Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Aju tipumal jun qʼolbʼebʼil

Aju tipumal jun qʼolbʼebʼil

«¡JEʼKTZUN! ¿Tzeʼn taʼya?»

Olo qʼolbʼena nim maj ik tzeʼn jlu, bʼalo ax ikx xi kyqʼoʼne kyqʼabʼe moqa bʼant tuʼn ttzaj kychlen kyibʼe. Maske in chʼexpaj qe kostumbr kyoj junjun lugar, axju in qo jyon tiʼj aj qqʼolbʼen te jun xjal. Qa mintiʼ ma txi qtzaqʼweʼn jun qʼolbʼebʼil, jaku kubʼ kyximen txqantl qa mintiʼ in nok qqʼoʼn kyoklen ex qa nya bʼaʼn qmod.

Pero ateʼ junjun kwest tuʼn kyqʼolbʼen kye txqantl. Ateʼ junjun nya naqʼli qe tuʼn kyyolin moqa mintiʼxix in nok qeʼ kykʼuʼj kyiʼjx ex tuʼntzunju kwest tuʼn kyqʼolbʼen kye txqantl. Atzun junjuntl at maj kwest tuʼn kyqʼolbʼen kye qeju junxitl kyyajil, kykostumbr ex qa tok jun kyoklen. Noqtzun tuʼnj, jaku tzʼonin jun qʼolbʼebʼil tukʼil nya nim yol.

Xjelinkuya jlu: «¿Tiʼ tbʼanel jaku tzaj tuʼn jun qʼolbʼebʼil? ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼjju tuʼn qqʼolbʼen?».

QO QʼOLBʼEN «KYE KYKYAQIL» XJAL

«Mintiʼ in tkeʼyin Dios aju kyxilen xjal» (Hech. 10:34). Atzun jlu tqʼama apóstol Pedro tej t-xi tqʼoʼn bʼaʼn tulena te Cornelio, aju tnejel xjal nya aj Judiy ok te okslal. Yajxitl kubʼ ttzʼibʼin qa taj Dios «tuʼn tajtz tiʼj kyanmi kykyaqil» xjal (2 Ped. 3:9). Bʼalo jaku kubʼ qximen qa oʼkx in yolin taqikʼ Tyol Dios lu kyiʼj qeju tzma in che xnaqʼtzan tiʼj Xjan Uʼj. Noqtzun tuʼnj, ax ikx tqʼama Pedro jlu kye okslal: «Che nimane kye kykyaqil. Kykʼujlame qe erman» (1 Ped. 2:17). Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa tbʼanel aj qxi qqʼolbʼen kye txqantl ex noq alkyexku kytnam, kyyajil ex kykostumbr. Atzun jun tten tuʼn tkubʼ qyekʼin qa at kyoklen txqantl toj qwitz ex qa at qkʼujlabʼil kyiʼj.

Tqʼama apóstol Pablo jlu kye okslal: «Kykʼmom kyibʼe kyxolxe ik tzaʼn te Crist ma qo tkʼam» (Rom. 15:7). Xi tqʼamaʼn Pablo toj jun tbʼanel tten kye erman qa otoq ‹qʼuqbʼanjtz tkʼuʼj kyuʼn›. Toj ambʼil jaʼlo, nimxix toklen tuʼn tok qʼuqbʼet kykʼuʼj erman tuʼnju mas in nok tilil tuʼn Satanás tuʼn tqʼojin qiʼj (Col. 4:11; Apoc. 12:12, 17).

In tzaj tyekʼin Tyol Dios qa aju tuʼn qqʼolbʼen, nya oʼkx at tajbʼen tuʼn t-xi qqʼamaʼn bʼaʼn tulena te jun xjal. Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun techel.

TIʼ MAS JAKU TZAJ NOQ TUʼN JUN QʼOLBʼEBʼIL

Tej naʼmxtoq tok tqʼoʼn Jehová tchwinqlal Tkʼwaʼl toj talbʼil María, tzaj tsamaʼn jun anjel tuʼn tyolin tukʼil. Tqʼama anjel jlu: «In xi nqʼolbʼena, nim t-xtalbʼil Dios ma tzaj tqʼoʼn teya. Ate Qman at tukʼila». Mintiʼ el tnikʼ María tiʼj tiquʼn in yolin jun anjel tukʼil, tuʼntzunju noq jaw labʼin. Tej tok tkeʼyin anjel jlu, tqʼama: «Miʼn xobʼa Mariy, porke ma tzaj tqʼoʼn Dios t-xtalbʼil teya». Ax ikx xi tqʼamaʼn te qa tajtoq Jehová tuʼn tul itzʼj Mesías tiʼj. Qeʼ tkʼuʼj María tuʼn jlu ex bʼaʼn ela toj twitz tuʼn tbʼant tajbʼil Jehová tej tqʼama: «Lu qine lu aqine tmajen Qman; bʼant-xwit wiʼje tuʼn Dios ik tzaʼnx ma tmaya» (Luc. 1:26-38).

Ok tqʼoʼn anjel te jun tbʼanel oklenj tej tajbʼen tuʼn Jehová. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ kubʼ t-ximen anjel qa mlay tzʼok qʼoʼn nim toklen aj tyolin tukʼil jun xjal aj il, aju tnejel bʼant tuʼn, xi qʼolbʼen te María. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼj jlu? Qa bʼaʼn tuʼn tbʼaj qbʼinchaʼn qten tuʼn qqʼolbʼen kye erman ex tuʼn t-xi qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj. Tukʼil nya nim yol, jaku qo onin kyiʼj ex jaku kubʼ kynaʼn qa nim kyoklen toj ttnam Jehová.

Ok tojtzqiʼn Pablo kywitz nim erman te Asia Menor ex te Europa. Kyoj uʼj e kubʼ ttzʼibʼin, xi qʼolbʼen kye junjun okslal tukʼil kybʼi. Jaku tzʼok qqʼoʼn qwitz tiʼj jlu toj capítulo 16 te uʼj te Romanos. Jun techel, tqʼama tiʼj Febe, «erman», ex xi tqʼamaʼn kye txqantl okslal tuʼn t-xi kykʼamoʼn ermana lu «tuj tbʼi Qajaw, ik tzaʼnx in bʼant kyxol okslal» ex tuʼn kyonin tiʼj tukʼilju «at tajbʼen te». Ax ikx tqʼama: «Kyqʼonxe nqʼolbʼebʼle te Priscila ex te Áquila, [...] mya oʼkx qine, ax ikx kykyaqil okslal ateʼ tuj junjun tnam» in xi kyqʼoʼn chjonte. Ax ikx xi qʼolbʼen kye junjun okslal mintiʼxix bʼiʼn nim tqanil quʼn kyiʼj. Yolin tukʼil nim kʼujlabʼil tiʼj Epéneto, ax ikx yolin tiʼj ermana Trifena ex Trifosa, aʼyeju e aqʼunan nim. Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa qʼolbʼen Pablo kye ermano ex kye ermana (Rom. 16:1-16).

Ximana tiʼj tzalajbʼil kubʼ kynaʼn okslal tej tel kynikʼ tiʼj qa e tzaj naʼn tuʼn Pablo tukʼil nim kʼujlabʼil. Onin jlu tuʼn tchʼiy kykʼujlabʼil erman tiʼj Pablo ex kyiʼj txqantl. Nya oʼkxju, oklo qʼuqbʼaʼn kykʼuʼj txqantl okslal tej tok kybʼiʼn qe qʼolbʼebʼil lu ex oninlo kyiʼj tuʼn kukx kyajbʼen te Jehová. Ikju, aqeju qʼolbʼebʼil ex qe tbʼanel yol in jatz toj qanmi, in nonin tuʼn kukx tchʼiy qamiwbʼil ex in ten mas mujbʼabʼil kyxol tmajen Jehová.

Tej tkuʼtz Pablo jatumel in che weʼ bark atz Puteoli ex tej t-xiʼ Roma, i etz erman kanolte. Tej t-xi tkeʼyin Pablo kye laqʼche, «xi tqʼoʼn chjonte te Dios ex o qeʼxix tkʼuʼj» (Hech. 28:13-15). At maj oʼkx jaku qox tzeʼn moqa oʼkx jaku txi qyekʼin qqʼabʼ kye erman. Maske ikju, tuʼn jlu jaku txi qqʼuqbʼaʼn tkʼuʼj jun erman in bʼisun.

JAKU TZʼONIN JUN QʼOLBʼEBʼIL

Xi tqʼoʼn t-xnaqʼtzbʼen Jesús, aju Santiago tbʼi, jun kawbʼil kyuw kye erman otoq bʼaj kytzʼilsaʼn kyokslabʼil tuʼnju ok kyjunin kyibʼ kyukʼil xjal nya okslal (Santiago 4:4). Pero bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj tzeʼn xi tzyet tuʼn t-xi ttzʼibʼin uʼj kye:

«Aqine Santiago, tmajen Dios qine ex tmajen Qajaw Jesucrist; in xi nqʼoʼne jun qʼolbʼebʼl kyeye, aqeye tiyjil Israel, kabʼlaj kʼloj kybʼete, kysipan kyibʼe tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ» (Sant. 1:1). E onin yol lu kyiʼj erman tuʼn t-xi kybʼiʼn kawbʼil xi qʼoʼn kye, tuʼnju mintiʼ kubʼ kynaʼn qa mas nim toklen Santiago kywitz. Tuʼntzunju, jaku tzʼonin jun tbʼanel qʼolbʼebʼil tuʼn tbʼaj qbʼinchaʼn qten tuʼn qyolin tiʼj jun tiʼ nim toklen.

Jaku qox qʼolbʼen tukʼil nya nim yol. Noqtzun tuʼnj, tuʼn tonin kyiʼj txqantl, il tiʼj tuʼn ttzaj anqʼin toj qanmi ex tuʼn tkubʼ qyekʼin axix tok kʼujlabʼil, maske in kubʼ qximen qa mijun in nok keʼyinte (Mat. 22:39). Jun maj, pon jun ermana te Irlanda toj chmabʼil ex chʼixtoq t-xi tzyet. Tuʼntzunju jun rat naj oʼkx ex meltzʼaj jun erman keʼyilte, xi ttzeʼn toj twitz ex xi tqʼamaʼn: «¡Jeʼk! In chʼin tzalaje ma tzula». Mintiʼ tqʼama ermana jun tyol ex kubʼ qeʼ.

Tej tikʼ junjuntl seman, xi laqʼeʼ ermana ttxlaj ermano ex xi tqʼamaʼn te qa otoq tzikʼ junjun nya bʼaʼn kyxol qe toj tja. Tqʼama jlu: «Toj qale aju, in chin bʼisuntoqe ex chʼixmi mintiʼ in tzaje toj chmabʼil. Mintiʼ naʼn wuʼne tiʼxix etz qʼamaʼn toj chmabʼil, pero naʼnx wuʼne tej ttzaj qʼolbʼena weye. Kubʼ nnaʼne tbʼanel tuʼn jlu. Chjonte».

Mintiʼtoq ojtzqiʼn tuʼn ermano qa e onin qe tyol tiʼj ermana tej tqʼolbʼen te. Tqʼama ermano jlu: «Tej tqʼama ermana qa otoq che onin nyole tiʼj, kubʼ nnaʼne tzalajbʼil tuʼnju xi nqʼolbʼeʼne. Ax ikx kubʼ nnaʼne bʼaʼn tuʼn jlu».

Kubʼ ttzʼibʼin aj kawil Salomón jlu: «Qʼonkuya tkʼaʼẍa tuj elaʼ tnam; ex oktzun tel qʼij at kambʼabʼl teya tuʼn» (Ecl. 11:1). Qa ma qo qʼolbʼen kye txqantl, mas kye qeju qerman, qkyaqilx jaku qʼuqbʼet qkʼuʼj. Tuʼntzunju, miʼn tzikʼ tnaʼl quʼn qa jaku ten tipumal jun qʼolbʼebʼil.