Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 4

Kukx qkʼujlam qibʼ

Kukx qkʼujlam qibʼ

«Kykʼujlam kyibʼe kyxolxe porke kyitzʼin kyibʼe» (ROM. 12:10).

BʼITZ 109 Qkʼujlank qibʼ tuʼn tkyaqil qkʼuʼj

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1. ¿Tiʼ yekʼbʼil at tiʼj qa chʼix tkubʼ naj kykʼujlabʼil xjal at kyiʼj toj kyja?

KYAJ qʼamaʼn toj Tyol Dios qa kyoj bʼajsbʼil tqʼijlalil mlay ten kykʼujlabʼil xjal kyiʼj toj kyja (2 Tim. 3:1, 3). In japun kywi yol lu toj ambʼil jaʼlo. Jun techel, ateʼ nim millón xjal o kubʼ kyxiten kymejebʼleʼn, ya mintiʼ kypasens mambʼaj kyxolx ex in kubʼ kyximen kʼwal qa mintiʼ in che ok kʼujlaʼn. Ax ikx, ateʼ junjun ja xjal in che anqʼin junx, pero in kubʼ kyyekʼin kymod ik tzeʼn mintiʼ ojtzqiʼn kywitz kyuʼn. Tqʼama jun xjal in qʼon consej kye ja xjal jlu: «Aju mambʼaj, aju txubʼaj ex qe kʼwal, atz tok kywiʼ tiʼj computadora, tiʼj tableta, tiʼj celular moqa kyiʼj videojuego, ex mintiʼ in che kubʼ qeʼ jun rat junx tuʼn kyyolin. Maske in che anqʼin junx, mintiʼ ojtzqiʼn kyuʼn tiʼ in bʼant tuʼn teyele junjun kye».

2, 3. a) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Romanos 12:10, ¿alqiʼj kbʼel qyekʼin qkʼujlabʼil? b) ¿Tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

2 Nya qaj tuʼn tel qkanoʼn kymod xjal at toj ambʼil jaʼlo (Rom. 12:2). Sino qaj tuʼn kukx tten qkʼujlabʼil kyiʼj toj qja ex kyiʼj erman toj kʼloj okslal (kjawil uʼjit Romanos 12:10). ¿Tiʼ aju kʼujlabʼil in yolin taqikʼ lu tiʼj? Toj yol griego, atz in yolin tiʼj kʼujlabʼil in qnaʼn kyiʼj toj qja, tuʼnju atzun qe mas tbʼanel qamiw ateʼ. Ax kʼujlabʼil lu kbʼel qnaʼn kyiʼj erman tuʼnju in che ok ik tzeʼn qe toj qja. Qa kukx in kubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil qxolx, kbʼajel qonin qibʼ tuʼn kukx qajbʼen te Jehová junx (Miq. 2:12).

3 Toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ kyiʼj tbʼanel techel in yolin Tyol Dios tiʼj ex che onil qiʼj tuʼn kukx tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil.

AT «NIM TKʼUJLALIL» JEHOVÁ

4. ¿Alkye tten in nonin Salmo 103:8 qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj jniʼ tkʼujlabʼil Jehová at qiʼj?

4 In yolin Xjan Uʼj kyiʼj tbʼanel tmod Jehová. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Porke ate Dios at tkʼujlalil» (1 Juan 4:8). Aj tel qnikʼ tiʼj jlu, in nonin qiʼj tuʼn qok laqʼeʼ ttxlaj. Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa at «nim tkʼujlalil» Jehová (kjawil uʼjit Salmo 103:8). Tbʼanel alkye tten in tzaj tqʼamaʼn Jehová aju in kubʼ tnaʼn qiʼj.

5. ¿Tzeʼn in kubʼ tyekʼin Jehová qʼaqʼbʼil tkʼuʼj ex tzeʼn jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj?

5 In tzaj tqʼamaʼn Salmo 103:8 qe qa at nim tkʼujlabʼil Jehová qiʼj. Ex in tzaj tqʼamaʼn Jehová jlu: «At nim tqʼaqʼbʼil nkʼuʼje» (Éx. 34:6). ¿Tzeʼn in kubʼ tyekʼin Jehová qʼaqʼbʼil tkʼuʼj qiʼj? In kubʼ tyekʼin aj tkubʼ tnajsaʼn qil (Sal. 51:1). Pero aj tyolin Tyol Dios tiʼj qʼaqʼbʼil qkʼuʼj, nya oʼkx in yolin tiʼj tuʼn tkubʼ qnajsaʼn kyil txqantl. Sino ax ikx in yolin tiʼj jun xjal in tzaj qʼaqʼin tkʼuʼj kyiʼj txqantl ex in nonin kyiʼj aj kyikʼ toj yajbʼil. In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa mas taj Jehová tuʼn tonin qiʼj twitz jun txubʼaj taj tuʼn tonin tiʼj tal (Is. 49:15). Aj qikʼ toj ambʼil kwest, in nonin Jehová qiʼj tuʼnju at qʼaqʼbʼil tkʼuʼj (Sal. 37:39; 1 Cor. 10:13). Ax ikx qe, jaku tzʼel qkanoʼn qʼaqʼbʼil tkʼuʼj Jehová qa ma kubʼ qnajsaʼn kyil erman ex qa mintiʼ ma txi qkʼuʼn qʼoj toj qanmi kyiʼj aj ttzaj qbʼis kyuʼn (Efes. 4:32). Jun tbʼanel ambʼil jatumel jaku kubʼ qyekʼin qʼaqʼbʼil qkʼuʼj kyiʼj erman, aju aj qonin kyiʼj aj kyikʼ toj yajbʼil. Qa ma tzʼonin qkʼujlabʼil qiʼj aj tkubʼ qyekʼin qʼaqʼbʼil qkʼuʼj, in nel qkanoʼn tiʼj Jehová (Efes. 5:1).

«OK TAMIWIN TIBʼ JONATÁN TUKʼIL DAVID»

6. ¿Alkye tten kubʼ tyekʼin Jonatán ex David qa ok kyamiwen kyibʼ?

6 In yolin Tyol Dios kyiʼj nim xjal kubʼ kyyekʼin kykʼujlabʼil kyxolx. Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tiʼj Jonatán ex David. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «ok tamiwin tibʼ Jonatán tukʼil David ex o tkʼujlaxix wen ik tzaʼn in tkʼujlan tibʼ» (1 Sam. 18:1). Jaw tskʼoʼn Jehová David tuʼn tok te aj kawil te t-xel Saúl, aju tman Jonatán. Tzaj nim tqʼoj Saúl tuʼn jlu ex ok tilil tuʼn tuʼn tkubʼ tbʼyoʼn David. Pero mintiʼ onin Jonatán tiʼj tman tej tkubʼ t-ximen jlu. Kyaj bʼant tiʼj jun tyol David tukʼil Jonatán tuʼn tok kyamiwen kyibʼ te jumajx ex tuʼn tbʼaj kyonin kyibʼ (1 Sam. 20:42).

Ten jun tbʼanel tamiwbʼil Jonatán tukʼil David maske nya junx kyabʼqʼi. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 6 a 9).

7. ¿Tiquʼn jakutoq kubʼ t-ximen Jonatán qa mlaytoq tzʼok tamiwen tibʼ tukʼil David?

7 Jaku qo jaw labʼin tiʼj tamiwbʼil Jonatán ten tukʼil David, mas qa ma tzʼok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj tkyaqil tqanil. Jun techel, nejnitoq Jonatán junlo 30 abʼqʼi twitz David. Tuʼn jlu, jakutoq kubʼ t-ximen qa junxitl kyximbʼetz ex qa mintiʼxix tojtzqibʼil David. Pero mintiʼ kubʼ t-ximen Jonatán jlu ex mintiʼ el tiʼn toklen David.

8. ¿Tiquʼn in kubʼ t-ximana qa ok Jonatán te tbʼanel tamiw David?

8 Jakutoq tzaj loʼchj tiʼj tkʼuʼj Jonatán tiʼj David ex jakutoq tqʼama qa at toklen tuʼn tok te aj kawil tuʼnju a Saúl ttat (1 Sam. 20:31). Pero mintiʼ bʼant jlu tuʼn Jonatán, sino kubʼ tin tibʼ ex kukx ajbʼen te Jehová. Iktzun tten onin tiʼjju otoq kubʼ t-ximen Jehová tuʼn tok David te aj kawil. Ex kukx onin tiʼj David maske tzaj tqʼoj tman tiʼj (1 Sam. 20:32-34).

9. ¿Tzeʼn in nel qnikʼ tiʼj qa mintiʼ tzaj tqʼoj Jonatán tiʼj David?

9 Mintiʼ tzaj tqʼoj Jonatán tiʼj David tuʼnju ok tkʼujlaʼn. Tbʼaniltoq xoʼn Jonatán qe plech ex tbʼaneltoq qʼojin. In xitoq qʼamaʼn jlu tiʼj Jonatán ex tiʼj tman: «Mas kyuw che ojqelan ik tzaʼn qe tʼiw, ex mas nim kyipun ik tzaʼn qe bʼalun» (2 Sam. 1:22, 23). Jakutoq jaw tnimsan tibʼ Jonatán tiʼj tkyaqilju in bʼant tuʼn. Pero mintiʼ ok ten jyol tumel tuʼn tkambʼan tiʼj David ex mintiʼ tzaj tqʼoj tiʼj tej tkambʼan kyoj qʼoj. Sino jaw labʼin tej mintiʼ tzaj xobʼ David ex tej tok qeʼ tkʼuʼj tiʼj Jehová. Tej tkambʼan David tiʼj Goliat, ok kʼujlaʼn tuʼn Jonatán. ¿Tzeʼn jaku kubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj erman ik tzeʼn te Jonatán ex David?

¿TZEʼN JAKU KUBʼ QYEKʼIN QKʼUJLABʼIL TOJ AMBʼIL JAʼLO?

10. ¿Tiʼ t-xilen aju tuʼn tok qkʼujlan qibʼ tuʼn tkyaqil qkʼuʼj ex qipumal?

10 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Kykʼujlam kyibʼe kyxolxe tuʼn tkyaqil kykʼuʼje ex tuʼn tkyaqil kyipune» (1 Ped. 1:22). In kubʼ tqʼoʼn Jehová jun tbʼanel techel qwitz, ex qa kukx ma tzʼok qkʼujlaʼn, mlayx tzʼel tpan tibʼ qiʼj (Rom. 8:38, 39). Toj yol griego, aju txol yol «tuʼn tkyaqil kyipune», in tzaj tyekʼin qe qa il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil, ex alo jlu kbʼantel quʼn kyukʼil junjun erman. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qe tiʼ kbʼantel quʼn qa in tzaj qbʼis tuʼn jun erman. Chi kyjalu: «Tzikʼxku kyuʼne kyxolxe, ex kykʼujlam kyibʼe. Tzʼok tililx kyuʼne kukx tuʼn tten kymojbʼabʼl kyibʼe, aju in tqʼoʼn Xewbʼaj Xjan, porke kytzuylaj kyibʼe tuʼnju kymojbʼabʼl kyibʼe» (Efes. 4:1-3). Tuʼn kukx tten mujbʼabʼil qxol, kʼokel tilil quʼn tuʼn miʼn tok bʼaj qwitz tiʼj kypaltil erman ex kʼokel tilil quʼn tuʼn tten qximbʼetz kyiʼj ik tzeʼn te Jehová (1 Sam. 16:7; Sal. 130:3).

Xi tqʼamaʼn Pablo te Evodia ex te Síntique tuʼn tok tilil kyuʼn tuʼn tok kyamiwen kyibʼ. Bʼalo ax ikx qe kʼokel tilil quʼn tuʼn tok qamiwen qibʼ tukʼil jun erman. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 11).

11. ¿Tiquʼn at maj kwest tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil?

11 At maj kwest tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj erman, mas qa in nok qqʼoʼn qwitz tiʼj kypaltil. Bʼalo ya in bʼajtoq jlu toj tnejel syent abʼqʼi. Jun techel, jakutoq tzʼonin Evodia ex Síntique tiʼj apóstol Pablo «tuʼn tpakbʼanjtz tqanil kolbʼil». Pero attoq jun tiʼ el qʼinte ambʼil kye tuʼn kypakbʼan junx. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn Pablo jlu kye: «Chin kubʼsale kywitze tuʼn kytene junx kynabʼle, tuʼnju okslal qeye tiʼj Qajaw» (Filip. 4:2, 3).

Jaku tzʼok kyamiwen kyibʼ ansyan toj kʼloj okslal maske junxitl kyabʼqʼi. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 12).

12. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj erman?

12 ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj erman? Bʼaʼn tuʼn tel qpaʼn ambʼil tuʼn kyok qojtzqiʼn. Kʼonil jlu qiʼj tuʼn tel qnikʼ kyiʼj ex tuʼn kyok qkʼujlaʼn. Jaku tzʼok qamiwen qibʼ kyukʼil, maske nya junx qabʼqʼi ex qkostumbr. Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa ok Jonatán te tamiw David, maske nejni junlo 30 abʼqʼi twitz. ¿Atpe jun kuʼxun moqa jun erman ma tijen jaku tzʼok qamiwen qibʼ tukʼil? Qa ma bʼant jlu quʼn, kbʼel qyekʼin qa in che ok qkʼujlaʼn kykyaqil erman (1 Ped. 2:17).

(Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 12). *

13. ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa mlay che ok kykyaqil erman te qamiw?

13 Aj qyolin tiʼj tuʼn kyok qkʼujlaʼn erman tuʼn tkyaqil qkʼuʼj, ¿ape t-xilen jlu qa ktel jun tbʼanel qamiwbʼil kyukʼil kykyaqil? Miʼn, tuʼnju mlay bʼant jlu quʼn. At maj, mas in nok qamiwen qibʼ kyukʼil junjun erman tuʼnju in che bʼant aʼyex tiʼchaq quʼn. Ok tqʼoʼn Jesús kykyaqil t-apóstol te tamiw, pero ten mas tkʼujlabʼil tiʼj apóstol Juan (Juan 13:23; 15:15; 20:2). Maske ikju, mintiʼ ok tqʼoʼn mas toklen. Jun techel, tej t-xi tqanin Juan ex Santiago tuʼn ttzaj tqʼoʼn jun tbʼanel kyoklen toj Tkawbʼil Dios, tqʼama jlu kye: «Aju tuʼn kykubʼ qeʼye tuj nbʼanqʼabʼe ex tuj nnayaje, mya tuj nkwente taʼ tuʼn t-xi nqʼoʼne kyoklene» (Mar. 10:35-40). Bʼaʼn tuʼn tel qkanoʼn tiʼj Jesús ex miʼn kubʼ qximen qa mas nim kyoklen qamiw kywitz txqantl (Sant. 2:3, 4). Qa mas ma tzʼok qqʼoʼn toklen jun xjal kywitz txqantl, mlay tzʼonin jlu tuʼn tten mujbʼabʼil ex nya bʼaʼn in nela toj twitz Jehová (Jud. 17-19).

14. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Filipenses 2:3, ¿tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn tkubʼ qximen qa at jun mas nim toklen toj kʼloj okslal?

14 Qa ma che ok qkʼujlaʼn erman, kʼonil jlu tuʼn miʼn tkubʼ qximen qa at jun mas nim toklen. Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa mintiʼ ok tilil tuʼn Jonatán tuʼn tkambʼan tiʼj David ex mintiʼ ok tqʼoʼn te jun aj qʼoj tiʼj tej t-xi qʼoʼn toklen te aj kawil. ¿Tzeʼn jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj Jonatán? Jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj qa mintiʼ ma tzaj qqʼoj kyiʼj erman aj tbʼant mas tbʼanel aqʼuntl kyuʼn. Mas bʼaʼn qa ma txi qbʼiʼn aju tqʼama apóstol Pablo: «Noq oʼkx tuʼn tkubʼ kymansin kyibʼe, teyle junjun bʼaʼn tuʼn t-ximan kyiʼj txqantl okslal qa at mas kyoklen twitz» (kjawil uʼjit Filipenses 2:3). Miʼn tzikʼ tnaʼl quʼn qa kykyaqilx erman in che onin toj kʼloj okslal. Qa ma kubʼ qin qibʼ, kʼokel qqʼoʼn qwitz tiʼj tbʼanel kymod ex kʼelel qkanoʼn tiʼj tbʼanel techel in kubʼ kyqʼoʼn qwitz (1 Cor. 12:21-25).

15. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼjju bʼaj tiʼj Tanya kyukʼil toj tja?

15 Aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn, in tzaj tqʼuqbʼaʼn Jehová qkʼuʼj aj kyajbʼen erman tuʼn tuʼn tkubʼ kyyekʼin kykʼujlabʼil qiʼj ex aj kyonin qiʼj. Jun techel, pon jun ja xjal toj asamblea internacional «Mlayx bʼaj kʼujlabʼil» atz Estados Unidos toj 2019. Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj kyiʼj tej tkubʼaj qʼij sábado. Tqʼama Tanya, aju at oxe tal, qa ok chokarin kykar akux in che meltzʼaj toj hotel. Ex tqʼamatl jlu: «Ni junx kʼixbʼi, pero o etze toj kar ex o kyaj weʼye toj bʼe, in qo lulintoq chʼine. Xitzun qkeʼyine toj juntl plaj, lu jun in txokin qiʼje tuʼn qxiʼye toj tkar tuʼntzun miʼn ttzaj mas nya bʼaʼn qiʼje. Tej qpone tukʼil, el qnikʼe tiʼj qa jun ermano, ax ikx te otoq ten toj nimaq chmabʼil. Ex nya oʼkx te kyaj weʼ, sino ax ikx e kyaj weʼ juntl jweʼ erman te Suecia. In tzaj chleʼne kyukʼil wale kyuʼn ermana ex atzun jlu in qo ayontoqe tiʼj. Maske xi qqʼamaʼne kye qa bʼaʼntoq atoʼye, kubʼ kyximen tuʼn kykyaj ten qukʼile. Axpe ikx, mintiʼ e ikʼ bʼet tej tpon ambulancia. Ok tilil kyuʼn tuʼn tel kynikʼ tiʼj qa qajtoqe jun onbʼil. Toj ambʼil aju, kubʼ qnaʼne qa kʼujlaʼn qoʼye tuʼn Jehová. Onin jlu qiʼje tuʼn tchʼiy qkʼujlabʼile kyiʼj erman. Nya oʼkxju, mas chʼiy qkʼujlabʼile tiʼj Jehová ex xi qqʼoʼne chjonte te». ¿Naʼnxpe tuʼna alkye tten onin jun erman tiʼja tukʼil kʼujlabʼil?

16. ¿Tiquʼn kbʼel qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj txqantl?

16 ¿Tiʼ kbʼajel qa ma kubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil qxolx? Kxel qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj erman aj kyok weʼ twitz nya bʼaʼn ex qo onil tuʼn tten mujbʼabʼil toj ttnam Jehová. Ax ikx, kbʼel qyekʼin qa ax tok t-xnaqʼtzbʼen Jesús qoʼ ex jaku tzʼonin jlu tuʼn tel kynikʼ xjal tiʼj Jehová. Ex aju mas nim toklen, kjawil qnimsaʼn Jehová, aju Mambʼaj «kukx in qʼaqʼan tkʼuʼj qiʼj» ex aju Dios «kukx in tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj» (2 Cor. 1:3). Tuʼntzunju, qqʼonk tilil tuʼn kukx tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj txqantl.

BʼITZ 130 Qnajsanku qil qxolx

^ taqik' 5 Qkyaqilx in nok tilil quʼn tuʼn tkubʼ qyekʼin kʼujlabʼil tqʼama Jesús, aju in nonin qiʼj tuʼn tel kynikʼ xjal tiʼj qa ax tok tmajen Jehová qoʼ. Jaku chʼiy qkʼujlabʼil lu kyiʼj erman qa ma che ok qqʼoʼn ik tzeʼn qe toj qja mas kʼujlaʼn quʼn. Kʼonil xnaqʼtzbʼil lu qiʼj tuʼn tbʼant jlu quʼn.

^ taqik' 55 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL: In nel tkanoʼn jun ansyan kuʼxun nim xnaqʼtzbʼil tiʼj jun erman ma tijen. Toj juntl maj, in xi tqʼoʼn ansyan ma tijen txokbʼil tiʼj kuʼxun tuʼn t-xiʼ tja. In tzalaj ansyan ma tijen tukʼil t-xuʼjil tuʼnju ma pon kuʼxun ex t-xuʼjil kyja ex in kubʼ kyyekʼin kykʼujlabʼil kyxolx.