Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¡Qo bʼitzin tukʼil tzalajbʼil!

¡Qo bʼitzin tukʼil tzalajbʼil!

«Bʼaʼn tuʼn qbʼitzan bʼitz te nimbʼil te Qdios» (SAL. 147:1).

BʼITZ: 9 EX 1

1. ¿Tzeʼn in che onin bʼitz qiʼj?

JUN maj, jun xjal ojtzqiʼnxix twitz aju bʼinchal letra kyiʼj bʼitz, tqʼama jlu: «Aʼyeju yol in che onin qiʼj tuʼn qximen. Aju tqʼajqʼajel twi chnabʼ in nonin qiʼj tuʼn tkubʼ qnaʼn jun tiʼ. Atzun qe bʼitz in che onin qiʼj tuʼn tkubʼ qnaʼn aju in kubʼ qximen». In tzaj kyqʼoʼn qbʼitz ambʼil qe tuʼn tjaw qnimsaʼn ex tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil tiʼj Qtat Jehová. Tuʼn jlu in kubʼ qnaʼn qa mas nqayin atoʼ ttxlaj. Tuʼntzunju in nel qnikʼ tiʼj tiquʼn nim toklen tuʼn qbʼitzin toj qkʼulbʼil te Jehová. Qa in qo bʼitzin qjunalx moqa kyukʼil erman.

2, 3. a) ¿Tiʼ in kubʼ kynaʼn junjun aj in che bʼitzin tukʼil tqʼajqʼajel kywiʼ kyoj chmabʼil? b) ¿Alkyeqe xjel qo xnaqʼtzal kyiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

2 ¿Qganpe tuʼn qbʼitzin tukʼil tqʼajqʼajel qwiʼ toj Ja te chmabʼil moqa in qo tzaj chʼixwi? Toj junjun tnam, nya kygan xinaq tuʼn kybʼitzen jatumel at nim xjal. Aju ximbʼetz lu jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼj kʼloj okslal, axpe ikx qa mintiʼxix kygan ansyan tuʼn kybʼitzen moqa in bʼant junjuntl tiʼchaq kyuʼn akux in che bʼitzen erman (Sal. 30:12).

3 Qa ax tok in nel qnikʼ tiʼj qa at toklen bʼitz tukʼil qkʼulbʼil te Jehová, kʼokel tilil quʼn tuʼn qten toj ambʼil aj kyxi tzyet bʼitz. Qxjelinku jlu: «¿Tiʼ nxime tiʼjju tuʼn qbʼitzin kyoj chmabʼil? ¿Tiʼ jaku bʼant wuʼne tuʼn miʼn ntzaj xobʼe tuʼntzun nbʼitzane tukʼil tzalajbʼil? ¿Tiʼ jaku bʼant wuʼne tuʼntzun tkubʼ nyekʼine aju in kubʼ nnaʼne kyuʼn bʼitz?».

JUN TUMEL TUʼN QKʼULIN TE JEHOVÁ

4, 5. ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa nimtoq toklen bʼitz toj kykʼulbʼil aj Israel te Jehová?

4 Atxix toj ambʼil ojtxe o tzʼajbʼen bʼitz kyuʼn tmajen Jehová tuʼntzun kykʼulin te. Tej kukxtoq in che ajbʼen aj Israel te Jehová, in najbʼentoq bʼitz kyuʼn tuʼn kykʼulin te. Jun techel, tej t-xi tzyet aqʼuntl tiʼj tja Dios, e bʼaj tnukʼun aj kawil David 4,000 aj Leví tuʼn tjaw kynimsaʼn Dios tukʼil bʼitz. Kyxol jlu, attoq 288 «xnaqʼtzamniqe tuʼn kybʼitzan tbʼi Qman» (1 Crón. 23:5; 25:7).

5 Ok qʼoʼn nim toklen bʼitz tej tok ikʼsabʼil tiʼj tja Dios. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Kykyaqiltzun junx e ok ten bʼitzal te qʼobʼl chjonte te Qman, ex tuʼn tjaw kynimsaʼn tbʼi tukʼil tqʼajqʼajel kywiʼ qe chun ex qe laq kʼuxbʼil, tukʼix kyqʼajqʼajel mastl chnabʼ. In che bʼitzantoq [...] aju tja Qman otoq noj tuʼn t-spikʼumal Dios». Ax tok, oninlo jlu tiʼj qʼuqbʼil kykʼuʼj aj Israel (2 Crón. 5:13, 14; 7:6).

6. ¿Tzeʼn ajbʼen bʼitz ex tqʼajqʼajel chnabʼ tej tkawin Nehemías toj tnam Jerusalén?

6 Tej tjaw kybʼinchaʼn aj Israel juntl maj tmuro Jerusalén, xi tqʼamaʼn aj kawil Nehemías tuʼn kybʼitzen ex tuʼn kychimbʼan aj Leví. Tej tok ikʼsabʼil kyiʼj muro, kykyaqil e tzalaj tuʼn bʼitz. E bʼaj nukʼun kabʼe kʼloj bʼitzil tuʼn t-xi kyqʼoʼn chjonte. Teyele junjun kʼloj bʼet tibʼaj muro toj junxichaq plaj tzmaxi tej kyjunin kyibʼ nqayin tiʼj tja Dios. E bʼitzin tukʼil tkyaqil kyipumal ex ok bʼiʼn tqʼajqʼajel kywiʼ najchaq (Neh. 12:27, 28, 31, 38, 40, 43). Tbʼanel-lo ela te Jehová tej kytzaj tbʼiʼn qe tmajen in che bʼitzin te tukʼil tkyaqil kygan.

7. ¿Tzeʼn kubʼ tyekʼin Jesús qa il tiʼj tuʼn kybʼitzen qe t-xnaqʼtzbʼen tuʼn kykʼulin te Jehová?

7 Ax ikx nim toklen bʼitz tukʼil kʼulbʼil axix tok toj ambʼil tej tten Jesús. Toj qonikʼan nim toklen, tej otoqxi bʼaj Wabʼj te Qale te Jesús, ax ikx bʼitzin junx kyukʼil t-xnaqʼtzbʼen (kjawil uʼjit Mateo 26:30).

8. ¿Tiʼ techel kyaj kyqʼoʼn okslal qe toj tnejel syent abʼqʼi?

8 Kyaj kyqʼoʼn okslal toj tnejel syent abʼqʼi jun tbʼanel techel qwitz tuʼnju ax ikx kye e bʼitzin te nimsabʼil Jehová. Kukx e bʼitzin tukʼil tkyaqil kygan maske mintiʼtoq in nok kychmon kyibʼ toj tja Dios, sino kyoj junjun tal ja. Tuʼn tonbʼil xewbʼaj xjan xi tqʼamaʼn apóstol Pablo jlu kye terman: «Kyxnaqʼtzam kyibʼe ex kyqʼonxe kynabʼle kyxolxe, tenxix kynabʼle tiʼj jlu. Kybʼitzanxe bʼitz, tukʼix salmo, tukʼix bʼitz te Dios, ex kyqʼonxe chjonte» (Col. 3:16). Ax ikx qe il tiʼj tuʼn qbʼitzin kyiʼj qbʼitz tukʼil tkyaqil qgan. Ax ikx at kyoklen bʼitz tukʼil xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn «majen in bʼant taqʼun [...] ex at tnabʼl» (Mat. 24:45).

TIʼ JAKU BʼANT QUʼN TUʼN MIʼN QTZAJ XOBʼ AJ QBʼITZIN

9. a) ¿Tiquʼn in che tzaj xobʼ junjun erman tuʼn kybʼitzin tuʼn tkyaqil kyipumal kyoj chmabʼil ex kyoj nimaq chmabʼil? b) ¿Tzeʼn tuʼn qbʼitzin te Jehová ex alkyeqe tuʼn tkubʼ kyqʼoʼn techel? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

9 Bʼalo in qo tzaj xobʼ aj qbʼitzin tuʼnju nya naqʼli qe toj qja moqa qe xjal jatumel in qo anqʼin. Moqa tuʼnju in nok qmojbʼan qibʼ kyukʼil qeju tbʼanel bʼitzel in che etz toj radio moqa toj televisión, in qo tzaj chʼixwi tuʼn jlu ex in kubʼ qximen qa mlay bʼant qbʼitzin. Noqtzun tuʼnj, miʼn txi qqʼoʼn ambʼil te jlu tuʼn miʼn tjaw qnimsaʼn Jehová. Aju jaku tzʼonin qiʼj, aju tuʼn tjaw qiʼn qwiʼ ex qbʼitzbʼil jawni ex tuʼn qbʼitzin tuʼn tkyaqil qanmi (Esd. 3:11; kjawil uʼjit Salmo 147:1). Toj ambʼil jaʼlo, at nim Ja te Chmabʼil at pantalla toj jatumel in netz yekʼin letra te bʼitz. A jlu jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qbʼitzin tukʼil tkyaqil qipumal. Toj ambʼil jaʼlo, ax ikx in che kux qʼoʼn bʼitz toj programa in bʼaj bʼinchet te Xnaqʼtzbʼil kye ansyan. A jlu in tzaj tyekʼin qa il tiʼj tuʼn tkubʼ kyqʼoʼn ansyan tbʼanel techel aj kybʼitzin kyoj chmabʼil.

10. ¿Tiʼ il tiʼj tuʼn ttzaj qnaʼn qa nya qaj tuʼn qbʼitzin tukʼil tqʼajqʼajel qwiʼ?

10 At junjuntl erman mintiʼ in che bʼitzin tukʼil tqʼajqʼajel kywi tuʼnju in tzaj kychʼixwi tuʼn kyok bʼiʼn moqa in kubʼ kyximen qa nya tbʼanel tqʼajqʼajel kywiʼ. Pero qo ximen tiʼj jlu. Aj qyolin, «nimku maj in qo tzpet», noqtzun tuʼnj, mintiʼ in kyaj qtzaqpiʼn tuʼn qyolin (Sant. 3:2). Ax ikx mintiʼ tuʼn tkyaj qtzaqpiʼn tuʼn qbʼitzin te Jehová tuʼnju nya tbʼanel tqʼajqʼajel qwiʼ.

11, 12. ¿Alkyeqe onbʼil ateʼ tuʼn tbʼant qbʼitzin toj tumel?

11 Bʼalo in qo tzaj xobʼ tuʼn qbʼitzin tuʼnju mintiʼ ojtzqiʼn quʼn tzeʼn tuʼn qbʼitzin. Qo xnaqʼtzan tiʼj junjun tumel aju jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tbʼant qbʼitzin. *

12 Aju jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qbʼitzin tukʼil tqʼajqʼajel qwiʼ, aju tuʼn t-xi qjakʼuʼn nim kyqʼiqʼ. Ik tzeʼn luz in xi tqʼoʼn tipumal jun bombilla, ax ikx ktel qipumal tuʼn qyolin moqa tuʼn qbʼitzin qa ma txi qjaqʼoʼn kyqʼiqʼ. Il tiʼj tuʼn qbʼitzin ik tzeʼn tqʼajqʼajel qwiʼ aj qyolin (qʼonka twitza kyiʼj onbʼil tkuʼx toj uʼj Benefíciese de la Escuela del Ministerio Teocrático, toj t-xaq 181 a 184, toj subtítulo «Control del volumen de aire»). Axpe ikx in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj tuʼn kybʼitzen tmajen Jehová tukʼil tzalajbʼil kyiʼj bʼitz (Sal. 33:1-3).

13. Qʼamantza tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn miʼn qtzaj xobʼ aj qbʼitzin.

13 Qbʼinchanku jlu toj ambʼil in xi qqʼoʼn te Jehová kyukʼil toj qja moqa qjunalx: qjyoʼnktz jun bʼitz aju mas qgan toj qbʼitzbʼil ex quʼjinktz tukʼil tqʼajqʼajel qwiʼ ex qʼuqbʼil qkʼuʼj. Tukʼil ax tqʼajqʼajel qwiʼ qqʼamanx tkyaqil txol yol ex miʼn qo weʼ. Yajxitl, qbʼitzenx txol yol lu tukʼil ax tqʼajqʼajel qwiʼ (Is. 24:14). Ktel mas tipumal tqʼajqʼajel qwiʼ ex tbʼanel jlu. Mintiʼ tuʼn ttzaj qxobʼil nix tuʼn qtzaj chʼixwi.

14. a) ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tjaw qjaqoʼn qtziʼ aj qbʼitzin? (Qʼonka twitza tiʼj recuadro « Tzeʼn tuʼn tbʼant-xix qbʼitzin»). b) Qʼamantza junjun tumel jaku tzʼonin tiʼj tqʼajqʼajel qwiʼ aj qbʼitzin.

14 Tuʼn tten tipumal tqʼajqʼajel qwiʼ, il tiʼj tuʼn tjaw qjaqoʼn qtziʼ. Tuʼntzunju, aj qbʼitzin kjawil qjaqoʼn qtziʼ mas chʼintl twitzju aj qyolin. ¿Yajtzun qa in kubʼ qximen qa nim tqʼajqʼajel toj qwiʼ moqa chʼin? Kkanetel junjun onbʼil quʼn tiʼj jlu toj uʼj Benefíciese de la Escuela del Ministerio Teocrático toj t-xaq 184, toj recuadro «Cómo superar problemas específicos».

QO BʼITZIN TUʼN TKYAQIL QANMI

15. a) ¿Tiʼ tqanil etz qʼoʼn toj chmabʼil in nok jun maj toj abʼqʼi toj 2016? b) ¿Tiquʼn iltoq tiʼj tuʼn tbʼaj bʼinchaʼn chʼintl bʼitzbʼil?

15 Etz qʼoʼn jun tbʼanelxix tqanil toj chmabʼil in nok jun maj toj abʼqʼi te Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania aju ikʼ toj 2016. Tzaj tqʼamaʼn erman Stephen Lett, jun kyxol Kʼloj Xjal Qʼil Twitz Aqʼuntl qa kʼeletztoq jun akʼaj qbʼitzbʼil. Aju tok tbʼi Qo bʼitzin te Jehová tukʼil tzalajbʼil. Tqʼama ermano Lett qa bʼaj bʼinchaʼn chʼintl qbʼitzbʼil, tuʼntzun kykyaj aʼyex yol toj akʼaj bʼitzbʼil ik tzeʼn tkuʼx toj Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras, aju etz toj inglés toj 2013. Tuʼntzunju, ma che kubʼ chʼixpet moqa ma che el qʼiʼn yol ya mintiʼ tkuʼx toj Tyol Dios o bʼaj bʼinchaʼn chʼintl. Ax ikx o che kux qʼoʼn bʼitz in che yolin tiʼj pakbʼabʼil ex tuʼn t-xi qʼet chjonte tiʼj chojbʼil. Tuʼnju at toklen bʼitz tukʼil qkʼulbʼil te Jehová, kubʼ t-ximen Kʼloj Xjal Qʼil Twitz Aqʼuntl tuʼn tetz jun tbʼanel nimaq uʼj aju ik keʼyin ik tzeʼn Traducción del Nuevo Mundo aju o bʼaj bʼinchaʼn chʼintl.

16, 17. ¿Tiʼ junjun chʼixpubʼil kbʼantel toj akʼaj bʼitzbʼil?

16 Che bʼel nukʼun bʼitz tuʼntzun nya kwest tuʼn kyajbʼen quʼn. Jun techel, aʼyeju tnejel 12 bʼitz che yolil tiʼj Jehová, atzun juntl wajxaq che yolil tiʼj Jesús ex tiʼj aju chojbʼil, ax ikx che bʼel bʼinchaʼn txqantl kʼloj ik tzeʼn jlu. Toj tnejel t-xaq che kbʼelex qʼoʼn kybʼi kʼloj bʼitz ex kyajlal. A jlu kʼonil tuʼn kyjaw jyet bʼitz tiʼj junjun chikʼbʼabʼil.

17 Tuʼn tonin qiʼj tuʼn qbʼitzin tuʼn tkyaqil qanmi, ok kbʼel qʼet yol nya kwest tuʼn t-xi bʼitzet. Ax ikx, kbʼel chʼixpet letra tiʼj junjun bʼitz tuʼntzun tten oʼkx jun sílaba tiʼj junjun nota tiʼj bʼitz. Kbʼel bʼinchaʼn toj jun tten nya kwest tuʼn tel kynikʼ erman tiʼj, mas nya kwest kxel bʼitzet junjun txol yol, kʼelel qʼiʼn junjun yol ex junjun txol yol kwest. Ax ikx che kbʼel bʼinchaʼn bʼitz tuʼn kyyolin kyiʼj chmabʼil ex tiʼj pakbʼabʼil.

Qo xnaqʼtzan kyiʼj bʼitz toj ambʼil in xi qqʼoʼn te Jehová kyukʼil toj qja. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 18).

18. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn kyok qojtzqiʼn bʼitz toj akʼaj bʼitzbʼil? (Qʼonka twitza tiʼj tqanil).

18 Nim qe bʼitz tkuʼx toj bʼitzbʼil Qo bʼitzin te Jehová tukʼil tzalajbʼil ik kyten ik tzeʼn naʼj Dios. A jlu kʼonil qiʼj tuʼn t-xi qqʼamaʼn te Jehová aju in kubʼ qnaʼn tiʼj. Atzun junjuntl bʼitz in qo tzaj kyonin tuʼn qonin kyiʼj erman tuʼn tten kykʼujlabʼil ex tbʼanel kybʼinchbʼen (Heb. 10:24). Tuʼntzunju, il tiʼj tuʼn tok qojtzqiʼn tqʼajqʼajel twi chnabʼ ex letra tiʼj bʼitz. Tuʼn tbʼant jlu quʼn, bʼaʼn tuʼn kyok qbʼiʼn bʼitz jatumel in che bʼitzin erman, aʼyeju ateʼ toj jw.org. Qa ma qo xnaqʼtzan kyiʼj bʼitz kyukʼil toj qja, ya mlay qo tzaj xobʼ ex qo bʼitzil tuʼn tkyaqil qanmi. *

19. ¿Tzeʼn jaku jaw qnimsaʼn Jehová qkyaqilx?

19 Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa nim toklen tukʼil qkʼulbʼil te Jehová aju tuʼn qbʼitzin. Ex tuʼn jlu in kubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil ex in xi qqʼoʼn chjonte te Jehová (kjawil uʼjit Isaías 12:5). Qa ma qo bʼitzin tukʼil tzalajbʼil ex tukʼil qgan, in qo onin kyiʼj txqantl tuʼn tbʼant axju kyuʼn. Qa kuʼxun qoʼ, qa ma qo tijen ex qa tzma in xi tzyet tuʼn qpon kyoj chmabʼil, qkyaqilx jaku qo kʼulin te Jehová aj qbʼitzin te. Tuʼntzunju, bʼaʼn tuʼn qbʼitzin tuʼn tkyaqil qanmi. Qbʼinx qeju yol lu: «Che bʼitzane te Qman». ¡Qo bʼitzin tukʼil tzalajbʼil te Jehová! (Sal. 96:1).

^ taqik' 11 Kkanetel junjun tumel tuʼna tzeʼn jaku tzʼonin tiʼj tqʼajqʼajel twiʼya toj chikʼbʼabʼil «Listos para cantar las nuevas canciones», toj JW Broadcasting, VIDEOS > DESDE NUESTRO ESTUDIO > DISCURSOS.

^ taqik' 18 In xi tzyet nimaq chmabʼil te qlax ex te qale tukʼil tqʼajqʼajel twi chnabʼ te bʼitz te 10 minut. In bʼaj qbʼinchaʼn qanmi ex qximbʼetz kyuʼn tqʼajqʼajel twi chnabʼ lu tuʼntzun qbʼitzin ex tuʼn qbʼiʼn tiʼj programa. Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn qkubʼ qeʼ aj t-xi tzyet tqʼajqʼajel twi chnabʼ ex tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj.