Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Qo yolin ax tok yol

Qo yolin ax tok yol

«Che yoline axix tok kyukʼil mastl» (ZAC. 8:16).

BʼITZ: 56 EX 124

1, 2. ¿Alkye tiʼ o tzaj tiʼn mas nya bʼaʼn kyiʼj xjal ex alkye at tpaj?

AT JUNJUN tiʼchaq in che onin qiʼj toj qanqʼibʼil ik tzeʼn teléfono, aju foco te luz, aju kar ex aju refri. Noqtzun tuʼnj, ateʼ junjuntl tiʼchaq o tzaj kyiʼn nya bʼaʼn qiʼj ik tzeʼn pólvora, qe mina in che jatz tjaqʼ txʼotxʼ, aju sichʼ ex qe bomba atómica, noq oʼkx in xi qqʼamaʼn junjun. Pero at juntl tiʼ o tzaj tiʼn mas nya bʼaʼn kyiʼj xjal ex ya attoq jlu te naʼmxtoq kybʼant qe tiʼchaq kyuʼn xjal. ¿Alqiʼj in qo yolin? Tiʼjju yol nya ax tok. Ojtzqiʼn jlu tuʼn jun xjal qa nya ax tok pero in xi tqʼamaʼn tuʼntzun tsbʼun kyiʼj txqantl. Aju tnejel yolin tiʼj nya ax tok yol, a Tajaw il, aju ok tqʼoʼn Jesús tbʼi te «nikʼal» yol tuʼnju «atzun in tzaj nikʼaj yol tukʼil» (kjawil uʼjit Juan 8:44). ¿Toj alkye ambʼil yolin tnejel maj tiʼj nya ax tok yol?

2 Ya ma tzʼel nim mil abʼqʼi tej tyolin, atxix toj Tbʼanel najbʼil te Edén. In che tzalajtoq Adán ex Eva tiʼj kyanqʼibʼil toj Tbʼanel Najbʼil otoq txi tqʼoʼn Dios kye. Noqtzun tuʼnj, otoq txi tqʼamaʼn kye tuʼn miʼn txi kyloʼn «twitz tzeʼ tuʼn tel nikʼbʼaj tiʼj bʼaʼn ex tiʼj mya bʼaʼn». Qa mintiʼtoq ma txi kybʼiʼn, che kyimeltoq. Maske ojtzqiʼntoq tuʼn Satanás tkyaqil jlu, ajbʼen jun kan tuʼn tuʼntzun t-xi tqʼamaʼn tnejel nya ax tok yol te Eva, tqʼama jlu: «Mlay che kyime». Ex tqʼamatl: «Porke ojtzqiʼn tuʼn Dios, ok t-xi kyloʼne twitz tzeʼ lu, kjaqetel kynabʼle, che okele ik tzaʼn te Dios ex kʼelel kynikʼe tiʼj bʼaʼn ex tiʼj mya bʼaʼn» (Gén. 2:15-17; 3:1-5).

3. a) ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa nya bʼaʼn aju nya ax tok yol tqʼama Satanás? b) ¿Tiʼ tzaj tuʼn jlu?

3 Nya bʼaʼn aju nya ax tok yol tqʼama Satanás tuʼnju ojtzqiʼntoq tuʼn qa kkyimeltoq Eva qa ma txi tbʼiʼn tyol ex qa matoq txi tloʼn twitz tzeʼ. Mintiʼ xi tbʼiʼn Eva ex Adán tyol Jehová, tuʼntzunju e kyim tej tel ambʼil (Gén. 3:6; 5:5). Ex aju mas nya bʼaʼn, «ilxix tiʼj tuʼn kykyim kykyaqil xjal» tuʼn tpaj il ex tuʼn tipumal kamik «kukx kykyim xjal tuʼn; [...] maske mya ikx tten kyil ik tzaʼn til Adán» (Rom. 5:12, 14). Tuʼntzunju, ya mintiʼ jun tbʼanel qanqʼibʼil at ik tzeʼn kubʼ t-ximen Jehová, sino il tiʼj tuʼn tkubʼ qkʼuʼj tuʼn qanqʼin oʼkx 70 ex qa 80 abʼqʼi qa at qipumal. Ex kyoj qe abʼqʼi lu, «noq bʼis ex siktleʼn nnikʼx» kyuʼn xjal (Sal. 90:10). ¡Bʼisbʼajilxix jlu! Tzaj tkyaqil jlu noq tuʼnju yolin Tajaw il tiʼj nya ax tok yol.

4. a) ¿Alkyeqe xjel nim kyoklen tuʼn t-xi qtzaqʼweʼn? b) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Salmo 15:1 ex 2, ¿alkyeqe jaku che ok te tamiw Jehová?

4 Tej ttzaj tchikʼbʼaʼn Jesús tzeʼn tmod Satanás, tqʼama jlu: «El tpaʼn tibʼ tiʼj ju yol axix tok porke mintiʼ jun tyol axix tok». Ex axju in bʼant tuʼn. Kukx «in sbʼun kyiʼj kykyaqil xjal twitz txʼotxʼ» kyuʼn nya ax tok yol (Apoc. 12:9). Pero nya qaj tuʼn qkubʼ tzʼaq toj tqʼabʼ. Tuʼntzunju, kxel qtzaqʼweʼn oxe xjel lu: ¿Tiʼ in bʼant tuʼn Satanás tuʼn tsbʼun kyiʼj xjal? ¿Tiquʼn in che yolin xjal tiʼj nya ax tok yol? Ex tuʼnju nya qaj tuʼn qok ik tzeʼn Adán ex Eva, ex nya qaj tuʼn tnaj qamiwbʼil tukʼil Jehová, ¿alkye tten in kubʼ qyekʼin qa in qo yolin tiʼj ax tok yol toj tkyaqil ambʼil? (Kjawil uʼjit Salmo 15:1, 2).

¿TIʼ IN BʼANT TUʼN SATANÁS TUʼN TSBʼUN KYIʼJ XJAL?

5. ¿Tiʼ in bʼant tuʼn Satanás tuʼn tsbʼun kyiʼj xjal toj ambʼil jaʼlo?

5 Ojtzqiʼntoq tuʼn apóstol Pablo qa jaku qo el oq kyiʼj tsbʼubʼil Satanás tuʼnju «bʼaʼn quʼn tzaʼn tten tmod» (2 Cor. 2:11). Bʼiʼn quʼn qa a in kawin kyibʼaj xjal ex at toklen jlu kyukʼil okslabʼil nya ax tok, kyukʼil aj kawil in che sbʼun ex kyukʼil qeju nimaq kʼaẍjel (1 Juan 5:19). Tuʼntzunju, mintiʼ in qo jaw labʼin tiʼj qa a Tajaw il ex qe nya bʼaʼn anjel in che onin kyiʼj qeju in nok qʼoʼn nim kyoklen tuʼntzun t-xi kyqʼamaʼn nya ax tok yol kye txqantl (1 Tim. 4:1, 2). Jun techel, at junjun xjal in che kʼayin kyiʼj junjun tiʼchaq ex in xi kyqʼamaʼn nya ax tok yol aj in xi kyqʼoʼn tqanil tiʼj kykʼaʼẍ ex ojtzqiʼn kyuʼn qa nya bʼaʼn jlu, ex oʼkx kyaj tuʼn tel kyiʼn pwaq kyiʼj xjal.

6, 7. a) ¿Tiquʼn mas at kypaj nejenel kyxol okslabʼil nya ax tok? b) ¿Alkyeqe nya ax tok xnaqʼtzbʼil o tzʼok tbʼiʼna kyuʼn nejenel kyxol okslabʼil nya ax tok?

6 Mas at kypaj nejenel kyxol okslabʼil nya ax tok. ¿Tiquʼn? Tuʼnju jaku naj qʼuqbʼil kykʼuʼj xjal tuʼn kyanqʼin te jumajx tuʼnju in xi kyniman aju nya ax tok in xi kyqʼamaʼn nejenel kye ex in kubʼ kybʼinchaʼn aju in nel tikʼun Dios (Os. 4:9). Ojtzqiʼntoq tuʼn Jesús qa in che sbʼun nejenel kye okslabʼil kyiʼj xjal. Xi tqʼamaʼn kye toj kywitz: «Ay bʼekʼbʼil kywitze aqeye xnaqʼtzal tiʼj ley ex aqeye parisey xmletzʼ qeye. In bʼaj kybʼetine tibʼaj mar ex twitz txʼotxʼ tuʼn tok jun xjal te kyxnaqʼtzbʼene; oktzun tok xjal te kyxnaqʼtzbʼene, mas aj il nnoʼk kywitze, ex mas in xiʼ tuj il kyuʼne tuʼn t-xiʼ tuj infierni» (Mat. 23:15). Xi tqʼamaʼn Jesús alkye kykastiw ex toj tumel aju tqʼama kye: «Atzun kymane tajaw il» aju «bʼyol xjal» (Juan 8:44).

7 Toj ambʼil jaʼlo, ateʼ pastor, pal, qeju in nok qʼoʼn kybʼi te aj xnaqʼtzal... Noq alkyexku kybʼi tok, nojni twitz txʼotxʼ kyuʼn. Ik tzeʼn qe aj Fariseo, in kubʼ kymaqoʼn «aju yol ax tok» ex in kubʼ kychʼixpuʼn tukʼilju nya ax tok (Rom. 1:18, 25). In xi kyxnaqʼtzaʼn aju nya ax tok kye txqantl ik tzeʼn «qa ma klet jun xjal, ya ma klet te jumajx», qa kukx itzʼ tanmi jun kyimni ex aju mas nya bʼaʼn, aju qa bʼaʼn in nela toj twitz Dios tuʼn tkubʼ ten jun xinaq tukʼil juntl xinaq ex qa bʼaʼn tuʼn kykubʼ mojeʼ kabʼe xinaq ex qa kabʼe xuʼj.

8. a) ¿Alkye nya ax tok yol kyxel kyqʼamaʼn aj kawil toj chʼintl ambʼil? b) ¿Alkye qximbʼetz ktel?

8 Ax ikx o tzʼajbʼen nya ax tok yol kyuʼn aj kawil tuʼn kysbʼun kyiʼj xjal. Jun kyxol qeju nya ax tok yol kxel kyqʼamaʼn toj chʼintl ambʼil, aju qa ya «mintiʼ bʼis, bʼaʼn taʼ tkyaqil». Pero noq «minabʼen tzul kastiw kyibʼaj tuʼn kynaj». Miʼn txi qqʼoʼn ambʼil tuʼn qkubʼ sbʼuʼn aj tok tilil kyuʼn aj kawil tuʼn miʼn tel kynikʼ xjal tiʼj qa at nim nya bʼaʼn jaʼlo. Ojtzqiʼn quʼn qa tzul tqʼijlalil Jehová «ik tzaʼn jun eleqʼ nnuʼl qonikʼan» (1 Tes. 5:1-4).

¿TIQUʼN IN CHE YOLIN XJAL TIʼJ NYA AX TOK YOL?

9, 10. a) ¿Tiquʼn in che yolin xjal tiʼj nya ax tok yol ex tiʼ o tzaj tuʼn jlu? b) ¿Tiʼ bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn tiʼj Jehová?

9 Toj ambʼil jaʼlo, naqʼli qe xjal tuʼn kyyolin tiʼj nya ax tok yol. Ex nya oʼkx in bʼant jlu kyuʼn qeju at jun kyoklen. Toj jun uʼj ojtzqiʼn kyuʼn xjal etz qʼoʼn jun xnaqʼtzbʼil toj aju ok qʼoʼn tbʼi, «¿Tiquʼn in qo yolin tiʼj nya ax tok yol?», tqʼama jlu: «O tzʼok ojtzqiʼn nya ax tok yol ik tzeʼn jun tiʼ naqʼli qe xjal tuʼn tbʼant kyuʼn ex kwest tuʼn tkyaj». Nim maj in che yolin xjal tiʼj nya ax tok yol tuʼnju kyaj tuʼn tok kyxqʼuqin kyibʼ, tuʼn tkubʼ kyewin kyil, qe nya bʼaʼn kymod moqa tuʼn ttzaj qʼoʼn junjun kyoklen tuʼntzun ttzaj tiʼn tbʼanel kye ex tuʼn tkanet kypwaq. Ax ikx tqʼama xnaqʼtzbʼil qa «nya kwest tuʼn t-xi kyqʼamaʼn xjal nya ax tok yol, qa matij moqa chʼin», ex qa in xi kyqʼamaʼn kye «xjal mintiʼ ojtzqiʼn kyuʼn, kye kyukʼil toj aqʼuntl, kye kyamiw ex kye qeju kʼujlaʼn kyuʼn».

10 ¿Tiʼ o tzaj tuʼnju in che yolin xjal tiʼj nya ax tok yol? Tuʼn jlu ya mintiʼ in nok qeʼ kykʼuʼj tiʼj juntl ex o naj kyamiwbʼil kyxolx. Jun techel, qo ximen tiʼj tiʼ jaku kubʼ tnaʼn jun chmilbʼaj aj tel tnikʼ tiʼj qa in yolin t-xuʼjil tukʼil juntl xjal ex qa o txi tqʼamaʼn t-xuʼjil nya ax tok yol te tuʼntzun miʼn tel tnikʼ tiʼj. Ex bʼisbʼajil aj tok tilil tuʼn jun chmilbʼaj tuʼn tkubʼ tyekʼin kywitz txqantl qa tbʼanel chmilbʼaj ex mambʼaj, pero in nok tbʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼj t-xuʼjil ex kyiʼj tkʼwaʼl aj tten tja. Noqtzun tuʼnj, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa mlay kubʼ kyewin xjal lu jun tiʼ twitz Jehová tuʼnju «tkyaqil qʼanchaʼl twitz» (Heb. 4:13).

11. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼjju bʼant tuʼn Ananías ex Safira? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

11 Toj Tyol Dios, in kanet jun techel quʼn tiʼj jun mejebʼleʼn te tnejel syent abʼqʼi, aju Ananías ex Safira, ex onin Satanás kyiʼj tuʼn kyyolin tiʼj nya ax tok yol twitz Jehová. Xi kykʼayin jun piẍ kytxʼotxʼ ex xi kyqʼamaʼn kye apóstol qa otoq txi kyqʼoʼn tkyaqil twiʼ kytxʼotxʼ te oyaj. Nya ax tok aju kyqʼama tuʼnju noq oʼkx chʼin pwaq xi kyqʼoʼn. Kyajtoq tuʼn tten tbʼanel kyximbʼetz erman kyiʼj ex kyajtoq tuʼn tkubʼ kyximen qa mas bʼaʼn che qʼoʼn oyaj. Noqtzun tuʼnj, ok tqʼoʼn Jehová twitz tiʼj qa otoq che sbʼun ex kubʼ tqʼoʼn kykastiw (Hech. 5:1-10).

12. ¿Tiʼ kbʼajel kyiʼj qeju mintiʼ in najtz tiʼj kyanmi aj kyyolin tiʼj nya ax tok yol ex tiquʼn?

12 ¿Tiʼ t-ximbʼetz Jehová at tiʼj nya ax tok yol? Kbʼelex xoʼn Satanás ex qeju in che yolin nya ax tok yol, ex mintiʼ in najtz tiʼj kyanmi tojju «najabʼ in kʼant tuʼn qʼaqʼ ex tuʼn azufre». Toj juntl yol, che kbʼel najsaʼn te jumajx (Apoc. 20:10; 21:8; Sal. 5:6). ¿Tiquʼn? Tuʼnju in nok tkeʼyin Jehová qa «mya bʼaʼn kybʼinchbʼen» xjal lu ex naqʼli qe tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn qe tiʼchaq in nel tikʼun (Apoc. 22:15).

13. ¿Tiʼ ojtzqiʼn quʼn tiʼj Jehová ex alkye tten in nonin jlu qiʼj?

13 Ojtzqiʼn quʼn qa «ate Dios mya ik tten ik tzaʼn jun xjal; mintiʼ nnikʼan yol». Ax ikx «mlay bʼant tuʼn tnikʼan Dios yol» (Núm. 23:19; Heb. 6:18). In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa in nel tikʼun «aju xjal nikʼal yol» (Prov. 6:16, 17). Tuʼn qxi tkʼamoʼn Jehová, il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn qe tkawbʼil ex tuʼn qyolin tiʼj ax tok yol. Il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn kawbʼil lu: «Miʼn che nikʼane yol kyxolxe» (Col. 3:9).

IN CHE YOLIN TMAJEN JEHOVÁ TIʼJ AX TOK YOL

14. a) ¿Tiquʼn junxitl qe tmajen Jehová kywitz xjal ateʼ kyoj okslabʼil nya ax tok? b) Chikʼbʼantza aju nabʼil in kanet quʼn toj Lucas 6:45.

14 ¿Tiquʼn junxitl qe tmajen Jehová kywitz qeju ateʼ kyoj okslabʼil nya ax tok? Junxitl qe tuʼnju in che yolin tiʼj ax tok yol (kjawil uʼjit Zacarías 8:16, 17). Aj tbʼant jlu quʼn, in qo ok te «ajbʼel» te Dios ik tzeʼn tqʼama Pablo (2 Cor. 6:4, 7). Ax ikx tqʼama Jesús qa aju yol in netz toj qtziʼ atzunju tkuʼx toj qanmi (Luc. 6:45). Tuʼntzunju, qa tkuʼx axix tok toj qanmi, in netz axix tok yol toj qtziʼ. Mintiʼ in xi qqʼamaʼn nya ax tok yol kye txqantl, qa matij ex qa chʼin, sino toj tkyaqil ambʼil in xi qqʼamaʼn aju axix tok kye qeju mintiʼ ojtzqiʼn kywitz quʼn, kye qukʼil toj aqʼuntl, kye qamiw ex kye qeju kʼujlaʼn quʼn. Qo xnaqʼtzan tiʼj junjun tiʼchaq jatumel il tiʼj tuʼn t-xi qqʼamaʼn axix tok.

¿Tiʼ nya bʼaʼn in bʼant tuʼn txin lu? (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 15 ex 16).

15. a) ¿Tiquʼn nya bʼaʼn tuʼn toka te xmeletzʼ? b) ¿Tiʼ jaku tzʼonin tiʼja tuʼntzun miʼn tkubʼ tiʼja kyuʼn txqantl? (Qʼonka twitza tiʼj tqanil t-xe t-xaq uʼj).

15 Qa kuʼxun teya, bʼalo taja tuʼn t-xi kʼamoʼna kyuʼn tukʼila, pero miʼn tzʼoka te xmeletzʼ ik tzeʼn in bʼant kyuʼn junjun. At junjun ik kubʼ kyyekʼin qa tbʼanel okslal qe kywitz toj kyja ex kywitz erman, pero aj kyten kyukʼil txqantl kuʼxun ex qa aj tajbʼen redes sociales kyuʼn, junxitl qeʼ. In che yolin tiʼj nya bʼaʼn yol, in che bʼin kyiʼj nya bʼaʼn bʼitz, in che kʼaʼn qʼeʼn, in najbʼen droga kyuʼn, in che ex tukʼil jun xjal toj ewaj moqa in kubʼ kybʼinchaʼn junjuntl nya bʼaʼn. In kubʼ kysbʼun kyibʼ tuʼnju in xi kyqʼamaʼn nya ax tok yol kye kyman, kye erman ex te Jehová (Sal. 26:4, 5). Noqtzun tuʼnj, ojtzqiʼn tuʼn Jehová qa oʼkx in jaw qnimsaʼn tukʼil qtziʼ, atzun qanmi najchaq taʼ tiʼj (Mar. 7:6). Mas bʼaʼn qa ma kubʼ tbʼinchaʼna ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn proverbio lu: «Miʼn tzaj loʼch tkʼuʼja kyiʼj qe xjal aj il; noq oʼkx kukx nimana te Qman» (Prov. 23:17). *

16. ¿Alkye tten kbʼelex qnojsaʼn jun uʼj tiʼjju tuʼn qajbʼen te Jehová toj tkyaqil ambʼil?

16 Bʼalo taja tuʼn toka te precursor regular moqa in kubʼ t-ximana tuʼn t-xi tzyet tajbʼebʼila te Jehová toj tkyaqil ambʼil ik tzeʼn toj Betel. Aj tkuʼx tnojsaʼna jun uʼj, nim toklen tuʼn t-xi ttzaqʼweʼna qe xjel tukʼil axix tok, aqeju at toklen tiʼj qa at jun yabʼil tiʼja, kyukʼil saqchbʼil ex qa in nel tnikʼa tiʼj alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn (Heb. 13:18). ¿Yajtzun qa o kubʼ tbʼinchaʼna jun nya bʼaʼn ex naʼmx t-xi tqʼamaʼna kye ansyan? Qa ikju, bʼaʼn tuʼn t-xi tqanina onbʼil kye tuʼntzun tajbʼena te Jehová tukʼil jun tbʼanel t-ximbʼetza (Rom. 9:1; Gál. 6:1).

17. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn qa ma tzaj qanin tqanil kyiʼj erman qe?

17 Ax ikx bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj qa ma tzʼel kyiʼn aj kawil ambʼil qe tuʼn qpakbʼan tiʼj Tkawbʼil Dios. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn qa ma tzaj kyqanin tqanil kyiʼj erman? ¿Ilpe tiʼj tuʼn t-xi qqʼamaʼn tkyaqilju ojtzqiʼn quʼn? Kyoj ambʼil lu, bʼaʼn tuʼn qximen tiʼjju bʼant tuʼn Jesús tej t-xi qanin xjel te tuʼn jun gobernador te Roma. Ok lepeʼ tiʼjju nabʼil jatumel in tzaj tqʼamaʼn qa «at tqʼijlalil tuʼn mi kyyolin xjal, ex at tqʼijlalil tuʼn kyyolin», tuʼntzunju, at maj yolin ex at maj mintiʼ yolin (Ecl. 3:1, 7; Mat. 27:11-14). Aj kybʼaj tiʼchaq lu, mas bʼaʼn qa ma ten qnabʼil tuʼntzun miʼn ttzaj jun nya bʼaʼn kyiʼj qerman (Prov. 10:19; 11:12).

¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn qximen tiʼj toj alkye ambʼil kxel qqʼamaʼn tkyaqil ax tok ex toj alkye ambʼil mintiʼ tuʼn qyolin? (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 17 ex 18).

18. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn qa ma tzaj kyqanin ansyan tqanil tiʼj jun erman qe?

18 Qo ximen tiʼj juntl tiʼ ik tzeʼn qa ma kubʼ tbʼinchaʼn jun erman jun matij il ex ojtzqiʼn tkyaqil tqanil quʼn. Bʼalo jaku tzaj kyqanin ansyan tiʼ ojtzqiʼn quʼn tiʼj jlu tuʼnju at kyoklen tiʼj tuʼn tten ttnam Jehová saq. ¿Tiʼ kxel qqʼamaʼn aj ttzaj kyqanin qe, mas qa at toklen tukʼil jun toj qja ex qa jun qamiw? In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa aju xjal tzʼaqli in xi «tchikʼbʼaʼn ju ax tok» yol (Prov. 12:17; 21:28). Tuʼntzunju, at qoklen tuʼn t-xi qqʼamaʼn kye ansyan tkyaqilju ojtzqiʼn quʼn ex miʼn kubʼ qchʼixpuʼn jun tqanil, ex miʼn kubʼ qewin jun tiʼ. At kyoklen ansyan tuʼn tok kybʼiʼn aju axix tok tuʼntzun tel kynikʼ tiʼj tzeʼn jaku che onin tiʼjju xjal in bʼinchan il ex tuʼn tten juntl maj tamiwbʼil tukʼil Jehová (Sant. 5:14, 15).

19. ¿Alqiʼj kyolil juntl xnaqʼtzbʼil?

19 Tqʼama David jlu toj tnaʼj Dios te Jehová: «In tzalaja tiʼj jun xjal mintiʼ sbʼubʼl tuj tanmi» (Sal. 51:6). Ojtzqiʼntoq tuʼn David qa mas nim toklen tuʼn tten aju axix tok toj qanmi. Toj tkyaqil tten qanqʼibʼil, in qo yolin tiʼj ax tok yol qxolx ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn taqikʼ Tyol Dios jatumel ma jatz xnaqʼtzbʼil lu. Juntl tten in kubʼ kyyekʼin tmajen Jehová qa junxitl qeʼ kywitz txqantl, aju qa ma txi kyxnaqʼtzaʼn axix tok kye xjal. Toj juntl xnaqʼtzbʼil qo yolil tiʼj tzeʼn jaku bʼant jlu quʼn.

^ taqik' 15 Qʼonka twitza tiʼj xjel 6 toj uʼj Tzaqʼwebʼil tiʼj 10 kyxjel qe kuʼxin, aju tok tbʼi, «¿Tiʼ jaku bʼant wuʼne tuʼn miʼn tkubʼ nbʼinchaʼne aju in tzaj kyqʼamaʼn txqantl?», ex aju xnaqʼtzbʼil 16, «Una doble vida. ¿Por qué confesarlo?» toj volumen 2 te uʼj Los jóvenes preguntan.