Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 12

¿Toj alkye ambʼil mas bʼaʼn tuʼn qyolin?

¿Toj alkye ambʼil mas bʼaʼn tuʼn qyolin?

«At tqʼijlalil tuʼn mi kyyolin xjal, ex at tqʼijlalil tuʼn kyyolin» (ECL. 3:7).

BʼITZ 124 Kukx qo ten tzʼaqli

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1. ¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Eclesiastés 3:1 ex 7 qe?

ATEʼ junjun erman kygan tuʼn kyyolin, atzun junjuntl nyaxix. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn taqikʼ Tyol Dios jatumel ma jatz xnaqʼtzbʼil, at ambʼil tuʼn qyolin ex at ambʼil tuʼn miʼn tbʼant quʼn (kjawil uʼjit Eclesiastés 3:1, 7). Maske ikju, at maj qaj tuʼn tyolin junjun erman, atzun junjuntl nya qaj tuʼn kyyolin nim.

2. ¿Alkye at toklen tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qe toj alkye ambʼil tuʼn qyolin ex tzeʼn tuʼn tbʼant quʼn?

2 O tzaj tqʼoʼn Jehová jun tbʼanel oyaj qe, aju tuʼn qyolin (Éx. 4:10, 11; Apoc. 4:11). Ex in tzaj tyekʼin qe toj Tyol tzeʼn tuʼn tajbʼen quʼn toj tumel. Toj xnaqʼtzbʼil lu, qo yolil kyiʼj junjun techel tkuʼx toj Xjan Uʼj aʼyeju che onil qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj toj alkye ambʼil qo yolil ex toj alkye ambʼil miʼn. Ax ikx, kʼelel qnikʼ tiʼj tiʼ t-ximbʼetz Jehová tiʼjju in xi qqʼamaʼn kye txqantl. Tnejel, qo yolil tiʼj toj alkye ambʼil bʼaʼn tuʼn qyolin.

¿TOJ ALKYE AMBʼIL TUʼN QYOLIN?

3. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Romanos 10:14, ¿toj alkye ambʼil qo yolil tiʼj Jehová ex tiʼj Tkawbʼil?

3 Nim toklen tuʼn kukx qyolin tiʼj Jehová ex tiʼj Tkawbʼil (Mat. 24:14; kjawil uʼjit Romanos 10:14). Aj tbʼant jlu quʼn, in nel qkanoʼn tiʼj Jesús. Tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ, ok tilil tuʼn tuʼn tyolin tiʼj axix tok tiʼj Ttat (Juan 18:37). Ax ikx, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa nim toklen aju tzeʼn tten in xi qqʼamaʼn jun qyol. Tuʼntzunju aj qyolin tiʼj Jehová kyukʼil txqantl, il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn toj tumel ex tuʼn tok qqʼoʼn toklen kyximbʼetz ex aju nimen kyuʼn (1 Ped. 3:15). Iktzun tten nya oʼkx qo yolil kyukʼil xjal, sino kxel qxnaqʼtzaʼn jun tiʼ kye ex jaku pon toj kyanmi.

4. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Proverbios 9:9, ¿tzeʼn jaku tzʼonin kyyol ansyan kyiʼj txqantl?

4 Aj tel kynikʼ ansyan tiʼj qa tajbʼil jun ermano moqa jun ermana jun consej, il tiʼj tuʼn t-xi kyqʼamaʼn te. Pero che ximel tiʼj toj alkye ambʼil mas bʼaʼn, bʼalo toj jun lugar jatumel mintiʼ jun xjal tuʼntzun miʼn tkubʼ tnaʼn erman nya bʼaʼn. Nim toklen tuʼn tkubʼ kyyekʼin ansyan tbʼanel kymod aj t-xi kyqʼoʼn tconsej jun erman. Noqtzun tuʼnj, bʼaʼn tuʼn kyonin kyiʼj tuʼn t-xi kybʼiʼn qe nabʼil ateʼkux toj Tyol Dios (kjawil uʼjit Proverbios 9:9). ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn miʼn qtzaj xobʼ aj t-xi qqʼoʼn jun consej? Qo xnaqʼtzan kyiʼj kabʼe xjal in yolin Tyol Dios kyiʼj aqeju junxitl kymod kubʼ kyyekʼin. Tnejel, qo yolil tiʼj jun xjal iltoq tiʼj tuʼn t-xi tkawin qe tkʼwal. Yajxitl, kʼokel qbʼiʼn qa yolin jun xuʼj tukʼil jun xjal kʼokeltoq te rey.

5. ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa mintiʼ ten tipumal Elí tuʼn tyolin, maske xi tqʼamaʼn junjun tiʼchaq kye tkʼwal?

5 Ten kabʼe tkʼwal tnejel pal Elí ex kʼujlaʼn qetoq tuʼn. Pero mintiʼ e nimen te Jehová. E ajbʼen tkʼwal te pal toj ja xbʼalun, noqtzun tuʼnj, e ikʼ tibʼaj kyoklen. ¿Tiquʼn? Tuʼnju mintiʼ ok kyqʼoʼn toklen chojbʼil xi qʼet te Jehová ex e yaẍin kyukʼil xuʼj (1 Sam. 2:12-17, 22). Ik tzeʼn tkuʼx toj Tley Moisés, iltoq tiʼj tuʼn kykubʼ bʼiyet. Atzunte te Elí, mintiʼ i ex tkawin ex kukx xi tqʼoʼn ambʼil kye tuʼn kyajbʼen toj ja xbʼalun (Deut. 21:18-21). ¿Tzeʼn ela jlu toj twitz Jehová? Xi tqʼamaʼn Jehová jlu te Elí: «¿Tiquʼn mas ma cheʼx tnimana qe tkʼwaʼla nwitze?». Tuʼntzunju, kubʼ t-ximen Jehová tuʼn kykubʼ tnajsaʼn qe kabʼe tkʼwal Elí (1 Sam. 2:29, 34).

6. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼjju bʼaj tiʼj Elí?

6 ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼj Elí? Qa ma tzʼok qbʼiʼn qa at jun qamiw moqa jun toj qja in kubʼ tbʼinchaʼn jun il, nim toklen tuʼn qyolin tukʼil ex tuʼn t-xi qqʼamaʼn te alkye t-ximbʼetz Jehová. Yajxitl, il tiʼj tuʼn qonin tiʼj tuʼn t-xi qʼoʼn onbʼil te kyuʼn qeju in che ajbʼen tuʼn Jehová (Sant. 5:14). Miʼn tzʼok qqʼoʼn mas toklen jun qamiw moqa jun toj qja twitz Jehová ik tzeʼn bʼant tuʼn Elí. Ax tok, il tiʼj tuʼn tten qipumal tuʼn qyolin tukʼil jun erman tajbʼil onbʼil, noqtzun tuʼnj, tzul tbʼanel te tuʼn jlu. Atzun jaʼlo qo xnaqʼtzan tiʼj Abigaíl jun xuʼj te Israel, ex junxitl tmod kubʼ tyekʼin ik tzeʼn te Elí.

Kyaj tqʼoʼn Abigaíl jun tbʼanel techel qwitz, tuʼnju yolin toj ambʼil mas bʼaʼn. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 7 ex 8). *

7. ¿Tiquʼn xiʼ Abigaíl yolil tukʼil David?

7 Atoq Abigaíl t-xuʼjil Nabal, jun xjal qʼinun ex attoq nim ttxʼotxʼ. Tej tel oq David ex qe tsoldad twitz aj kawil Saúl, e ten jun ambʼil kyukʼil xjal in che xqʼuqin kyiʼj t-rit Nabal ex e kolin kyiʼj tej kyok tzoqpaj aj qʼoj kyiʼj. ¿Xipe tqʼoʼn Nabal chjonte tiʼjju bʼant kyuʼn? Mintiʼ. Tej t-xi tqanin David te Nabal tuʼn t-xi tqʼoʼn aʼ ex wabʼj kye t-xjalil, tzaj nim tqʼoj Nabal kyiʼj ex jaw yasun (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14). Tuʼn jlu, tqʼama David qa che kbʼeltoq tnajsaʼn qe toj tja Nabal (1 Sam. 25:13, 22). ¿Alkyetoq jaku tzʼonin tiʼj David tuʼn miʼn tbʼant jlu tuʼn? El tnikʼ Abigaíl tiʼj qa otoq pon ambʼil tuʼn tyolin. Ten tipumal ex xiʼ yolil tukʼil David ex qeju 400 t-xjalil qʼiʼntoq kyspad, attoq waʼyij kyiʼj ex attoq nim kyqʼoj.

8. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼjju bʼant tuʼn Abigaíl?

8 Tej tyolin Abigaíl tukʼil David, ten tipumal, ok tqʼoʼn toklen ex toj tumel bʼant tuʼn. Maske nya tuʼn Abigaíl tzaj nya bʼaʼn, xi tqanin najsam te David. Tqʼama qa tbʼanel xjal te David ex qa kbʼeltoq tbʼinchaʼn aju bʼaʼn tuʼn tonbʼil Jehová (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34). Ik tzeʼn bʼant tuʼn Abigaíl, ax ikx qe nim toklen tuʼn tten qipumal tuʼn qyolin tukʼil jun erman qa chʼix tkubʼ tbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn (Sal. 141:5). Nim toklen tuʼn tkubʼ qyekʼin tbʼanel qmod, pero bʼaʼn tuʼn tbʼant quʼn. Aj t-xi qqʼoʼn tconsej jun erman tukʼil kʼujlabʼil, in kubʼ qyekʼin qa tbʼanel tamiw qoʼ (Prov. 27:17).

9, 10. ¿Alqiʼj che ximel ansyan aj t-xi kyqʼoʼn kyconsej txqantl?

9 Mas nim toklen tuʼn tten kyipumal ansyan tuʼn kyyolin tukʼil jun erman in kubʼ tbʼinchaʼn jun il (Gál. 6:1). Pero in nel kynikʼ ansyan tiʼj qa aj il qe ex qa jaku pon jun qʼij tuʼn kytzaj kawin. Noqtzun tuʼnj, nya tuʼn jlu mintiʼ in chex kykawin qeju kyaj onbʼil (2 Tim. 4:2; Tito 1:9). Aj t-xi kyqʼoʼn tconsej jun erman, in bʼant kyuʼn tukʼil pasens ex toj tumel. Kʼujlaʼn qe erman kyuʼn ex kyaj tuʼn kyonin kyiʼj (Prov. 13:24). Pero mas nim toklen toj kywitz tuʼn kyxqʼuqin kyiʼj erman ex tuʼn kyjapun tkawbʼil Jehová kyuʼn (Hech. 20:28).

10 Ma tzʼel qnikʼ tiʼj toj alkye ambʼil tuʼn qyolin. Noqtzun tuʼnj, at maj, mas bʼaʼn tuʼn miʼn t-xi qqʼamaʼn jun tiʼ. Kyoj qeju taqikʼ che ul, qo yolil tiʼj toj alkye ambʼil mintiʼ tuʼn qyolin.

¿TOJ ALKYE AMBʼIL MINTIʼ TUʼN QYOLIN?

11. ¿Alkye techel ajbʼen tuʼn Santiago ex tiquʼn toj tumel?

11 Kwest tuʼn tok qxqʼuqin aju in xi qqʼamaʼn. Ajbʼen jun tbʼanel techel tuʼn aj tzʼibʼil Santiago tuʼn ttzaj tchikʼbʼaʼn jlu. Tqʼama: «Qatzun at jun mintiʼ in tzpet tiʼj tyol, atzun xjalju tzʼaqlxix ex in bʼant tjakʼunte tkyaqil t-ximlal. Nnoʼkx qqʼoʼn pren tuj kytziʼ chej tuʼn qnimanjtz kyuʼn, kyjaʼtzun tten in ajtz qxqutzʼin tkyaqil kyximlal» (Sant. 3:2, 3). Aj ttzaj tjakʼuʼn jun xjal pren tokx toj ttziʼ chej, jaku txi tyekʼin tbʼe moqa jaku bʼant tuʼn tkyaj weʼ. Noqtzun tuʼnj, qa ma txi ttzaqpiʼn, jaku txi chej toj juntl bʼe moqa jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼj ex qa tiʼj xjal. Ax ikx qe, jaku tzaj nim nya bʼaʼn quʼn qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin aju in xi qqʼamaʼn. Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun techel jatumel il tiʼj tuʼn miʼn t-xi qqʼamaʼn jun tiʼ.

12. ¿Toj alkye ambʼil mintiʼ tuʼn qyolin?

12 Qa at jun tqanil ojtzqiʼn tuʼn jun erman aju mintiʼ tuʼn tok kybʼiʼn txqantl, ¿tiʼ kbʼantel quʼn? Qo ximen tiʼj qa at jun erman in nanqʼin toj jun lugar jatumel nya qʼoʼn ambʼil kye testigos de Jehová tuʼn kypakbʼan, ¿kxelpe qqanin te alkye tten in che pakbʼan erman ex in nok kychmon kyibʼ? Ax tok, in bʼant jlu quʼn tuʼnju qaj tuʼn tok qbʼiʼn tzeʼn ateʼ erman ex tuʼnju kʼujlaʼn qe quʼn. Ax ikx, qaj tuʼn t-xi qqʼamaʼn tiʼxix in bʼaj kyiʼj toj qnaʼj Dios. Noqtzun tuʼnj, toj ambʼil lu, mas bʼaʼn tuʼn miʼn t-xi qqanin jun tiʼ te erman. Qa ma qo ok ten qanil te jun erman tuʼn ttzaj tqʼamaʼn jun tqanil qe aju mintiʼ qoklen tiʼj, mintiʼ in kubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil tiʼj nix kyiʼj qeju erman ma tzʼok qeʼ kykʼuʼj tiʼj. Ex nya qaj tuʼn ttzaj mas nya bʼaʼn kyiʼj erman in che anqʼin kyoj lugar jatumel mintiʼ qʼon ambʼil qe tuʼn qajbʼen te Jehová. Ax ikx, ni jun erman in nanqʼin kyoj tnam lu jaku tzaj kyqʼamaʼn alkye tten in che pakbʼan moqa alkye tten in bʼant junjuntl tiʼchaq kyuʼn.

13. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Proverbios 11:13, ¿tiʼ kbʼantel kyuʼn ansyan ex tiquʼn?

13 Mas nim toklen tuʼn t-xi kybʼiʼn ansyan nabʼil in kanet quʼn toj Proverbios 11:13 (uʼjinktza). In bʼant jlu kyuʼn qa mintiʼ ma txi kyqʼamaʼn junjun tiʼchaq nya il tiʼj tuʼn tok kybʼiʼn txqantl. Kwest jaku tzʼela jlu te kye, mas kye qeju o che kubʼ mojeʼ. In chʼiy tamiwbʼil jun chmilbʼaj tukʼil t-xuʼjil qa ma che yolin tiʼjju in kubʼ kyximen, tiʼjju in kubʼ kynaʼn ex tiʼjju in tzaj bʼaj kykʼuʼj tiʼj. Noqtzun tuʼnj, ojtzqiʼn kyuʼn ansyan qa mintiʼ tuʼn kyyolin kyiʼj junjun tiʼchaq bʼiʼn kyuʼn kyiʼj erman. Qa ma che yolin tiʼj jlu, jaku tzaj kyiʼn nya bʼaʼn kyiʼj erman ex ya mlay tzʼok qeʼ kykʼuʼj kyiʼj. Aqeju at kyoklen toj kʼloj okslal, mintiʼ tuʼn kyok te xmeletzʼ (1 Tim. 3:8). Toj juntl yol, mintiʼ tuʼn kyyolin tiʼj jun erman kyukʼil txqantl. Qa at jun ansyan kʼujlaʼn t-xuʼjil tuʼn, mlay txi tqʼamaʼn tqanil te aju nya il tiʼj tuʼn tok tbʼiʼn.

14. ¿Tzeʼn jaku tzʼonin t-xuʼjil jun ansyan tuʼn kyyolin txqantl bʼaʼn tiʼj tchmil?

14 Jaku tzʼonin t-xuʼjil jun ansyan tiʼj tuʼntzun kyyolin txqantl bʼaʼn tiʼj. ¿Alkye tten? Jaku bʼant jlu tuʼn qa mintiʼ ma txi tqanin te tchmil jun tiʼ nya il tiʼj tuʼn tok tbʼiʼn. Iktzun tten, in nonin tiʼj ex in nok tqʼoʼn kyoklen erman ma tzʼok qeʼ kykʼuʼj tiʼj tchmil. Ex aju mas nim toklen, in tzalaj tanmi Jehová tuʼn, tuʼnju in nonin tuʼn tten mujbʼabʼil toj kʼloj okslal (Rom. 14:19).

¿ALKYE T-XIMBʼETZ JEHOVÁ TIʼJJU IN XI QQʼAMAʼN?

15. ¿Tiʼ tqʼama Jehová kyiʼj oxe xjal e pon keʼyilte Job ex tiquʼn?

15 Nim jaku tzʼonin uʼj te Job qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj toj alkye ambʼil tuʼn qyolin ex tiʼ tuʼn t-xi qqʼamaʼn. Tej otoqxi tzaj nim nya bʼaʼn tiʼj Job, e pon kyaje xjal qʼuqbʼal tkʼuʼj ex qʼol tnabʼil. Ok kybʼiʼn Job toj nimku ambʼil. Noqtzun tuʼnj, in nel qnikʼ tiʼj tyol Elifaz, Bildad ex Zofar qa mintiʼ ajbʼen ambʼil lu kyuʼn tuʼn kyximen tiʼj tzeʼn tuʼn kyonin tiʼj Job. Sino aju bʼant kyuʼn, e ximen tiʼj tzeʼn tuʼn t-xi kyyekʼin te Job qa otoq kubʼ tbʼinchaʼn nya bʼaʼn. Toj tumel kyqʼama junjun tiʼchaq, pero chʼixme tkyaqilju kyqʼama tiʼj Job ex tiʼj Jehová nya ax tok ex nya toj tumel bʼant kyuʼn. Ex kyqʼama qa jun nya bʼaʼn xjal te Job (Job 32:1-3). ¿Tzeʼn ela jlu toj twitz Jehová? Tzaj nim tqʼoj kyiʼj qeju oxe xjal lu. Tqʼama qa mintiʼ kynabʼil ex xi tqʼamaʼn kye tuʼn t-xi kyqanin te Job tuʼn tnaʼn Dios kyiʼj (Job 42:7-9).

16. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼj nya bʼaʼn techel kyaj tqʼoʼn Elifaz, Bildad ex Zofar?

16 ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼj nya bʼaʼn techel kyaj tqʼoʼn Elifaz, Bildad ex Zofar? At nimku. Tnejel, mintiʼ tuʼn qyolin nya bʼaʼn kyiʼj erman (Mat. 7:1-5). Mas bʼaʼn tuʼn kyok qbʼiʼn naʼmxtoq txi qqʼamaʼn jun qyol. Iktzun tten kʼelel qnikʼ tiʼjju in bʼaj kyiʼj (1 Ped. 3:8). Tkabʼ, bʼaʼn tuʼn qyolin toj tumel ex qqʼamanx ax tok yol (Efes. 4:25). Ex toxin, in nok tqʼoʼn Jehová twiʼ tiʼjju in xi qqʼamaʼn kye txqantl.

17. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Elihú?

17 Aju tkyajin xjal pon visitarilte Job a Elihú, aju attoq t-xilen tukʼil Abrahán. Akux in yolin Job kyukʼil qeju oxe xjal, bʼin Elihú kyiʼj. Ok tqʼoʼnxix twiʼ tiʼjju kyqʼama, tuʼntzunju xi tqʼoʼn junjun tbʼanel nabʼil te Job aʼyeju che oniltoq tiʼj tuʼn tchʼexpaj t-ximbʼetz (Job 33:1, 6, 17). Ax ikx, nyatoq taj Elihú tuʼn tjaw tnimsan tibʼ nix juntl xjal, sino tajtoq tuʼn tjaw tnimsaʼn tbʼi Jehová (Job 32:21, 22; 37:23, 24). ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼj? Tnejel, in nel qnikʼ tiʼj qa at ambʼil tuʼn qbʼin ex tuʼn miʼn qyolin (Sant. 1:19). Ex tkabʼ, aj t-xi qqʼoʼn tconsej jun erman, qaj tuʼn tjaw nimsaʼn tbʼi Jehová ex nya tuʼn tok qʼoʼn qoklen.

18. ¿Tzeʼn jaku kubʼ qyekʼin qa in xi qqʼoʼn chjonte te Jehová tuʼnju in bʼant qyolin?

18 Qqʼonx chjonte te Jehová tuʼnju o tzaj tqʼoʼn qoklen tuʼn tbʼant qyolin. Jaku bʼant jlu quʼn aj t-xi qbʼiʼn aju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj tiʼjju toj alkye ambʼil tuʼn qyolin ex tiʼ tuʼn t-xi qqʼamaʼn. Tuʼn tonbʼil Jehová kubʼ ttzʼibʼin Salomón jlu: «Ok ttzaj qʼmaʼn jun yol at tajbʼen, ik tten jlu ik tzaʼn jun tilbʼilal mansan qʼan pwaq ttxʼotxʼil ex kyok junjun tilbʼilal tiʼj saq pwaq kytxʼotxʼil» (Prov. 25:11). Qa ma tzʼok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj kyyol txqantl ex qa ma qo ximen tiʼjju kxel qqʼamaʼn, che okel qyol te tbʼanel ik tzeʼn mansan qʼan pwaq ttxʼotxʼil. Tuʼntzunju, qa nim in qo yolin moqa chʼin, kxel qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj txqantl kyuʼn qyol ex ktzalajel Jehová quʼn (Prov. 23:15; Efes. 4:29). Ax tok, atzun jun tbʼanel tumel tzeʼn jaku txi qqʼoʼn chjonte tiʼj oyaj lu.

BʼITZ 82 Qyekʼinx qspikʼumal kywitz xjal

^ taqik' 5 In che kanet nim nabʼil quʼn toj Tyol Dios aʼyeju in che onin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj toj alkye ambʼil jaku qo yolin ex toj alkye ambʼil miʼn. Qa ma tzʼel qnikʼ tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios ex in japun quʼn, tbʼanel che elel qyol toj twitz Jehová.

^ taqik' 62 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL: Jun ermana ma chʼiy toj tokslabʼil in xi tqʼoʼn tnabʼil juntl ermana.

^ taqik' 64 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL:In yolin jun ermano tukʼil jun xjal tiʼjju tuʼn tbʼaj qsaqin qe tiʼchaq.

^ taqik' 66 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL: Yolin Abigaíl tukʼil David toj ambʼil mas bʼaʼn ex tzaj tbʼanel tuʼn jlu.

^ taqik' 68 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL: Mintiʼ in xiʼ tqʼamaʼn jun mejebʼleʼn kye erman tzeʼn in che pakbʼan kye xjal toj jun tnam jatumel mintiʼ qʼoʼn ambʼil tuʼn qajbʼen te Jehová.

^ taqik' 70 TQANIL TIʼJ TILBʼILAL:In nokx jun ansyan toj jun kwart tuʼntzun miʼn tok bʼiʼn kyuʼn txqantl.