Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 25

BʼITZ 7 A Jehová in tzaj qʼonte qipumal

Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa itzʼ te Jehová

Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa itzʼ te Jehová

«Itzʼ te Qman» (SAL. 18:46).

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ

In tzaj tiʼn tbʼanel qe aj tel qnikʼ tiʼj qa itzʼ te Jehová.

1. ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn kukx qajbʼen te Jehová maske in qo ok weʼ twitz nim nya bʼaʼn?

 IN TZAJ tqʼamaʼn Biblia qa tzul nim yajbʼil toj qqʼijlalil (2 Tim. 3:1). Kykyaqil xjal in che ok weʼ twitz nya bʼaʼn, pero mas kye tmajen Jehová tuʼnju in che ok weʼ twitz ikʼbʼil. Aj ttzaj qnaʼn qa itzʼ te Jehová, kʼonil qiʼj tuʼn kukx qajbʼen te maske in qo ok weʼ twitz nim nya bʼaʼn (Jer. 10:10; 2 Tim. 1:12).

2. ¿Tzeʼn in kubʼ tyekʼin Jehová qa itzʼ?

2 Itzʼ te Jehová ex in nok tqʼoʼn twitz tiʼj tkyaqil nya bʼaʼn in qo ok weʼ twitz ex taj tuʼn tonin qiʼj (2 Crón. 16:9; Sal. 23:4). Aj ttzaj qnaʼn qa itzʼ te Jehová, in nonin qiʼj tuʼn qex twitz alkyexku nya bʼaʼn. Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tiʼj rey David.

3. ¿Tiʼ tajtoq David tuʼn ttzaj tqʼamaʼn kyukʼil yol lu: «Itzʼ te Qman»?

3 Ok ojtzqiʼnxix Jehová tuʼn David ex ok qeʼ tkʼuʼj tiʼj. Tuʼntzunju, xi tqanin onbʼil te tej tajtoq rey Saúl ex junjuntl aj qʼoj tuʼn tkubʼ bʼyoʼn kyuʼn (Sal. 18:6). Tej tkolin Jehová tiʼj David, el tnikʼ tiʼj qa tzaj ttzaqʼweʼn Jehová tnaʼj Dios. Tuʼntzunju tqʼama qe yol lu: «Itzʼ te Qman» (Sal. 18:46). ¿Tiʼ tajtoq David tuʼn ttzaj tqʼamaʼn kyukʼil yol lu? In tzaj tqʼamaʼn jun uʼj qa ok qeʼxix tkʼuʼj David tiʼj qa «itzʼ te Dios aju in nonin jun ex juntl maj tiʼj ttnam». El tnikʼ David tiʼj qa axix tok itzʼ te Jehová tuʼnju onin tiʼj tej tok weʼ kywitz nya bʼaʼn. Ax ikx, onin tiʼj tuʼn kukx tjaw tnimsaʼn ex tuʼn kukx tajbʼen te (Sal. 18:​28, 29, 49).

4. Aj tel qnikʼ tiʼj qa itzʼ Jehová, ¿tiʼ tbʼanel tzul qe?

4 Aj tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa itzʼ te Jehová, kʼonil qiʼj tuʼn qajbʼen te tukʼil tzalajbʼil. Ax ikx, kʼonil qiʼj tuʼn tikʼx alkyexku nya bʼaʼn quʼn ex tuʼn kukx qonin tiʼj. Nya oʼkxju, ax ikx kʼonil qiʼj tuʼn kukx qten ttxlaj.

KTZAJEL QʼOʼN TIPUMALA TUʼN DIOS ITZʼ

5. ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn? (2 Corintios 4:7).

5 Jaku tzikʼx alkyexku nya bʼaʼn quʼn qa ma tzaj qnaʼn qa itzʼ te Jehová ex qa kʼonil qiʼj. Tuʼnju ojtzqiʼn qa at Nimxix tipumal ex jaku tzaj tqʼoʼn qipumal tuʼn tikʼx alkyexku nya bʼaʼn quʼn (kjawil uʼjit 2 Corintios 4:7). Tuʼn jlu jaku tzʼok qe qkʼuʼj tiʼj qa jaku qo ex kywitz nya bʼaʼn. Aj tel qnikʼ tiʼj qa in onin Jehová qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn aʼyeju nya nim kyoklen, in tzaj tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj qa kʼonil qiʼj kywitz matij moqa nimaq problem.

6. ¿Tiʼ ikʼ toj tanqʼibʼil David aju onin tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jehová?

6 Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tiʼj David ex tiʼjju onin tiʼj tuʼn tok qe mas tkʼuʼj tiʼj Jehová. Tej tzmatoq kuʼxun in xqʼuqintoq kyiʼj t-ẍneʼl tman ex pon jun león, xi tiʼn jun ẍneʼl. Atzun toj juntl maj, pon jun oso ex xi tiʼn juntl ẍneʼl. Toj kabʼe ambʼil lu, mintiʼ tzaj xobʼ David tej txi lpeʼ kyiʼj txkup tuʼn kyklet qe ẍneʼl tuʼn. Ojtzqiʼntoq tuʼn David qa a Jehová xi qʼonte tipumal ex tuʼntzunju mintiʼ jaw tnimsan tibʼ (1 Sam. 17:​34-37). Kukx tzaj tnaʼn David aju bʼaj tiʼj. Ximen tiʼj jlu ex mas ok qe tkʼuʼj tiʼj Dios itzʼ qa tzul tqʼoʼn tipumal toj ambʼil tzul.

7. ¿Alqiʼj ximen David ex tzeʼn onin jlu tiʼj tuʼn tqʼojin tukʼil Goliat?

7 Yajxitl, pon David jatumel ateʼ kysoldad aj Israel ex ok tqʼoʼn twitz tiʼj alkye tten otoq che tzaj xobʼ soldad twitz jun soldad matij tweʼ, aju Goliat tbʼi. In tqʼamaʼntoq qe yol lu: «Chux qeye aj Israel» (1 Sam. 17:​10, 11). E tzaj xobʼ soldad te Israel tuʼnju mas ok kyqʼon kywi tiʼj tweʼ Goliat ex tiʼj tyol (1 Sam. 17:​24, 25). Atzunte David ok tqʼoʼn twi tiʼj tkyaqil tqanil tuʼnju el tnikʼ tiʼj qa atztoq in xmayin Goliat kyiʼj t-soldad «Dios itzʼ» ex nya oʼkx kyiʼj t-soldad Israel (1 Sam. 17:26). Mas ximen David tiʼj Jehová ex ok qeʼ tkʼuʼj tiʼj qa ik tzeʼn otoq tzʼonin tiʼj tuʼn kyok xqʼuqit ẍneʼl ax ikx ok kʼoniltoq tiʼj toj ambʼil aju. Tuʼn tonbʼil Jehová qʼojin David tukʼil Goliat ex ik tzeʼn ojtzqiʼn quʼn, kambʼan tiʼj (1 Sam. 17:​45-51).

8. ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jehová kyoj ambʼil kwest? (Ax ikx qʼonka twitza tiʼj tilbʼilal).

8 Ik tzeʼn te David jaku qo ex kywitz nya bʼaʼn qa ma tzaj qnaʼn qa taj Jehová tuʼn tonin qiʼj (Sal. 118:6). Jaku chʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj qa ma qo ximen tiʼjju o bʼant tuʼn ojtxe. Jun techel, bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxnaqʼtzaʼn alkye tten xqʼuqin ex onin kyiʼj tmajen (Is. 37:​17, 33-37). Ax ikx jaku kubʼ t-xnaqʼtzana junjun xnaqʼtzbʼil tkubʼ toj jw.org tiʼj alkye tten o tzʼonin Jehová kyiʼj junjun tmajen toj ambʼil jaʼlo. Nya oʼkxju, ax ikx bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna tzeʼn o tzʼonin Jehová toj tanqʼibʼila. Miʼn tzaj bʼaj tkʼuʼja qa naʼmx tikʼ jun tiʼ toj tanqʼibʼila ik tzeʼn tuʼn tkubʼ bʼiyet jun oso moqa jun león. Aju mas nim toklen aju tuʼn ttzaj tnaʼna qa o tzʼonin Jehová tiʼja toj nimku tten, ik tzeʼn tuʼn toka te tamiw (Juan 6:44). Ex kukx ata toj ttnam noq tuʼn onbʼil in tzaj tqʼoʼn teya. Tuʼntzunju, bʼaʼn tuʼn t-xi tqanina te Jehová tuʼn ttzaj tnaʼna junjun ambʼil jatumel tzaj ttzaqʼweʼn tnaʼj Diosa, tej ttzaj tqʼoʼn onbʼil teya toj ambʼil mas bʼaʼn ex tej tonin tiʼja tuʼn texa twitz jun nya bʼaʼn. Qa ma ximana tiʼj tkyaqil jlu, kʼonil tiʼja tuʼn tok qeʼ mas tkʼuʼja tiʼj qa kukx ktzajel onina tuʼn Jehová.

Jaku tzaj tbʼis Jehová moqa jaku tzalaj tuʼn qmod in kubʼ qyekʼin aj ttzaj jun nya bʼaʼn qiʼj. (Qʼonka twitza tiʼj párrafo 8 ex 9).


9. ¿Tiʼ qximbʼetz ktel kyiʼj nya bʼaʼn? (Proverbios 27:11).

9 Qa ma tzaj qnaʼn qa itzʼ Jehová mlay tzaj bʼajxix qkʼuʼj kyuʼn nya bʼaʼn, sino tzul qnaʼn qa at toklen tukʼil tyol Satanás qiʼj. In tzaj tqʼamaʼn qa kjel qtzaqpiʼn Jehová aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn (Job 1:​10, 11; kjawil uʼjit Proverbios 27:11). Tuʼntzunju, qa kukx ma qo ajbʼen te Jehová kbʼel qyekʼin qa kʼujlaʼn quʼn ex qa nya ax tok tyol Satanás. Bʼalo mintiʼ in tzaj qʼoʼn ambʼil tuʼn tajbʼena te Jehová kyuʼn aj kawil, bʼalo mintiʼxix in kanet tpwaqa, nyaxix kyaj xjal tuʼn tok kybʼiʼn Tyol Dios moqa juntl nya bʼaʼn in nok weʼya twitz. Qa a jlu in bʼaj tiʼja, bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa kukx jaku tzalaj Jehová tuʼna. Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa mlay tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil tuʼn qok weʼ twitz jun nya bʼaʼn mlay tzikʼx quʼn (1 Cor. 10:13). Tzul tqʼoʼn onbʼil teya tuʼn tikʼx tuʼna.

TZUL KʼIWLAʼNA TUʼN DIOS ITZʼ

10. ¿Tiʼ kʼiwlabʼil tzul tqʼoʼn Jehová kye qeju in che ajbʼen te?

10 In che tzaj tkʼiwlaʼn Jehová qeju in che ajbʼen te (Heb. 11:6). Toj ambʼil jaʼlo, in tzaj tqʼoʼn mujbʼabʼil ex tzalajbʼil toj kyanmi, ex toj ambʼil tzul ktzajel tqʼoʼn kychwinqlal te jumajx. Qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa taj ex jaku qo tzaj tkʼiwlaʼn. In nonin jlu qiʼj tuʼn kukx tok tilil quʼn tuʼn qajbʼen te ik tzeʼn bʼant kyuʼn junjun tmajen toj ambʼil ojtxe. Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼant tuʼn Timoteo (Heb. 6:​10-12).

11. ¿Tiʼ onin tiʼj Timoteo tuʼn kukx tok tilil tuʼn tuʼn taqʼunan toj congregación? (1 Timoteo 4:10).

11 (Kjawil uʼjit 1 Timoteo 4:10). Ok qeʼ tkʼuʼj Timoteo tiʼj Dios itzʼ ex ok qeʼ tkʼuʼj tiʼj qa tzultoq kʼiwlaʼn tuʼn. Tuʼntzunju, ok tilil tuʼn tuʼn taqʼunan te Jehová ex kye txqantl. ¿Tiʼ bʼant tuʼn? Xi tqʼamaʼn apóstol Pablo te tuʼn tok te jun tbʼanel xnaqʼtzal ex te jun tbʼanel chikʼbʼal. Nya oʼkxju, ax ikx iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ tqoʼn jun tbʼanel techel kywitz qe kuʼxun ex kywitz qeju otoq che tijen. Xi qʼoʼn junjun taqʼun kwest, ik tzeʼn tuʼn t-xi tqʼoʼn consej tukʼil kʼujlabʼil pero toj tumel kye qeju at tajbʼen kye (1 Tim. 4:​11-16; 2 Tim. 4:​1-5). Qʼuqlitoq tkʼuʼj Timoteo tiʼj qa maske mintiʼtoq qʼanchaʼl aju in bʼanttoq tuʼn moqa mintiʼtoq in nok qʼoʼn toklen, tzultoq kʼiwlaʼn tuʼn Jehová (Rom. 2:​6, 7).

12. ¿Tiʼ jaku tzʼonin kyiʼj ansyan tuʼn kukx kyaqʼunan toj congregación? (Ax ikx qʼonka twitza tiʼj tilbʼilal).

12 Ik tzeʼn te Timoteo, jaku tzʼok qeʼ kykʼuʼj ansyan tiʼj qa in nok tqʼoʼn Jehová twitz tiʼj tbʼanel aqʼuntl in bʼant kyuʼn ex in nok tqʼoʼn toklen. In che xqʼuqin ansyan kyiʼj erman toj jun congregación, in xi kyqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye ex in che pakbʼan. Ax ikx ateʼ junjun in che onin tiʼj construcción ex in che onin aj ttzaj jun xitbʼil. Ex junjuntl in che ajbʼen toj Kʼloj in cheʼx Visitaril kye Yabʼ ex toj Kʼloj Yolil kyukʼil aj Qʼanil. Ojtzqiʼn kyuʼn ansyan qa a Jehová o tzaj qʼonte kyoklen tuʼn kyxqʼuqin kyiʼj erman ex nya jun xjal. Tuʼntzunju, in nok tilil kyuʼn tuʼn t-xi kybʼinchaʼn aqʼuntl tuʼn tkyaqil kyanmi ex qʼuqli kykʼuʼj tiʼj qa che tzajel kʼiwlaʼn tuʼn Jehová (Col. 3:​23, 24).

Tzul kʼiwlaʼna tuʼn Jehová, aju Dios itzʼ, tuʼnju in nok tilil tuʼna tuʼn tajbʼena te toj congregación. (Qʼonka twitza tiʼj párrafo 12 ex 13).


13. ¿Tiʼ in kubʼ tnaʼn Jehová aj tok tilil quʼn tuʼn qajbʼen te?

13 Nya qkyaqil jaku qo ok te ansyan pero qkyaqilx jaku txi qqʼoʼn jun oyaj te Jehová. Nim toklen toj twitz aj t-xi qqʼoʼn aju mas tbʼanel. Jun techel, in nok tqʼoʼn toklen pwaq in xi qqʼoʼn tiʼj aqʼuntl in bʼant twitz tkyaqil Txʼotxʼ, maske tal chʼin. In tzalaj wen aj tok tilil quʼn tuʼn tjaw qiʼn qqʼabʼ ex tuʼn t-xi qqʼoʼn jun qyol maske in qo tzaj xobʼ. Ax ikx in tzalaj aj tkubʼ qnajsaʼn kypaltil txqantl. Ex kukx in nok tqʼoʼn Jehová toklen aju in bʼant tuʼna maske in kubʼ tnaʼna qa mintiʼ in bʼant junjun tiʼchaq tuʼna ik tzeʼn taja. Kʼujlaʼna tuʼn ex tzul tqʼoʼn tkʼiwlabʼil teya (Luc. 21:​1-4).

KUKX QO TEN NQAYIN TTXLAJ DIOS ITZʼ

14. ¿Alkye tten in nonin qamiwbʼil tukʼil Jehová tuʼn kukx qten tzʼaqli twitz? (Ax ikx qʼonka twitza tiʼj tilbʼilal).

14 Qa itzʼ Jehová toj qwitz, mas fácil qo nimel te. Ik tzeʼn bʼaj tiʼj José, mintiʼ kubʼ tzʼaq toj yaẍbʼil. Nyatoq taj tuʼn ttzaj tbʼis Jehová tuʼn tuʼnju ax tok itzʼ toj twitz (Gén. 39:9). Tuʼn tchʼiy qamiwbʼil tukʼil Jehová, nim toklen tuʼn qnaʼn Dios ex tuʼn qxnaqʼtzan tiʼj Biblia (Sant. 4:8). Qa ma ten jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil Jehová ik tzeʼn te José mlay kubʼ qbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn (Sant. 4:8).

Qa ma txi laqʼeʼya ttxlaj Dios itzʼ kʼonil tiʼja tuʼn ttena tzʼaqli twitz. (Qʼonka twitza tiʼj párrafo 14 ex 15).


15. ¿Alkye nya bʼaʼn techel kubʼ kyqʼoʼn aj Israel toj desierto? (Hebreos 3:12).

15 Qa ya mintiʼ ma tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj Jehová, jun rat jaku kubʼ qbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn. Qo ximen tiʼjju bʼaj kyiʼj aj Israel tej kyten toj desierto. Ojtzqiʼntoq kyuʼn qa at Jehová pero mintiʼ ok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa tzultoq tqʼoʼn aju at tajbʼen kye. Axpe ikx xi kyqanin jlu: «¿Atpelo Qman qxol, ex qa mi aʼl?» (Éx. 17:​2, 7). Tej tbʼet ambʼil el kypan kyibʼ tiʼj Dios ex nyalo qaj tuʼn tel qkanoʼn nya bʼaʼn techel kubʼ kyqʼoʼn (kjawil uʼjit Hebreos 3:12).

16. ¿Tiquʼn jaku chewix qʼuqbʼil qkʼuʼj?

16 Kwest jaku tzʼela toj qwitz tuʼn qten nqayin tiʼj Jehová aj tok qqʼoʼn qwitz tiʼjju in bʼant kyuʼn xjal. Nim xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa mintiʼ Dios ex chʼixme tkyaqil maj mas bʼaʼn taʼ kyanqʼibʼil. Aj tok qqʼoʼn qwitz tiʼj jlu, bʼalo jaku chewix qʼuqbʼil qkʼuʼj. Kukxlo kʼokel qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa at Dios pero bʼalo mlay tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa qo tzajel tonin. Chʼixme ax jlu bʼaj tiʼjju kubʼ tzʼibʼinte Salmo 73. Ok tqʼoʼn twitz tiʼj qa bʼaʼn ateʼ qeju mintiʼ in che nimen te Dios. Tuʼntzunju, jawje tkʼuʼj tiʼj qa bʼaʼn tuʼn tajbʼen te Jehová moqa nya bʼaʼn (Sal. 73:​11-13).

17. ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn kukx qxi laqʼeʼ ttxlaj Jehová?

17 ¿Tiʼ onin tiʼj salmista tuʼn tchʼexpaj t-ximbʼetz? Ximen tiʼjju jaku bʼaj kyiʼj qeju in nel kypaʼn kyibʼ tiʼj Jehová (Sal. 73:​18, 19, 27). Ax ikx ximen tiʼjju tbʼanel in tzaj qe aj qajbʼen te Jehová (Sal. 73:24). Ax ikx qe jaku qo ximen tiʼj tkyaqil kʼiwlabʼil o tzaj tqʼoʼn Jehová qe ex qo ximen tiʼj tzeʼnwitlo taʼ qanqʼibʼil noqwit mintiʼ in qo ajbʼen te. Qa ma bʼant jlu quʼn, kʼonil qiʼj tuʼn kukx qajbʼen te Jehová ex tuʼn t-xi qqʼamaʼn qe yol tqʼama salmista: «Atzun weye chin xel laqʼeʼye ttxlaj Dios, porque atzun mas bʼaʼn te weye» (Sal. 73:28).

18. ¿Tiquʼn mintiʼ tuʼn qtzaj xobʼ teju kbʼajel toj ambʼil tzul?

18 Jaku qo ex twitz alkyexku nya bʼaʼn toj ambʼil jaʼlo, tuʼnju in qo ajbʼen «teju Dios itzʼ ex axix tok» (1 Tes. 1:9). In ximen Jehová qiʼj ex kukx tzul tqʼoʼn onbʼil qe. Bʼant jlu tuʼn kyukʼil tmajen toj ambʼil ojtxe ex kukx in bʼant tuʼn jaʼlo. Toj chʼintl ambʼil kxel tzyet ambʼil te nimxix kʼixbʼisabʼil, pero ktel Jehová qukʼil (Is. 41:10). Iktzun tten qkyaqilx jaku «qeʼxix qkʼuʼj tuʼn t-xi qmaʼn: Ate Qman onil weye; mlay chin xobʼe» (Heb. 13:​5, 6).

BʼITZ 3 Aya qʼol qipumale, onil qeye ex qʼuqbʼil qkʼuʼje