Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Qbʼinx qe tqʼajqʼajel twi trompeta toj ambʼil jaʼlo ex qbʼinchanku

Qbʼinx qe tqʼajqʼajel twi trompeta toj ambʼil jaʼlo ex qbʼinchanku

QKYAQILX bʼiʼn quʼn qa a Jehová nejni kywitz tmajen kyoj «mankbʼil tqʼijlalil» ex in xi tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye (2 Tim. 3:1). Pero teyele junjun qe at toklen tuʼn tnimen te Jehová. Chʼixmi axju in bʼaj qiʼj ik tzeʼn bʼaj kyiʼj aj Israel tej kyanqʼin toj tzqij txʼotxʼ. Iltoq tiʼj tuʼn tok kyqʼoʼn kywiʼ tiʼj tqʼajqʼajel twi trompeta tuʼntzun tel kynikʼ tiʼj tiʼtoq tuʼn tbʼant kyuʼn.

Xi tqʼamaʼn Jehová te Moisés tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn kabʼe trompeta saq pwaq ttxʼotxʼil tuʼn martillo tuʼntzun «tajbʼen te chmobʼl xjal, ex [... tuʼn tok] qʼajtzet te jun techal tuʼn kyikʼ laqʼeʼ» (Núm. 10:2). Iltoq tiʼj tuʼn tok qʼajtzet trompeta kyuʼn pal toj junxichaq tten tuʼntzun tel kynikʼ aj Israel tiʼj tiʼtoq kbʼantel kyuʼn (Núm. 10:3-8). Toj ambʼil jaʼlo, ax ikx qe in nok qbʼiʼn junxichaq tqʼajqʼajel twi trompeta. Toj xnaqʼtzbʼil lu kʼelel qnikʼ tiʼj oxe tumel tzeʼn in tzaj qʼoʼn tqanil qe ex in che ok ik tzeʼn qe tqʼajqʼajel twi trompeta toj ambʼil ojtxe: aj in tzaj qʼoʼn txokbʼil qiʼj kyoj nimaq chmabʼil, aj in xi qʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye nejenel toj ttnam Jehová ex aj kytzaj qʼoʼn akʼaj tqanil kye kykyaqil erman.

AJ IN TZAJ QʼOʼN TXOKBʼIL QIʼJ KYOJ NIMAQ CHMABʼIL

Tej tok tchmoʼn Jehová «kykyaqil xjal» ttzi ja xbʼalun toj tjawitz Qʼij, in noktoq kyqʼajtzan pal qe kabʼe trompeta toj ax ambʼil (Núm. 10:3). Ok kybʼiʼn kykyaqil xjal ateʼ tiʼjele ja xbʼalun tqʼajqʼajel kywi trompeta ex mintiʼ i el tzpet tiʼj. Bʼalo jun rat e pon qeju nqayin ateʼ ttxlaj ja xbʼalun. Atzun qeju najchaq ateʼ, xilo tiʼn mas ambʼil tuʼn kypon ex oklo tilil kyuʼn. Noq tiʼxku bʼaj, tajtoq Jehová tuʼn tok kychmon kyibʼ kykyaqil xjal ex tuʼn tok kybʼiʼn qe tqanil.

Toj ambʼil jaʼlo, ax ikx in tzaj qʼoʼn txokbʼil qiʼj tuʼn tok qchmon qibʼ. Pero mintiʼ in nok qchmon qibʼ toj jun ja xbʼalun, sino kyoj nimaq chmabʼil te oxe qʼij ex junjun chmabʼil nim toklen, jatumel in nok qbʼiʼn tqanil ex xnaqʼtzbʼil. Twitz tkyaqil Txʼotxʼ, aqeju erman in xi kykʼamoʼn txokbʼil lu, ax xnaqʼtzbʼil in nok kybʼiʼn ex in nonin kyiʼj tuʼn kytzalaj. Ateʼ junjun in xi kybʼetin nim tuʼntzun kypon, atzun junjuntl nya najchaq ateʼ. Pero kykyaqil qeju in xi kykʼamoʼn txokbʼil, in nel kynikʼ tiʼj qa in nonin xnaqʼtzbʼil kyiʼj.

¿Yajtzun qe erman najchaq ateʼ kyiʼj lugar jatumel in che ok chmabʼil lu? Noq tuʼnju at Internet ex qe kʼuxbʼil, jaku tzʼok kyqʼoʼn kywitz kyiʼj programa ex in che tzalaj kyiʼj chmabʼil lu. Jun techel, tej tpon jun erman tzajni toj kytxuylal ninja qʼil twitz aqʼuntl visitaril ninja te Benín, xi transmitirin programa kye erman te Arlit (Níger). Atz taʼ tal tnam lu jatumel taʼ tzqij txʼotxʼ te Sahara ex at minas toj. Ok kychmon kyibʼ 21 erman ex junjuntl xjal. Maske najchaq ateʼtoq kyiʼj qeju 44,131 erman, kubʼ kynaʼn qa e ten toj chmabʼil lu. Kubʼ ttzʼibʼin jun ermano jlu: «Qaje tuʼn t-xi qqʼoʼne chjonte kyeye tuʼnju tzaj kytransmitirine chmabʼil lu qeye. Tuʼn jlu in nel qnikʼe tiʼj qa nimxix kʼujlaʼn qoʼye kyuʼne».

AJ T-XI QʼOʼN TXOKBʼIL KYIʼJ NEJENEL TUʼN TTZAJ KYKʼAMOʼN XNAQʼTZBʼIL

Tej tok kyqʼajtzan pal oʼkx jun trompeta, oʼkx qe «nejenel kye junjun kʼloj kyiyjil aj Israel» ok kychmon kyibʼ» toj ja xbʼalun (Núm. 10:4). Atztzun xi tqʼamaʼn Moisés qe tqanil kye ex xi tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye tuʼntzun tbʼant kyaqʼun kyxol xjal ateʼ toj kykwent. Noqwit aqoʼ jun kyxol qe nejenel lu, okwitlo tilil quʼn tuʼn qten toj chmabʼil ex tuʼn ttzaj qkʼamoʼn xnaqʼtzbʼil tuʼntzun tonin qiʼj.

Toj ambʼil jaʼlo, mintiʼ in che ok ansyan «te kyajaw» erman ateʼ toj kykwent tuʼnju ojtzqiʼn kyuʼn qa a Jehová kyajaw ẍneʼl (1 Ped. 5:1-3). Pero in nok tilil kyuʼn tuʼn kyxqʼuqin kyiʼj t-ẍneʼl Jehová. Tuʼntzunju, aj t-xi qʼoʼn txokbʼil kyiʼj tuʼn kyxiʼ kʼamol jun xnaqʼtzbʼil, in xi kykʼamoʼn. Kyxol jlu at aju Xnaqʼtzbʼil kye ansyan ex kye onil kye ansyan. Toj xnaqʼtzbʼil lu, in nel kynikʼ ansyan tiʼj tzeʼn jaku japun kyoklen toj kʼloj okslal. Tuʼn jlu mas in che ok laqʼeʼ ansyan ex qe erman ttxlaj Jehová. Axpe ikx qa naʼmx qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil lu, jaku tzʼonin xnaqʼtzbʼil o tzaj qʼoʼn kye ansyan qiʼj.

AJ KYTZAJ QʼOʼN AKʼAJ TQANIL TOJ KʼLOJ OKSLAL

At maj ok kyqʼajtzan pal nim maj tqʼajqʼajel twi trompeta ex toj chʼin ambʼil. Tuʼn jlu tajtoq Jehová tuʼn kyikʼ bʼet kykyaqil xjal (Núm. 10:5, 6). Tbʼanel ok ambʼil tej kyjaw weʼ kykyaqil xjal tuʼnju in xitoq kybʼinchaʼn tkyaqil toj ttxolil, pero iltoq tiʼj tuʼn tok tilil kyuʼn. Bʼalo ateʼ junjun aj Israel kwest ela toj kywitz tuʼn kyxiʼ toj juntl lugar. ¿Tiquʼn?

Bʼalo kubʼ kyximen junjun qa kukxtoq in bʼant jlu ex mintiʼtoq bʼiʼn kyuʼn. In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa «at maj oʼkx jun qonikʼan in weʼ muj, atzunte prim in jaw laqʼeʼ», atzun junjuntl maj, in kubʼtoq ten muj «kabʼe qʼij», toj «jun xjaw ex qa» mas ambʼil ajxi tjaw juntl maj (Núm. 9:21, 22). Ex ¿jteʼtzun maj ikʼ qʼiʼn ja xbʼalun? In tzaj tqʼamaʼn capítulo 33 te uʼj te Números qa ikʼ qʼiʼn junlo 40 maj, jatumel e kubʼ ten aj Israel.

Bʼalo at maj kanet jun lugar jatumel at xlekun kyuʼn aj Israel ex kubʼlo kynaʼn tzalajbʼil toj «tzqij txʼotxʼ maʼxix ex xobʼajilxix» (Deut. 1:19). Tuʼn jlu, kubʼlo kyximen qa mas bʼaʼn tuʼn kykyaj ten atz twitzju tuʼn kyxiʼ toj juntl lugar.

Tej tok qʼajtzaʼn twi trompeta toj nimku maj toj chʼin ambʼil, kykyaqil aj Israel ok kybʼiʼn, pero nya kykyaqil e ikʼ bʼet toj ax ambʼil. Ateʼlo junjun e ayon tuʼn kyikʼ bʼet ex tuʼn jlu bʼaj kypasens. Tej t-xi tzyet tuʼn tok qʼajtzet twi trompeta, tzaj tyekʼin qa iltoq tiʼj tuʼn kyikʼ bʼet qeju kʼloj aj Israel ateʼtoq toj telex Qʼij, ik tzeʼn Judá, Isacar ex Zabulón (Núm. 2:3-7; 10:5, 6). Ajtoq kyikʼ bʼet qe jlu, in noktoq kyqʼajtzan pal juntl maj trompeta tuʼntzun tel nikʼbʼaj tiʼj qa iltoq tiʼj tuʼn kyikʼ bʼet oxe kʼloj kyyajil aj Israel ateʼtoq kubʼni. Ex ax jlu bʼant tejxi kyikʼ bʼet kykyaqil.

Bʼalo kwest o tzʼela toj qwitz junjun chʼixpubʼil o bʼant tuʼn ttnam Jehová. ¿Tiquʼn? Bʼalo in tzaj bʼaj qkʼuʼj tuʼnju at nim chʼixpubʼil mintiʼ ayoʼn quʼn. Moqa otoq qo naqʼet tiʼj tzeʼn in che bʼanttoq junjun tiʼchaq ex nyatoq qaj tuʼn kykubʼ chʼixpuʼn. Noq tiʼxku bʼaj qiʼj, bʼalo ok qpasens toj malbʼil ex xi tiʼn ambʼil tuʼn qnaqʼet. Pero bʼiʼn quʼn qa il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn. Qo tzajel tkʼiwlaʼn Jehová qa ma tzʼok tilil quʼn.

Toj tqʼijlalil Moisés, xi tyekʼin Jehová kybʼe nim millón xinaq, xuʼj ex kʼwal tej kybʼet toj tzqij txʼotxʼ. Noqwit mintiʼ xqʼuqin Jehová kyiʼj ex noqwit mintiʼ onin kyiʼj, mintiʼwtlo e kyaj anqʼin. Ex kyoj bʼajsbʼil tqʼijlalil jaʼlo, ax ikx in tzaj tyekʼin Jehová qbʼe ex in nonin qiʼj tuʼn qten kyuw toj qokslabʼil. Tuʼntzunju, qqʼonk tilil tuʼn kukx qnimen te Jehová ik tzeʼn bʼant kyuʼn aj Israel tej tok kybʼiʼn tqʼajqʼajel twi trompeta.