Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 37

Kukx qo pakbʼan

Kukx qo pakbʼan

«Awan kuʼxa tiyaja te prim, ax ikx te qale» (ECL. 11:6).

BʼITZ 68 Qawankux ijaj tiʼj Kawbʼil

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1, 2. ¿Tiʼ kyoklen yol tkuʼx toj Eclesiastés 11:6 tukʼilju tuʼn qpakbʼan tiʼj Tkawbʼil Dios?

KYOJ junjun tnam in nok kybʼiʼn xjal tbʼanel tqanil tuʼn tkyaqil kykʼuʼj, ex atzun kyaj tuʼn tok kybʼiʼn. Atzun kyoj junjuntl tnam nya kygan xjal tuʼn kyyolin tiʼj Dios moqa tiʼj Xjan Uʼj. Noq alkyexku kymod xjal in kubʼ kyyekʼin jatumel in qo pakbʼan, taj Jehová tuʼn kukx qyolin tiʼj Tyol kyukʼil ajxi ttzaj tqʼamaʼn qa ma bʼaj aqʼuntl.

2 Aj tpon qʼij o kubʼ t-ximen Jehová, kbʼel bʼaj pakbʼabʼil ex «tzul mankbʼil tqʼijlalil» (Mat. 24:14, 36). Akux in pon qʼij lu, ¿tzeʼn jaku tzʼel qnikʼ tiʼj qa kukx in nok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan? (Kjawil uʼjit Eclesiastés 11:6).

3. ¿Tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

3 Toj xnaqʼtzbʼil kyaj, el qnikʼ tiʼj kyaje tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qok te tbʼanel pakbʼal (Mat. 4:19). Atzun toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj oxe tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn kukx tok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan maske in qo ok weʼ twitz ambʼil kwest. Qo xnaqʼtzan tiʼj tiquʼn nim toklen tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil, tuʼn tten qpasens ex tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj.

QQʼONK QWIʼ TIʼJ PAKBʼABʼIL

4. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj aqʼuntl o tzaj toqxenin Jehová qe?

4 Kyaj tqʼamaʼn Jesús tiʼ tuʼn tbʼaj kyoj bʼajsbʼil tqʼijlalil ex tzeʼn kymod xjal ktel. Ax ikx tqʼama qa mlay che onin tiʼchaq lu kyiʼj t-xnaqʼtzbʼen tuʼn tok kyqʼoʼn kywiʼ tiʼj pakbʼabʼil. Tuʼntzunju tqʼama jlu: «Kyjaʼtzun che xqʼuqine» (Mat. 24:42). Chʼixme aʼyex tiʼchaq in che bʼaj toj ambʼil jaʼlo ik tzeʼn qeju tiʼchaq mintiʼ e onin kyiʼj xjal tuʼn tok kybʼiʼn Noé tej tpakbʼan (Mat. 24:37-39; 2 Ped. 2:5). Tuʼntzunju, qaj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj aqʼuntl o tzaj toqxenin Jehová qe.

5. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Hechos 1:6 a 8, ¿jatumeltoq kpol pakbʼabʼil?

5 Toj ambʼil jaʼlo, nim toklen tuʼn tok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan tiʼj tbʼanel tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios. Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa ajtoq tkyim, kukx che pakbʼal t-xnaqʼtzbʼen ex mas aqʼuntl kbʼantel kyuʼn (Juan 14:12). Tej otoq kyim Jesús, ateʼ junjun t-xnaqʼtzbʼen e aqʼunan juntl maj te tzyul pescad. Ex tej otoq jaw anqʼin, ajbʼen tipumal tuʼn tuʼn kytzyet nim pescad kyuʼn junjun t-xnaqʼtzbʼen. Toj ambʼil aju, xi tqʼamaʼn kye t-xnaqʼtzbʼen qa mas nim toklen tuʼn kypakbʼan kye xjal twitzju tuʼn kytzyet pescad kyuʼn (Juan 21:15-17). Tej chʼixtoq taj toj kyaʼj, xi tqʼamaʼn kye t-xnaqʼtzbʼen qa nya oʼkx che pakbʼal kye aj Israel (kjawil uʼjit Hechos 1:6-8). Tej tikʼ junjuntl abʼqʼi, xi tyekʼin toj jun witzikʼ te apóstol Juan tiʼtoq kbʼajel aj tul «tqʼij Qajaw». * Toj ambʼil aju, ok tkeʼyin Juan qe anjel nejni twitz pakbʼabʼil ex in xi kyqʼamaʼn «tqanil [...] kolbʼil te jumajx, [...] kye kykyaqil nasyon, ex kye kykyaqil kyiyjil xjal, ex kye kykyaqil kʼloj xjal junxilchaq kyyol, ex kye kykyaqil tnam» (Apoc. 1:10; 14:6). Chikʼlixix taʼ qa taj Jehová tuʼn qonin tiʼj pakbʼabʼil twitz tkyaqil Txʼotxʼ ajxi tkubʼaj.

6. ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil?

6 Jun tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn kukx tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil, aju qa ma qo ximen tiʼj tzeʼn in nonin Jehová qiʼj. Jun techel, in tzaj tqʼoʼn nim xnaqʼtzbʼil qe ik tzeʼn kyoj uʼj in che etz imprimirit moqa toj kʼuxbʼil, toj audio ex video, ex qe programa JW Broadcasting. Ax ikx, at tqanil toj qtembʼil te Internet toj mas te mil yol (Mat. 24:45-47). Mintiʼ mujbʼabʼil kyxol xjal tuʼnju junxitl kyximbʼetz, junxitl kyokslabʼil ex ateʼ junjun at kypwaq, atzun junjuntl mintiʼ. Atzun kye mas te 8 millón tmajen Jehová twitz tkyaqil Txʼotxʼ, at mujbʼabʼil kyxol. Jun techel, toj viernes 19 te abril te 2019, bʼant tuʼn tok qkeʼyin jun video twitz tkyaqil Txʼotxʼ aju in yolin tiʼj taqikʼ Tyol Dios te qlax. Ax ikx toj qonikʼen aju ok kychmon kyibʼ 20 millón 919 mil 41 xjal tuʼn ttzaj kynaʼn tkyimlen Jesucristo. Jun tbʼanel qoklen aj in nok qqʼoʼn qwitz tiʼj tkyaqilju in bʼant jaʼlo. Qa ma qo ximen tiʼj jlu, in nonin qiʼj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil.

Ok tqʼoʼn Jesús twiʼ tiʼj pakbʼabʼil. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 7).

7. ¿Tzeʼn in nonin techel kyaj tqʼoʼn Jesús qiʼj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil?

7 Juntl tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tok qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil, aju qa ma tzʼel qkanoʼn tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Jesús. Kukx pakbʼan tiʼj axix tok toj tkyaqil ambʼil (Juan 18:37). Mintiʼ kubʼ tzʼaq toj tsbʼubʼil Satanás tej t-xi tsuqin «kykyaqil tnam ateʼ twitz txʼotxʼ [te], tukʼix kyoklen maʼxix», nix tej kyajtoq xjal tuʼn tok te aj kawil (Mat. 4:8, 9; Juan 6:15). Ax ikx mintiʼ pon tkʼuʼj tuʼn tten nim tqʼinumabʼil ex mintiʼ tzaj xobʼ tej tel ikʼun kyuʼn xjal (Luc. 9:58; Juan 8:59). Tuʼntzunju, aj tok qʼuqbʼil qkʼuʼj toj joybʼil, kukx kʼokel qqʼoʼn qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil qa ma tzʼel qkanoʼn tiʼj Jesús ik tzeʼn tqʼama Pablo (Heb. 12:3).

TENX QPASENS

8. ¿Tiʼ aju tuʼn tten qpasens ex tiquʼn nim toklen tuʼn tkubʼ qyekʼin toj ambʼil jaʼlo?

8 Aju tuʼn tten qpasens, atz in yolin tiʼjju tuʼn qayon tukʼil tbʼanel qmod tuʼn tchʼexpaj jun tiʼ. Noq tiʼxku in qo ayon tiʼj, qa tuʼn tchʼexpaj jun nya bʼaʼn moqa tuʼn tikʼ jun tbʼanel tiʼ, nim toklen tuʼn tten qpasens. Jun techel, tajtoq profeta Habacuc tuʼn tel qʼiʼn nya bʼaʼn toj tnam Judá (Hab. 1:2). Ax ikx kye t-xnaqʼtzbʼen Jesús ok qeʼ kykʼuʼj tiʼj qa chʼixtoq tul Tkawbʼil Dios tuʼn kyetz tiʼn tjaqʼ tkawbʼil Roma (Luc. 19:11). Atzun qe, in qo ayon tuʼn tpon qʼij tuʼn tel tiʼn Tkawbʼil Dios tkyaqil nya bʼaʼn ex tuʼn tul tiʼn akʼaj twitz Txʼotxʼ jatumel che nimel xjal te Jehová (2 Ped. 3:13). Noqtzun tuʼnj, il tiʼj tuʼn tten qpasens ex tuʼn qayon tiʼjju qʼij o kubʼ t-ximen Jehová. Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun tumel tzeʼn in nonin Jehová qiʼj tuʼn tten qpasens.

9. ¿Tzeʼn in nel qnikʼ tiʼj qa at tpasens Jehová?

9 A Jehová tbʼanel techel tiʼjju tuʼn tten qpasens. Xi tqʼoʼn nim ambʼil te Noé tuʼn tjaw tbʼinchaʼn ark ex tuʼn tpakbʼan kye xjal (2 Ped. 2:5; 1 Ped. 3:20). Ex tej t-xi tqanin Abrahán te nimku maj tiquʼn tajtoq tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qe nya bʼaʼn xjal ateʼ toj tnam Sodoma ex Gomorra, ok tqʼoʼn twiʼ tiʼj tyol (Gén. 18:20-33). Ax ikx ten tpasens Jehová toj nimku abʼqʼi kyiʼj aj Israel tej mintiʼ e nimen te (Neh. 9:30, 31). Ex toj ambʼil jaʼlo, in kubʼ tyekʼin Jehová tpasens tuʼnju in xi tqʼoʼn ambʼil kye kykyaqil xjal tuʼn tajtz tiʼj kyanmi tuʼntzun kyok te tamiw (Juan 6:44; 1 Tim. 2:3, 4; 2 Ped. 3:9). In nonin techel in kubʼ tqʼoʼn Jehová qwitz tuʼn tten qpasens akux in qo pakbʼan ex in qo qʼon xnaqʼtzbʼil. Ax ikx in najbʼen jun techel tuʼn toj Xjan Uʼj tuʼn tonin qiʼj tuʼn tten qpasens. Qo xnaqʼtzan tiʼj.

At tpasens jun xjal in kux tawaʼn tawal, ax ikx qe nim toklen tuʼn tten qpasens tuʼntzun tok qqʼoʼn qwitz tiʼjju tbʼanel in tzaj tuʼn qaqʼun. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 10 ex 11).

10. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in nel qiʼn tiʼj xjal in kux tawaʼn tawal aju in yolin Santiago 5:7 ex 8 tiʼj?

10 (Kjawil uʼjit Santiago 5:7, 8). Aju techel in yolin tiʼjju xjal in naqʼunan tiʼj txʼotxʼ, in nonin qiʼj tuʼn tten qpasens. Ax tok, ateʼ junjun awal jun rat in che chʼiy, pero chʼixme kykyaqil in xi tiʼn nim ambʼil, mas qeju in nel kywitz. Toj ojtxe tnam Israel, in xi tiʼntoq qaq xjaw tuʼn tel twitz awal. Tnejel, in kux tawaʼn xjal ijaj aj tkubʼ tnejel jbʼal toj tnikʼjan xjaw te octubre, yajxitl in jaw tchmoʼn twitz awal ajxi tkubʼaj ambʼil te jbʼal toj tnikʼjan xjaw te abril (Mar. 4:28). Qa ma ten qnabʼil, kʼelel qkanoʼn tiʼj xjal in kux tawaʼn tawal. Pero kwest jaku tzʼela jlu toj qwitz.

11. Qa ma kubʼ qyekʼin qpasens ¿tzeʼn jaku tzʼonin qiʼj toj pakbʼabʼil?

11 Tuʼnju aj il qoʼ, qaj naj tuʼn tok qqʼoʼn qwitz tiʼj tbʼanel in tzaj tuʼn qaqʼun. Noqtzun tuʼnj, qa at jun xjal in kux tawaʼn chʼin tawal ex taj tuʼn tel twitz, il tiʼj tuʼn tkux tlukuʼn txʼotxʼ, tuʼn tkux tawaʼn, tuʼn tel tiʼn kʼul tiʼj ex tuʼn tkuʼx tqʼoʼn aʼ t-xeʼ. Ax jlu in bʼant quʼn tuʼn kyok xjal te t-xnaqʼtzbʼen Jesús. Il tiʼj tuʼn tel qpaʼn ambʼil tuʼn qonin kyiʼj xjal tuʼn miʼn tten ikʼbʼil toj kyanmi ex tuʼn tten kykʼujlabʼil kyiʼj xjal. Qa at qpasens, mlay tzaj bʼaj qkʼuʼj aj ttzaj kyqʼoj xjal qiʼj toj pakbʼabʼil. Pero ax ikx ktel qpasens aj tok kybʼiʼn xjal tbʼanel tqanil, tuʼnju mlay che ok qchqʼoʼn tuʼn tchʼiy qʼuqbʼil kykʼuʼj. Axpe ikx kye t-xnaqʼtzbʼen Jesús, xi tiʼn ambʼil tuʼn tel kynikʼ kyiʼj junjun xnaqʼtzbʼil (Juan 14:9). Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa jaku kux qawaʼn ijaj ex jaku tzʼok qqʼoʼn aʼ t-xeʼ, pero a Dios in chʼiysante (1 Cor. 3:6).

12. ¿Alkye tten in kubʼ qyekʼin qpasens aj qpakbʼan kye toj qja?

12 Aj qpakbʼan kye toj qja, kwest jaku tzʼela toj qwitz tuʼn tten qpasens kyiʼj. At jun consej jaku tzʼonin qiʼj ex atz tkuʼx toj Eclesiastés 3:1 ex 7, jatumel in tzaj tqʼamaʼn jlu: «At tqʼijlalil tuʼn mi kyyolin xjal, ex at tqʼijlalil tuʼn kyyolin». Ax tok, in nonin tbʼanel qmod kyiʼj toj qja, pero in qo jyon tumel tuʼn qpakbʼan kyukʼil tiʼj axix tok (1 Ped. 3:1, 2). In nok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan ex tuʼn qqʼon xnaqʼtzbʼil, pero in ten qpasens kyiʼj kykyaqil, ax ikx kyiʼj toj qja.

13, 14. ¿Alkyeqe xjal jaku tzʼel qkanoʼn kyiʼj tuʼnju ten kypasens?

13 Jaku tzʼel qkanoʼn kyiʼj tmajen Dios te ambʼil ojtxe ex te ambʼil jaʼlo tuʼnju ten kypasens. Tajtoq Habacuc tuʼn tel qʼiʼn tkyaqil nya bʼaʼn, pero tqʼama jlu tuʼn tkyaqil tkʼuʼj: «Chin bʼel tene bʼil ex chin ayole tiʼj twi muro te nkeʼybʼile» (Hab. 2:1). Ax ikx te apóstol Pablo tajtoq tuʼn tjapun bʼaj taqʼun. Maske ikju, ten tpasens ex kukx pakbʼan tiʼj tbʼanel tqanil «tiʼj t-xtalbʼil Dios» (Hech. 20:24).

14 Qo yolin tiʼjju bʼaj tiʼj jun mejebʼleʼn, aju ten toj Xnaqʼtzbʼil te Galaad ex i ex samaʼn ajbʼel toj jun lugar jatumel mintiʼxix erman at ex chʼixme kykyaqil xjal junxitl tiʼchaq nimen kyuʼn. Nya nimtoq xjal kyaj tuʼn kyxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios. Atzun qe kyukʼil e ten toj xnaqʼtzbʼil, i ex samaʼn kyoj junjuntl tnam ex xi kyqʼamaʼn kye qa otoq che onin kyiʼj nim xjal tuʼn tjaw aʼ kywiʼ. Pero kukx pakbʼan mejebʼleʼn tukʼil pasens maske mintiʼxix ok kybʼiʼn xjal. Tej tikʼ wajxaq abʼqʼi, nimxix e tzalaj tej tok jun xjal in xnaqʼtzan kyukʼil te testigo de Jehová. ¿Tiʼ bʼant kyuʼn tmajen Jehová te ambʼil ojtxe ex te ambʼil jaʼlo? Mintiʼ e ok te kyʼaj ex kukx e pakbʼan, ex e tzaj kʼiwlaʼn tuʼn Jehová tuʼnju ten kypasens. Qkanoʼmil kyiʼj qeju ten qʼuqbʼil kykʼuʼj ex ten kypasens tuʼn kyyon kyiʼj ttziybʼil Jehová (Heb. 6:10-12).

BʼAʼN TUʼN TCHʼIY QʼUQBʼIL QKʼUʼJ

15. ¿Tiquʼn in nonin qʼuqbʼil qkʼuʼj qiʼj tuʼn kukx qpakbʼan?

15 Qʼuqli qkʼuʼj tiʼj tqanil in qo pakbʼan tiʼj, tuʼntzunju qaj tuʼn tok kybʼiʼn kykyaqil xjal. Ex in nok qeʼ qkʼuʼj tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj (Sal. 119:42; Is. 40:8). O tzʼok qkeʼyin tzeʼn o japun kywiʼ junjun yol in che yolin tiʼj ambʼil jaʼlo. Ax ikx, o tzʼok qkeʼyin tzeʼn in chʼexpaj kyanqʼibʼil xjal aj in kubʼ kybʼinchaʼn aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. Tuʼn tkyaqil jlu, in nel qnikʼ tiʼj qa nim toklen tuʼn tok kybʼiʼn kykyaqil xjal tbʼanel tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios.

16. a) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Salmo 46:1 a 3, ¿tiquʼn in nonin qʼuqbʼil qkʼuʼj at tiʼj Jehová tuʼn kukx qpakbʼan? b) ¿Alkye tten in nonin qʼuqbʼil qkʼuʼj at tiʼj Jesús tuʼn kukx qpakbʼan?

16 Ax ikx in nok qeʼ qkʼuʼj tiʼj Jehová, aju in tzaj qʼamante tqanil in qo pakbʼan tiʼj, ex in nok qeʼ qkʼuʼj tiʼj Jesús, tuʼnju o tzʼok tqʼoʼn Jehová te rey toj Tkawbʼil (Juan 14:1). Noq tiʼxku jaku bʼaj, kukx kxqʼuqil Jehová qiʼj ex tzul tqʼoʼn qipumal (kjawil uʼjit Salmo 46:1-3). Ax ikx, qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa nejni Jesús twitz pakbʼabʼil tzmax toj kyaʼj, tuʼnju o txi tqʼoʼn Jehová toklen ex tipumal (Mat. 28:18-20).

17. Qʼamantza jun techel aju in tzaj tyekʼin tiquʼn kukx kʼokel tilil quʼn tuʼn qpakbʼan.

17 Noq tuʼnju at qʼuqbʼil qkʼuʼj, ojtzqiʼn quʼn qa tzul tkʼiwlaʼn Jehová aqʼuntl in bʼant quʼn, ex at maj toj junjun tumel mintiʼ ximen quʼn (Ecl. 11:6). Jun techel, tkyaqil qʼij in che ikʼ nim xjal kywitz yekʼbʼil uʼj ex qe mes aj qpakbʼan jatumel ateʼ nim xjal. ¿In tzajpe tbʼanel tuʼnju in qo pakbʼan ik tzeʼn jlu? In tzaj. Toj quʼj Aju Taqʼun Dios in Bʼant Quʼn te noviembre te 2014, etz qʼamaʼn qa kubʼ ttzʼibʼin jun xuʼj in xnaqʼtzan toj universidad jun xnaqʼtzbʼil kyiʼj testigo de Jehová. Mintiʼ kanet jun Ja te Chmabʼil tuʼn, pero ok tqʼoʼn twitz tiʼj jun mes jatumel in che kubʼ qʼet uʼj twitz universidad. Iktzun tten kanet tqanil tuʼn tiʼjju xnaqʼtzbʼil tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin. Tej tbʼet ambʼil, jaw aʼ twiʼ, atzun jaʼlo in najbʼen te precursora regular. Aj tbʼaj jlu, in nonin qiʼj tuʼn kukx qpakbʼan, tuʼnju in tzaj tyekʼin qe qa kukx ateʼ xjal kyaj tuʼn tok kybʼiʼn tbʼanel tqanil.

BʼAʼN TUʼN TKUBʼ QXIMEN TUʼN KUKX QPAKBʼAN

18. ¿Tiquʼn qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa kbʼel bʼaj ambʼil te pakbʼabʼil ik tzeʼn o kubʼ t-ximen Jehová?

18 Ojtzqiʼn quʼn qa kpol ambʼil tuʼn ya miʼn qpakbʼan tiʼj Tkawbʼil Dios. Qo ximen tiʼjju bʼaj toj tqʼijlalil Noé. Kubʼ tyekʼin Jehová qa kukx in xi tbʼinchaʼn qe tiʼchaq toj ambʼil mas bʼaʼn. Tej atxtoq junlo 120 abʼqʼi, kubʼ t-ximen toj alkye ambʼil tuʼn ttzaj Nim Jbʼal. Tej tikʼ junjuntl abʼqʼi, xi tqʼamaʼn te Noé tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn jun ark. Ok tilil tuʼn Noé tuʼn taqʼunan toj junlo 40 moqa 50 abʼqʼi ex mintiʼ ojlan. Maske mintiʼ ok kybʼiʼn xjal tyol, kukx pakbʼan kye tzmaxi tej t-xi tqʼamaʼn Jehová te tuʼn kyokx tiʼn qe txkup toj ark. Tejtzun tpon ambʼil, «oktzun tlamoʼn Qman tlamel matij barc» (Gén. 6:3; 7:1, 2, 16).

19. ¿Tiʼ jaku qo ayon tiʼj qa kukx ma tzʼok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan?

19 Toj chʼintl ambʼil, tzul tqʼamaʼn Jehová qe tuʼn ya miʼn qpakbʼan ex kbʼel tnajsaʼn tkyaqilju tokx tjaw tkawbʼil Satanás ex tzul tiʼn akʼaj twitz Txʼotxʼ jatumel che tel tbʼanel xjal. Akux in pon ambʼil lu, bʼaʼn tuʼn tel qkanoʼn tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Noé, Habacuc ex junjuntl tmajen Jehová in nok tilil kyuʼn tuʼn kypakbʼan. Tuʼntzunju, qqʼonk qwiʼ tiʼj pakbʼabʼil, tenx qpasens ex qchʼiysam qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jehová ex kyiʼj ttziybʼil.

BʼITZ 75 Lu qine lu, chin tsamanxa

^ taqik' 5 Onin xnaqʼtzbʼil kyaj kyiʼj qeju ma tzikʼ chʼin ambʼil in che xnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios, tuʼn t-xi kykʼamoʼn txokbʼil tuʼn kyok te t-xnaqʼtzbʼen Jesús. Atzun toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj oxe tiʼ jaku tzʼonin kyiʼj qeju tzma in che ok te pakbʼal ex kyiʼj qeju ma tzikʼ ambʼil kyoklen te pakbʼal tuʼn kukx tok tilil kyuʼn tuʼn kypakbʼan ajxi ttzaj tqʼamaʼn Jehová qa ma bʼaj aqʼuntl.

^ taqik' 5 Aju «tqʼij Qajaw» tzaj tzyet toj abʼqʼi 1914 tej t-xi tzyet tuʼn tkawin Jesús toj kyaʼj ex kbʼajel aj tkubʼaj Mil Abʼqʼi tuʼn Tkawin.