Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Kyxjel qeju in che uʼjin

Kyxjel qeju in che uʼjin

¿Tiquʼn tqʼama xjal at toklen tuʼn tkyaj tlaqʼoʼn txʼotxʼ qa knajel t-erencia qa ma kubʼ mojeʼ tukʼil Rut? (Rut 4:1, 6).

Toj ambʼil ojtxe, qa ma kyim jun xjal ex mintiʼ jun tkʼwal otoq tzul, in che bʼaj junjun tiʼchaq. ¿Tiʼ kbʼajel tiʼj ttxʼotxʼ? ¿Kbʼelpe naj tbʼi tfamilia te jumajx? In tzaj tchikʼbʼaʼn Tley Moisés tkyaqil lu.

Qa ma kyim jun xjal moqa in xi tkʼayin ttxʼotxʼ tuʼnju otoq tzʼok te prow, jakutoq kyaj tlaqʼoʼn jun terman moqa jun tfamiliar aju ttxʼotxʼ. Iktzun tten kukx at kyoklen familia tiʼj txʼotxʼ (Lev. 25:23-28; Núm. 27:8-11).

¿Tiʼtoq in xi bʼinchet tuʼn miʼn tkubʼ naj tbʼi tfamilia xjal otoq kyim? In kubʼtoq mojeʼ jun terman kyimni tukʼil xuʼj otoq kyaj viud tuʼntzun tul jun tal ex tuʼn tkyaj ttxʼotxʼ te t-erencia kʼwal. Tej t-xi bʼinchet qe tiʼchaq ik tzeʼn jlu, ax ikx onin tiʼj xuʼj otoq kyaj viud tuʼn tkanet twa (Deut. 25:5-7; Mat. 22:23-28). Atzun jlu bʼaj tiʼj Rut tuʼnju xi jyet tumel tuʼn tkubʼ mojeʼ tukʼil jun tfamiliar tzqan tchmil.

Qo ximen tiʼjju bʼaj tiʼj Noemí. Otoq kubʼ mojeʼ tukʼil Elimélec. Pero tej tkyim Elimélec ex qeju kabʼe tkʼwal, ya mintiʼ jun xinaq jaku tzʼaqʼunan tuʼn tkanet twi twa Noemí (Rut 1:1-5). Tej tmeltzʼaj Noemí toj tnam Judá, yolin tukʼil Rut tuʼntzun t-xi tqʼamaʼn te Boaz qa jaku kyaj tlaqʼoʼn qe ttxʼotxʼ Elimélec tuʼnju kyfamiliar kyibʼ (Rut 2:1, 19, 20; 3:1-4). Pero ojtzqiʼntoq tuʼn Boaz qa attoq juntl tfamiliar Elimélec mas at t-xilen tukʼil ex tuʼntzunju, attoq toklen tuʼn tkyaj tlaqʼoʼn qe ttxʼotxʼ (Rut 3:9, 12, 13).

Tnejel, bʼaʼn ela toj twitz tfamilia Elimélec tuʼn tkyaj tlaqʼoʼn qe txʼotxʼ (Rut 4:1-4). Ojtzqiʼntoq tuʼn qa kxeltoq tiʼn nim pwaq, pero ax ikx ojtzqiʼntoq tuʼn qa otoq tijen Noemí ex tuʼntzunju ya mlaytoq tzul jun tal tuʼntzun tkyaj ttxʼotxʼ Elimélec te t-erencia. Ax ikx, ojtzqiʼntoq tuʼn qa iltoq tiʼj tuʼn tok mojbʼet txʼotxʼ tukʼil te ttxʼotxʼ. Kubʼlo t-ximen qa tzul tbʼanel te te.

Tejtzun tok tbʼiʼn tfamiliar Elimélec qa iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ mojeʼ tukʼil Rut, kubʼ t-ximen tuʼn ya miʼn tkyaj tiʼn txʼotxʼ. Tqʼama jlu: «Qa ik ttenju mlay kyaj nlaqʼoʼnwe txʼotxʼ, ex ok nkyime jaku bʼant tkyaj ten txʼotxʼ lu te juntl ex mya kye qe nkʼwaʼle» (Rut 4:5, 6). ¿Tiquʼn kubʼ tchʼexpuʼn t-ximbʼetz?

Qa ma kubʼtoq mojeʼ jun tfamiliar Elimélec tukʼil Rut ex qa ma tzul jun tal, iltoq tiʼj tuʼn tkyaj qʼet tkyaqil ttxʼotxʼ Elimélec te t-erencia kʼwal. ¿Tzeʼn jakutoq naj t-erencia tfamilia Elimélec tuʼn jlu? Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Biblia, pero qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun tiʼchaq jakutoq che bʼaj.

  • Tnejel, kubʼlo t-ximen qa noqx gan kbʼajel tnajsaʼn tpwaq tuʼnju atz kjel ttxʼotxʼ Elimélec te t-erencia tal Rut ex nya kye qe tkʼwal.

  • Tkabʼin, iltoq tiʼj tuʼn t-xi tkʼaʼchin te Noemí ex te Rut.

  • Toxin, qa ma tzul mas tkʼwal tukʼil Rut, iltoq tiʼj tuʼn t-xi sipet txʼotxʼ kye qe tkʼwal ex kye tal Rut.

  • Tkyajin, qa mintiʼtoq mas tkʼwal, iltoq tiʼj tuʼn tkyaj tiʼn tal Rut aju ttxʼotxʼ Elimélec ex aju te ttxʼotxʼ. Tuʼn tkyaqil jlu, atztoq tuʼn tkyaj tkyaqil txʼotxʼ toj tkwent jun kʼwal kxeltoq tiʼn tbʼi Elimélec ex nya toj te tbʼi. Tuʼntzunju, kubʼ t-ximen tuʼn miʼn tonin tiʼj Noemí tuʼn miʼn tnaj t-erencia. Ex xi tqʼamaʼn te Boaz qa jaku kyaj tlaqʼoʼn ttxʼotxʼ Elimélec tuʼnju atzun juntl tfamiliar mas at kyxilen tukʼil. Bʼaʼn ela jlu toj twitz Boaz «tuʼntzun miʼn tnaj tbʼi» tzqan tchmil Noemí tibʼaj t-erencia (Rut 4:10).

Tuʼn jlu, in nel qnikʼ tiʼj qa nimtoq toklen toj twitz juntl tfamiliar Elimélec tuʼn miʼn tkubʼ naj tbʼi nix ttxʼotxʼ. Oʼkx ximen tiʼjx. Noqx gan bʼant jlu tuʼn tuʼnju ya mintiʼ in tzaj naʼn tbʼi toj ambʼil jaʼlo. Nya oʼkxju, ax ikx xi tnajsaʼn jun tbʼanel oklenj ex xi qʼoʼn jlu te Boaz. ¿Alkye? Aju tuʼn tten tbʼi kyxol qe t-xeʼchel Mesías moqa Jesucristo. Bʼisbʼajil tuʼnju mintiʼ onin juntl tfamiliar Elimélec kyiʼj txqantl tuʼnju oʼkx ximen tiʼjx (Mat. 1:5; Luc. 3:23, 32).