Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 28

¿Qʼuqlipe qkʼuʼj tiʼj qa atoʼ toj axix tok?

¿Qʼuqlipe qkʼuʼj tiʼj qa atoʼ toj axix tok?

«Ax tuʼn tkyaj tena tuj ju xnaqʼtzbʼil ma tkʼama ex ma qeʼ tkʼuʼja tiʼj» (2 TIM. 3:14).

BʼITZ 56 Anqʼinkuya aju axix tok

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1. ¿Alqiʼj in qo yolin aj t-xi qqʼamaʼn aju «axix tok»?

«¿TZEʼN ok tojtzqiʼna axix tok? ¿Otoqpe tzʼok kyojtzqiʼn ttata axix tok tej tul itzʼja? ¿Jteʼxi ambʼil toklen tojtzqiʼna axix tok?». Olo che tzaj qanin xjel lu qe moqa o txi qqanin te juntl. Noqtzun tuʼnj, ¿alqiʼj in qo yolin aj t-xi qqʼamaʼn aju «axix tok»? Chʼixmi tkyaqil maj, atz in qo yolin kyiʼj xnaqʼtzbʼil nimen quʼn, tiʼj qajbʼebʼil te Dios ex tiʼjju alkye tten in qo anqʼin. Aj t-xi qqʼamaʼn qa at jun xjal toj axix tok, tuʼn jlu in xi qqʼamaʼn qa at tojtzqibʼil tiʼj Tyol Dios ex in chex tnimen qe nabʼil ateʼkux toj. Tuʼn jlu, mintiʼ in xi tnimen qe nya ax tok xnaqʼtzbʼil ex at jun tbʼanel tchwinqlal (Juan 8:32).

2. Ik tzeʼn in tzaj tyekʼin Juan 13:34 ex 35, ¿alkye mas tbʼanel in nela toj kywitz junjun aj tok kyojtzqiʼn axix tok?

2 ¿Alkye mas tbʼanel ela toj qwitz tej tok qojtzqiʼn axix tok? Bʼalo aju tbʼanel kymod testigos de Jehová (1 Ped. 2:12). Moqa aju kʼujlabʼil in kubʼ kyyekʼin kyiʼj txqantl. Atzun jlu mas tbʼanel ela toj kywitz junjun tej kypon tnejel maj toj Ja te Chmabʼil ex mas in tzaj kynaʼn jlu twitz alkyexku juntl tiʼ. Mintiʼ in qo jaw labʼin tiʼj jlu tuʼnju tqʼamaʼn Jesús qa kʼelel nikʼbʼaj kyiʼj axix tok t-xnaqʼtzbʼen tuʼnju kʼujlabʼil in kubʼ kyyekʼin kyxolx (kjawil uʼjit Juan 13:34, 35). Pero qa qaj tuʼn tten qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuw, il tiʼj tuʼn tbʼant juntl tiʼ quʼn.

3. ¿Tiʼ jaku bʼaj qa oʼkx ma ten qʼuqbʼil qkʼuʼj noq tuʼnju kʼujlabʼil at kyxol erman?

3 Nya oʼkx tuʼn kʼujlabʼil in chʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj. ¿Tiquʼn? Qo ximen tiʼj qa ma kubʼ tbʼinchaʼn jun ansyan moqa jun precursor jun matij il, moqa in nok tbʼinchaʼn jun erman jun nya bʼaʼn qiʼj, moqa at jun in nel tpan tibʼ tiʼj ttnam Jehová ex in tzaj tqʼamaʼn qa nya ax tok aju nimen quʼn. Qa ma bʼaj jlu, ¿tiʼ kbʼantel quʼn? ¿Kxelpe qqʼoʼn ambʼil te jlu tuʼn tok te jun tolsabʼil te qe moqa kjel qtzaqpiʼn qajbʼebʼil te Jehová? A jlu in tzaj tyekʼin qe qa nim toklen tuʼn tten jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil Jehová tuʼntzun tten qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuw ex nya tiʼjju in bʼant kyuʼn txqantl. Ik tzeʼn jun ja, il tiʼj tuʼn tjaw bʼinchet kyukʼil tiʼchaq kyuw. Ax jlu in bʼaj tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj, nya oʼkx kʼokel qeʼ qkʼuʼj tiʼj Dios noq tuʼnju in kubʼ qnaʼn ex in kubʼ qximen. Sino ax ikx il tiʼj tuʼn qxnaqʼtzan ex tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiquʼn qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa ax tok aju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj tiʼj Jehová (Rom. 12:2).

4. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Mateo 13:3 a 6, ex 20 ex 21, ¿tiʼ in bʼaj kyiʼj junjun aj tok qʼuqbʼil qkʼuʼj toj joybʼil?

4 Tqʼama Jesús qa oktoq che tzalajel junjun aj tel kynikʼ tiʼj axix tok, pero knajel qʼuqbʼil kykʼuʼj aj kyok weʼ twitz nya bʼaʼn (kjawil uʼjit Mateo 13:3-6, 20, 21). Bʼalo mintiʼ in nel kynikʼ tiʼj qa che okel weʼ twitz nya bʼaʼn ex joybʼil aj kyok lepeʼ tiʼj Jesús (Mat. 16:24). Moqa kubʼlo kyximen qa mlayx tzaj jun nya bʼaʼn kyiʼj aj kyajbʼen te Jehová. Pero akux in qo anqʼin toj ambʼil jaʼlo, qo okel weʼ twitz nya bʼaʼn. Aj tchʼexpaj jun tiʼ toj qanqʼibʼil, jaku tzʼel tiʼn tzalajbʼil qe toj jun ambʼil (Sal. 6:6; Ecl. 9:12).

5. ¿Tzeʼn in kubʼ kyyekʼin tmajen Jehová qa in nok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa ateʼ toj axix tok?

5 Chʼixmi kykyaqil tmajen Jehová in kubʼ kyyekʼin qa qʼuqli kykʼuʼj tiʼj qa ateʼ toj axix tok. ¿Tzeʼn in nel qnikʼ tiʼj jlu? Tuʼnju aj tok bʼinchaʼn jun nya bʼaʼn kyiʼj tuʼn juntl moqa aj tkubʼ tbʼinchaʼn jun erman jun nya bʼaʼn, mintiʼ in chewix qʼuqbʼil kykʼuʼj (Sal. 119:165). Aj kyok weʼ twitz junjun nya bʼaʼn, mas in chʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj twitzju tuʼn tchewix (Sant. 1:2-4). ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tten jun qʼuqbʼil qkʼuʼj ik tzeʼn jlu?

BʼAʼN TUʼN TELXIX QNIKʼ TIʼJ DIOS

6. ¿Tiʼ bʼant kyuʼn t-xnaqʼtzbʼen Jesús toj tnejel syent abʼqʼi tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj?

6 Chʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj t-xnaqʼtzbʼen Jesús toj tnejel syent abʼqʼi tuʼn kyojtzqibʼil ten tiʼj Tyol Dios ex kyuʼn t-xnaqʼtzbʼil Jesús, toj juntl yol, tiʼj «tqanil kolbʼil [...], aju yol axix tok» (Gál. 2:5). Aju axix tok lu, atz in yolin kyiʼj xnaqʼtzbʼil nim kyoklen nimen quʼn ik tzeʼn tiʼj chojbʼil bʼant tuʼn Jesús ex tej tjaw anqʼin. Ok qeʼ tkʼuʼj apóstol Pablo tiʼj qa ax tok qe xnaqʼtzbʼil lu. ¿Tiquʼn ojtzqiʼn quʼn? Tuʼnju ajbʼen Tyol Dios tuʼn tuʼn t-xi «tchikʼbʼaʼn qa ilxix tiʼj tuʼn tkyim ju Crist aju at toklen tuʼn Dios, ex tuʼn tjaw anqʼin kyxol kyimni» (Hech. 17:2, 3). Ok qeʼ kykʼuʼj tnejel okslal kyiʼj xnaqʼtzbʼil ex xi kyqanin onbʼil te Jehová tuʼn tel kynikʼ tiʼj Tyol. Ex e jyon tqanil tuʼntzun tel kynikʼ tiʼj qa atz toj Xjan Uʼj e jatz xnaqʼtzbʼil lu (Hech. 17:11, 12; Heb. 5:14). Mintiʼ chʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj noq tuʼnju kubʼ kynaʼn ex kubʼ kyximen, ex mintiʼ e ajbʼen te Jehová noq tuʼnju e tzalaj tej kyten kyukʼil txqantl okslal. Sino chʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼnju elxix kynikʼ tiʼj Tyol Dios (Col. 1:9, 10).

7. Qa kyuw taʼ qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuʼn xnaqʼtzbʼil ateʼ toj Tyol Dios, ¿tzeʼn kʼonil jlu qiʼj?

7 Mintiʼ in chʼexpaj axix tok toj Tyol Dios (Sal. 119:160). Jun techel, mintiʼ in che chʼexpaj aj tkubʼ tbʼinchaʼn jun erman jun il moqa aj tok tbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn qiʼj. Ax ikx mintiʼ in che chʼexpaj aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn. Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn tok qojtzqiʼn qe xnaqʼtzbʼil tkuʼx toj Tyol Dios ex tuʼn tok qeʼxix qkʼuʼj kyiʼj qa ax tok qe. Ik tzeʼn jun tzyubʼil bark, in nonin tiʼj bark tuʼn miʼn tkux mulqʼaj toj aʼ aj ttzaj jun kyqʼiqʼ jbʼal, ax ikx kʼonil qʼuqbʼil qkʼuʼj qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn qa kyuw taʼ kyuʼn xnaqʼtzbʼil ateʼ toj Tyol Dios. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tok qeʼ mas qkʼuʼj tiʼj qa atoʼ toj axix tok?

QEʼK QKʼUʼJ TIʼJ QA AX TOK AJU NIMEN QUʼN

8. Ik tzeʼn in tzaj tyekʼin 2 Timoteo 3:14 ex 15, ¿tiʼ bʼant tuʼn Timoteo tuʼn tok qeʼ tkʼuʼj tiʼj qa otoq kanet axix tok tuʼn?

8 Ok qeʼ tkʼuʼj Timoteo tiʼj qa ax tok aju nimen tuʼn. ¿Tiquʼn ok qeʼ tkʼuʼj tiʼj? (Kjawil uʼjit 2 Timoteo 3:14, 15). Onin ttxuʼ ex tyaʼ tiʼj tuʼn tel tnikʼ tiʼj Tyol Dios. Pero ax ikx el tpaʼn Timoteo ambʼil tuʼn t-xnaqʼtzan tjunalx tiʼj Xjan Uʼj. Ex aju tzaj tuʼn jlu, ok qeʼ tkʼuʼj tiʼj qa toj uʼj lu tkuʼx axix tok. Yajxitl, el tnikʼ Timoteo, ttxuʼ ex tyaʼ kyiʼj t-xnaqʼtzbʼil Jesús. Jaku txi qqʼamaʼn qa jaw labʼin Timoteo tiʼj kʼujlabʼil kubʼ kyyekʼin t-xnaqʼtzbʼen Jesús kyxolx, ex tajtoq tuʼn tten kyukʼil ex tuʼn t-xqʼuqin kyiʼj (Filip. 2:19, 20). Pero mintiʼ chʼiy qʼuqbʼil tkʼuʼj Timoteo noq tuʼnju tkʼujlabʼil ten kyiʼj erman, sino kyuʼn xnaqʼtzbʼil ateʼ toj Xjan Uʼj ex onin jlu tiʼj tuʼn tten jun tbʼanel tamiwbʼil tukʼil Jehová. Ax ikx qe, bʼaʼn tuʼn qxnaqʼtzan tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj tiʼj Jehová ex tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj.

9. ¿Alkye oxe xnaqʼtzbʼil il tiʼj tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj?

9 Tuʼn t-xi tzyet, nim toklen tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj kyiʼj oxe xnaqʼtzbʼil nim kyoklen. Tnejel, nim toklen tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa a Jehová Bʼinchal tkyaqil (Éx. 3:14, 15; Heb. 3:4; Apoc. 4:11). Tkabʼin, bʼaʼn tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa atz toj Xjan Uʼj tkuʼx tqanil in tzaj tqʼoʼn Dios kye xjal (2 Tim. 3:16, 17). Ex toxin, bʼaʼn tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa at jun kʼloj xjal in najbʼen te Jehová ex a Jesús nejni kywitz, ex aʼyetzun testigos de Jehová (Is. 43:10-12; Juan 14:6; Hech. 15:14). Tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa ax tok qe xnaqʼtzbʼil lu, nya il tiʼj tuʼn tok qojtzqiʼn tkyaqilju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. Sino qaj tuʼn tajbʼen qnabʼil quʼn tuʼntzun tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa o kanet axix tok quʼn (Prov. 3:21).

QBʼINCHAM QTEN TUʼN QONIN KYIʼJ TXQANTL TUʼN TEL KYNIKʼ TIʼJ AXIX TOK

10. Aj tel qnikʼ tiʼj axix tok, ¿tiʼ juntl kbʼantel quʼn?

10 Aj tel qnikʼ kyiʼj xnaqʼtzbʼil nim kyoklen tiʼj Jehová, tiʼj Tyol ex tiʼj ttnam, il tiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku tzʼajbʼen Xjan Uʼj quʼn tuʼntzun t-xi qyekʼin kye txqantl xjal. ¿Tiquʼn? Tuʼnju o tzaj qʼoʼn qoklen tuʼn t-xi qyekʼin axix tok kye xjal kyaj tuʼn tel kynikʼ tiʼj (1 Tim. 4:16). * Ex aj tok tilil quʼn tuʼn qonin kyiʼj txqantl tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa ax tok aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, ax ikx in chʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj.

11. ¿Tiʼ techel kyaj tqʼoʼn apóstol Pablo qwitz aj t-xi qqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye txqantl?

11 Tej t-xi tqʼoʼn apóstol Pablo xnaqʼtzbʼil kye txqantl xjal, «ok tilil tuʼn tuʼn tkubʼ tiʼj kynabʼl, tuʼn kyokslan tiʼj Jesús, tzaj tnaʼn tiʼj tley Moisés ax ikx tiʼj kyyol t-sanjel Dios» (Hech. 28:23). ¿Tzeʼn jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj aj t-xi qqʼoʼn xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios kye xjal? Nya oʼkx kxel qqʼamaʼn kye tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, sino il tiʼj tuʼn qonin kyiʼj tuʼn kyximen tiʼjju in nel kynikʼ tiʼj. Iktzun tten che okel laqʼeʼ ttxlaj Jehová. Nya qaj tuʼn t-xi kykʼamoʼn axix tok noq tuʼnju in che jaw labʼin qiʼj, sino tuʼnju in nok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa ax tok aju o tzʼok kyojtzqiʼn tiʼj Dios.

Aqeye tatbʼaj, che onine kyiʼj kykʼwale tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj aj t-xi kyyekʼine kye qe xnaqʼtzbʼil kwest tuʼn tel qnikʼ tiʼj. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 12 ex 13). *

12, 13. ¿Tiʼ jaku bʼant kyuʼn tatbʼaj tuʼn kyonin kyiʼj kykʼwal tuʼn kukx kyten toj axix tok?

12 Aqeye tatbʼaj, ojtzqiʼn quʼne qa kyaje tuʼn kukx kyten kykʼwale toj axix tok. Jakulo kubʼ kyximane qa jaku chʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj qa ma che ten tbʼanel kyamiw kyxol erman. Noqtzun tuʼnj, tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj kykʼwale tiʼj qa ateʼ toj axix tok, nya oʼkx tuʼn kyten tbʼanel kyamiw. Sino il tiʼj tuʼn tten jun tbʼanel kyamiwbʼil tukʼil Dios ex tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa ax tok aju tkuʼx toj Xjan Uʼj.

13 Qa kyaje tuʼn t-xi kyxnaqʼtzaʼne axix tok tiʼj Jehová kye kykʼwale, nim toklen tuʼn tkubʼ kyqʼoʼne jun tbʼanel techel kywitz aj kyxnaqʼtzane tiʼj Xjan Uʼj. Bʼaʼn tuʼn tel kypaʼne ambʼil tuʼn kyximane tiʼjju in kubʼ kyxnaqʼtzaʼne. Iktzun tten kʼelel kykanoʼn kykʼwale kyiʼje. Kyyekʼinxe kye tzeʼn jaku che ajbʼen onbʼil kyuʼn tuʼn kyxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios ik tzeʼn in bʼant kyuʼne aj kyqʼone xnaqʼtzbʼil kye xjal. Iktzun tten che onile kyiʼj kykʼwale tuʼn tok kykʼujlaʼn Jehová ex tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj tiʼj «majen in bʼant taqʼun [...] ex at tnabʼl», aju in najbʼen tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil qe (Mateo 24:45-47). Aqeye tatbʼaj, nya oʼkx kxel kyxnaqʼtzaʼne qe xnaqʼtzbʼil nim kyoklen tiʼj Tyol Dios kye kykʼwale. Sino che onine kyiʼj tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj aj t-xi kyyekʼine kye qe xnaqʼtzbʼil kwest tuʼn tel qnikʼ tiʼj, pero bʼaʼn tuʼn kyximane tiʼj kyabʼqʼi ex aju jaku bʼant kyuʼn (1 Cor. 2:10).

QO XNAQʼTZAN KYIʼJ PROFECÍA TOJ TYOL DIOS

14. ¿Tiquʼn bʼaʼn tuʼn qxnaqʼtzan kyiʼj profecía ateʼ toj Tyol Dios? (Qʼonka twitza tiʼj recuadro « ¿Jakupe txi qchikʼbʼaʼn qe profecía lu?»).

14 Nim kyoklen profecía toj Tyol Dios ex in che onin qiʼj tuʼn tten qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuw tiʼj Jehová. ¿Alkyeqe profecía o che onin qiʼj tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj? Bʼalo jaku qo ximen kyiʼj qeju in che yolin tiʼj bʼajsbʼil tqʼijlalil (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7). Noqtzun tuʼnj, jaku chʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuʼn junjuntl profecía ya o che japun kywiʼ. Jun techel, ¿jakupe txi qchikʼbʼaʼn tzeʼn o che japun ex kukx in che japun kywi profecía tkuʼx toj capítulo 2 ex 11 te uʼj te Daniel? * Qa kyuw taʼ qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuʼn xnaqʼtzbʼil tkuʼx toj Tyol Dios, jaku tzikʼx alkyexku joybʼil quʼn. Qo xnaqʼtzan tiʼj ikʼbʼil ikʼx kyuʼn erman toj tnam Alemania tej tok Tkabʼ Nimaq Qʼoj twitz Tkyaqil Txʼotxʼ. Maske mintiʼ el kynikʼ kyiʼj kykyaqil profecía in che yolin kyiʼj bʼajsbʼil tqʼijlalil, qʼuqlitoq kykʼuʼj tiʼj Tyol Dios.

Aj qxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios ex kyiʼj profecía ateʼ toj, che onil qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 15 a 17). *

15-17. Tuʼnju e xnaqʼtzan erman tiʼj Tyol Dios, ¿tzeʼn onin jlu kyiʼj tej kyel ikʼun tuʼn Alemania nazi?

15 Tej tkawin Alemania nazi, i ex samaʼn nim mil erman aqʼunal toj kojbʼil. I el ikʼun testigos de Jehová tuʼn Hitler ex tuʼn Heinrich Himmler, aju nejenel te SS. Tqʼama jun ermana qa xi tqʼamaʼn Himmler jlu te jun kʼloj ermana ateʼtoq toj kojbʼil: «¡Qa kyaje, jaku kawin Jehová toj kyaʼj, pero aqeju in che kawin tzalu twitz Txʼotxʼ, aqoʼye! ¡Ex kʼelel kynikʼe tiʼj alkye ktel mas ambʼil, qa aqeye moqa aqoʼye!». ¿Tiʼ onin kyiʼj erman tuʼn kukx kyajbʼen te Jehová?

16 Ojtzqiʼntoq kyuʼn erman lu qa toj 1914 tzaj tzyet tuʼn tkawin Tkawbʼil Dios. Tuʼntzunju, mintiʼ e jaw labʼin tej kyel ikʼun. Bʼiʼntoq kyuʼn qa mintiʼ jun kawbʼil jaku tzʼel qʼinte ambʼil te Jehová tuʼn tjapun twi t-ximbʼetz. Mlaytoq naj kʼulbʼil axix tok tuʼn Hitler ex mlaytoq kubʼ tqʼoʼn jun kawbʼil te t-xel Tkawbʼil Dios. Ok qeʼ kykʼuʼj erman tiʼj qa oktoq kpol ambʼil tuʼn tbʼaj tkawbʼil Hitler.

17 Ex ax tok aju kubʼ kyximen. Tej tikʼ chʼintl ambʼil, kubʼ naj tkawbʼil Alemania nazi. Atzunte Heinrich Himmler el oq, aju tqʼama qa aʼye in che kawin tzalu twitz Txʼotxʼ. Akux in nel oq, kanet jun ermano tuʼn toj tbʼe, aju Lübke t-apellid. El tnikʼ tiʼj ermano tuʼnju otoq ten toj cárcel. Otoq tzaj nim tbʼis Himmler ex tqʼama jlu te erman: «Weno, ¿tiʼ kbʼajel jaʼlo Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios?». Xitzun tqʼamaʼn ermano Lübke te qa ojtzqiʼntoq kyuʼn testigos de Jehová qa oktoq knajel tkawbʼil Alemania nazi ex qa che eletztoq tzaqpiʼn. Toj ambʼil aju, mintiʼ jun tiʼ tqʼama Himmler maske otoq tqʼama nim nya bʼaʼn kyiʼj testigos de Jehová. Yajxitl, kubʼ tbʼyoʼn tibʼ. ¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn jlu qe? In tzaj tyekʼin jlu qe qa ma qo xnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios ex kyiʼj profecía ateʼ toj, kʼonil qiʼj tuʼn tten jun qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuw tiʼj Jehová ex tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn (2 Ped. 1:19-21).

18. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Juan 6:67 ex 68, ¿tiquʼn nim toklen tuʼn tel qnikʼ kyiʼj xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios ex tuʼn qximen kyiʼj ik tzeʼn tqʼama Pablo?

18 Qkyaqilx il tiʼj tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil tuʼntzun tel nikʼbʼaj qiʼj qa t-xnaqʼtzbʼen Jesús qoʼ. Pero ax ikx nim toklen tuʼn telxix qnikʼ kyiʼj xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios ex tuʼn qkubʼ ten ximel kyiʼj (Filip. 1:9). Qa mintiʼ ma bʼant jlu quʼn, jaku «qo jaw sutin tuʼnju xnaqʼtzbʼil in kyqʼoʼn xjal ik tten ik tzaʼn kyqʼiqʼ, porke in che sbʼun ex in kymaʼn yol xmeletzʼ tuʼn kyel tzpet xjal», ik tzeʼn qe apóstata (Efes. 4:14). Tej tel kypan kyibʼ nim t-xnaqʼtzbʼen Jesús tiʼj toj tnejel syent abʼqʼi, tqʼama apóstol Pedro tuʼn tkyaqil tkʼuʼj qa atz tukʼil Jesús ateʼ yol te «chwinqlal te jumajx» (kjawil uʼjit Juan 6:67, 68). Maske mintiʼ el tnikʼ apóstol Pedro kyiʼj yol lu toj ambʼil aju, kukx ten tzʼaqli tuʼnju otoq tzʼel tnikʼ tiʼj Jesús. Qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tok qeʼxix qkʼuʼj tiʼj qa ax tok aju in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios, kʼonil qiʼj tuʼn miʼn tchewix qʼuqbʼil qkʼuʼj aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn ex qo onil kyiʼj txqantl tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj (2 Juan 1, 2).

BʼITZ 72 In xi qqʼamaʼn axix tok tiʼj Kawbʼil

^ taqik' 5 Kʼonil xnaqʼtzbʼil lu qiʼj tuʼn tok qqʼoʼn toklen axix tok in tzaj tyekʼin Tyol Dios. Ax ikx qo xnaqʼtzal tiʼj tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼntzun tok qeʼxix qkʼuʼj tiʼj qa ax tok aju nimen quʼn.

^ taqik' 10 Kkanetel junjun tumel quʼn tzeʼn tuʼn qyolin kyukʼil xjal kyiʼj xnaqʼtzbʼil nim kyoklen tkuʼx toj Tyol Dios toj xnaqʼtzbʼil «Conversaciones con un testigo de Jehová», aju etz toj uʼj La Atalaya toj 2010 a 2015. I etz xnaqʼtzbʼil toj ik tzeʼn qe jlu: «¿Es Jesús Dios?», «¿Cuándo comenzó a gobernar el Reino de Dios?» xnaqʼtzbʼil 1 ex «¿Castiga Dios a la gente en el infierno?».

^ taqik' 14 In yolin uʼj Xqʼuqil te 15 te junio te 2012 xnaqʼtzbʼil 1, 2 ex te mayo te 2020 kyiʼj profecía lu.

^ taqik' 60 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL: Toj ambʼil in xi kyqʼoʼn jun ja xjal te Jehová, in che xnaqʼtzan tatbʼaj kyukʼil kykʼwal kyiʼj junjun profecía in che yolin tiʼj nimxix yajbʼil.

^ taqik' 62 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL: Toj nimxix yajbʼil, mintiʼ in jaw labʼin ja xjal lu tiʼjju in bʼaj.