Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

«Oqxenanxa [qe tiʼchaq lu] kye xjal in japunxix kyuʼn»

«Oqxenanxa [qe tiʼchaq lu] kye xjal in japunxix kyuʼn»

«Oqxenanxa [qe tiʼchaq lu] kye xjal in japunxix kyuʼn ex at kynabʼl tuʼn kyqʼonte xnaqʼtzbʼil kye mastl» (2 TIMOTEO 2:2).

BʼITZ: 42 EX 53

1, 2. ¿Tiʼ kyximbʼetz nimku xjal tiʼj kyaqʼun?

NIM xjal in kubʼ kyximen qa jaku tzʼok qʼoʼn kyoklen qa at jun tbʼanel kyaqʼun. Toj junjun tnam, qa tzmatoq in nok kyojtzqiʼn kyibʼ kabʼe xjal in xi kyqanin tiʼ kyaqʼun in bʼant.

2 Aj tyolin Tyol Dios kyiʼj junjun xjal, at maj in tzaj tqʼamaʼn tiʼ kyaqʼun bʼant. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn qa juntoq peyil pwaq Mateo, atzun te Simón tzqʼajsal tzʼum, ex atzunte Lucas «doktor» (Colosenses 4:14; Mateo 10:3; Hechos 10:6). Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios aju kyoklen xjal e ajbʼen te Jehová. Qo ximen tiʼj aj kawil David, tiʼj t-sanjel Dios Elías ex tiʼj apóstol Pablo. Ok kyqʼoʼn toklen aqʼuntl xi tqʼoʼn Jehová kye. Ax ikx qe il tiʼj tuʼn tok qqʼoʼn toklen alkyexku aqʼuntl jaku bʼant quʼn te Jehová.

3. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn kyonin erman ma che tijen kyiʼj erman kuʼxun? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

3 A qo tmajen Dios nim in qo tzalaj tuʼnju in qo ajbʼen te ex nim toklen qeju oklenj toj qwitz. At junjun qe qganxix aju in bʼant quʼn ax ikx qaj tuʼn tbʼant quʼn toj tkyaqil ambʼil. Noqtzun tuʼnj, aj qtijen mlay bʼant nim tiʼchaq quʼn ik tzeʼn nej (Eclesiastés 1:4). Tuʼn jlu in che ok weʼ junjun testigos de Jehová twitz junjun nya bʼaʼn. ¿Tiquʼn? Tuʼnju kukx in chʼiy aju pakbʼabʼil tuʼntzunju in che ajbʼen qeju tiʼchaq in bʼant kyuʼn xjal tuʼn ttnam Jehová toj ambʼil jaʼlo tuʼn t-xi qʼamet tbʼanel tqanil kye kykyaqil xjal. Noqtzun tuʼnj, at maj kwest tuʼn tbʼant akʼaj tiʼchaq kyuʼn qerman ma che tijen (Lucas 5:39). Ax ikx, aj tbʼet ambʼil ya nya ax kyipumal xjal at aj kytijen ik tzeʼn nej (Proverbios 20:29). Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn kyonin erman ma che tijen kyiʼj erman kuʼxun tuʼntzun t-xi qʼet mas aqʼuntl kye (kjawil uʼjit Salmo 71:18).

4. ¿Tiquʼn kwest in nela toj kywitz junjun erman tuʼn t-xi kyqʼoʼn kyaqʼun junjuntl? (Qʼonka twitza tiʼj recuadro « Aʼyeju tiquʼn kwest tuʼn t-xi qqʼoʼn kyaqʼun junjuntl»).

4 At maj kwest in nel toj kywitz qeju erman at kyoklen tuʼn t-xi kyqʼoʼn kyaqʼun junjuntl. Bʼalo in tzaj kybʼis aj tkubʼ kyximen qa kʼelel qʼiʼn jun kyoklen aju kyganxix. Ex bʼalo jaku kux chyoʼn toj kyanmi aj kyximen tiʼj qa junxitl kʼokel qʼonte twitz tiʼj aqʼuntl aju tbʼanel in nela toj kywitz. Ex jakulo kubʼ kyximen qa mlay che bʼant qe tiʼchaq toj ttxolil qa mintiʼ sok kyqʼoʼn kywitz tiʼj. Moqa jaku kubʼ kyximen qa mintiʼ ambʼil kyiʼj tuʼn t-xi kyyekʼun aqʼuntl kye txqantl. Ax ikx, aʼyeju kuʼxun il tiʼj tuʼn tten kypasens qa mintiʼ saj qʼoʼn mas aqʼuntl kye.

5. ¿Alkyeqe xjel qo xnaqʼtzal kyiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

5 Tuʼntzunju, ¿tiquʼn nim toklen tuʼn kyonin erman ma che tijen kyiʼj qe kuʼxun tuʼn tbʼant mas aqʼuntl kyuʼn? ¿Tzeʼn jaku che onin kyiʼj? (2 Timoteo 2:2). Ex ¿tiquʼn nim toklen tuʼn tten jun tbʼanel kyximbʼetz kuʼxun ex tuʼn tkubʼ kyyekʼun qa kyajbʼil tuʼn tbʼant aqʼuntl kyuʼn aj kyaqʼunan kyukʼil erman ma che tijen? Tuʼn tel qnikʼ tiʼj, qo xnaqʼtzan tiʼj alkye tten onin David tiʼj tkʼwaʼl tuʼn tbʼant jun aqʼuntl nim toklen tuʼn.

ONIN DAVID TIʼJ SALOMÓN

6. ¿Tiʼtoq tajbʼil aj kawil David tuʼn tbʼant tuʼn, noqtzun tuʼnj, tiʼ xi tqʼamaʼn Jehová te?

6 Toj nim abʼqʼi ok bʼinchaʼn nya bʼaʼn tiʼj David ex xi oq toj nimku lugar. Tej t-xi tzyet tuʼn tkawin xi anqʼil toj jun tbʼanel ja. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn jlu te t-sanjel Dios Natán tbʼi: «Bʼintza, aqine najl qine tuj jun ja puro tbʼanil tzeʼ wiʼten, atzunju kax kʼubʼl tley Dios tokxsaʼn tuj jun ja xbʼalun». Tajtoq David tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn jun tbʼanel ja te Jehová. Xitzun tqʼamaʼn Natán te David: «Bʼinchama tkyaqil ik tzaʼnx ma kubʼ t-ximana, porque a Dios tukʼila». Tuʼntzunju, nya iktoq te Jehová t-ximbʼetz ik tzeʼn te Natán. Tuʼntzunju xi t-samaʼn Natán tuʼn t-xi tqʼamaʼn jlu te David: «Mya aya kjawil bʼinchante jun njaye». Ax tok, xi ttziyen Jehová te David qa kukxtoq ktzajel kʼiwlaʼn tuʼn, noqtzun tuʼnj, xi tqʼamaʼn te qa jun tkʼwaʼl kjawil bʼinchante tja. ¿Alkye tmod David kubʼ tyekʼun? (1 Crónicas 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1).

7. ¿Tzeʼn kubʼ tyekʼun David qa xi tnimen aju kubʼ t-ximen Jehová?

7 Tuʼnju tajtoq David tuʼn tjaw tbʼinchaʼn jun ja te Jehová, bʼalo tzaj nimxix tbʼis tuʼnju mlaytoq bʼant tuʼn. Maske ikju, onin tiʼj tkyaqil aqʼuntl kbʼanteltoq tuʼn tkʼwaʼl Salomón. Onin tuʼn kybʼaj nukʼet qe aqʼunal, tuʼn tjyet tzeʼ, kʼuxbʼil, qʼan kʼuxbʼil, saq pwaq ex qʼan pwaq. Mintiʼ tzaj tbʼis David tiʼj alkyetoq tuʼn tjaw nimsaʼn aj tbʼant tja Dios, aju ok ojtzqiʼn yajxitl ik tzeʼn tja Dios jaw bʼinchaʼn tuʼn Salomón. Aju bʼant tuʼn, onin tiʼj tkʼwaʼl tej t-xi tqʼamaʼn jlu te: «Awt Qman Dios ten tukʼila ex onin teya tuʼn tjaw bʼinchet tja Dios aju Tdiosa, ik tzaʼnx o tzaj ttziyan tuʼn tbʼinchanteya» (1 Crónicas 22:11, 14-16).

8. ¿Tiquʼn jakutoq kubʼ t-ximen David qa naʼmxtoq tbʼant tten Salomón tuʼn tjaw bʼinchet tja Dios, noqtzun tuʼnj, tiʼ bʼant tuʼn?

8 (Kjawil uʼjit 1 Crónicas 22:5). Jakutoq kubʼ t-ximen David qa naʼmx tbʼant tten Salomón tuʼn tok tqʼoʼn twitz tiʼj jun aqʼuntl nim toklen. Tajtoq tuʼn tbʼant tja Dios tuʼn ik tzeʼn jun tbʼanel ja, noqtzun tuʼnj, tej tzma kuʼxun Salomón nyatoq nim tojtzqibʼil at. Maske ikju, ojtzqiʼntoq tuʼn David qa kʼonil Jehová tiʼj Salomón tuʼn tbʼant aju aqʼuntl lu nim toklen. Tuʼntzunju bʼant tkyaqilju jakutoq bʼant tuʼn, tuʼn tonin tiʼj tkʼwaʼl tiʼj aqʼuntl lu.

QO TZALAJ TUʼN T-XI QYEKʼUN AQʼUNTL KYE TXQANTL

In qo jaw tzalaj aj tok qqʼoʼn qwitz aj tbʼant mas aqʼuntl kyuʼn erman kuʼxun. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 9).

9. ¿Tzeʼn jaku che tzalaj qeju erman ma che tijen aj t-xi kyqʼoʼn ambʼil kye txqantl tuʼn tbʼant aqʼuntl kyuʼn? Qʼamantza jun techel.

9 Mintiʼ tuʼn ttzaj kybʼis qeju erman ma che tijen aj t-xi kyqʼoʼn ambʼil kye kuʼxun tuʼn kyonin tiʼj aqʼuntl in bʼant kyuʼn. Qkyaqilx ojtzqiʼn quʼn qa aju mas nim toklen jaʼlo, aju tuʼn tbʼant aqʼuntl o tzaj tqʼoʼn Jehová qe. Tuʼntzunju, il tiʼj tuʼn t-xi yekʼit aqʼuntl kye kuʼxun. Qo ximen tiʼj techel lu. Tej kʼwaʼlxtoq qoʼ, bʼalo at junjun qe in nok qqʼoʼntoq qwitz tiʼj qtat aj tyukin tiʼj tkar. Akux in qo chʼiy tzaj tchikʼbʼaʼn qe tzeʼntoq in bʼant tuʼn. Tej tbʼet ambʼil etz qlicencia ex xi tzyet tuʼn qyukin kar. Axpe ikx toj ambʼil aju, kukx in tzaj tqʼoʼntoq qtat junjun nabʼil qe. Attoq maj a qtat in yukin tiʼj ex at maj a qo. Tej ttijen, xi tzyet tuʼn qyukin mas tiʼj kar. ¿Tzajpe tqʼoj qtat tuʼn jlu? Mintiʼ. Axlo tok, jaw tzalaj tuʼnju in xi qiʼn toj junxichaq lugar. Chʼixme axju in bʼaj, in che tzalaj qeju erman ma che tijen aj tok kyqʼoʼn kywitz kyiʼj erman kuʼxun aʼyeju otoq chex kyxnaqʼtzaʼn tuʼnju jaku bʼant mas aqʼuntl kyuʼn toj ttnam Jehová.

10. ¿Tiʼtoq t-xim Moisés tiʼjju tuʼn ttzaj tkʼamoʼn nimsabʼil ex toklen?

10 Il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tuʼn miʼn ttzaj loʼchj qkʼuʼj aj t-xi qʼoʼn jun oklenj te juntl. Kyaj tqʼoʼn Moisés jun tbʼanel techel qwitz. Qo xnaqʼtzan tiʼj alkye tmod kubʼ tyekʼun tej tok kyqʼon kyibʼ junjun aj Israel ik tzeʼn te t-sanjel Dios (kjawil uʼjit Números 11:24-29). Nyatoq taj Josué tuʼn tbʼant kyuʼn, noqtzun tuʼnj, xi tqʼamaʼn Moisés jlu te: «¿Apetzun taja oʼkx weye tuʼn tten woklene? Noqwit bʼaʼn t-xi tqʼoʼn Qman T-xew kye kykyaqil tnam xjal etzan tuʼn, ex tuʼn kyok kykyaqil te t-sanjel Dios». Ojtzqiʼntoq tuʼn Moisés qa a Jehová qʼil twitz tkyaqil aqʼuntl. Nyatoq taj Moisés tuʼn tjaw nimsaʼn ex tuʼn t-xi qʼoʼn tkyaqil aqʼuntl te. Sino tajbʼiltoq tuʼn kyok kykyaqil tmajen Jehová te t-sanjel. ¿Yajtzun qe? ¿In qo jaw tzalaj aj ttzaj kykʼamoʼn junjuntl jun oklenj?

11. ¿Tiʼ tqʼama jun erman tej taqʼunan juntl te t-xel?

11 Toj nimku abʼqʼi o che aqʼunan nim erman tuʼn tkyaqil kyipumal te Jehová. O che onin kyiʼj erman kuʼxun tuʼntzun tbʼant mas aqʼuntl kyuʼn. Qo ximen tiʼj jun erman Peter tbʼi. Tojju 74 abʼqʼi o tzʼajbʼen toj tkyaqil ambʼil, 35 abʼqʼi ajbʼen toj ninja te qʼil twitz aqʼuntl te Europa. Toj nim abʼqʼi, ok Peter te nejenel toj Kʼloj Onil tiʼj Pakbʼabʼil. Noqtzun tuʼnj, xi qʼoʼn taqʼun te juntl erman mas kuʼxun aju Paul tbʼi. Otoq txi tyekʼun Peter te Paul tzeʼn tuʼn tbʼant aqʼuntl tuʼn. ¿Tzajpe tbʼis Peter tuʼn chʼixpubʼil? Mintiʼ. Tqʼama jlu: «Nim in chin tzalaje tuʼnju ma chex xnaqʼtzet erman tuʼn tbʼant mas aqʼuntl kyuʼn ex tuʼnju in bʼant kyuʼn toj tumel».

QQʼOʼNK KYOKLEN QEJU MA CHE TIJEN

12. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn qe aju techel tiʼj Rehoboam?

12 Tej tkyim aj kawil Salomón, ok Rehoboam aju tkʼwaʼl te aj kawil. Tajtoq Rehoboam tuʼn tel tnikʼ tiʼj tzeʼn jakutoq che bʼant aqʼuntl tuʼn aju otoq tzaj qʼoʼn te, tuʼntzunju, xiʼ qanil tnabʼil kyukʼil junjun xjal otoq che tijen. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ xi tbʼiʼn aju tzaj kyqʼamaʼn te. Sino xi tbʼiʼn aju nabʼil tzaj qʼoʼn te kyuʼn kuʼxun aʼyeju junx e jaw chʼiy tukʼil. Ex tuʼn jlu tzaj nimxix nya bʼaʼn (2 Crónicas 10:6-11, 19). ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn jlu qe? Qa mas bʼaʼn tuʼn t-xi qqanin qnabʼil kye qeju mas nim kyabʼqʼi qwitz ex at mas kyojtzqibʼil. Ax ikx il tiʼj tuʼn kyxi qbʼiʼn. Ax tok, nya a t-xilen jlu qa il tiʼj tuʼn tbʼant tkyaqil kyuʼn kuʼxun ik tzeʼn in xi bʼinchet ojtxi. Ax ikx, mintiʼ tuʼn tkubʼ kyximen qa aju in bʼant kyuʼn erman ma che tijen mlay tzʼonin.

13. ¿Tiʼ jaku bʼant kyuʼn erman kuʼxun aj kyaqʼunan kyukʼil erman ma che tijen?

13 Toj junjun maj, at junjun erman kuʼxun at kyoklen tuʼn tok kyqʼoʼn kywitz tiʼj aqʼuntl in bʼant kyuʼn erman ma che tijen aʼyeju at mas kyojtzqibʼil ik tzeʼn kye. Aju mas bʼaʼn tuʼn tbʼant kyuʼn erman kuʼxun aju tuʼn tel kykanoʼn kyiʼj erman ma che tijen. Qnaʼntz Paul aju ma qo yolin tiʼj toj taqikʼ 11. Tej tok te t-xel Peter ik tzeʼn nejenel toj jun departamento toj Betel, tqʼama jlu: «In neltoq npaʼne ambʼil tuʼn t-xi nqanine nabʼil te Peter ex xi nqʼamaʼne kye erman in che aqʼunan toj departamento tuʼn tbʼant axju kyuʼn».

El tpaʼn Pablo ambʼil tuʼn t-xi t-xnaqʼtzaʼn te Timoteo, ok tilil tuʼn Timoteo tuʼn tbʼant tuʼn

14. ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun qe aju alkye tten e aqʼunan Timoteo ex apóstol Pablo?

14 Mastoq kuʼxun Timoteo twitz apóstol Pablo ex e aqʼunan junx toj nim abʼqʼi (kjawil uʼjit Filipenses 2:20-22). Toj jun maj, xi tqʼamaʼn Pablo kye okslal te tnam Corinto jlu: «Ma txi nsamaʼne Timotey kyukʼile. A Timotey nkʼwaʼle at-xix nkʼuʼje tiʼj ex okslalxix tiʼj Qajaw, ktzajel tnaʼn kyeye tzaʼn ntene tuj wokslabʼle tiʼj Crist, ik tzaʼn xnaqʼtzbʼil in xi nqʼoʼne tuj tkyaqil lugar ex kyxol kykyaqil okslal» (1 Corintios 4:17). Aʼyeju yol lu in tzaj kyyekʼun qa in bʼajtoq kyonin kyibʼ Pablo ex Timoteo tej kyaqʼunan junx. El tpaʼn Pablo ambʼil tuʼn t-xi t-xnaqʼtzaʼn te Timoteo aju tten tokslabʼil «tiʼj Crist» ex ok tilil tuʼn Timoteo tuʼn tbʼant tuʼn. Ax tok, nim toklen Timoteo toj twitz Pablo ex qʼuqlitoq tkʼuʼj tiʼj qa che okel t-xqʼuqin erman te Corinto. Jaku tzʼel kykanoʼn ansyan tiʼj techel kubʼ tqʼoʼn Pablo aj t-xi kyxnaqʼtzaʼn junjuntl erman tuʼn kyxqʼuqin tiʼj kʼloj okslal.

TEYELE JUNJUN QE AT JUN TAQʼUN NIM TOKLEN

15. ¿Tzeʼn jaku tzʼonin Romanos 12:3-5 qiʼj aj tul jun chʼixpubʼil?

15 In qo anqʼin kyoj ambʼil nim toklen. Aju plaj ttnam Jehová at twitz Txʼotxʼ kukx in chʼiy te junxichaq tten. A t-xilen jlu qa kukx che ul junjun chʼixpubʼil ex at junjun jaku chʼexpaj junjun tiʼ toj qanqʼibʼil kyuʼn. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn? Nya oʼkx qo ximel qiʼjx, sino qo okel te mans ex qqʼonk qwiʼ tiʼjju tuʼn qonin tiʼj Tkawbʼil Dios. Qa ma bʼant jlu quʼn ktel mujbʼabʼil qxol. Toj jun uʼj, xi tqʼamaʼn Pablo jlu kye okslal te Roma: «Kxel nmaʼne kyeye kykyaqile, mi jun tuʼn t-ximan tiʼjx qa at mas toklen ex bʼalo mintiʼ». Yajxitl xi tchikʼbʼaʼn qa ik tzeʼn teyele junjun plaj qxmilal in bʼant jun tiʼ tuʼn, ax ikx teyele junjun okslal at jun taqʼun tuʼn tbʼant (Romanos 12:3-5).

Qkyaqilx aqoʼ tmajen Jehová qaj tuʼn qonin tiʼj Tkawbʼil ex tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn aju in tzaj qanin qe

16. ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼn teyele junjun qe tuʼn tten mujbʼabʼil ex txubʼtxaj toj ttnam Dios?

16 Qkyaqilx aqoʼ tmajen Jehová qaj tuʼn qonin tiʼj Tkawbʼil ex tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn aju in tzaj qanin qe. Jaku chex xnaqʼtzaʼn kuʼxun kyuʼn erman ma che tijen. Aʼyeju kuʼxun jaku bʼant mas aqʼuntl kyuʼn toj tumel. Ex qeju mejebʼni qeʼ, in xi kyqʼoʼn chjonte tuʼnju in che onin kyxuʼjil kyiʼj, axpe ikx aj tul jun chʼixpubʼil. Iktzun tten in che ok lepeʼ tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Priscila, jun okslal tzʼaqli aju kukx onin tiʼj tchmil, aju Áquila tbʼi (Hechos 18:2).

17. ¿Tiquʼn xi tyekʼun Jesús kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn tbʼant aqʼuntl kyuʼn?

17 Kukx ten tgan Jesús tuʼn t-xi tyekʼun aqʼuntl kye txqantl, ex o kyaj tqʼon jun tbʼanel techel qwitz. Bʼiʼntoq tuʼn qa kukx kbʼantel aqʼuntl jlu kyuʼn junjuntl. Ax tok ojtzqiʼntoq tuʼn qa nya tzʼaqli qeʼ t-xnaqʼtzbʼen. Noqtzun tuʼnj, qʼuqlitoq tkʼuʼj tiʼj qa jakutoq txi pakbʼet tbʼanel tqanil kyuʼn kyoj mastl lugar twitzju te bʼant tuʼn (Juan 14:12). Xi t-xnaqʼtzaʼn Jesús qe t-xnaqʼtzbʼen tuʼn tbʼant-xix kypakbʼan kyoj kykyaqil lugar ex bʼant jlu kyuʼn (Colosenses 1:23).

18. a) ¿Tiʼ aqʼuntl kbʼantel quʼn toj ambʼil tzul? b) ¿Alkye aqʼuntl tuʼn tbʼant quʼn jaʼlo?

18 Tej tkyim Jesús, jaw anqʼin juntl maj tuʼn Jehová ex xi tqʼoʼn mas taqʼun. Ax ikx, ok tqʼoʼn «mas toklen kyibʼaj kykyaqil qe nejenel ex qeju at kyoklen ex qeju at kyipumal» (Efesios 1:19-21). Qa tzʼaqli qoʼ twitz Jehová aj qkyim naʼmxtoq tul Armagedón, qo jawil anqʼin toj akʼaj twitz Txʼotxʼ ex ktel nim qaqʼun aju tzul tqʼoʼn nim tzalajbʼil qe. Noqtzun tuʼnj, toj ambʼil jaʼlo at jun tbʼanel qaqʼun, aju tuʼn t-xi pakbʼet tbʼanel tqanil ex tuʼn kyok xjal quʼn te t-xnaqʼtzbʼen Jesús. Tuʼntzunju, qa kuʼxun qoʼ moqa qa ma qo tijen kukx qo aqʼunan «tuj taqʼun Qajaw» (1 Corintios 15:58).