Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 48

«Che okxe xjan»

«Che okxe xjan»

«Kypaʼmil kyibʼe tiʼj tkyaqil mya bʼaʼn, tuʼntzun kyoke xjan» (1 PED. 1:15).

BʼITZ 34 Toj tumelxix chin anqʼile Jehová

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1. ¿Tiʼ consej xi tqʼoʼn apóstol Pedro kye okslal ex tiquʼn kwest tuʼn t-xi qnimen?

QA ATZ qo anqʼil tzalu twitz Txʼotxʼ moqa toj kyaʼj, jaku tzʼonin consej xi tqʼoʼn apóstol Pedro kye okslal te tnejel syent abʼqʼi qiʼj. Kubʼ ttzʼibʼin jlu kye okslal skʼoʼn maj: «Ik tzaʼn te Dios xjante, aju txkon kyeye, ikxtzun kyeye kypaʼmil kyibʼe tiʼj tkyaqil mya bʼaʼn, tuʼntzun kyoke xjan; porke tzʼibʼamaj ju yol lu tuj Tuʼjil: Che okxe xjan, porke weye xjan qine, chi Dios» (1 Ped. 1:15, 16). ¿Tiʼ in tzaj kyyekʼin yol lu qe? Qa jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj Jehová, aju Dios xjan. Jaku qo ok te xjan ex nim toklen tuʼn tbʼant jlu quʼn, maske kwest jaku tzʼela toj qwitz tuʼnju aj il qoʼ. Nimku maj el txalpaj apóstol Pedro, pero aju techel kubʼ tqʼoʼn in tzaj tyekʼin qe qa jaku qo ok te xjan.

2. ¿Alkyeqe xjel kxel qqʼoʼn tzaqʼwebʼil kyiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

2 Toj xnaqʼtzbʼil lu, kxel qqʼoʼn tzaqʼwebʼil kyiʼj xjel lu: ¿Tiʼ t-xilen tuʼn qok te xjan? ¿Tiʼ in tzaj tyekʼin Biblia qe aj ttzaj tqʼamaʼn qa xjan te Jehová? ¿Tzeʼn jaku qo ok te xjan tukʼilju in bʼant quʼn? ¿Ex tiʼ toklen aju tuʼn qok te xjan tukʼilju tuʼn qok te tamiw Jehová?

¿TIʼ T-XILEN TUʼN QOK TE XJAN?

3. ¿Tiʼ in nul toj kywiʼ xjal kyoj junjun lugar aj kyximen tiʼj jun xjal in nok te xjan, pero jatumel jaku kanet axix tok quʼn?

3 Kyoj junjun lugar, aj kyximen xjal tiʼj jun xjal in nok te xjan, nim maj in kubʼ kyximen qa mintiʼ in tzeʼn ex junxitl t-xbʼalun tok tuʼntzun tel nikʼbʼaj tiʼj qa okslal. Pero nya ikju, tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «at-xix tzalajbʼil tukʼil» Jehová maske xjan (1 Tim. 1:11). Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn qa in che tzalaj xjal in che ajbʼen te (Sal. 144:15). Ex kubʼ tqʼoʼn Jesús kysentens qeju ok kyqʼoʼn junxitl kyxbʼalun ex kubʼ kybʼinchaʼn bʼaʼn noq tuʼn tok bʼaj kywitz txqantl kyiʼj (Mat. 6:1; Mar. 12:38). Aj qxnaqʼtzan tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, in nel qnikʼ tiʼj tiʼ t-xilen tuʼn qok te xjan. Ex ojtzqiʼn quʼn qa mlayx tzaj tqanin Jehová jun tiʼ qe aju mlay bʼant quʼn tuʼnju kʼujlaʼn qoʼ tuʼn. Tuʼntzunju, qa in tzaj tqʼamaʼn Jehová qe tuʼn qok te xjan, in tzaj tyekʼin jlu qa jaku qo ok. Pero tuʼn tel qikʼun nya bʼaʼn ex tuʼn qok te xjan, nim toklen tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiʼ t-xilen tuʼn qok te xjan.

4. ¿Tiʼ kyxilen yol xjan ex xjante?

4 ¿Tiʼ t-xilen tuʼn qok te xjan? Aj tajbʼen yol xjan moqa xjante tuʼn Tyol Dios, atz in yolin tiʼj tuʼn kyten tbʼanel qmod ex tuʼn qten saq toj qokslabʼil. Ax ikx, in che ajbʼen yol lu aj tyolin tiʼj jun xjal o jaw skʼoʼn tuʼn tajbʼen te Dios. Toj juntl yol, jaku qo ok te xjan qa ma che ten tbʼanel qmod, qa ma qo ajbʼen te Jehová ik tzeʼn tajbʼil ex qa ma ten jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil. In qo jaw labʼin aj qximen tiʼj qa jaku qo ok te tamiw Jehová, aju Dios xjan, maske aj il qoʼ.

«XJANTE, XJANTE, XJANTE QMAN»

5. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼj Jehová aj qximen kyiʼj anjel kukx in che ajbʼen te?

5 Saq te Jehová toj tkyaqil. Atzun jlu kyqʼama serafín ateʼ nqayin ttxlaj tqʼuqbʼil Jehová. Kyqʼama jlu: «Xjante, Xjante, Xjante Qman aju Tajaw Tkyaqil» (Is. 6:3). Tuʼn tten jun tbʼanel kyamiwbʼil anjel lu tukʼil Jehová, nim toklen tuʼn kyok te xjan ex atzun jlu in bʼant kyuʼn. Tuʼntzunju, ajtoq tul jun anjel tzalu twitz Txʼotxʼ, in noktoq lugar jatumel in kubʼ weʼ te xjan. Atzun jlu bʼaj tej t-xi laqʼeʼ Moisés ttxlaj tzeʼ in kʼantoq tuʼn qʼaqʼ (Éx. 3:2-5; Jos. 5:15).

Ok qʼoʼn jun techel tiʼj twiʼ tnejel pal ex in tqʼamaʼntoq jlu: «XJANSAMAJ TE JLU TE QMAN». (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 6 ex 7).

6, 7. a) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Éxodo 15:1 ex 11, ¿tzeʼn kubʼ tyekʼin Moisés qa xjan te Jehová? b) ¿Tiʼ onin kyiʼj aj Israel tuʼn ttzaj kynaʼn qa xjan te Jehová? (Qʼonka twitza tiʼj tilbʼilal tok tiʼj t-xkʼomil).

6 Tej otoqxi che ikʼx aj Israel tuʼn Moisés toj mar Rojo, tqʼama qa xjan te Jehová (kjawil uʼjit Éxodo 15:1, 11). Tej kykʼulin xjal kywitz dios te Egipto, mintiʼ e ok te xjan. Ex ax jlu jaku txi qqʼamaʼn kyiʼj qeju e kʼulin kywitz dios te Canaán. Xi kyqʼoʼn kykʼwal te chojbʼil ex e yaẍin tej kykʼulin kye (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10). Atzunte Jehová xjan te ex junxitl te kywitz dios nya ax tok tuʼnju mlayx tzaj tqanin jun tiʼ chʼixbʼajil qe. Ex mas el nikʼbʼaj tiʼj jlu kyuʼn yol ok tzʼibʼin tiʼj jun plak ok qʼoʼn tiʼj kʼalbʼil twiʼ tnejel pal. Ok tzʼibʼin jlu tiʼj plak: «XJANSAMAJ TE JLU TE QMAN» (Éx. 28:36-38).

7 Tej tok kykeʼyin aj Israel plak lu, el kynikʼ tiʼj qa xjan te Jehová ex qa nim toklen. ¿Yajtzun qa mlaytoq bʼant tuʼn tok tkeʼyin jun aj Israel plak tuʼnju mlaytoq pon laqʼeʼ ttxlaj tnejel pal? ¿Atpe jun tumel tuʼn tel tnikʼ tiʼj qa xjan te Jehová? At. Kykyaqil aj Israel jakutoq tzʼok kybʼiʼn Ley aj tjaw uʼjin kywitz (Deut. 31:9-12). Noqwit ax ikx qe o ten kyxol xjal lu, okwitlo qbʼiʼn qe yol lu: «Aqine Kymane ex Kydiose [...]. Kyjaʼtzun bʼaʼn tuʼn kyoke te xjan, porke xjan qine», «kyxjansamxix kyibʼe nwitze, ex che oke xjan, porke aqine Kymane» (Lev. 11:44, 45; 20:7, 26).

8. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn kyiʼj yol tkuʼx toj Levítico 19:2 ex 1 Pedro 1:14 a 16?

8 Atzun jaʼlo, qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun yol e jaw uʼjin kywitz aj Israel ex in kanet quʼn toj Levítico 19:2. Xi tqʼamaʼn Jehová jlu te Moisés: «Qʼmanxa kye tnam xjal aj Israel qe yol lu: Che okxe xjan, porke weye xjan qine, aqine Kymane ex Kydiose». Bʼalo ximen apóstol Pedro kyiʼj yol lu tej t-xi tqʼamaʼn jlu kye okslal: «Che okxe xjan» (kjawil uʼjit 1 Pedro 1:14-16). Toj ambʼil jaʼlo ya mintiʼ atoʼ tjaqʼ Tley Moisés, pero jaku txi qqʼamaʼn qa ax tok qe yol tkuʼx toj Levítico 19:2 kyuʼn yol tqʼama Pedro. In nel qnikʼ tiʼj qa xjan te Jehová ex qa nim toklen tuʼn kyok tmajen te xjan. Qkyaqilx nim toklen tuʼn qok te xjan, qa atz qo anqʼil tzalu twitz Txʼotxʼ moqa toj kyaʼj (1 Ped. 1:4; 2 Ped. 3:13).

«KYPAʼMIL KYIBʼE TIʼJ TKYAQIL MYA BʼAʼN, TUʼNTZUN KYOKE XJAN»

9. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn qxnaqʼtzan tiʼj capítulo 19 te Levítico?

9 Tuʼnju qaj tuʼn ttzalaj Jehová quʼn, qaj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn tuʼn qok te xjan ik tzeʼn te. Tuʼn qok te xjan, in tzaj tqʼoʼn Jehová tbʼanel consej qe. Ex in che kanet junjun quʼn toj capítulo 19 toj uʼj te Levítico. Kubʼ ttzʼibʼin Marcus Kalisch jlu, jun xjal in xnaqʼtzan tiʼj yol hebreo: «Bʼalo aju capítulo lu mas tzʼaqli, mas nim xnaqʼtzbʼil in yolin tiʼj ex alo plaj lu mas nim toklen tkuʼx toj uʼj te Levítico moqa kyoj jweʼ uʼj e kubʼ tzʼibʼin tnejel». Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun versículo tkuʼx toj capítulo lu tuʼntzun tel qnikʼ kyiʼj junjun xnaqʼtzbʼil. Naʼmxtoq txi tzyet tuʼn qxnaqʼtzan kyiʼj, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa in xi tzyet capítulo 19 kyukʼil yol lu: «Che okxe xjan».

¿Tiʼ bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxjelin aj tjaw quʼjin Levítico 19:3 aju in yolin kyiʼj mambʼaj? (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 10 a 12). *

10, 11. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Levítico 19:3, ¿tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qok te xjan ex tiʼ qximbʼetz ktel tiʼj mandamyent lu?

10 Tej otoqxi txi tqʼamaʼn Jehová kye aj Israel tuʼn kyok te xjan, tqʼama jlu: «Teylex junjun kyeye nimanx tman ex ttxuʼ [...]. Aqine Kymane ex Kydiose» (Lev. 19:2, 3).

11 Chikʼlixix taʼ qa il tiʼj tuʼn tok qqʼoʼn kyoklen qman ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Jehová qe. Jun maj, xi tqanin jun xjal jlu te Jesús: «¿Alkye bʼaʼn tuʼn nbʼinchanteye tuʼn nkambʼanteye chwinqlal te jumajx?». Ex kyxol qe tiʼchaq xi tqʼamaʼn Jesús te xjal, xi tqʼamaʼn te tuʼn tniman te tman ex te ttxuʼ (Mat. 19:16-19). Kubʼ tqʼoʼn Jesús kysentens fariseo ex qe escriba tuʼnju mintiʼ japun kawbʼil lu kyuʼn. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn jlu kye: «Ma tzʼel kyiʼne tipun tmandamyent Dios» (Mat. 15:3-6). Ex kyxol qe mandamyent lu, in kanet tjweʼyin mandamyent tqʼama Moisés kyiʼj qe lajaj ex aju in tzaj tqʼamaʼn Levítico 19:3 (Éx. 20:12). Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn juntl maj qa aju mandamyent tkuʼx toj Levítico 19:3, in kanet quʼn tej otoqxi che tzaj qʼamaʼn qe yol lu: «Che okxe xjan, porke weye xjan qine, aqine Kymane ex Kydiose».

12. Aj tjaw quʼjin Levítico 19:3, ¿alkye xjel bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj?

12 Teyele junjun qe bʼaʼn tuʼn tkubʼ t-xjelin jlu: «¿In nokpe nqʼoʼne kyoklen nmane ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Jehová?». Qa in nel qnikʼ tiʼj qa mintiʼ o tzʼok qqʼoʼn kyoklen qman, bʼaʼn tuʼn tkubʼ qximen tuʼn tbʼant quʼn. Ojtzqiʼn quʼn qa mlayx chʼexpaj aju bʼaj toj ambʼil ojtxe, pero toj ambʼil jaʼlo, jaku qo onin kyiʼj ex jaku tzʼok qqʼoʼn kyoklen. Bʼalo jaku tzʼel qpaʼn mas ambʼil tuʼn qten kyukʼil, tuʼn t-xi qqʼoʼn chʼin kypwaq, tuʼn qonin kyiʼj toj kyajbʼebʼil te Jehová ex tuʼn t-xi qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj. Qa ma bʼant jlu quʼn, in kubʼ qyekʼin qa in xi qbʼiʼn mandamyent tkuʼx toj Levítico 19:3.

13. a) ¿Tiʼ juntl consej in kanet quʼn toj Levítico 19:3? b) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Lucas 4:16 a 18, ¿tzeʼn jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Jesús?

13 Ax ikx, in tzaj tyekʼin Levítico 19:3 juntl xnaqʼtzbʼil qe tiʼjju tuʼn qok te xjan. In tzaj tqʼamaʼn texto lu qa iltoq tiʼj tuʼn tok qʼet toklen qʼij sábado moqa qʼij te ojlabʼil. Tuʼnju nya atoʼ tjaqʼ Ley, nya il tiʼj tuʼn tok qqʼoʼn toklen qʼij sábado. Pero jaku tzʼel qiʼn nim xnaqʼtzbʼil tiʼjju bʼant kyuʼn aj Israel toj qʼij sábado ex tiʼj kʼiwlabʼil tzaj kykʼamoʼn tuʼnju xi kybʼiʼn mandamyent lu. Iltoq tiʼj tuʼn kyojlan toj qʼij sábado ex tuʼn kykʼulin te Jehová. * Tuʼntzunju, in xiʼtoq Jesús toj ja te kʼulbʼil toj qʼij sábado ex in jawtoq tuʼjin Tyol Dios (Éx. 31:12-15; kjawil uʼjit Lucas 4:16-18). Aj qximen tiʼj kawbʼil xi tqʼoʼn Jehová kye aj Israel toj Levítico 19:3, bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj tuʼn tel qpaʼn ambʼil tuʼn qkʼulin te Jehová. ¿Yajtzun qa kwest tuʼn tbʼant jlu quʼn? Qa ma tzʼel qpaʼn ambʼil tuʼn qkʼulin te Jehová, ktel jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil. Ex nim toklen jlu tuʼn qok te xjan.

QCHʼIYSAM QAMIWBʼIL TUKʼIL JEHOVÁ

14. ¿Alkye jun tiʼ nim toklen in yolin capítulo 19 te Levítico tiʼj?

14 Nim maj in yolin capítulo 19 te Levítico tiʼj jun tiʼ nim toklen aju in nonin qiʼj tuʼn kukx qok te xjan. Aj tkubʼaj versículo 4 in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Aqine Kymane ex Kydiose». In che kanet yol lu quʼn moqa chʼixme ik tzeʼn jlu junlo 16 maj toj capítulo lu. A jlu in tzaj tnaʼn qe aju tnejel mandamyent kyxol qeju lajaj tzaj tqʼoʼn Jehová kye aj Israel. In tzaj tqʼamaʼn jlu: «Aqine Kymane ex Kydiose [...]. Miʼn che kʼulune kywitz junxitl dios, oʼkx nwitze tuʼn kykʼulune» (Éx. 20:2, 3). Qa taj jun xjal tuʼn tok te xjan, nim toklen tuʼn tkubʼ tqʼoʼn tamiwbʼil tukʼil Jehová tnejel toj tanqʼibʼil. Ex tuʼnju tok tbʼi Jehová qiʼj, nya qaj tuʼn tbʼaj qtzʼilsaʼn tbʼi (Lev. 19:12; Is. 57:15).

15. Aj tjaw quʼjin qe versículo in che yolin tiʼj chojbʼil toj capítulo 19 te Levítico, ¿tiʼ bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj?

15 Kubʼ kyyekʼin aj Israel qa ok kyqʼoʼn Jehová te Kydios tej t-xi kybʼiʼn qe tmandamyent. In tzaj tqʼamaʼn Levítico 18:4 jlu: «Japunx qe nmandamyente ex qe nleye kyuʼne ex che anqʼine ik tzaʼnx in kymaʼn. Aqine Kymane ex Kydiose». In yolin capítulo 19 kyiʼj junjun mandamyent lu. Jun techel, in yolin versículo 5 a 8, 21 ex 22 kyiʼj chojbʼil xi kyqʼoʼn aj Israel te Jehová. Iltoq tiʼj tuʼn tok kyqʼoʼn kyoklen oyaj xi kyqʼoʼn te Jehová. Aj tjaw quʼjin qe versículo lu, nim toklen tuʼn qximen tiʼj tuʼn ttzalaj Jehová quʼn ex tuʼn tjaw qnimsaʼn toj tumel ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Hebreos 13:15.

16. ¿Alkye nabʼil tkuʼx toj Levítico 19 in tzaj tyekʼin qa junxitl qe tmajen Jehová?

16 Tuʼn qok te xjan, nim toklen tuʼn tkubʼ qyekʼin qa junxitl qoʼ kywitz xjal. Kwest tuʼn tbʼant jlu quʼn, tuʼnju jaku tzaj kyqʼamaʼn xjal moqa qfamiliar tuʼn t-xi qbʼinchaʼn qe tiʼchaq jaku tzʼel kyiʼn ambʼil qe tuʼn qajbʼen te Jehová. Aj tbʼaj jlu, nim toklen tuʼn tkubʼ qximen tiʼ kbʼantel quʼn. ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn tjaw qjyoʼn aju mas bʼaʼn? Qo xnaqʼtzan tiʼj jun nabʼil in tzaj tqʼoʼn Levítico 19:19 jatumel in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Miʼn tzʼok kyqʼoʼne kyxbʼalune bʼanimaj kyiʼj ela txkaj noqʼ». Onin ley lu kyiʼj aj Israel tuʼn tel kynikʼ txqantl tiʼj qa junxitl qe. Toj ambʼil jaʼlo, ya mintiʼ in tzaj qʼamaʼn qe tuʼn miʼn tok qqʼoʼn qxbʼalun te junx wiq noqʼ moqa qʼin. Pero nya bʼaʼn tuʼn qok ik tzeʼn kye xjal tuʼnju in che bʼant junjun tiʼchaq kyuʼn aju mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. In nok qqʼoʼn kyoklen xjal ex qe qfamiliar, pero aj tkubʼ qximen jun tiʼ nim toklen, in kubʼ qyekʼin qa in qo nimen te Jehová. Qa qaj tuʼn qok te xjan, nim toklen tuʼn tkubʼ qyekʼin qa junxitl qoʼ (2 Cor. 6:14-16; 1 Ped. 4:3, 4).

¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil el kynikʼ aj Israel tiʼj kyuʼn yol tkuʼx toj Levítico 19:23 a 25 ex tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel tnikʼa tiʼj? (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 17 ex 18). *

17, 18. ¿Alkye xnaqʼtzbʼil nim toklen in nel qnikʼ tiʼj toj Levítico 19:23 a 25?

17 Oninlo txol yol «aqine Kymane ex Kydiose» kyiʼj aj Israel tuʼn ttzaj kynaʼn qa mas nim toklen kyamiwbʼil tukʼil Jehová. Qo xnaqʼtzan tiʼj tzeʼn jakutoq bʼant kyuʼn ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Levítico 19:23 a 25 (uʼjinktza). Qo ximen tiʼj tzeʼn e onin yol lu kyiʼj aj Israel tej otoqxi che okx toj Txʼotxʼ Tziyen maj. Qa ma kuxtoq tawaʼn jun xjal jun tzeʼ, mlaytoq txi tloʼn twitz toj oxe abʼqʼi. Toj tkyajin abʼqʼi, in xitoq kyiʼn twitz tzeʼ toj tja Dios te oyaj. Tzmaxitoq jaku txi kyloʼn toj tjweʼyin abʼqʼi. Oninlo ley lu kyiʼj aj Israel tuʼn tel kynikʼ tiʼj qa mas nim toklen kyajbʼebʼil te Jehová kywitz qe tiʼchaq at tajbʼen kye. Tuʼntzunju, nimtoq toklen tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa mlay che kyaj kolin tuʼn. Ex onin kyiʼj tuʼn t-xi kyqʼoʼn oyaj toj tja jatumel in che kʼulin.

18 In tzaj qnaʼn qe tyol Jesús tqʼama toj tchikʼbʼabʼil twi jun witz aj tjaw quʼjin ley tkuʼx toj Levítico 19:23 a 25. Tqʼama jlu: «Miʼn bʼaj kykʼuʼje tiʼj [...] ti kxel kywaʼne ex qa ti kxel kykʼaʼne». Ex tqʼamatl jlu: «At jun Kymane aju at tuj kyaʼj ojtzqiʼn tuʼn qa at tajbʼen tkyaqil jlu kyeye». Tzul tqʼoʼn Jehová tkyaqilju at tajbʼen qe ik tzeʼn in bʼant tuʼn kyukʼil pájaro (Mat. 6:25, 26, 32). Qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa kxqʼuqil Jehová qiʼj. Ax ikx, mintiʼ in qo ok ten qʼamalte kye txqantl aj qonin tiʼj jun erman moqa aj t-xi qqʼoʼn pwaq te onbʼil tuʼn tchjet junjun tiʼchaq toj kʼloj okslal. In nok tqʼoʼn Jehová twitz tiʼj jlu ex tzul tqʼoʼn t-xel qe (Mat. 6:2-4). Qa bʼaʼn qo qʼon oyaj, in kubʼ qyekʼin qa in nel qnikʼ kyiʼj xnaqʼtzbʼil tkuʼx toj Levítico 19:23 a 25.

19. ¿Tzeʼn ma che onin versículo tkuʼx toj capítulo 19 te Levítico tiʼja?

19 Tuʼnju ma qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun versículo tkuʼx toj capítulo 19 te Levítico, ma tzʼel qnikʼ tiʼj tzeʼn tuʼn qok te xjan ik tzeʼn te Jehová. Aj tel qkanoʼn tiʼj techel in kubʼ tqʼoʼn, in kubʼ qyekʼin qa qajbʼil tuʼn qok te xjan toj tkyaqil tten qanqʼibʼil (1 Ped. 1:15). Ateʼ nim xjal o tzʼok kyqʼoʼn kywitz tiʼj tbʼanel qmod. Ex ateʼ junjun o jaw kynimsaʼn Jehová (1 Ped. 2:12). Pero nya oʼkx qe xnaqʼtzbʼil lu jaku tzʼel qnikʼ tiʼj toj capítulo 19 te Levítico. Toj juntl xnaqʼtzbʼil, qo xnaqʼtzal kyiʼj junjuntl versículo ex che onil qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn tuʼn qok te xjan ik tzeʼn tqʼama apóstol Pedro.

BʼITZ 80 Tzʼelx kynikʼe tiʼj qa tbʼanelxix te Jehová

^ taqik' 5 Kʼujlaʼn Jehová quʼn ex qaj tuʼn ttzalaj. Xjan te Jehová ex taj tuʼn qok te xjan. ¿Jakupe qo ok te xjan maske aj il qoʼ? Jaku. Tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn tuʼn qok te xjan, qo xnaqʼtzan kyiʼj consej xi tqʼoʼn apóstol Pedro kye okslal toj tnejel syent abʼqʼi ex kyiʼj tqanil xi tqʼoʼn Jehová kye aj Israel.

^ taqik' 13 Kkanetel mas tqanil tuʼna tiʼj qʼij sábado toj xnaqʼtzbʼil, «At ambʼil tuʼn qaqʼunan ex tuʼn qojlan», aju etz toj uʼj Xqʼuqil te diciembre te 2019.

^ taqik' 57 TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: In nel tpaʼn jun kʼwalbʼaj ambʼil tuʼn tten kyukʼil tman junx tukʼil t-xuʼjil ex tmyal, ex in nok tilil tuʼn tuʼn kukx tyolin kyukʼil.

^ taqik' 59 TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: In keʼyin jun aj Israel tiʼj twitz tawal.