Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¿Taja tuʼn tok ojtzqiʼn twitza tuʼn Jehová moqa kyuʼn xjal?

¿Taja tuʼn tok ojtzqiʼn twitza tuʼn Jehová moqa kyuʼn xjal?

«Porke ate Dios tzʼaqlxix, mlay tzikʼ tnaʼl tuʼn aju kyaqʼunbʼene; xi kyyekʼune qa at kykʼujlalile tiʼj Dios» (HEB. 6:10).

BʼITZ: 39 EX 30

1. ¿Tiʼ qajbʼil qkyaqilx?

QO XIMEN tiʼj qa ma kanet jun xjal ojtzqiʼn twitz quʼn ex in nok qqʼoʼn toklen, atzunte xjal lu mintiʼ naʼn qbʼi tuʼn, axpe ikx in tzaj tqʼamaʼn qa mintiʼ ojtzqiʼn qoʼ tuʼn. ¿Tiʼ kbʼel qnaʼn? Tzul-lo nim qbʼis tuʼnju qkyaqilx qaj tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn txqantl. Ex nya oʼkx qaj tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz, sino ax ikx qaj tuʼn tok qʼoʼn toklen qmod ex aju o bʼant quʼn (Núm. 11:16; Job 31:6).

2, 3. ¿Tiʼ jaku bʼaj tuʼnju qajbʼil tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn txqantl? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

2 Noqtzun tuʼnj, ik tzeʼn in bʼaj qkʼuʼj kyiʼj junjuntl tiʼchaq, aju qajbʼil tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn txqantl jaku qo el txalpaj tuʼn tuʼnju aj il qoʼ. Nya oʼkxju, ax ikx jaku kubʼ qnaʼn qa qaj tuʼn tok qʼoʼn qoklen ex tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn qe tiʼchaq in najbʼen tuʼn Satanás. Qa ma bʼaj jlu, ya mlay qo kʼulin toj tumel te Jehová, aju Qtat at toj kyaʼj, ex mlay tzʼok qqʼoʼn toklen (Apoc. 4:11).

3 Tej tten Jesús tzalu twitz Txʼotxʼ, attoq junjun nejenel kye okslabʼil ten kyximbʼetz nya toj tumel tiʼjju tuʼn tok ojtzqiʼn kywitz. Xitzun tqʼoʼn kawbʼil lu kye t-xnaqʼtzbʼen: «Ten kykwente kyiʼje kye xnaqʼtzal tiʼj ley; nim kygan tiʼj tuʼn kybʼet tok kyxbʼalun ẍjoʼw, ex kyajbʼil tuʼn kyok qʼolbʼeʼn tuj plas, ex kyajbʼil tuʼn kykubʼ qeʼ kyuj kynejel qʼuqbʼil kyuj ja te kʼulbʼil, ex kyajbʼil tuʼn kykubʼ qeʼ kyuj tbʼanil qʼuqbʼil tuj nintz waʼn». Ex tqʼamatl: «Mas nim kykastiw jlu kbʼel» (Luc. 20:46, 47). Atzunte Jesús, tqʼama tbʼanel yol tiʼj jun xuʼj mebʼa ex viud tej tkux tqʼoʼn jun oyaj, ex mintiʼ jyon tumel tuʼn tok kyqʼoʼn txqantl kywitz tiʼj (Luc. 21:1-4). Iktzun tten kubʼ tyekʼin tiʼ t-ximbʼetz Jehová at tiʼjju tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn txqantl. Kʼonil xnaqʼtzbʼil lu qiʼj tuʼn tten qximbʼetz tiʼj jlu ik tzeʼn te Jehová.

¿ALKYE XJAL MAS NIM TOKLEN JAKU QO OK TOJTZQIʼN?

4. ¿Alkye xjal mas nim toklen jaku qo ok tojtzqiʼn?

4 ¿Alkye xjal in qo jyon tiʼj tuʼn tok tojtzqiʼn qwitz? Mintiʼ in qo jyon tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn tiʼchaq te twitz txʼotxʼ ik tzeʼn kyuʼn xnaqʼtzbʼil, kyuʼn kʼaẍjel moqa kyuʼn saqchbʼil. Sino aju ik tzeʼn kubʼ ttzʼibʼin apóstol Pablo: «Ma tzʼel kynikʼe tiʼj Dios, ex qa a Dios ma tzʼel tnikʼ kyiʼje, ¿tzaʼntzun tten tuʼn t-xi kybʼiʼne juntl maj aju xnaqʼtzbʼil mintiʼ tipun ex mintiʼ tajbʼen, ex kyaje tuʼn kyoke te majen tuʼn kyajbʼene juntl maj te?» (Gál. 4:9). ¡Jun tbʼanelxix oklenj te qe tuʼnju jaku tzʼok ojtzqiʼn qwitz tuʼn Jehová, aju aj Kawil tibʼaj tkyaqil! Taj tuʼn tten jun tbʼanel tamiwbʼil qukʼil. Ik tzeʼn tqʼama jun xjal in nel tnikʼ tiʼj Tyol Dios, «in nok tqʼoʼn Dios twiʼ qiʼj ex in qo tzaj tkʼiwlaʼn». Aj qok ojtzqiʼn tuʼn Jehová ik tzeʼn jun tamiw, in kanet tkyaqil quʼn toj qanqʼibʼil (Ecl. 12:13, 14).

5. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼntzun tok tojtzqiʼn Jehová qwitz ik tzeʼn jun tamiw?

5 Atzun jlu bʼaj tiʼj Moisés. Tej tkubʼsan twitz Jehová tuʼn tonin tiʼj tuʼn telxix tnikʼ kyiʼj tbʼe, tzaj tzaqʼweʼn jlu te: «Ok nbʼinchaʼye aju ma tmaya, tuʼnju bʼaʼn ma tzʼeʼla tuj nwitze ex ojtzqiʼna wuʼne» (Éx. 33:12-17). Ax ikx qe in tzaj qkʼamoʼn qe tbʼanel kʼiwlabʼil aj tok tojtzqiʼn Jehová qwitz. Pero, ¿tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼntzun qok tqʼoʼn Jehová te tamiw? Il tiʼj tuʼn tok qkʼujlaʼn ex tuʼn t-xi qqʼamaʼn tuʼn qajbʼen te (kjawil uʼjit 1 Corintios 8:3).

6, 7. ¿Tiquʼn jaku naj qamiwbʼil tukʼil Jehová?

6 Pero il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin aju tbʼanel qamiwbʼil tukʼil Qtat at toj kyaʼj. Ik tzeʼn kye okslal te Galacia, aʼyeju xi ttzʼibʼin Pablo kye, il tiʼj tuʼn qjyon tumel tuʼn miʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj «xnaqʼtzbʼil mintiʼ tipun ex mintiʼ tajbʼen», ax ikx at toklen jlu tukʼilju tuʼn tok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn xjal mintiʼ in che ajbʼen te Jehová (Gál. 4:9). Aqeju okslal xi ttzʼibʼin Pablo kye, otoq tzʼok ojtzqiʼn kywitz tuʼn Jehová. Tqʼama Pablo qa otoq che meltzʼaj jyolte qe tiʼchaq mintiʼ kyajbʼen. Toj juntl yol, tqʼama jlu kye: «Ya ma che chʼiye toj kyokslabʼile, ¿tiquʼn in che meltzʼaje juntl maj kyiʼj qe tiʼchaq mintiʼ kyajbʼen ex mintiʼ kyipun?».

7 ¿Jakupe bʼaj jlu qiʼj? Jaku. Tej tok qojtzqiʼn Jehová, bʼalo kyaj qkolin tuʼn tok qʼoʼn qoklen noq kyuʼn tiʼchaq te twitz txʼotxʼ, ik tzeʼn bʼant tuʼn Pablo (kjawil uʼjit Filipenses 3:7, 8). Bʼalo kyaj qtzaqpiʼn tuʼn qxiʼ xnaqʼtzal toj universidad, tuʼn ttzaj qʼoʼn mas qoklen toj jun aqʼuntl moqa tuʼn qkambʼan tiʼj mas pwaq toj jun kʼaẍjel. Ax ikx, atlo qojtzqibʼil kyiʼj bʼitz ex saqchbʼil ex kyuʼn jlu jakutoq ten qqʼinumabʼil ex jakutoq tzʼok ojtzqiʼn qwitz kyuʼn txqantl. Pero kyaj qtzaqpiʼn tkyaqil jlu (Heb. 11:24-27). ¿In kubʼpe qximen qa noqx gan e kyaj qtzaqpiʼn qe tiʼchaq lu? Mintiʼ qnabʼil qa ik qximbʼetz. Jaku qo ok ten juntl maj jyolte qe tiʼchaq kubʼ qximen qa mintiʼ kyajbʼen.

TZʼOK TILIL QUʼN TUʼN TCHʼIY QAJBʼIL TUʼN TOK TOJTZQIʼN JEHOVÁ QWITZ

8. ¿Alkye tten jaku chʼiy qajbʼil tuʼn tok tojtzqiʼn Jehová qwitz ex nya kyuʼn xjal?

8 ¿Alkye tten jaku chʼiy qajbʼil tuʼn tok tojtzqiʼn Jehová qwitz ex nya kyuʼn xjal? Tbʼanel tuʼn ttzaj qnaʼn kabʼe tiʼ nim toklen. Tnejel, qa toj tkyaqil ambʼil in nok tojtzqiʼn Jehová kywitz qeju tmajen kukx in che ajbʼen te (kjawil uʼjit Hebreos 6:10; 11:6). Tuʼn tkyaqil tanmi Jehová in nok tqʼoʼn toklen teyele junjun qe ex in nok tqʼoʼn te nya bʼaʼn qa mintiʼ ma qo tzaj tnaʼn. Toj tkyaqil ambʼil «ojtzqiʼn tuʼn» Jehová «alkye qeju tekuxix» (2 Tim. 2:19). Tok twitz Jehová kyiʼj qeju in che bʼet «tzʼaqlxix tuj kybʼe» ex ojtzqiʼn tuʼn alkye tten jaku kolin kyiʼj aj tok qʼuqbʼil kykʼuʼj toj malbʼil (Sal. 1:6; 2 Ped. 2:9TNM).

9. Qʼamantza alkye junjun techel at tiʼj jatumel kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼn kywitz tmajen tuʼn.

9 At maj o kubʼ tyekʼin Jehová toj jun tbʼanel tten qa ojtzqiʼn kywitz qe tmajen tuʼn (2 Crón. 20:20, 29). Qo ximen tiʼj alkye tten e klet aj Israel tuʼn Jehová toj mar Rojo tej tok lepeʼ faraón kyiʼj ex qe tsoldad (Éx. 14:21-30; Sal. 106:9-11). Ok bʼiʼn jlu kyuʼn nim xjal ex kukx e yolin tiʼj jlu te otoq tzikʼ 40 abʼqʼi (Jos. 2:9-11). Nim jaku tzʼonin qiʼj aj ttzaj qnaʼn alkye tten kolin Jehová kyiʼj tmajen toj ambʼil ojtxe tuʼnju ya chʼix tpon ambʼil tuʼn ttzaj tqʼoj Gog ex Magog (Ezeq. 38:8-12). Aj tpon ambʼil aju, kxel qqʼoʼn chjonte tuʼnju otoq qo jyon tiʼj tuʼn tok tojtzqiʼn Jehová qwitz ex nya kyuʼn xjal te twitz txʼotxʼ.

10. ¿Alkye juntl tiʼ nim toklen bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn?

10 Aju tkabʼin tiʼ nim toklen tuʼn ttzaj qnaʼn, aju qa jaku tzaj tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼn qwitz tuʼn toj jun tten mintiʼ ximen quʼn. Mlay tzaj tqʼoʼn Jehová t-xel kye qeju in xi kybʼinchaʼn tbʼanel xtalbʼil kyiʼj txqantl noq tuʼn tok kykeʼyin xjal kyiʼj. ¿Tiquʼn mlay? Tuʼnju tqʼama Jesús qa aj tok kykeʼyin txqantl aju in bʼant kyuʼn, atzun chojbʼil kye (kjawil uʼjit Mateo 6:1-5). Pero ax ikx tqʼama qa in keʼyin Ttat «tuj ewaj» kyiʼj qeju mintiʼ in nok ojtzqiʼn kywitz kyuʼn txqantl aj t-xi kybʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj xjal. In nok tqʼoʼn Jehová twitz tiʼj kybʼinchbʼen ex in che tzaj tkʼiwlaʼn, at maj toj jun tten mintiʼ ximen kyuʼn. Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun techel.

XI QʼOʼN TOKLEN JUN TXIN MINTIʼTOQ IN JAW TNIMSAN TIBʼ EX NYATOQ XIMEN TUʼN

11. ¿Alkye tten kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼn twitz María tuʼn?

11 Tuʼn tul itzʼj Tkʼwaʼl Jehová tzalu twitz Txʼotxʼ, jaw tjyoʼn jun txin mintiʼtoq in jaw tnimsan tibʼ ex naʼmxtoq tkubʼ ten tukʼil jun xjal. María tbʼi txin lu ex atz in nanqʼintoq toj tnam Nazaret, jun tnam nya nimtoq toklen ex najchaq tok tiʼj tnam Jerusalén jatumel taʼ tja Dios (kjawil uʼjit Lucas 1:26-33). ¿Tiquʼn jaw tjyoʼn Jehová María? Xi tqʼamaʼn anjel Gabriel te qa otoq «tzaj tqʼoʼn Dios t-xtalbʼil» te. Kubʼ tyekʼin María qa at tbʼanel tamiwbʼil tukʼil Jehová tej tyolin tukʼil Elisabet, aju attoq t-xilen tukʼil (Luc. 1:46-55). Otoq tzʼok tojtzqiʼn Jehová María ex tuʼnju kukx ajbʼen te, xi tqʼoʼn tbʼanel toklen maske nyatoq ximen tuʼn.

12, 13. ¿Alkye tten ok ojtzqiʼn twitz Jesús tej tul itzʼj ex tej t-xi qʼiʼn toj tja Dios?

12 Okx tej tul itzʼj Jesús, mintiʼ xi tqʼamaʼn Jehová kye xjal attoq kyoklen moqa kye aj kawil toj tnam Jerusalén ex Belén qa otoq tzul itzʼj Tkʼwaʼl. Aju bʼant tuʼn, xi tsamaʼn junjun t-anjel tuʼntzun t-xi kyqʼamaʼn kye junjun xqʼuqil ẍneʼl in kubʼ kyin kyibʼ, ex ateʼtoq tiʼjxi tnam Belén (Luc. 2:8-14). E pon qe xqʼuqil ẍneʼl visitarilte tal neʼẍ (Luc. 2:15-17). Nimlo e jaw tzalaj María ex José tiʼj tej tok kykeʼyin alkye tten tzaj tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼntoq twitz Jesús tuʼn. Bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj qa junxitl te Jehová in bʼant tuʼn twitz Tajaw il. Tej t-xi tsamaʼn Tajaw il junjun xjal in che xnaqʼtzan kyiʼj cheʼw visitaril Jesús tej tul itzʼj ex qe ttat, tzaj nim nya bʼaʼn kyuʼn xjal toj tnam Jerusalén tej tok kybʼiʼn tqanil (Mat. 2:3). Tej kybʼi kykyaqil xjal toj tnam qa otoq tzul itzʼj Jesús, e kyim nim tal kʼwaʼl mintiʼ kypaj (Mat. 2:16).

13 Tej tikʼ 40 qʼij tulen itzʼj Jesús, iltoq tiʼj tuʼn t-xi tqʼoʼn María jun oyaj te Jehová toj tja atz toj tnam Jerusalén, aju attoq tojlo bʼeljaj kilómetros tiʼj Belén (Luc. 2:22-24). Akux in bʼettoq t-xiʼ tukʼil José ex Jesús, kubʼlo t-ximen María qa kʼokeltoq tqʼoʼn pal jun toklen Jesús tuʼnju kbʼanteltoq tuʼn toj ambʼil tzul. Kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼntoq twitz Jesús tuʼn, pero nya ik tzeʼn otoq kubʼ t-ximen María. Tuʼn t-xi qʼamet tqanil qa a Jesús kʼokel te Cristo, aju Mesías otoq kyaj tziyen, ajbʼen jun xjal «tzʼaqlxix ex nimal Dios» tuʼn Jehová, aju Simeón tbʼi, ax ikx ajbʼen Ana tuʼn, aju viud aj sanjel te 84 abʼqʼi (Luc. 2:25-38).

14. ¿Alkyeqe kʼiwlabʼil xi tqʼoʼn Jehová te María?

14 ¿Kubʼpe tyekʼin Jehová qa tzaj tqʼoʼn t-xel taqʼunbʼen María tuʼnju ok t-xqʼuqin ex jaw tchʼiysaʼn Tkʼwaʼl? Kubʼ tyekʼin. Tuʼn t-xi tzyet, tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil tuʼn kykuʼx tzʼibʼit qe tbʼinchbʼen ex qe tyol toj Xjan Uʼj. Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa mintiʼ bʼet María tukʼil Jesús kyoj qeju oxe abʼqʼi tukʼil nikʼjan tej tpakbʼan. ¿Kyajpe ten María toj tnam Nazaret tuʼnju otoq kyaj viud? Bʼalo ik bʼaj. Mintiʼ tzaj tkʼamoʼn kʼiwlabʼil ik tzeʼn qe txqantl xjal, pero ten María tukʼil Jesús toj ambʼil tej tkyim (Juan 19:26). Nya oʼkxju, ax ikx ten kyukʼil t-xnaqʼtzbʼen Jesús tej chʼinxtoq tpon ambʼil te abʼqʼi 33 te Pentecostés, tej ttzaj qʼoʼn xewbʼaj xjan kyibʼaj okslal (Hech. 1:13, 14). Jaku txi qqʼamaʼn qa jaw skʼoʼn junx kyukʼil txqantl okslal. Qa ik bʼaj, a t-xilen jlu qa xi qʼoʼn ambʼil te tuʼn tten tukʼil Jesús toj kyaʼj te jumajx. ¡Tbʼanelxix oklenj xi qʼoʼn te tuʼnju kukx ajbʼen te Jehová!

KUBʼ TYEKʼIN JEHOVÁ QA OJTZQIʼNTOQ TWITZ JESÚS TUʼN

15. ¿Alkye tten kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼntoq twitz Jesús tuʼn tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ?

15 Mintiʼ jyon Jesús tuʼn tok qʼoʼn toklen kyuʼn nejenel kye okslabʼil ex kyuʼn aj kawil toj ambʼil tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ. Aju jyon tiʼj, aju tuʼn tok ojtzqiʼn twitz tuʼn Jehová. Nimlo ok qʼuqbʼaʼn tkʼuʼj tej ttzaj yolin Jehová tukʼil toj oxe maj. Tej otoqxi jaw aʼ twi Jesús ttzi nim aʼ Jordán, tzaj tqʼamaʼn Jehová jlu tiʼj: «Atzun Nkʼwaʼle jlu kʼujlaʼnxix wuʼne, in chin tzalaje tiʼj» (Mat. 3:17). Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa oʼkx Juan attoq tukʼil Jesús tej ttzaj qʼamaʼn qe yol lu. Bʼalo atxtoq jun abʼqʼi tuʼn tkyim Jesús, ok kybʼiʼn oxe t-apóstol tej tqʼama Jehová jlu: «Atzun Nkʼwaʼle jlu kʼujlaʼnxix wuʼne, in chin tzalaje tiʼj. Kybʼinxe tyol» (Mat. 17:5). Ex tzaj yolin Jehová tzmax toj kyaʼj te Tkʼwaʼl tej atxtoq junjuntl qʼij tuʼn tkyim (Juan 12:28).

¿Alkye xnaqʼtzbʼil jaku tzeʼl qiʼn tiʼjju alkye tten kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼntoq Tkʼwaʼl tuʼn? (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 15 a 17).

16, 17. ¿Tzeʼn kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼntoq twitz Jesús tuʼn ex mintiʼtoq ximen jlu tuʼn jun xjal?

16 Ojtzqiʼntoq tuʼn Jesús qa kʼikʼel toj nim yajbʼil aj tkubʼ bʼyoʼn ex tuʼn tqʼamanjtz nya ax tok yol tiʼj. Tuʼntzunju, xi tqanin toj naʼj Dios tuʼn tbʼant tajbʼil Jehová, ex nya aju tajbʼil (Mat. 26:39, 42). «Ikʼx tuʼn twitz krus [moqa ‹tzeʼ›, TNM] tuʼn tkambʼante jun tzalajbʼil otoq tzaj yekʼun te, mintiʼ ok tqʼoʼn tkwent tiʼj tchʼixwi», mintiʼ ok tilil tuʼn tuʼn tok qʼoʼn toklen kyuʼn xjal, sino oʼkx tuʼn tok ojtzqiʼn twitz tuʼn Ttat (Heb. 12:2). ¿Tzeʼn kubʼ tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼntoq Jesús tuʼn?

17 Tej tul Jesús twitz Txʼotxʼ, xi tqʼama te Jehová qa tajtoq tuʼn ttzaj qʼoʼn juntl maj toklen attoq toj kyaʼj (Juan 17:5). Mintiʼ jun tqanil in tzaj tyekʼin qa ayon Jesús tuʼn ttzaj qʼoʼn txqantl «oklenj» te. Maske ikju, ¿tiʼ bʼant tuʼn Jehová? Ok tqʼoʼn toklen Jesús toj jun tten mintiʼ ximen kyuʼn txqantl. Jaw anqʼin ex «ok tqʼoʼn Dios jun tbʼi mas maʼ t-xilen». Ax ikx xi tqʼoʼn jun tiʼ te aju naʼmxtoq t-xi tqʼoʼn te juntl xjal toj ambʼil aju: aju chwinqlal te jumajx atz toj kyaʼj (Filip. 2:9; 1 Tim. 6:16). * ¡Tbʼanelxix oklenj xi tqʼoʼn Jehová te tuʼnju kukx ajbʼen te!

18. ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qjyon tumel tuʼn tok ojtzqiʼnxix qwitz kyuʼn xjal?

18 ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qjyon tumel tuʼn tok ojtzqiʼnxix qwitz kyuʼn xjal? Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa toj tkyaqil ambʼil in tzaj tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼn tuʼn alkyeqe tmajen kukx in che ajbʼen te, ex qa chʼixmi toj tkyaqil ambʼil in che tzaj tkʼiwlaʼn toj junjun tten mintiʼ ximen kyuʼn. ¡Mintiʼ bʼiʼn quʼn tzeʼn tzul tkʼiwlaʼn qoʼ toj ambʼil tzul! Pero akux in che ikʼx nya bʼaʼn quʼn toj ambʼil jaʼlo, miʼn tzikʼ tnaʼl quʼn qa ya chʼix tpon or tuʼn tkubʼ tnajsaʼn Jehová tkyaqilju in tzaj toyin Satanás kye xjal (1 Juan 2:17). Mlay tzʼel naʼj tiʼj tkʼuʼj Qman Jehová aju qaqʼunbʼen nix aju qkʼujlabʼil in kubʼ qyekʼin tiʼj tbʼi (Heb. 6:10). Ikju, tzul tyekʼin Jehová qa ojtzqiʼn qoʼ tuʼn ex mlaylo kanin qximbʼetz tiʼj toj ambʼil jaʼlo.

^ taqik' 17 Jaku txi qqʼamaʼn qa mintiʼ ximen jlu tuʼn Jesús tuʼnju mintiʼ in yolin Tyol Dios kubʼ tzʼibʼin toj yol hebreo tiʼj qa jaku tzʼanqʼin jun xjal toj kyaʼj, ex qa ya mlayx kyim.