Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¿In qo jyonpe kolbʼil tukʼil Jehová?

¿In qo jyonpe kolbʼil tukʼil Jehová?

«A Qman kkolpil kye qeju in che ajbʼen te, mlay kubʼ kykastiw qeju qʼuql kykʼuʼj tiʼj» (SAL. 34:22).

BʼITZ: 49 EX 32

1. ¿Tiʼ in kubʼ kynaʼn junjun tmajen Jehová tuʼnju o kubʼ kybʼinchaʼn jun il?

TOJ jun maj, tzaj bʼaj tkʼuʼj apóstol Pablo ex tqʼama qe yol lu: «Bʼekʼbʼilxix nwitze» (Rom. 7:24). Ax ikx toj ambʼil jaʼlo nim qe tmajen Jehová in kubʼ kynaʼn jlu. Maske in nok tilil quʼn tuʼn qajbʼen te Jehová, noqtzun tuʼnj, qkyaqilx in qo el txalpaj tuʼnju o tzʼel qiqen il ex nya tzʼaqli qoʼ. Ateʼ junjun o kubʼ kybʼinchaʼn jun matij il ex in kubʼ kyximen qa mlayx kubʼ tnajsaʼn Jehová kyil.

2. a) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Salmo 34:22, ¿tiquʼn mintiʼ tuʼn ttzaj bʼaj kykʼuʼj tmajen Jehová tuʼn tpaj il otoq bʼant kyuʼn? b) ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu? (Qʼonka twitza tiʼj recuadro « ¿Xnaqʼtzbʼil ex qa techel?»).

2 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa mintiʼ tuʼn ttzaj bʼaj kykʼuʼj qeju in cheʼx jyol kolbʼil tukʼil Jehová tuʼn tpaj il otoq bʼant kyuʼn (kjawil uʼjit Salmo 34:22). ¿Tiʼ t-xilen tuʼn qjyon kolbʼil tukʼil Jehová? ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn ttzaj qʼaqʼin tkʼuʼj Jehová qiʼj ex tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil? Che tzaqʼwetil xjel lu quʼn aj tel qnikʼ tiʼj tiʼ ex tiquʼn in che ajbʼentoq tnam te kolbʼil aju tkuʼx toj Ley tzaj qʼoʼn kye aj Israel. Ax tok, aju yol kyaj bʼant tiʼj tej ttzaj qʼoʼn Ley ok qʼoʼn t-xel toj ninqʼij te Pentecostés toj abʼqʼi 33. Pero bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa a Jehová tzaj qʼonte Ley lu. Tuʼntzunju, aju tzaj qʼamaʼn kyiʼj tnam lu in tzaj tyekʼin tiʼ t-ximbʼetz Jehová at tiʼj il, kyiʼj qeju in kubʼ kybʼinchaʼn il ex tiʼjju aj tajtz tiʼj tanmi xjal. Qo xnaqʼtzan tiquʼn ateʼtoq tnam te kolbʼil ex tzeʼntoq in che ajbʼen.

«TUʼN TJAW KYSKʼOʼN QE TNAM TE KYKOLBʼIL KYIBʼ»

3. ¿Tiʼtoq tuʼn tbʼant kyiʼj bʼyol xjal toj tnam Israel?

3 Jun iltoq toj twitz Jehová qa ma kubʼ tbʼyoʼn jun aj Israel juntl xjal. Qa at juntl xjal in kubʼ tbʼyoʼntoq juntl, aju xinaq «mas at-xix t-xilen tukʼil qtzan kyimni», atzunju at toklen tuʼn tkubʼ tbʼyoʼn aju bʼyol xjal (Núm. 35:19). Iktzun tten in xi tqʼoʼntoq tchwinqlal te t-xel aju xjal otoq kyim. Aju xjal attoq t-xilen tukʼil qtzan kyimni, iltoq tiʼj tuʼn t-xi tbʼinchaʼn naj tiʼj nya bʼaʼn tuʼntzun miʼn ttzʼilix aju Txʼotxʼ Tziyen maj, tuʼnju otoq tzaj tqʼamaʼn Jehová qa matoq tzʼel tchkʼel jun xjal, in bʼajtoq ‹kytzʼilsaʼn txʼotxʼ›. Ex otoq tzaj tqʼamaʼn jlu: «Miʼn bʼaj kytzʼilsaʼne txʼotxʼ jatum che najale» (Núm. 35:33, 34).

4. ¿Tiʼtoq in bʼaj qa ma kyim jun xjal tuʼn jun aj Israel ex nyatoq ximen tuʼn?

4 ¿Tiʼtoq in bʼaj qa ma kyim jun xjal tuʼn jun aj Israel ex nyatoq ximen tuʼn? Qa ikju, aju bʼyol xjal attoq til tuʼnju otoq tzʼel tchkʼel juntl tuʼn (Gén. 9:5). Noqtzun tuʼnj, in tzajtoq tqʼoʼn Jehová ambʼil tuʼn ttzaj qʼaqʼin kykʼuʼj txqantl tiʼj tuʼnju nyatoq ximen tuʼn. Jakutoq txi oq aju bʼyol xjal toj jun kyxol qeju qaq tnam te kolbʼil tuʼntzun miʼn tkubʼ bʼyoʼn tuʼn xjal at t-xilen tukʼil qtzan kyimni. Noqtzun tuʼnj, mlaytoq tzʼetz toj tnam ajxi tkyim aju pal (Núm. 35:15, 28).

5. ¿Tiquʼn jaku che onin qe tnam te kolbʼil tuʼn tel qnikʼ tiʼj Jehová?

5 Xi tqʼamaʼn Jehová te Josué tuʼn kyjaw jyet qe tnam lu tej t-xi tqʼamaʼn qe yol lu: «Tuʼn tjaw kyskʼoʼn qe tnam te kykolbʼil kyibʼ». Ax Jehová tzaj qʼamante tuʼn kybʼant qe tnam lu tuʼntzun kyajbʼen te jun tiʼ nim toklen, toj juntl yol, tuʼn kyok te xjan (Jos. 20:1, 2, 7, 8). Tuʼntzunju, qxjelinku jlu: «¿Tzeʼn in che onin qe tnam te kolbʼil qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Dios? ¿Ex tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj kyqʼoʼn qe tuʼn qxiʼ klol qibʼ tukʼil Jehová toj ambʼil jaʼlo?».

ILTOQ TIʼJ TUʼN T-XI TQʼAMAʼN BʼYOL XJAL AJU OTOQ BʼAJ «KYE QE KYTIJIL XJAL»

6, 7. a) ¿Tiʼtoq tuʼn tbʼant kyuʼn ansyan qa at jun aj Israel ma kyim jun xjal tuʼn ex nyatoq ximen tuʼn? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal). b) ¿Tiquʼn mastoq tbʼanel qa ma yolin bʼyol xjal kyukʼil ansyan?

6 Qa ma kyim jun xjal tuʼn jun aj Israel ex nyatoq ximen tuʼn, iltoq tiʼj tuʼn t-xi oq toj jun kyxol qeju tnam te kolbʼil, tuʼn tkubʼ weʼ ttzi tnam ex tuʼn t-xi «tmaʼn kye qe kytijil xjal». Atzun kye tiʼj xjal iltoq tiʼj tuʼn ttzaj qʼaqʼin kykʼuʼj tiʼj (Jos. 20:4). Aj tbʼet chʼintl ambʼil, aju xjal otoq pon tklon tibʼ, oktoq kymeltzʼajel juntl maj jatumel tzaj nya bʼaʼn ex tuʼn t-xi bʼinchaʼn tiʼj kyuʼn tij xjal te tnam aju (kjawil uʼjit Números 35:24, 25). Ajtoq tel kynikʼ tij xjal tiʼj qa mintiʼ tpaj tiʼjju otoq bʼaj, jakutoq meltzʼaj toj tnam jatumel otoq pon klol tibʼ.

7 ¿Tiquʼn iltoq tiʼj tuʼn tyolin bʼyol xjal kyukʼil ansyan? Tuʼnju iltoq tiʼj tuʼn kyten aj Israel saq ex tuʼn kyonin tiʼjju xjal otoq kubʼ tbʼinchaʼn il tuʼn tel tnikʼ tiʼj qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová. Tqʼama jun aj xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios qa mintiʼtoq ma yolin bʼyol xjal kyukʼil ansyan, jakutoq kubʼ bʼyoʼn. Ex tqʼamatl jlu: «Atoq xjal at tpaj qa ma kyim tuʼnju mintiʼ ok tqʼoʼn toklen aju kolbʼil in tzaj tqʼoʼn Dios te». Aju xjal in kubʼ tbʼyoʼn juntl ex nya ximen maj tuʼn, attoq onbʼil te, pero iltoq tiʼj tuʼn tjyon tiʼj ex tuʼn ttzaj tkʼamoʼn. Qa mintiʼ ma txi toj jun tnam te kolbʼil, jakutoq kubʼ bʼyoʼn tuʼn xjal at t-xilen tukʼil qtzan kyimni.

8, 9. Qa ma kubʼ qbʼinchaʼn jun il, ¿tiquʼn il tiʼj tuʼn qjyon onbʼil kyukʼil ansyan?

8 Toj ambʼil jaʼlo, qa at jun erman ma kubʼ tbʼinchaʼn jun il, il tiʼj tuʼn tjyon onbʼil kyukʼil ansyan toj kʼloj okslal. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn tbʼant tuʼn? Tnejel, tuʼnju ax Jehová in tzaj qʼamante toj Tyol qa il tiʼj tuʼn t-xi kybʼinchaʼn ansyan tiʼj il otoq bʼant (Sant. 5:14-16). Tkabʼ, aʼye ansyan jaku che onin kyiʼj aj il in najtz tiʼj kyanmi tuʼn tten juntl maj kyamiwbʼil tukʼil Jehová ex tuʼn tel kypan kyibʼ tiʼj il (Gál. 6:1; Heb. 12:11). Ex toxin, o tzaj qʼoʼn kyoklen ansyan ex in che tzaj xnaqʼtzaʼn tuʼn kyonin kyiʼj qeju in che el txalpaj tuʼn miʼn kybʼisun ex tuʼn miʼn tok kyqʼoʼn kypaj. In che ok tqʼoʼn Jehová qe ansyan «ik tzaʼn jun kykolbʼil kyibʼ te kyqʼiqʼ jbʼal» (Is. 32:1, 2). Ax tok in nok jlu te jun yekʼbʼil tiʼj qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová.

9 Nim qe tmajen Dios o kubʼ kynaʼn bʼaʼn tuʼnju in che yolin kyukʼil ansyan ex in che tzaj onin. Jun techel tiʼj jlu, at jun erman Daniel tbʼi kubʼ tbʼinchaʼn jun matij il, noqtzun tuʼnj, ikʼ nim xjaw ex mintiʼ xi tqʼamaʼn kye ansyan. Tqʼama jlu: «Tuʼnju otoq tzʼel nim ambʼil, kubʼ nximane qa ya mlay bʼant jun tiʼ kyuʼn wiʼje». In xobʼtoq Daniel tuʼn tok kybʼiʼn txqantl aju otoq bʼant tuʼn. Ex ajtoq tnaʼn Dios, kubʼ tnaʼn qa tnejel iltoq tiʼj tuʼn t-xi tqanin najsam te Jehová. Pon ambʼil tuʼn tjyon onbʼil kyukʼil ansyan. In tzaj tnaʼn aju bʼaj, tqʼama jlu: «Ax tok, in chin xobʼtoqe tuʼn nyoline kyukʼil ansyan. Pero tej in bʼaj yoline, ik tten ik tzeʼn el qʼiʼn jun iqtz wiʼje. Jaʼlo jaku chin naʼne Dios ex mintiʼ jun tiʼ in nel tiʼn ambʼil weye». Tbʼanel in kubʼ tnaʼn Daniel toj ambʼil jaʼlo ex o tzʼok te onil kye ansyan.

KXEL «OQ JUN XJAL KLOLTE TIBʼ TUJ JUN KYE QEJU TNAM LU»

10. ¿Tiʼtoq tuʼn tbʼant tuʼn bʼyol xjal qa tajtoq tuʼn ttzaj qʼaqʼin kykʼuʼj txqantl tiʼj?

10 Qa tajtoq jun xjal in kubʼ tbʼyoʼn juntl ex mintiʼ ximen tuʼn tuʼn ttzaj qʼaqʼin kykʼuʼj txqantl tiʼj, iltoq tiʼj tuʼn t-xiʼ naj toj tnam te kolbʼil mas nqayin taʼ (kjawil uʼjit Josué 20:4). Qa tajtoq tuʼn kukx tanqʼin, iltoq tiʼj tuʼn tok tilil tuʼn tuʼn tpon naj toj tnam te kolbʼil ex tuʼn tkyaj ten ajxi tkyim pal. Ax ikx kjeltoq ttzaqpiʼn nimku tiʼchaq, ik tzeʼn taqʼun, qe tbʼanel tiʼchaq at toj tja ex mlay tzʼex bʼet (Núm. 35:25). * Noqtzun tuʼnj, nimtoq toklen qa ma bʼant jlu tuʼn. Qa ma tzʼetz bʼyol xjal toj tnam te kolbʼil, in kubʼtoq tyekʼin qa nya jun il aju otoq bʼant tuʼn ex jakutoq kubʼ bʼyoʼn.

11. ¿Tiʼ kbʼantel tuʼn jun erman in najtz tiʼj tanmi tuʼn tkubʼ tyekʼin qa taj tuʼn ttzaj qʼaqʼin tkʼuʼj Dios tiʼj?

11 Ax ikx toj ambʼil jaʼlo, qa at jun erman ma kubʼ tbʼinchaʼn jun il, il tiʼj tuʼn tbʼant naj jun tiʼ tuʼn tuʼntzun ttzaj qʼaqʼin tkʼuʼj Dios tiʼj. Il tiʼj tuʼn tel tpan tibʼ tiʼj il, ax ikx tuʼn tel tikʼen alkyexku tiʼchaq jaku bʼinchaʼn il tuʼn. Tuʼn tonbʼil xewbʼaj xjan yolin apóstol Pablo tiʼj kymod okslal te aj Corinto kubʼ kyyekʼin tej tajtz tiʼj kyanmi ex tqʼama jlu: «Aju kybʼise tzaj ik tzaʼnx tajbʼil Dios [...] ex kyjaʼtzun ma che kyaj tene mintiʼ kyile, tzaj kyqʼoje tiʼj ju o bʼaj kyxole, tzaj kyxobʼile, tzaj nim kyganiye tuʼn kylonteye nwitze, at kykʼuʼje qiʼje, ex kubʼ kyqʼoʼne tkastiw ju xjal o bʼinchan il» (2 Cor. 7:10, 11). Ax ikx qe, qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tel qpan qibʼ tiʼj il, kbʼel qyekʼin qa in qo bʼisun tiʼjju otoq bʼant quʼn ex mintiʼ in nel qikʼen qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová.

12. ¿Alkye junjun tiʼchaq il tiʼj tuʼn tkyaj ttzaqpiʼn jun okslal tuʼntzun kukx ttzaj tyekʼin Dios qʼaqʼbʼil tkʼuʼj tiʼj?

12 ¿Alkyeqe tiʼchaq kjel ttzaqpiʼn okslal qa taj tuʼn ttzaj qʼaqʼin tkʼuʼj Dios tiʼj? Il tiʼj tuʼn tkyaj ttzaqpiʼn qe tiʼchaq tgan aʼyeju jaku kubʼ tbʼinchan il kyuʼn (Mat. 18:8, 9). Jun techel, qa jaku tzaj nya bʼaʼn qiʼj kyuʼn qamiw, ¿kʼelelpe qpan qibʼ kyiʼj? Qa kwest in nela toj qwitz tuʼn t-xi qkʼaʼn oʼkx chʼin qʼeʼn, ¿kʼokelpe tilil quʼn tuʼn qel oq kyoj ambʼil jatumel jaku pon qgan tuʼn qkʼaʼn nim? Qa in nok tilil quʼn tuʼn tkubʼ tiʼj nya bʼaʼn qajbʼil tiʼj yaẍbʼil, ¿in nelpe qikʼen nya bʼaʼn película, qe tiʼchaq toj Internet aʼyeju in ten nya bʼaʼn qximbʼetz kyuʼn? Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa nim toklen qa ma bʼant alkyexku tiʼ quʼn noq tuʼn kukx qajbʼen te Jehová. Mintiʼ juntl tiʼ jaku tzaj qbʼis tuʼn ik tzeʼn aj tkubʼ qnaʼn qa otoq qo kyaj tzaqpiʼn tuʼn Dios. Noqtzun tuʼnj, ax ikx in kubʼ qnaʼn nim tzalajbʼil «tuʼnju mintiʼ bʼajsbʼil te» tkʼujlabʼil Jehová (Is. 54:7, 8).

TUʼN TAJBʼEN «TE KYKOLBʼIL KYIBʼ»

13. ¿Tiquʼn mintiʼtoq tuʼn ttzaj xobʼ bʼyol xjal ex tuʼn ttzalaj toj tnam te kolbʼil?

13 Qa ma tzʼokx bʼyol xjal toj tnam te kolbʼil, ya otoq klet. Tqʼama Jehová qa tuʼn kyajbʼen tnam lu «te kykolbʼil kyibʼ» xjal (Jos. 20:2, 3). Mintiʼ xi tqʼamaʼn tuʼn tkubʼ juntl maj tkastiw bʼyol xjal tiʼjju otoq bʼaj. Ex mintiʼ xi qʼoʼn ambʼil te xjal at t-xilen tukʼil qtzan kyimni tuʼn tokx toj tnam ex tuʼn tkubʼ tbʼyoʼn aju bʼyol xjal. Mintiʼtoq tuʼn t-xobʼ aju bʼyol xjal toj tnam te kolbʼil, tuʼnju ya otoq klet tuʼn Dios. Nyatoq toj jun cárcel tokx tuʼnju jakutoq tzʼaqʼunan, jaku tzʼonin kyiʼj junjuntl xjal ex jakutoq tzʼajbʼen te Jehová toj tzalajbʼil. Tbʼaneltoq tanqʼibʼil ex in tzalajtoq.

Tenx qʼuqbʼil tkʼuʼja qa o kubʼ tnajsaʼn Jehová tila. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 14 a 16).

14. ¿Tiʼ qʼuqbʼil tkʼuʼj jun okslal at qa otoq tzʼajtz tiʼj tanmi tiʼj jun il otoq kubʼ tbʼinchaʼn?

14 Ateʼ junjun tmajen Dios kukx in nok kyqʼoʼn kypaj tiʼj il o bʼant kyuʼn maske o tzʼajtz tiʼj kyanmi. Axpe ikx ateʼ junjun in kubʼ kyximen qa kukx in ximen Jehová tiʼjju nya bʼaʼn o bʼant kyuʼn. Qa ik teya in kubʼ tnaʼn ik tzeʼn jlu, bʼaʼn tuʼn tok qeʼ tkʼuʼja qa o kubʼ tyekʼin Jehová qʼaqʼbʼil tkʼuʼj tiʼja ex qa o kubʼ najsaʼn tila te jumajx. Tuʼntzunju mintiʼ tuʼn t-xobʼa. El tnikʼ Daniel aju ma qo yolin tiʼj toj taqikʼ 9 qa ax tok jlu. Tej otoqxi yolin kyukʼil ansyan ex tej ttzaj onin kyuʼn tuʼn tten juntl maj tbʼanel t-ximbʼetz, tbʼanelxix kubʼ tnaʼn tuʼn jlu. Tqʼama: «Ya mintiʼtl ok nqʼoʼne npaje tiʼj tkyaqilju bʼaj. Qa ma kubʼ najsaʼn qil, in kubʼ naj te jumajx. Ax Jehová in tzaj qʼamante qa najchaq in che kubʼ tqʼoʼn qe qil. Mintiʼ tuʼn kytzaj qnaʼntl». Ma qo yolin tiʼj bʼyol xjal, qa otoq tzʼokx toj tnam te kolbʼil, mintiʼ tuʼn t-xobʼ twitz xjal at t-xilen tukʼil qtzan kyimni. Ax ikx, qa ma kubʼ tnajsaʼn Jehová qil, mintiʼ tuʼn qtzaj xobʼ qa jaku tzaj tnaʼn juntl maj moqa tuʼn tkubʼ tqʼoʼn qkastiw tuʼn tpaj qil (kjawil uʼjit Salmo 103:8-12).

15, 16. ¿Tzeʼn jaku tzʼonin qiʼj aj tel qnikʼ qa kyim Jesús noq tuʼn qpaj ex qa a Nejenel kye Pal?

15 At junjuntl tiquʼn tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová. Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj tej saj tzyet xnaqʼtzbʼil, tqʼama Pablo qa bʼekʼbʼil twitz ex qa tzaj bʼaj tkʼuʼj tuʼnju mlaytoq tzʼajbʼen te Jehová tojxix tumel. Tqʼama jlu maske kwest bʼant tuʼn tuʼn tpaj il ex tuʼnju otoq bʼant tuʼn ojtxe: «Oʼkx te Dios tzoqpil weye noq tuʼn Jesucrist aju Qajaw» (Rom. 7:25). Tuʼnju otoq tzʼajtz tiʼj tanmi, qʼuqlitoq tkʼuʼj qa otoq kubʼ tnajsaʼn Jehová til noq tuʼn Jesús. Kyim Jesús noq tuʼn qpaj ex iktzun tten jaku ten jun tbʼanel qximbʼetz ex tuʼn tkubʼ qnaʼn bʼaʼn (Heb. 9:13, 14). Ex tuʼnju a Nejenel kye Pal, «at tipumal tuʼn kyklet te jumajx aqeju in che pon laqʼeʼ ttxlaj Dios tuʼn [...], porke itzʼ te Jesús te jumajx tuʼn tkubʼsan twitz Dios kyiʼj» (Heb. 7:24, 25). Toj ambʼil ojtxe, aju aqʼuntl in bʼant tuʼn pal in xitoq tqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj aj Israel qa otoq kubʼ tnajsaʼn Jehová kyil. Ex toj ambʼil jaʼlo, aju aqʼuntl in bʼant tuʼn Jesús aju Nejenel kye Pal, in tzaj tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj qa tzul qkʼamoʼn qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová ex t-xtalbʼil «tuj tqʼijlalil» aj atxix tajbʼen qe (Heb. 4:15, 16).

16 Qa taja tuʼn t-xiʼya klol tibʼa tukʼil Jehová, qeʼk tkʼuʼja tiʼj chojbʼil bʼant tuʼn Jesús. Miʼn kubʼ t-ximana qa oʼkx at tajbʼen kye xjal. Qeʼk tkʼuʼja qa teya aju chojbʼil (Gál. 2:20, 21). Qeʼk tkʼuʼja qa noq tuʼn chojbʼil jaku kubʼ najsaʼn teya til tuʼn Jehová. Ex qeʼk tkʼuʼja qa in tzaj tqʼoʼn chojbʼil ambʼil teya tuʼn tten tchwinqlala te jumajx.

17. ¿Tiquʼn taja tuʼn t-xiʼya klol tibʼa tukʼil Jehová?

17 In che kubʼ qʼoʼn qe tnam te kolbʼil te techel tiʼj qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová. Tuʼn jlu in tzaj tyekʼin qa xjan in nela chwinqlal toj twitz. Ax ikx kubʼ tyekʼin jlu tzeʼn in che onin ansyan qiʼj, tiʼ t-xilen tuʼn tajtz tiʼj qanmi ex tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil. ¿In qoʼxpe klol qibʼ tukʼil Jehová? Oʼkx tukʼil Jehová jaku kanet axix tok kolbʼil quʼn (Sal. 91:1, 2). Toj juntl xnaqʼtzbʼil kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku che onin qe tnam te kolbʼil qiʼj tuʼn tel qkanoʼn qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová ex aju tzʼaqli.

^ taqik' 10 In tzaj kyqʼamaʼn junjun kyuʼj aj Judiy qa axlo ikx qe toj tja xjal in kubʼ tbʼyoʼn juntl ex mintiʼ ximen tuʼn in cheʼxtoq anqʼil tukʼil toj tnam te kolbʼil.