Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Aqeye kuʼxun, che weʼkuye twitz Tajaw il

Aqeye kuʼxun, che weʼkuye twitz Tajaw il

«Kyqʼoʼnke kyiʼje tkyaqilju in ajbʼen te qʼojbʼil, aju ma tzaj tqʼoʼn Dios kyeye, tuʼntzun kyweʼxixe twitz ju sbʼubʼl tuʼn tajaw il» (EFES. 6:11).

BʼITZ: 79 EX 140

1, 2. a) ¿Tiquʼn ya in che kambʼan kuʼxun ateʼ toj ttnam Jehová tiʼj Satanás ex kyiʼj nya bʼaʼn anjel? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal). b) ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

TQʼAMA apóstol Pablo qa ik kyten okslal ik tzeʼn jun soldad in qʼojin tukʼil jun xjal. Ax tok, mintiʼ in qʼojin jun okslal tukʼil jun xjal tuʼnju atz in qo qʼojin tukʼil Satanás ex qeju nya bʼaʼn anjel. Maske mintiʼ qʼanchaʼl qe, ax tok ateʼqe ex at nim kyojtzqibʼil tiʼj qʼoj. Jakulo kubʼ qximen qa mlay kubʼ kyiʼj quʼn, mas qeju kuʼxun. ¿Mlaype kubʼ kyiʼj? ¿Jakupe kubʼ kyiʼj aj qʼoj lu kyuʼn kuʼxun? Jaku kubʼ kyiʼj, axpe ikx, ya in che kambʼan kyiʼj. ¿Tzeʼn in bʼant jlu kyuʼn? In bʼant jlu kyuʼn tuʼnju kukx in tzaj kykʼamoʼn kyipumal «tukʼil Qajaw», moqa Qman Jehová. Nya oʼkxju, tuʼnju tbʼanel soldad qe, in nok kyqʼoʼn kyiʼj «tkyaqilju in ajbʼen te qʼojbʼil, aju ma tzaj tqʼoʼn Dios» kye (kjawil uʼjit Efesios 6:10-12).

2 Tej tyolin Pablo kyiʼj qe tiʼchaq in che ajbʼen toj qʼoj, bʼalo ximen kyiʼj soldad te Roma (Hech. 28:16). Akux in qo xnaqʼtzan tiʼj tbʼanel techel lu, qqʼonk qwiʼ tiʼjju in tzaj kyqʼamaʼn junjun kuʼxun tiʼjju nya bʼaʼn in che ok weʼ twitz ex tiʼ tbʼanel in tzaj kye tuʼnju in nok kyqʼoʼn kyiʼj tkyaqilju in ajbʼen toj qʼoj.

¿Qʼiʼnpe tkyaqil tiʼchaq tuʼna aju in najbʼen toj qʼoj?

«KYKʼALOʼNK KYKʼUʼJE TUʼNJU YOL AXIX TOK»

3, 4. ¿Tiquʼn chʼixmi ik kyten axix tok ateʼ toj Tyol Dios tukʼilju sinch ajbʼen kyuʼj soldad te Roma?

3 (Kjawil uʼjit Efesios 6:14). Tej tqʼama Pablo tuʼn tkʼalet qkʼuʼj tuʼn yol axix tok, atztoq in yolin kyiʼj sinch in najbʼentoq kyuʼn soldad te Roma. Bʼinchan maj qe sinch tukʼil junjun kʼuxbʼil tuʼntzun kykolin tiʼj tkʼuʼj soldad ex tuʼn tonin tiʼj talil tchikyet. Ax ikx, at maj qʼiʼntoq junjun ganch kʼuxbʼil kyuʼn sinch tuʼntzun tkux qʼoʼn jun espada toj ex qa jun puñal. Qa kʼalonxix tok sinch tiʼj kykʼuʼj soldad, onin jlu kyiʼj tuʼn tqeʼ kykʼuʼj aj kyxiʼ toj qʼoj.

4 Chʼixmi axju in bʼaj qiʼj, aju axix tok in nel qnikʼ tiʼj toj Tyol Dios, in che kolin qiʼj kyiʼj nya bʼaʼn xnaqʼtzbʼil ateʼ jaʼlo (Juan 8:31, 32; 1 Juan 4:1). Qa mas ma tzʼok qkʼujlaʼn qe axix tok lu, mas nya kwest tuʼn t-xi qiʼn aju «chikyet» tzʼaqli, moqa toj juntl yol, tuʼn qanqʼin ik tzeʼn in tzaj kyqʼamaʼn tkawbʼil Jehová (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3). Ex mlay qo xobʼ kywitz aj qʼoj aj qkolin kyiʼj axix tok qa in nelxix qnikʼ kyiʼj (1 Ped. 3:15).

5. ¿Tiquʼn kxel qqʼamaʼn aju axix tok toj tkyaqil ambʼil?

5 Qa kʼaloʼn qkʼuʼj tuʼn yol axix tok, qo anqʼil ik tzeʼn in tzaj t-xnaqʼtzaʼn qe ex kukx kxel qqʼamaʼn axix tok. ¿Tiquʼn in nel qikʼun yol nya ax tok? Tuʼnju atzun jun tiʼ mas in najbʼen tuʼn Satanás. Aju xjal in yolin tiʼj yol nya ax tok, in tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼj ex kyiʼj txqantl (Juan 8:44). Tuʼntzunju, maske aj il qoʼ, in nok tilil quʼn tuʼn miʼn t-xi qqʼamaʼn jun yol nya ax tok (Efes. 4:25). At maj kwest tuʼn tbʼant quʼn. In tzaj tqʼamaʼn Abigail jlu, jun txin te 18 abʼqʼi: «At maj jaku kubʼ qximen qa nya nim toklen tuʼn t-xi qqʼamaʼn axix tok, mas qa jun rat jaku qo ex twitz jun tiʼ tuʼn». Qa ikju, ¿tiquʼn in nok tilil tuʼn tuʼn miʼn t-xi tqʼamaʼn jun yol nya ax tok? In tzaj ttzaqʼweʼn jlu: «Tuʼnju iktzun tten ktel nnabʼile txubʼtxaj twitz Jehová, ex ojtzqiʼn kyuʼn ntate ex wamiwe qa jaku tzʼok qeʼ kykʼuʼj wiʼje». Tqʼama juntl txin te 23 abʼqʼi jlu, aju Victoria tbʼi: «Jaku tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼja aj t-xi tqʼamaʼna axix tok ex aj tkolina tiʼjju nimen tuʼna. Pero in tzaj nim tbʼanel teya tuʼn jlu: kʼokel qeʼ tkʼuʼja tiʼjxa, kbʼel tnaʼna qa mas nqa taʼya ttxlaj Jehová ex kʼokel nimana kyuʼn qeju kʼujlaʼna kyuʼn». Tuʼntzunju, tbʼanelxix qa ma tzʼok tkʼaloʼna tkʼuʼja tuʼn yol axix tok.

Aju qsinch tiʼjju axix tok. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 3 a 5).

AJU «CHIKYET KʼUXBʼIL» TZʼAQLI

6, 7. ¿Toj alkye tten chʼixmi junx ateʼ tkawbʼil Jehová ik tzeʼn jun chikyet?

6 Toj tnejel syent abʼqʼi, jun kyxol qeju chikyet e bʼaj bʼinchaʼn kye soldad te Roma, in noktoq qʼoʼn junjun kʼuxbʼil te kyaqʼil. Ateʼ junjun e ok qʼoʼn toj tqʼelil ex kubʼ paqtzʼuʼn kyiʼj tuʼntzun kyok qʼoʼn tiʼj kyxuʼk soldad, atzun junjuntl e ok qʼoʼn tibʼaj kysemil. In che oktoq xmoʼn kʼuxbʼil tuʼn junjun piẍ tzʼuʼm ex qʼiʼntoq junjun ganch kʼuxbʼil kyuʼn. Ax tok, at maj mintiʼxix yukch t-xmilal soldad tuʼn chikyet, pero kolin tiʼj tuʼn miʼn tkʼixbʼi tanmi tuʼn jun espada ex qa jun plech. Tuʼntzunju, nimtoq toklen tuʼn tok kykeʼyin tzeʼn ateʼtoq qe taqʼil bʼinchan tukʼil kʼuxbʼil, ex qa xmoʼn kyten.

7 In nok qʼoʼn chikyet te tbʼanel techel kyiʼj tzʼaqli tkawbʼil Jehová tuʼnju in nok kyxqʼuqin qanmi (Prov. 4:23). Ik tzeʼn jun soldad, mlay bʼaj tchʼixpuʼn tchikyet te kʼuxbʼil tukʼil juntl nyaxix tbʼanel, ax ikx qe mlay bʼaj kychʼexpuʼn qe tkawbʼil Jehová tukʼil qex qximbʼetz. Mlay pon qximbʼetz ik tzeʼn te Jehová ex mlay tzaj tqʼoʼn axix tok kolbʼil qe (Prov. 3:5, 6). Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn qximen tiʼj tzeʼn ateʼqe tkawbʼil Jehová toj qanmi ex qa kukx xmoʼn ateʼ.

8. ¿Tiquʼn tbʼanel qa ma che okx qbʼiʼn qe tkawbʼil Jehová?

8 ¿In kubʼpe t-ximana qa jun iqtz qe tkawbʼil Jehová ex qa nya tzaqpiʼna kyuʼn? Tqʼama Daniel jlu, jun kuʼxun te 21 abʼqʼi: «In chinx tzeʼne kyuʼn aj xnaqʼtzal ex qe wukʼile tuʼnju in kubʼ nbʼinchaʼne aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. Toj jun ambʼil ya mintiʼ ok qeʼ nkʼuʼje wiʼje ex tzaj nim nbʼise». ¿Tiʼ onin tiʼj tuʼn tkubʼ tnaʼn bʼaʼn? Tqʼamatl: «Tej tbʼet ambʼil, el nnikʼe tiʼj qa tbʼanel qa ma chex qnimen qe tkawbʼil Jehová. Ateʼ junjun wukʼile xi tzyet tuʼn tajbʼen droga kyuʼn ex junjuntl kyaj kykolin tja xnaqʼtzbʼil. Bʼisbʼajil aju bʼant kyuʼn. Atzunte Jehová in qo ok t-xqʼuqin». Juntl txin Madison tbʼi te 15 abʼqʼi tqʼama jlu: «Kwest tuʼn t-xi nnimane Jehová ex tuʼn miʼn tkubʼ nbʼinchaʼne aju in kyqʼamaʼn kuʼxun qa calida». ¿Tzeʼn in kubʼ tiʼj nya bʼaʼn tuʼn? In tzaj ttzaqʼweʼn: «In tzaj nnaʼne qa tok tbʼi Dios wiʼje ex qa in che ajbʼen joybʼil tuʼn Satanás tuʼn tkubʼ weʼ nwitze. Aj tkubʼ tiʼj jun nya bʼaʼn wuʼne, in kubʼ nnaʼne tbʼanel».

Aju chikyet kʼuxbʼil tiʼjju tzʼaqli. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 6 a 8).

‹KYQʼONKE KYXJABʼE TUʼN TBʼANT KYTENE TUʼN KYXIʼYE PAKBʼAL TBʼANEL TQANIL›

9-11. a) ¿Alkye xjabʼ in nok kyqʼoʼn okslal tiʼj kyqan? b) ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼntzun tkubʼ qnaʼn tbʼanel aj qpakbʼaʼn?

9 (Kjawil uʼjit Efesios 6:15). Nyatoq bʼantni kyten soldad tuʼn kyxiʼ toj qʼoj qa nya toj tumel toj kyxajabʼ. Iktoq che keʼyin qe kyxajabʼ ik tzeʼn sandalia ex in che ok mojbʼaʼn oxe piẍ tzʼuʼm kyjaqʼ tuʼntzun tok kyqʼoʼn tiʼj kyqan. Aju alkye tten in che bʼaj bʼinchaʼn, in che tentoq nim ambʼil ex in kyaj tiʼj kyqan soldad.

10 Ok kyqʼoʼn soldad te Roma qe xjabʼ lu tiʼj kyqan aj in cheʼxtoq toj qʼoj, atzun kye okslal, noq in che kubʼ qʼoʼn xjabʼ lu te jun techel tuʼntzun kyxiʼ pakbʼal tqanil tiʼj mujbʼabʼil (Is. 52:7; Rom. 10:15). Maske ikju, il tiʼj tuʼn tten qipumal aj qpakbʼan kye xjal. In tzaj tqʼamaʼn jun kuʼxun Roberto tbʼi te 20 abʼqʼi jlu: * «Tnejel, in chin xobʼtoqe tuʼn npakbʼane kye wukʼile toj tja xnaqʼtzbʼil. In kubʼ nximane qa tuʼnju tzaj nchʼixwiye. Ax tok, mintiʼ ojtzqiʼn wuʼne tiquʼn kubʼ nnaʼne ikju. Atzun jaʼlo, in chin tzalaje aj chin pakbʼane kye wukʼile ax kyabʼqʼi ik tzeʼn weye».

11 Ateʼ junjun kuʼxun o tzʼel kynikʼ tiʼj qa in kynan tbʼanel qa ma bʼaj kybʼinchaʼn kyten tiʼj pakbʼabʼil. ¿Tzeʼn jaku bʼant jlu tuʼna? Tqʼama Julia jlu, jun txin te 16 abʼqʼi: «Aj in chinxe toj tja xnaqʼtzbʼil, in xi wiʼne qe uʼj toj nmochilaye, ex in nok nbʼiʼne kyyol wukʼile ex aju nimen kyuʼn. In nonin jlu wiʼje tuʼn nximane tzeʼn jaku chin oniye kyiʼj. Qa in bʼaj nbʼinchaʼne ntene, jaku chin yoline tiʼj jun xnaqʼtzbʼil jaku tzʼonin kyiʼj». Juntl txin te 23 abʼqʼi tqʼama jlu, Maria tbʼi: «Qa ma kubʼ tyekʼina tbʼanel tmoda ex qa ma tzʼok tqʼoʼn twiʼya tiʼjju in tzaj kyqʼamaʼn tukʼila, kʼelel chʼin tnikʼa kyiʼj. In jaw wuʼjine tkyaqil xnaqʼtzbʼil in netz kye kuʼxun. Iktzun tten jaku txi nyekʼine jun xnaqʼtzbʼil toj Tyol Dios kye moqa jun xnaqʼtzbʼil at toj qtembʼil te Internet». Qa ma bʼaj qbʼinchaʼn qten tiʼj pakbʼabʼil, ik tten jlu ik tzeʼn aj qbʼet toj jun par xjabʼ in kyaj tiʼj qqan.

Tok qe qxjabʼ ex bʼantni qten. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 9 a 11).

«TUʼN TOK QEʼ KYKʼUʼJE TIʼJ DIOS, IK TTEN JLU IK TZAʼN JUN MAQBʼIL»

12, 13. ¿Alkye junjun «plech in kʼant in tzaj t-xoʼn tajaw il» qiʼj?

12 (Kjawil uʼjit Efesios 6:16). Aju maqbʼil xi kyiʼn soldad te Roma toj qʼoj, matijtoq tqʼelil ex twaʼlil ex atz in japun bʼaj twaʼlil tibʼaj kysemil, ex in kuʼpin tibʼaj kychʼek. In najbʼentoq te maqol qe espada, qe plech ex junjun kʼuxbʼil in che ajbʼentoq toj qʼoj.

13 Junjun «plech in kʼant in tzaj t-xoʼn tajaw il», aju nya ax tok yol tiʼj Jehová, ik tzeʼn qa mintiʼ in ximen tiʼja ex qa nya kʼujlaʼna tuʼn. Tqʼama Aida jlu, jun txin te 19 abʼqʼi: «Kubʼ nximane qa najchaq taʼ Jehová wiʼje ex qa nyatoq taj tuʼn tok te Wamiwe». ¿Tiʼ in bʼant tuʼn tuʼn tex twitz nya bʼaʼn lu? Tqʼama: «In che ok chmabʼil ik tzeʼn jun inyección tiʼj qʼuqbʼil nkʼuʼje. Tnejel, oʼkx in chin kubʼ qeʼye kyoj chmabʼil ex mintiʼ in jaw wiʼne nqʼabʼe. Kubʼ nximane qa mijun in ximen kyiʼj nyole toj chmabʼil. Atzun jaʼlo, in bʼaj nbʼinchaʼne ntene kyiʼj chmabʼil ex in nok tilil wuʼne tuʼn t-xi nqʼoʼne kabʼe ex qa oxe tzaqʼwebʼil. Kwest chʼin tuʼn tbʼant wuʼne, pero in kubʼ nnaʼne bʼaʼn aj tbʼant wuʼne. In tzaj kyqʼuqbʼaʼn erman nkʼuʼje. Aj wetze toj Ja te Chmabʼil, qʼuqli nkʼuʼje tiʼj qa kʼujlaʼn qine tuʼn Jehová».

14. ¿Alkye axix tok nim toklen in tzaj tyekʼin qe tiʼjju ikʼ tiʼj Aida?

14 Aju ikʼ tiʼj Aida, in tzaj tyekʼin jun axix tok nim toklen. Ya bʼinchan maj qe maqbʼil in che ajbʼentoq kyuʼn soldad te Roma, atzunte maqbʼil tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj, jaku tzʼok te matij moqa jaku tzʼok te mas chʼin. Toj qqʼabʼ taʼ qa qaj tuʼn tchʼiy (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj.

Aju maqbʼil tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 12 a 14).

AJU «KOLBʼIL KYEYE, IK TTEN JLU IK TZAʼN JUN PASBʼIL KʼUXBʼIL»

15, 16. ¿Toj alkye tten chʼixmi junx taʼ aju qʼuqbʼil qkʼuʼj ik tzeʼn jun casco?

15 (Kjawil uʼjit Efesios 6:17). Bʼinchan maj qe casco e ajbʼen kyuʼn soldad te Roma tuʼn taj t-xoʼn juntl maj qe tiʼchaq in tzaj xoʼn tiʼj kywiʼ, tiʼj kyqul ex qa tiʼj kywitz. Attoq junjun casco tok kyaqʼel tuʼn t-xi kyiʼn soldad toj kyqʼabʼ.

16 In noktoq xqʼuqin kywiʼ soldad kyuʼn casco, atzun aju qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj «kolbʼil» in nok t-xqʼuqin qximbʼetz (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). In nonin qʼuqbʼil qkʼuʼj qiʼj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj yol o tzaj ttziyen Jehová qe ex tuʼn tten qximbʼetz toj tumel kyiʼj nya bʼaʼn in che tzaj (Sal. 27:1, 14; Hech. 24:15). Tuʼn tonin qcasco toj qokslabʼil qiʼj, il tiʼj tuʼn tjax qqʼoʼn toj qwiʼ ex nya tuʼn t-xi qiʼn toj qqʼabʼ. Toj juntl yol, ktel toj qximbʼetz qa ax tok aju qʼuqbʼil qkʼuʼj.

17, 18. a) ¿Alkye tten jaku tzʼok tilil tuʼn Satanás tuʼn tel qiʼn aju qcasco toj qokslabʼil? b) ¿Alkye tten jaku kubʼ qyekʼin qa mintiʼ in xi qqʼoʼn ambʼil te Satanás tuʼn qkubʼ tsbʼuʼn?

17 Jaku tzʼok tilil tuʼn Satanás tuʼn tel qiʼn qcasco toj qokslabʼil. ¿Tzeʼn jaku bʼant tuʼn? Ximana tiʼjju ok tbʼinchaʼn tiʼj Jesús. Ojtzqiʼnlo tuʼn qa tuʼn tkawin Jesús kyibʼaj xjal toj ambʼil tzul. Pero tnejel iltoq tiʼj tuʼn tikʼx nim yajbʼil tuʼn ex tuʼn tkyim, ex tuʼn tyon tiʼj ambʼil tuʼn tok qʼoʼn toklen tuʼn Jehová. Oktzun toj joybʼil tuʼn Satanás tuʼn t-xi tqʼoʼn naj toklen tuʼn tkawin. Tqʼama Satanás te Jesús qa ma kubʼ ẍmejeʼ kʼulil twitz, jun rat kxeltoq tqʼoʼn tkyaqil te (Luc. 4:5-7). Chʼixmi axju in bʼant tuʼn qiʼj, ojtzqiʼn tuʼn qa o tzaj ttziyen Jehová nim tiʼchaq qe toj akʼaj twitz Txʼotxʼ. Pero akux in pon ambʼil lu, il tiʼj tuʼn qyon ex bʼalo tzul junjun nya bʼaʼn qiʼj. Tuʼntzunju, in qo ok toj joybʼil tuʼn tuʼn tkubʼ qximen qa jaku qo tzalaj tiʼj tbʼanel qanqʼibʼil jaʼlo. Taj tuʼn qjyon tnejel kyiʼj tiʼchaq te twitz txʼotxʼ ex nya tiʼj Tkawbʼil Dios (Mat. 6:31-33).

18 Nim kuʼxun mintiʼ o txi kyqʼoʼn ambʼil tuʼn kykubʼ sbʼuʼn tuʼn Satanás. Jun techel, tqʼama Karina jlu, jun txin te 20 abʼqʼi: «Ojtzqiʼn wuʼne qa oʼkx Tkawbʼil Dios jaku txi tbʼinchaʼn kyiʼj nya bʼaʼn in che tzaj qiʼj». ¿Tzeʼn in nonin jlu tiʼj t-ximbʼetz ex tmod? In tzaj ttzaqʼweʼn: «Aju tziybʼil tiʼj Tbʼanel Najbʼil, in nonin wiʼje tuʼn nximane kyiʼj tiʼchaq waje tuʼn tbʼant wuʼne toj wokslabʼile. Mintiʼ in najbʼen aju jaku bʼant wuʼne tuʼn nkambʼane tiʼj nim pwaq ex qa tuʼn ttzaj qʼoʼn nim woklene toj jun aqʼuntl. Sino in nok tilil wuʼne tuʼn tajbʼen ambʼil ex wipumale tuʼn wajbʼene te Jehová».

Aju casco te kolbʼil qe. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 15 a 18).

AJU «SPAD IN TZAJ TQʼOʼN XEWBʼAJ XJAN, ATZUN TYOL DIOSJU»

19, 20. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn tajbʼen Tyol Dios quʼn toj tumel?

19 Tej t-xi ttzʼibʼin Pablo aju tuʼj kye okslal te Éfeso, aqeju espada in che ajbʼentoq kyuʼn soldad te Roma, atlo jun 50 centímetros twaʼlil. Ex bʼant-xix kyqʼojin soldad tuʼnju bʼaj kyxnaqʼtzan kyibʼ tkyaqil qʼij.

20 Tqʼama Pablo qa ik tten Xjan Uʼj ik tzeʼn jun espada o tzaj tqʼoʼn Jehová qe. Pero kʼajbʼel quʼn toj tumel aj qkolin tiʼjju nimen quʼn moqa aj tkubʼ qchʼexpuʼn qximbʼetz (2 Cor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). ¿Tzeʼn jaku tzʼajbʼen tuʼna toj tumel? Tqʼama Sebastian jlu, jun kuʼxun te 21 abʼqʼi: «Aj wuʼjine tiʼj Tyol Dios, in kux ntzʼibʼine jun versículo tiʼj junjun capítulo. In kubʼ nbʼinchaʼne jun lista kyiʼj versículo mas ngane. Iktzun tten mas in ten nximbʼetze ik tzeʼn t-ximbʼetz Jehová». Tqʼamatl Daniel jlu, aju xqo yolin tiʼj toj taqikʼ 8: «Akux in chin uʼjine Tyol Dios, in che jaw nskʼoʼne qe versículo jaku che onin kyiʼj xjal toj pakbʼabʼil. O tzʼok nqʼoʼne nwitze tiʼj qa in kubʼ kyyekʼin tbʼanel kymod aj tok kykeʼyin qa tgana aju Tyol Dios ex qa in nok tilil tuʼna tuʼn tonina kyiʼj».

Aju espada in tzaj tqʼoʼn xewbʼaj xjan. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 19 ex 20).

21. ¿Tiquʼn mintiʼ tuʼn qtzaj xobʼ twitz Satanás nix kywitz qeju nya bʼaʼn anjel?

21 Aju in tzaj kyqʼamaʼn kuʼxun toj xnaqʼtzbʼil lu, in tzaj tyekʼin qe qa mintiʼ tuʼn qtzaj xobʼ twitz Satanás ex qeju nya bʼaʼn anjel. At kyipumal, pero jaku kubʼ kyiʼj. Ax ikx jaku che kyim. Toj chʼintl ambʼil, toj Mil Abʼqʼi aj Tkawin Jesús, che kbʼelex jupuʼn ex ya mlay bʼant jun tiʼ kyuʼn. Aj tikʼ jlu, che kbʼel najsaʼn te jumajx (Apoc. 20:1-3, 7-10). Ojtzqiʼn quʼn alkye aj qʼoj qiʼj, qe tsbʼubʼil ex qeju t-ximbʼetz. Noq tuʼn tonbʼil Jehová, jaku qo kubʼ weʼ twitz Tajaw il.

^ taqik' 10 Ma che kubʼ chʼixpet bʼibʼaj ateʼkux toj xnaqʼtzbʼil lu.