn tajbʼen ojtzqibʼil quʼn toj tumel ex aju tuʼn tel qnikʼ tiʼj tuʼn kykyaj nya bʼaʼn toj ttxolil, tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tuʼn miʼn kytzaj nya bʼaʼn qiʼj, tuʼn tkubʼ qximen tuʼn tbʼant qe tiʼchaq tbʼanel quʼn ex qa ax ikx, in xi qqʼamaʼn kye txqantl tuʼn tbʼant ax jlu kyuʼn. Nya ik jlu in tzeʼn jun xjal mintiʼ tnabʼil». In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «xnakil ati toj tanmijuʼ kuʼxun», moqa mintiʼ tnabʼil kuʼxun (Prov. 22:15, XT). Atzun qa at tnabʼil jun xjal, atzun jun yekʼbʼil tiʼj qa otoq chʼiy. Noqtzun tuʼnj, nya oʼkx jaku txi qʼamet qa otoq chʼiy jun xjal noq tuʼnju tabʼqʼi, sino aju tuʼn t-xobʼ twitz Jehová ex tuʼn tkubʼ tnaʼn qa taj tuʼn t-xi tbʼiʼn qe tkawbʼil (kjawil uʼjit Salmo 111:10).

13. ¿Alkye tten jaku kubʼ tyekʼin jun kuʼxun qa otoq tzʼok tnabʼil tuʼn tklet?

13 Aju kuʼxun ya otoq tzʼok tnabʼil tiʼj tokslabʼil, mintiʼ in «jaw sutin tuʼnju xnaqʼtzbʼil in kyqʼoʼn xjal ik tten ik tzaʼn kyqʼiqʼ» ex mintiʼ in xi tqʼoʼn ambʼil tuʼn tkubʼ tiʼj kyuʼn qe tukʼil ex tuʼnju achbʼil in kubʼ tnaʼn (Efesios 4:14). Aju in bʼant kyuʼn kuʼxun, in nok tilil kyuʼn tuʼn tten «kynabʼl tuʼnju nimxi tzikʼ kywitz tiʼj, kyjaʼtzun nneʼl kynikʼ tiʼj alkyeju bʼaʼn ex alkyeju mya bʼaʼn» (Hebreos 5:14). In kubʼ kyyekʼin qa ya otoq che chʼiy aj tjaw kyjyoʼn tbʼanel kybʼe, axpe ikx qa mintiʼ in che keʼyin kyman kyiʼj moqa alkyexku juntl xjal (Filip. 2:12). Nim toklen nabʼil lu tuʼntzun kyklet (kjawil uʼjit Proverbios 24:14). ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼn jun mambʼaj tuʼn tonin tiʼj tkʼwaʼl tuʼn tok tnabʼil? Tnejel, nim toklen tuʼn tel tnikʼ tiʼj alkyeqe tbʼanel in bʼant tuʼn. Kyuʼn tyol ex tuʼnju in bʼant tuʼn kbʼel tyekʼin qa in nok tilil tuʼn tuʼn tanqʼin ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios (Rom. 2:21-23).

¿Tiquʼn nim toklen tuʼn miʼn tkyaj kytzaqpiʼn mambʼaj tuʼn kyonin kyiʼj kykʼwaʼl? (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 14 a 18).

14, 15. a) ¿Alqiʼj il tiʼj tuʼn t-ximen jun kuʼxun qa taj tuʼn tjaw aʼ twiʼ? b) ¿Alkye tten jaku tzʼonin teya tiʼj tkʼwaʼla tuʼn t-ximen kyiʼj kʼiwlabʼil in tzaj qa ma t-xi tnimen qe kawbʼil in tzaj tqʼoʼn Tyol Dios?

14 Nya oʼkx tuʼn t-xi kyqʼamaʼn mambʼaj kye kykʼwaʼl alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn. Ax ikx tbʼanel qa ma che onin kyiʼj tuʼn kyximen kyiʼj xjel ik tzeʼn qe jlu: «¿Tiquʼn mintiʼ in tzaj tqʼoʼn Tyol Dios ambʼil tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn junjun tiʼchaq in nok kyqʼoʼn txqantl te tbʼanel? ¿Tiquʼn qʼuqli tkʼuʼja tiʼj qa in che onin tiʼja qeju kawbʼil in tzaj tqʼoʼn Tyol Dios?» (Is. 48:17, 18).

15 Aj ttzaj tqʼamaʼn jun kʼwaʼl qa taj tuʼn tjaw aʼ twiʼ, il tiʼj tuʼn kyonin mambʼaj kyiʼj tuʼn kyximen tiʼj aqʼuntl kbʼantel kyuʼn. ¿Tiʼ t-ximbʼetz at kyiʼj tiʼchaq kbʼantel tuʼn aj tjaw aʼ twiʼ? ¿Alkyeqe tbʼanel tiʼchaq che tzajel tkʼamoʼn? ¿Alkyeqe tiʼchaq kwest kʼelel toj twitz? Maske kwest kʼelel junjun tiʼchaq toj twitz ¿tiquʼn in kubʼ t-ximana qa ktzajel tkʼamoʼn mas nim tiʼchaq? (Mar. 10:29, 30). Nim toklen tuʼn kyximen kʼwaʼl kyiʼj xjel lu naʼmxtoq tjaw aʼ kywiʼ. Qa ma che onin mambʼaj tuʼn kyximen kyiʼj kʼiwlabʼil in tzaj qa ma che nimen, ex kyiʼj nya bʼaʼn jaku che tzaj qa mintiʼ ma che nimen, jakulo tzʼok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa mas tbʼanel qa kukx ma txi kynimen qe kawbʼil in tzaj tqʼoʼn Tyol Dios (Deut. 30:19, 20).

TIʼ KBʼANTEL QA YA MINTIʼXIX IN NOK QEʼ TKʼUʼJ JUN KʼWAʼL OTOQ JAW Aʼ TWIʼ TIʼJ TOKSLABʼIL

16. ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼn mambʼaj qa at jun tkʼwaʼl ya mintiʼ in nok qeʼ tkʼuʼj tiʼj tokslabʼil ex otoq jaw aʼ twiʼ?

16 ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼn mambʼaj qa at jun tkʼwaʼl ya mintiʼ in nok qeʼ tkʼuʼj tiʼj tokslabʼil ex otoq jaw aʼ twiʼ? Jun techel, jaku tzaj tajbʼil kyiʼj achbʼil te twitz txʼotxʼ moqa jaku kubʼ t-ximen qa mas tbʼanel tuʼn kyokx tnimen qe nabʼil in tzaj tqʼoʼn Tyol Dios (Sal. 73:1-3, 12, 13). Il tiʼj tuʼn tel tnikʼ mambʼaj tiʼj qa aju tmod kbʼel tyekʼin toj ambʼil aju, jaku tzʼonin kyiʼj tkʼwaʼl tuʼn kukx kyajbʼen te Jehová moqa tuʼn miʼn kyajbʼentl te. Kʼokel tilil tuʼn tuʼn miʼn tqʼojin tukʼil tkʼwaʼl ex noq alkyexku tabʼqʼi. Ex bʼaʼn tuʼn t-xi tqʼamaʼn kye tkʼwaʼl qa kʼujlaʼn qe tuʼn ex qa taj tuʼn tonin kyiʼj.

17, 18. Qa ya mintiʼxix in nok qeʼ tkʼuʼj jun kuʼxun tiʼj axix tok, ¿tiʼ jaku bʼant tuʼn mambʼaj tuʼn tonin tiʼj?

17 Aju kʼwaʼl o jaw aʼ twiʼ, o txi ttziyen te Jehová tuʼn tok tkʼujlaʼn ex tuʼn tkubʼ tqʼoʼn tajbʼil tnejel twitz alkyexku juntl tiʼ (kjawil uʼjit Marcos 12:30). Mintiʼ in nok tqʼoʼn Jehová jlu te saqchbʼil ex axju in bʼant kyuʼn qeju o txi kyqʼamaʼn tuʼn kyajbʼen te (Ecl. 5:4, 5). In xi kyjyoʼn mambʼaj jun tbʼanel ambʼil tuʼn t-xi kynaʼn jlu tukʼil kʼujlabʼil kye kykʼwaʼl. Noqtzun tuʼnj, naʼmxtoq tbʼant jlu kyuʼn, il tiʼj tuʼn kyxnaqʼtzan kyiʼj tqanil o che etz tuʼn ttnam Jehová kye mambʼaj. Iktzun tten kʼonil jlu kyiʼj tuʼn t-xi kyqʼamaʼn qa nim toklen aju xi kytziyen te Jehová ex qeju kʼiwlabʼil in che tzaj tuʼnju in najbʼen jun tmajen Jehová te.

18 Jaku che kanet tbʼanel nabʼil kyuʼn mambʼaj toj chʼintl tqanil tkubʼ toj volumen 1 te uʼj Los jóvenes preguntan, jatumel in tzaj tqʼamaʼn «Los padres preguntan». In tzaj tqʼamaʼn tqanil jlu: «Miʼn kubʼ t-ximana qa ya mintiʼ tajbʼil tkʼwaʼla tiʼj tokslabʼil. Chʼixmi tkyaqil maj, noq oʼkx taj kʼwaʼl tuʼn tkubʼ tiʼj jun nya bʼaʼn in kubʼ tnaʼn». Jaku bʼaj jlu tuʼnju in nok obligarin kyuʼn txqantl tukʼil tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn, moqa tuʼnju in kubʼ tnaʼn qa tjunalx at ex qa tuʼnju in kubʼ t-ximen qa mas jun rat in che chʼiy txqantl kuʼxun toj kyokslabʼil jatumel in nok tchmon tibʼ. Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn chʼintl tqanil jlu: «Aqeju nya bʼaʼn lu, mlay che ok te jun matij nya bʼaʼn tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj. Sino at toklen jlu kyukʼil qe tiʼchaq kwest in che ela te kuʼxun toj ambʼil aju tuʼn tanqʼin ik tzeʼn xnaqʼtzbʼil nimen tuʼn». Ex in tzaj tqʼamaʼntl chʼintl tqanil toj uʼj junjun nabʼil tiʼ jaku bʼant tuʼn mambʼaj qa ya mintiʼxix in nok qeʼ tkʼuʼj tkʼwaʼl tiʼj axix tok.

19. ¿Alkye tten jaku che onin mambʼaj kyiʼj kykʼwaʼl tuʼn tten kynabʼil tuʼn kyklet?

19 At kyoklen mambʼaj tuʼn t-xi kyxnaqʼtzaʼn qe kykʼwaʼl ex tuʼn t-xi kyqʼoʼn «kynabʼl ik tzaʼn in tmaʼn» Jehová (Efesios 6:4). Ik tzeʼn ma tzʼel qnikʼ tiʼj, tuʼn tbʼant jlu kyuʼn nya oʼkx tuʼn t-xi kyqʼamaʼn kye aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, sino ax ikx il tiʼj tuʼn kyonin kyiʼj tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj tiʼjju in nel kynikʼ tiʼj. Il tiʼj tuʼn tten nim qʼuqbʼil kykʼuʼj kʼwaʼl tuʼntzun tonin kyiʼj tuʼn t-xi kyqʼamaʼn te Jehová tuʼn kyajbʼen te tuʼn tkyaqil kyanmi. Awt Tyol Dios, xewbʼaj xjan ex aju aqʼuntl in bʼant kyuʼn mambʼaj tzʼonin kyiʼj kykʼwaʼl tuʼn tten kynabʼil tuʼn kyklet.

^ taqik' 9 Aʼyeju onbʼil tiʼj uʼj «¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼnxix Tyol Dios?», aju at toj kastiy, o che kubʼ qʼoʼn kyoj nim yol ex jaku che onin kyiʼj kuʼxun ex kyiʼj matij xjal tuʼntzun tel kynikʼ ex tuʼn t-xi kychikʼbʼaʼn aju axix tok tiʼj Tyol Dios. Aqeju onbʼil lu atz tkubʼ toj ENSEÑANZAS BÍBLICAS > AYUDAS PARA ESTUDIAR LA BIBLIA toj jw.org.