▪ Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 1 Corintios 15:8, tqʼama Pablo jlu: «Te mankbʼilxitzun kubʼ tyekʼun tibʼ nwitze, ik ntene ik tzaʼn jun kʼwaʼl in itzʼj naʼnxtoq tpon tqʼijlalil». In yolin versículo lu tiʼj ambʼil tej tok tkeʼyin Pablo Jesús toj jun witzikʼ. Toj ambʼil ojtxe, kubʼ qximen qa ok jlu ik tzeʼn ul itzʼj Pablo, toj juntl yol, qa jaw anqʼin toj kyaʼj maske naʼmxtoq tpon ambʼil tuʼn kyjaw anqʼin qeju che anqʼil toj kyaʼj. Noqtzun tuʼnj, tej otoqxi qo xnaqʼtzane mas tiʼj texto lu, ma tzʼel qnikʼe tiʼj qa nim toklen tuʼn tkubʼ qchʼexpuʼn qximbʼetz.

Ax tok, toj versículo lu in yolin Pablo tiʼj ambʼil tej tok te okslal. Pero, ¿tiʼ tajtoq tuʼn ttzaj tqʼamaʼn kyukʼil yol «ik ntene ik tzaʼn jun kʼwaʼl in itzʼj naʼnxtoq tpon tqʼijlalil»? Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun tiʼchaq bʼalo tajtoq tuʼn ttzaj tqʼamaʼn.

Noq minabʼen ok Pablo te okslal ex nyatoq ximen jlu kyuʼn txqantl. Chʼixme tkyaqil maj, noq minabʼen in che ul itzʼj neʼ naʼmxtoq tpon kyqʼijlalil. Tej kyjaʼtoq txiʼ Saulo moqa Pablo toj tnam Damasco tuʼn tok tbʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj okslal te tnam aju, mintiʼtoq ximen tuʼn tuʼn tok tkeʼyin Jesús toj jun witzikʼ. Nya oʼkx qe okslal te Damasco e jaw labʼin tiʼj Pablo tej tok te okslal, sino ax ikx te jaw labʼin. Nya oʼkxju, ax ikx ya mintiʼ keʼyin junjun qʼij (Hech. 9:1-9, 17-19).

Ok Pablo te okslal tej «naʼnxtoq tpon tqʼijlalil». Toj Traducción Kadosh Israelita Mesiánica de estudio in kubʼ traducirin kyjalu: «Nya toj jun tbʼanel ambʼil in nul itzʼje». Tej tok Pablo te okslal, ya otoq meltzʼaj Jesús toj kyaʼj. Naʼmxtoq ttzaj tqʼamaʼn Pablo qe yol lu, yolin kyiʼj junjun xjal ok kykeʼyin Jesús tej otoqxi jaw anqʼin. Atzunte Pablo mintiʼ ok tkeʼyin Jesús tej naʼmxtoq tmeltzʼaj toj kyaʼj (1 Cor. 15:4-8). Tej tkubʼ tyekʼin tibʼ Jesús twitz Pablo, xi tqʼoʼn ambʼil te tuʼn tok tkeʼyin maske «naʼnxtoq tpon tqʼijlalil».

Mintiʼ jaw tnimsan tibʼ tej tyolin tiʼjx. Ik tzeʼn in tzaj kyqʼamaʼn junjun xjal at kyxnaqʼtzbʼil, aqeju yol e ajbʼen tuʼn Pablo in tzaj tyekʼin qa kubʼ t-ximen qa mintiʼ toklen tuʼn tok tkeʼyin Jesús. Qa ikju, tajtoq Pablo tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qa mintiʼ toklen tuʼn tok te apóstol. Axpe ikx tqʼama jlu: «Aqine tal chʼin qine kywitz qe txqantl apostol, mya bʼaʼn qine tuʼn tok qʼoʼn nbʼiye apostol, ex e bʼaj nyajlaʼne qe okslal etzan qe tuʼn Dios. Ex noq tuʼn t-xtalbʼil Dios ma chin oke apostol» (1 Cor. 15:9, 10).

Ik tzeʼn ma tzʼel qnikʼ tiʼj, bʼalo atz yolin Pablo tiʼj ambʼil tej noq minabʼen kubʼ tyekʼin tibʼ Jesús twitz, tiʼj ambʼil tej tok te okslal moqa tej tkubʼ t-ximen qa mintiʼ toklen tuʼn tok tkeʼyin Jesús. Noq tiʼxku bʼaj, aju ambʼil lu ok te nim toklen toj twitz Pablo. El tnikʼ tiʼj qa otoq jaw anqʼin Jesús. Tuʼntzunju, kukx yolin tiʼj witzikʼ lu tej tyolin kyukʼil txqantl tiʼj ambʼil tej tjaw anqʼin Jesús (Hech. 22:6-11; 26:13-18).