Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

1923: ma tzikʼ 100 abʼqʼi

1923: ma tzikʼ 100 abʼqʼi

TQʼAMA revista The Watch Tower te 1 te enero te 1923 jlu: «Ateʼ nim tbʼanel tiʼchaq tuʼn kybʼaj toj abʼqʼi lu. Jun tbʼanel oklenj tuʼn t-xi qqʼamaʼn [...] kye xjal in tzaj bʼaj kykʼuʼj qa ya chʼix tpon ambʼil tuʼn kyul tbʼanel tiʼchaq». Tojx abʼqʼi aju, bʼant nim chʼixpubʼil kyuʼn Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios tiʼj alkye tten in che kʼulin te Jehová ik tzeʼn kyoj chmabʼil, kyoj asamblea ex toj pakbʼabʼil. Ex tuʼn jlu, ten mujbʼabʼil kyxol tmajen Jehová ex atzun jlu in nok qkeʼyin toj ambʼil jaʼlo.

TEN MAS MUJBʼABʼIL KYUʼN CHMABʼIL

Jun calendario tkubʼ texto twitz ex qe tajlal bʼitz

Toj abʼqʼi aju, e bʼant chʼixpubʼil tuʼn ttnam Jehová tuʼntzun tonin kyiʼj Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios tuʼn kykʼulin te Jehová toj mujbʼabʼil. Xi tzyet tuʼn ttzaj tchikʼbʼaʼn revista The Watch Tower junjun texto toj Biblia ex kubʼ kyxnaqʼtzaʼn erman tkyaqil seman toj Reunión de Oración, Alabanza y Testimonio. Ax ikx, kubʼ kybʼinchaʼn Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios jun calendario jatumel tzaj tqʼamaʼn alkye texto te junjun seman ex alkye bʼitz te junjun qʼij. Jakutoq txi kybʼitzin erman qe bʼitz lu tej kyxnaqʼtzan kyjunalx moqa tukʼil kyfamilia.

Kyoj chmabʼil, in xitoq kyqʼamaʼn Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios alkyeqe tiʼchaq otoq che ikʼ kyiʼj toj pakbʼabʼil, in xitoq kyqʼoʼn chjonte te Jehová, e bʼitzin ex at maj e naʼn Dios. Bautisarin Eva Barney toj abʼqʼi 1923 tej qʼiʼntoq 15 abʼqʼi tuʼn ex tqʼama jlu: «Qa tajtoq jun erman tuʼn t-xi tqʼamaʼn jun tyol, tnejel jaw weʼ ex xi tqʼamaʼn jlu: ‹Wajbʼile tuʼn t-xi nqʼoʼne chjonte te Dios tuʼn t-xtalbʼil o kubʼ tyekʼin wiʼje...›». Ateʼ junjun erman kygantoq tuʼn t-xi kyqʼoʼn jun kyyol. Tqʼamatl ermana Barney jlu: «Otoq tijen ermano Godwin ex kukxtoq at jun tyol tuʼn t-xi tqʼoʼn chjonte te Qajaw. Pero kubʼaj tpasens t-xuʼjil tej tok tkeʼyin qa in yolin ermano kyoj chmabʼil. Tuʼntzunju, in tzajtoq tjukʼuʼn chʼin t-xbʼalun ex in kubʼtoq qeʼ ermano».

Tkyaqil xjaw, teyele junjun congregación kubʼ tikʼsaʼn jun chmabʼil nim toklen te Reunión de Oración, Alabanza y Testimonio. In tzaj tqʼamaʼn The Watch Tower te 1 te abril te 1923 tiʼ bʼant kyuʼn: «Kʼajbʼel mij ambʼil te chmabʼil tuʼn kyyolin erman tiʼjju o tzikʼ kyiʼj toj pakbʼabʼil ex tuʼn t-xi qʼuqbʼet kykʼuʼj aqʼunal [...]. O tzʼel qnikʼe tiʼj qa aj tbʼant jlu quʼn qkyaqilx, mas ktel mujbʼabʼil qxol».

E onin chmabʼil lu tiʼj Charles Martin, jun pakbʼal te 19 abʼqʼi ex anqʼin toj tnam Vancouver atz Canadá. Tqʼama jlu: «Kyoj chmabʼil lu el nnikʼe tiʼj tiʼ tuʼn t-xi nqʼamaʼne kye xjal. Chʼixme tkyaqil maj, in tzajtoq tqʼamaʼn jun erman jun tiʼ otoq tzikʼ tej tpakbʼan ttziyele kyja xjal. Tuʼn jlu, el nnikʼe tiʼj tzeʼn tuʼn nyoline kyukʼil xjal ex tzeʼn tuʼn t-xi nqʼoʼne jun tzaqʼwebʼil kye».

TEN MAS MUJBʼABʼIL TUʼN PAKBʼABʼIL

Aju uʼj Bulletin te 1 te mayo te 1923

E onin qʼij te pakbʼabʼil kyiʼj erman tuʼn tten mujbʼabʼil kyxol. Tzaj tqʼamaʼn revista The Watch Tower te 1 te abril te 1923 jlu: «Tuʼn qaqʼunan qkyaqilx junx [...], toj martes 1 te mayo te 1923 qo elex pakbʼal qkyaqilx. Ex ax jlu kbʼantel quʼn toj tnejel martes te tkyaqil xjaw [...]. Kykyaqil qeju ateʼ toj congregación il tiʼj tuʼn kyonin tiʼj aqʼuntl lu».

Ax ikx e pakbʼan Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios mas kuʼxun. Qʼiʼntoq 16 abʼqʼi tuʼn jun ermana Hazel Burford tbʼi toj abʼqʼi 1923 ex tqʼama jlu: «Jakutoq che kanet junjun presentación quʼne toj uʼj Bulletin aju iltoq tiʼj tuʼn tkyaj toj qwiʼye. a Ok tilil quʼne tukʼil nchmane tuʼn qaqʼunane junx toj aqʼuntl lu». Pero ok weʼ Hazel twitz jun nya bʼaʼn. Tqʼamatl jlu: «Nya bʼaʼn ela toj twitz jun erman otoq tijen tuʼn nyoline tiʼj wokslabʼile kyukʼil txqantl. Toj ambʼil aju, nya kykyaqil erman el kynikʼ tiʼj qa iltoq tiʼj tuʼn kypakbʼan kykyaqil Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios, axpe ikx ‹qe kuʼxun ex qe qʼapoj›» (Sal. 148:12, 13). Pero kukx ok tilil tuʼn Hazel tuʼn tpakbʼan. Tej tikʼ junjun abʼqʼi, xi toj tkabʼin Xnaqʼtzbʼil te Galaad ex ajbʼen te misionera atz Panamá. Yajxitl, chʼexpaj kyximbʼetz erman lu kyiʼj kuʼxun ex tiʼj pakbʼabʼil.

TEN MAS MUJBʼABʼIL KYUʼN ASAMBLEA

E onin asamblea kyiʼj erman tuʼn tten mas mujbʼabʼil kyxol. Ex tej kyok junjun asamblea, el kypaʼn erman jun qʼij tuʼn kyex pakbʼal. Jun techel tej tok jun asamblea toj tnam Winnipeg atz Canadá, xi qʼoʼn txokbʼil kyiʼj kykyaqil qeju e pon tuʼn kyex pakbʼal toj lugar aju toj qʼij 31 te marzo. Tbʼanel e ok qʼij te pakbʼabʼil lu tuʼnju e onin erman kyiʼj nimku xjal. Ax ikx ok juntl asamblea toj tnam Winnipeg toj 5 te agosto tojx abʼqʼi aju jatumel e pon junlo 7 mil xjal. Naʼmxtoq kypon nimku xjal toj jun asamblea atz Canadá ik tzeʼn bʼaj toj qʼij lu.

Toj fecha te 18 a 26 te agosto te 1923, ok jun asamblea nim toklen atz Los Ángeles California. Tej naʼmxtoq tok asamblea, etz kyqʼoʼn Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios tqanil toj periódico ex xi kysipen mas te 500 mil txokbʼil. Ax ikx ok kyqʼoʼn junjun anuncio tiʼj kykar ex kyiʼj bus.

Aju asamblea ok toj abʼqʼi 1923 kyuʼn Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios atz Los Ángeles

Toj sábado 25 te agosto, ex tqʼoʼn ermano Rutherford chikʼbʼabʼil tok tbʼi: «Ovejas y cabras». Toj chikʼbʼabʼil lu, tzaj tchikʼbʼaʼn ermano qa kykyaqil qeju at jun tbʼanel kyanmi atz che anqʼil tzalu twitz Txʼotxʼ ex qa in che ok mojbʼaʼn kyukʼil ẍneʼl. Ax ikx yolin tiʼj jun xnaqʼtzbʼil «Amonestación» tbʼi, jatumel tzaj tqʼamaʼn aju in bʼant kyuʼn txqantl okslabʼil ex xi tqʼoʼn txokbʼil kyiʼj xjal at jun tbʼanel kyanmi tuʼn tel kypan kyibʼ tiʼj «nintz tnam Babilonia» (Apoc. 18:2, 4). Tej tikʼ ambʼil, etz imprimirin jun tratado tukʼil xnaqʼtzbʼil lu ex xi kysipen Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios nim millón copia twitz tkyaqil Txʼotxʼ.

«Aj tbʼant jlu quʼn qkyaqilx, mas ktel mujbʼabʼil qxol».

Toj bʼajsbʼil qʼij te asamblea, ok kybʼiʼn mas te 30 mil xjal jun chikʼbʼabʼil etz tqʼoʼn ermano Rutherford aju tok tbʼi: «Todas las naciones están marchando hacia el Armagedón, pero millones que ahora viven no morirán jamás». Tuʼnju ya otoq kubʼ kyximen Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios qa che pol nim xjal, tzaj kymajen jun estadio tzma otoq bʼaj bʼinchaʼn ex Coliseo de Los Ángeles tbʼi. Tuʼn tok kybʼiʼn xjal asamblea, ajbʼen equipo de sonido te estadio kyuʼn, jun kyxol qe equipo mas tbʼanel toj ambʼil aju. Ax ikx, ok kybʼiʼn nim xjal asamblea toj radio.

XI PAKBʼET TBʼANEL TQANIL KYOJ MAS LUGAR

Toj abʼqʼi 1923, xi pakbʼet tbʼanel tqanil kyoj mas lugar te África, Europa, la India ex Sudamérica. Toj tnam India, in nanqʼintoq jun erman Adavimannathu Joseph tbʼi ex otoq tzul qaq tkʼwal tukʼil t-xuʼjil. Onin ermano lu tuʼn kyetz uʼj toj yol hindi, tamil, telugu ex urdu.

A William Brown kyukʼil toj tja

In nanqʼintoq Alfred Joseph ex Leonard Blackman toj tnam te Sierra Leona ex xi kytzʼibʼin kye erman ateʼ toj central mundial atz Brooklyn Nueva York tuʼn t-xi kyqanin onbʼil kye. Toj 14 te abril te 1923, xi qʼoʼn tzaqʼwebʼil kye kabʼe erman lu. Tqʼama Alfred jlu: «Toj jun sábado, tej ya otoq tzʼok qonikʼen oktz jun llamada toj teléfono». Tej t-xi ttzaqʼweʼn Alfred, ok tbʼiʼn qa kyuw tqʼajqʼajel twiʼ ermano tzaj yolin te ex xi tqanin jlu te: «¿Ape teya ma tzaj qaninte te Sociedad Watch Tower tuʼn kypon pakbʼal?». Xi ttzaqʼweʼn Alfred jlu: «Ikju». Tzaj tqʼamaʼntl ermano te: «Aqine ma chin tzaj samaʼn». ¿Pero alkyetoq tbʼi ermano in yolin? William Brown. Toj qʼij aju, otoq pon atz Caribe junx tukʼil Antonia aju t-xuʼjil ex qe kabʼe tmeʼjel aju Louise ex Lucy kybʼi. Mintiʼ xi tiʼn ambʼil tuʼn tok kyojtzqiʼn erman kyibʼ.

Tzaj tqʼamaʼntl Alfred jlu: «Te prim toj juntl qʼij, o xnaqʼtzane tiʼj Tyol Dios tukʼil Leonard ik tzeʼnx kukx bʼant quʼne tkyaqil seman. Pero noq minabʼen pon jun xjal matij tweʼ ex atzun ermano William Brown. Kʼujlaʼntoq axix tok tuʼn, tuʼntzunju, tajtoq tuʼn tex tqʼoʼn jun chikʼbʼabʼil toj juntl qʼij». Tej naʼmxtoq tikʼ jun xjaw tponlen ermano Brown, ya otoq txi tsipen qe uʼj otoq che pon tiʼn. Tej tikʼ chʼintl ambʼil, pon samaʼn juntl 5 mil libro te ex jun rat bʼaj tsipen kye xjal. Toj kywitz xjal, nyatoq oʼkx in kʼayin ermano Brown kyiʼj libro. Sino ax ikx ok kyqʼoʼn tbʼi te Brown aju in najbʼen Biblia tuʼn. Ok qʼoʼn tbʼi ik tzeʼn jlu tuʼnju kukx ajbʼen Biblia tuʼn tej tex tqʼoʼn qe chikʼbʼabʼil.

Aju Betel ten toj tnam Magdeburgo kyoj abʼqʼi 1920

Toj tnam Alemania, ya mintiʼtoq in che okx bʼaj erman toj sucursal te Barmen ex ya chʼixtoq kyok tzoqpaj soldad te Francia tiʼj tnam. E kanet junjun edificio kyuʼn Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios toj tnam Magdeburgo ex jakutoq che ajbʼen tuʼn kyetz imprimirit uʼj. Toj 19 te junio, e xiʼ erman anqʼil toj akʼaj Betel toj tnam Magdeburgo ex xi kyiʼn qe máquina e ajbʼen tuʼn kyetz imprimirit uʼj. Tej tikʼ jun qʼij t-xilen kysamaʼn erman tqanil toj central mundial qa otoq cheʼx atz Magdeburgo, etz qʼamaʼn kyoj periódico qa otoq che okx soldad te Francia toj tnam Barmen. Tuʼn jlu, el kynikʼ erman tiʼj qa e tzaj kʼiwlaʼn tuʼn Jehová ex qa xqʼuqin kyiʼj.

Toj foto, at ermana Sarah Ferguson tukʼil jun terman toj izquierda. Kyiʼjxi at ermano George Young.

Viajarin ermano George Young toj tkyaqil tnam Brasil tuʼn tpakbʼan tiʼj tbʼanel tqanil. Xi tjyoʼn jun lugar jatumel tuʼn tten sucursal ex xi tzyet tuʼn tetz uʼj The Watch Tower tuʼn toj yol portugués. Ex tej tikʼ junjun xjaw, ya otoq txi tsipen mas te 7 mil uʼj. Kubʼ tnaʼn ermana Sarah Ferguson nim tzalajbʼil tej tpon ermano George Young visitarilte tfamilia. Xi tzyet tuʼn tuʼjin tiʼj revista The Watch Tower atxix toj abʼqʼi 1899, pero naʼmxtoq tbautisarin. Noqtzun tuʼnj, tej tikʼ junjun xjaw tponlen George Young, bautisarin Sarah Ferguson junx kyukʼil kyaje tal.

«QO AJBʼEN TE DIOS TUʼN TKYAQIL QKʼUʼJ EX TUKʼIL TZALAJBʼIL»

Tej chʼixtoq tkubʼaj abʼqʼi, tzaj tqʼamaʼn revista The Watch Tower te 15 te diciembre te 1923 alkyeqe kʼiwlabʼil otoq che tzaj kyuʼn chʼixpubʼil bʼant kyuʼn tiʼj chmabʼil, pakbʼabʼil ex qe asamblea. Tqʼama jlu: «Nya kwest tuʼn tel qnikʼ tiʼj [...] qa o che chʼiy congregación toj kyokslabʼil [...]. Qbʼincham qten tiʼj mas aqʼuntl chʼix tul ex qo ajbʼen te Dios tuʼn tkyaqil qkʼuʼj ex tukʼil tzalajbʼil toj abʼqʼi 1924».

Ax ikx tbʼanel ok abʼqʼi 1924 kye Xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios. Otoq tzikʼ junjun xjaw in che aqʼunan erman te central mundial atz Brooklyn toj juntl lugar nqayin Staten Island tbʼi. Kubʼaj aqʼuntl tiʼj construcción kyuʼn tej t-xi tzyet abʼqʼi 1924. Aqeju ja e kubʼ bʼinchaʼn e onin tuʼn tten mas mujbʼabʼil kyxol erman ex tuʼn t-xi pakbʼet tbʼanel tqanil toj junjuntl tten.

Qe erman e aqʼunan toj construcción toj Staten Island

a Toj ambʼil jaʼlo tok tbʼi te: Uʼj te aqʼuntl toj chmabʼil Kyanqʼibʼil Okslal ex Kypakbʼabʼil.