Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Awt Jehová tzʼonin tiʼja tiʼjju taja tuʼn tbʼant tuʼna

Awt Jehová tzʼonin tiʼja tiʼjju taja tuʼn tbʼant tuʼna

«Tzalajxa tiʼj Qman, ex tzul tqʼoʼn teya aju in pon tkʼuʼja tiʼj» (SAL. 37:4).

BʼITZ: 11 EX 140

1. a) ¿Tiʼ bʼaʼn tuʼn kyximen kuʼxun tiʼj? b) ¿Tiquʼn mintiʼ tuʼn kytzaj xobʼ? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

AYA kuʼxun, axlo teya t-xim at qa mas bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj jatumel qo xeʼl naʼmxtoq qex toj jun qbʼe. Ik tten qchwinqlal ik tzeʼn aj qxiʼ toj jun qbʼe. Tuʼntzunju, akux ata toj tkuʼxumala, bʼaʼn tuʼn t-ximana tiʼj tiʼ kbʼantel tuʼna, ax tok, kwestlo tuʼn t-ximana tiʼj jlu. In tzaj tqʼamaʼn jun txin Heather tbʼi: «In chin tzaj xobʼe aj nximane tiʼj tiʼ kbʼantel wuʼne tukʼil nchwinqlale». Qa ax jlu in kubʼ tnaʼna, bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna aju in tzaj tqʼamaʼn Jehová: «Miʼn bʼaj kykʼuʼje, aqine Kydiose. Kxel nqʼoʼne kyipumale ex chin onile kyiʼje» (Is. 41:10).

2. ¿Tiquʼn ojtzqiʼn tuʼna tiquʼn taj Jehová tuʼn ttzalaja toj ambʼil tzul?

2 Taj Jehová tuʼn t-ximana kyiʼj tbʼanel tiʼchaq jaku bʼant tuʼna toj ambʼil tzul (Ecl. 12:1; Mat. 6:20). Taj tuʼn ttzalaja. Jaku tzʼok tqʼoʼn twitza tiʼj jlu aj tok tkeʼyina, aj tok tbʼiʼna moqa aj t-xi tnikʼbʼena jun tbʼanel tiʼ o kubʼ tbʼinchaʼn. Ax ikx bʼaʼn tuʼn t-ximana tiʼj qa in xqʼuqin Jehová qiʼj ex in qo tzaj t-xnaqʼtzaʼn alkye tten tuʼn qanqʼin. Qʼonk twiʼya tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn kye qeju in nel kyikʼun qe tkawbʼil: «Jaw kyskʼoʼne aju mintiʼ in chin tzalaje tiʼj». Ex in tzaj tqʼamaʼntl jlu: «Qe ajbʼel weye ktel kywa, atzun kyeye kʼikʼex weʼyaj kyuʼne; qe ajbʼel weye ktel kykʼa, atzun kyeye kʼikʼex txqetleʼn kyuʼne; qe ajbʼel weye che tzalajel, atzun kyeye ktzajel kychʼixwiye; qe ajbʼel weye che bʼitzal tuʼnju at nimxix tzalajbʼil tuj kyanmi» (Is. 65:12-14). Aj in jaw qjyoʼn tbʼanel qbʼe, in jaw qnimsaʼn Jehová (Prov. 27:11).

¿ALKYEQE TIʼCHAQ JAKU CHE ONIN TIʼJA TUʼN TZALAJA?

3. ¿Tiʼ taj Jehová tuʼn tbʼant tuʼna?

3 ¿Tiʼ taj Jehová tuʼn tbʼant tuʼna? Ximana tiʼj jlu: a kubʼ bʼinchante qe txkup tuʼn kytzalaj aj kywan, aj kykʼan ex aj tchmet kybʼet. Atzun qe, o qo kubʼ tbʼinchaʼn tuʼn qtzalaj kyuʼn junjuntl tiʼchaq ik tzeʼn tuʼn tok qojtzqiʼn ex tuʼn qajbʼen te (Sal. 128:1; Mat. 5:3). In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa a aju «Dios [...] at tkʼujlalil» ex «aju Dios at-xix tzalajbʼil tukʼil», ex qa a kubʼ bʼinchaʼnte qe «xjal ik tzaʼnx te tilbʼilal» (2 Cor. 13:11; 1 Tim. 1:11; Gén. 1:27). Jaku tzalaja qa ma tzʼel tkanoʼna tiʼj Jehová. In tzaj tqʼamaʼn Tyol jlu: «Mas at tzalajbʼil kyeye qa at chʼin ma txi kyqʼoʼne te juntl» (Hech. 20:35). ¿Atpe jun maj o kubʼ tnaʼna jlu? Ax tok in bʼaj jlu toj qanqʼibʼil. Tuʼntzunju, taj Jehová tuʼn tkubʼ tyekʼina tkʼujlabʼila tiʼj ex kyiʼj txqantl tukʼilju in ximana tiʼj tuʼn tbʼant tuʼna (kjawil uʼjit Mateo 22:36-39).

4, 5. ¿Tiquʼn tzalaj Jesús?

4 Kyaj tqʼoʼn Jesús jun tbʼanel techel twitza. Tej tzma kʼwaʼlx, saqchan ex tzalaj. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, «at tqʼijlalil tuʼn qtzeʼn» ex «at tqʼijlalil tuʼn kyninqʼijin xjal» (Ecl. 3:4). Noqtzun tuʼnj, ax ikx xnaqʼtzaʼn Jesús tiʼj Xjan Uʼj ex tuʼn jlu tten ten jun tbʼanel tamiwbʼil tukʼil Ttat. Tej qʼiʼntoq 12 abʼqʼi tuʼn, jaw labʼin qe aj xnaqʼtzal toj tja Dios «tiʼj ju tnabʼl ex tiʼj ju tzaqʼwebʼl» xi tqʼoʼn tiʼj Xjan Uʼj (Luc. 2:42, 46, 47).

5 Tej tchʼiy Jesús, tzalaj tuʼnju kubʼ tbʼinchaʼn qe tiʼchaq taj Jehová. Jun techel, tajtoq Jehová tuʼn t-xi tpakbʼaʼn «tqanil bʼaʼn kye mebʼa», moqa kye prow, ex «tuʼn tjaqet kywitz moẍ» tuʼn (Luc. 4:18). In yolin Salmo 40:8 tiʼjju kubʼ tnaʼn Jesús: «Nman Dios, in chin tzalaje tuʼn tbʼant tajbʼila». Tgantoq Jesús tuʼn tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil tiʼj Jehová kye xjal (kjawil uʼjit Lucas 10:21). Jun maj, xi t-xnaqʼtzaʼn te jun xuʼj alkye tten tuʼn tkʼulin te Dios. Yajxitl, xi tqʼamaʼn jlu kye t-xnaqʼtzbʼen: «We nwa, atzunju tuʼn nbʼinchanteye aju tajbʼil ju tzaj samante weye, ex tuʼn tbʼaj bʼant taqʼun wuʼne» (Juan 4:31-34). Tzalaj Jesús tej tkubʼ tyekʼin tkʼujlabʼil tiʼj Jehová ex kyiʼj txqantl. Ax ikx teya jaku tzalaj tuʼn jlu.

6. ¿Tiquʼn tbʼanel qa ma txi tqʼamaʼna t-ximbʼetza te jun erman ma chʼiy toj tokslabʼil?

6 Ateʼ nim erman e ok te precursor tej tzma kuʼxun qe ex e tzalaj tuʼn jlu. Bʼaʼn tuʼn t-xi tqʼamaʼna te jun kye aju taja tuʼn tbʼant tuʼna. In tzaj tqʼamaʼn Proverbios 15:22 qa tbʼanel in che ela qeju tiʼchaq in kubʼ qximen qa ma txi qqanin kye junjuntl tiʼ kyximbʼetz tiʼj. Tzul kyqʼamaʼn erman ma che chʼiy toj kyokslabʼil teya qa ma tzʼajbʼena toj tkyaqil ambʼil te Jehová, kʼelel tnikʼa kyiʼj nim tiʼchaq che ajbʼel toj tanqʼibʼila. El tnikʼ Jesús kyiʼj nim tiʼchaq tiʼj Ttat akux ten toj kyaʼj. Noqtzun tuʼnj, kukx el tnikʼ kyiʼj tiʼchaq tej tpakbʼan tzalu twitz Txʼotxʼ. Jun techel, tzalaj tej tkuʼpin tbʼanel tqanil toj kyanmi xjal ex tej kukx ajbʼen te Jehová tej tok weʼ twitz joybʼil (kjawil uʼjit Isaías 50:4; Heb. 5:8; 12:2). ¿Tiquʼn jaku tzalaja qa ma tzʼajbʼena toj tkyaqil ambʼil te Jehová? Qo xnaqʼtzan tiʼj.

¿TIQUʼN IN TZAJ TQʼOʼN TZALAJBʼIL QE QA MA QO PAKBʼAN?

7. ¿Tiquʼn kygan nim kuʼxun tuʼn kyqʼon xnaqʼtzbʼil kye xjal tuʼntzun kyok te t-xnaqʼtzbʼen Jesús?

7 Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa il tiʼj tuʼn qxiʼ qʼol xnaqʼtzbʼil tiʼj axix tok tuʼntzun kyok xjal te t-xnaqʼtzbʼen (Mat. 28:19, 20). Qa in ximana tuʼn tbʼant jlu tuʼna, ktzalajela ex kjawil tnimsaʼna Dios. Kxel-lo tiʼn ambʼil tuʼn toka te jun tbʼanel pakbʼal. Qʼonk twiʼya tiʼjju tqʼama jun erman Timothy tbʼi, aju ok te precursor tej tzma kuʼxun: «Ngane tuʼn wajbʼene te Jehová toj tkyaqil ambʼil tuʼnju in kubʼ nyekʼine nkʼujlabʼile tiʼj tuʼn jlu. Tej t-xi tzyet wuʼne, mintiʼ kanet jun xjal tuʼn t-xi nqʼoʼne xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios te. Noqtzun tuʼnj, in xiʼye ajbʼel toj juntl lugar ex naʼmx tel jun xjaw tej ttzyet nqʼoʼne xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios kye nim xjal, ex tzyet tbʼet jun kyoj chmabʼil. Yajxitl, in tene kabʼe xjaw toj Xnaqʼtzbʼil kye qeju mintiʼ kyxuʼjil, * ex in xi samaʼne toj juntl lugar. Atztzu, tzyet nqʼone kyaje xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios. Ngane tuʼn t-xi nyekʼine axix tok kye xjal tuʼnju jaku tzʼok nkeʼyine alkye tten in nonin xewbʼaj xjan kyiʼj tuʼn tbʼaj kychʼixpuʼn kyanqʼibʼil» (1 Tes. 2:19).

8. ¿Tiʼ o bʼant kyuʼn junjun kuʼxun tuʼntzun kypakbʼan kye mas xjal?

8 Ateʼ junjun kuʼxun o bʼant juntl yol kyuʼn. Jun techel, in tzaj ttzʼibʼin jun ermano te Estados Unidos jlu, aju Jacob tbʼi: «Tej qʼiʼntoq wuq abʼqʼi wuʼne, nim kyxol qe wukʼile toj tja xnaqʼtzbʼil atz tzajniqe toj tnam Vietnam. Wajtoqe tuʼn nyoline tiʼj Jehová kyukʼil, tuʼntzunju, tej tel chʼintl ambʼil in nok tene xnaqʼtzal tiʼj kyyol. Mas el nnikʼe tiʼj kyyol tej tok nmojbʼaʼne uʼj Aju Xqʼuqil toj yol inglés tukʼilju toj yol vietnamita. Ax ikx, ok wamiwin wibʼe kyukʼil erman toj jun kʼloj okslal vietnamita nqatoq tok tiʼj njaye. Tej in japune twi 18 abʼqʼi, tzyet wajbʼene te precursor. Yajxitl, in xiʼye toj Xnaqʼtzbʼil kye qeju mintiʼ kyxuʼjil. Onin xnaqʼtzbʼil lu wiʼje tuʼn tbʼaj nbʼinchaʼne ntene tiʼj tkyaqilju in bʼant wuʼne kyxol tal kʼloj okslal in che yolin tiʼj yol vietnamita, jatumel in chin ajbʼene te precursor ex oʼkx aʼyine at te ansyan. In che jaw labʼin xjal te tnam Vietnam tuʼnju o bʼant nyoline tiʼj kyyol. In chinx kytxkone kyja ex nim maj in xi tzyet jun xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios wuʼne. Ateʼ junjun ya o jaw aʼ kywiʼ» (jaku tzʼok tmojbʼaʼna tukʼil Hechos 2:7, 8).

9. ¿Tiʼ tzul t-xnaqʼtzan aqʼuntl in bʼant tiʼj pakbʼabʼil teya?

9 Aju aqʼuntl in bʼant tiʼj pakbʼabʼil, tzul t-xnaqʼtzaʼn nim tiʼchaq teya. Jun techel, kxel t-xnaqʼtzan tibʼa tuʼn toka te jun tbʼanel aqʼunal, tuʼn tbʼant tyolina toj tumel, tuʼn tok qeʼ tkʼuʼja tiʼjxe ex tuʼn tkubʼ tyekʼina tbʼanel tmoda kyukʼil xjal (Prov. 21:5; 2 Tim. 2:24). Ax ikx ktzalajela tuʼn aqʼuntl lu tuʼnju kʼonil tiʼja tuʼn tel tnikʼa tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼjju nimen tuʼna. Nya oʼkxju, ax ikx kxel t-xnaqʼtzan tibʼa tuʼn tonina junx tukʼil Jehová (1 Cor. 3:9).

10. ¿Tiquʼn jaku tzalaja tuʼn pakbʼabʼil maske chʼixmi kykyaqil xjal mintiʼ in nok kybʼiʼn tbʼanel tqanil jatumel najliya?

10 Ax ikx jaku tzalaja tuʼn aqʼuntl in bʼant tiʼj pakbʼabʼil maske atz in nanqʼina jatumel chʼixmi kykyaqil xjal mintiʼ in nok kybʼiʼn tbʼanel tqanil. ¿Tiquʼn? Tuʼnju qkyaqilx in qo onin tuʼn kykanet xjal at jun tbʼanel kyanmi. Qa oʼkx jun erman ma kanet jun xjal tuʼn aju taj tuʼn tel tnikʼ tiʼj axix tok, qkyaqilx otoq qo jyon tiʼj ex qkyaqilx in qo tzalaj tiʼj. Jun techel, ajbʼen jun ermano Brandon tbʼi bʼeljaj abʼqʼi te precursor jatumel noq junjun xjal in nok kybʼiʼn tbʼanel tqanil. In tzaj tqʼamaʼn Brandon jlu: «Ngane tuʼn npakbʼane tiʼj tbʼanel tqanil tuʼnju atzun in tzaj tqʼamaʼn Jehová tuʼn tbʼant quʼn. Tzyet wajbʼene te precursor tej tikʼ chʼin ambʼil tej tetz bʼaj nxnaqʼtzbʼile toj tja xnaqʼtzbʼil. Ngane tuʼn wonine kyiʼj junjuntl kuʼxun jatumel in nok nchmon wibʼe ex aj tok nkeʼyine alkye tten in che chʼiy toj kyokslabʼil. Tej otoqxi ntene toj Xnaqʼtzbʼil kye qeju mintiʼ kyxuʼjil, in xi samaʼne ajbʼel toj juntl lugar. Ax tok, naʼmx tjaw aʼ twiʼ jun xjal in xi nqʼoʼne xnaqʼtzbʼil te, noqtzun tuʼnj, o bʼant jlu kyuʼn txqantl erman. In chin tzalaje tuʼnju jaw nskʼoʼne tuʼn wajbʼene te Jehová toj tkyaqil ambʼil tuʼntzun npakbʼane tiʼj tbʼanel tqanil» (Ecl. 11:6).

¿ALKYEQE OKLENJ JAKU TZAJ QʼOʼN TEYA?

11. ¿Toj alkye oklenj xjan in che aqʼunan junjun kuʼxun?

11 At nim tumel tuʼn qajbʼen mas te Jehová. Jun techel, nim kuʼxun in che aqʼunan noq kukx tuʼn kyjaw bʼinchet nim syent Ja te Chmabʼil. Qa ma qo aqʼunan tuʼn kyjaw bʼinchet, xjan aqʼuntl lu ex in jaw nimsaʼn Jehová tuʼn, ex jaku tzalaja tuʼn. Ik tzeʼn in bʼaj kyoj junjun oklenj xjan, jaku tzalaja aj ttena kyukʼil txqantl erman. Aj taqʼunana tuʼn kyjaw bʼinchet ja tuʼn qkʼulin te Jehová, jaku tzaj tyekʼin nim tiʼchaq teya, ik tzeʼn tuʼn tok t-xqʼuqin tibʼa tiʼj aqʼuntl, tuʼn toka te jun tbʼanel aqʼunal ex tuʼn tonina kyukʼil qeju nejenel tiʼj aqʼuntl.

Nim kʼiwlabʼil in tzaj kykʼamoʼn qeju in che ajbʼen toj tkyaqil ambʼil te Jehová. (Qʼonka twitza kyiʼj taqikʼ 11 a 13).

12. ¿Alkyeqe oklenj jaku tzaj qʼoʼn teya qa ma tzʼoka te precursor?

12 Tqʼama jun ermano Kevin tbʼi jlu: «Tej kʼwaʼl qine, wajtoqe tuʼn wajbʼene toj tkyaqil ambʼil te Jehová. In noke te precursor tej njapune twiʼ 19 abʼqʼi. Tuʼn tkanet chʼin npwaqe, in aqʼunane tukʼil jun erman tuʼn kybʼaj bʼinchet ja ex ten ambʼil wiʼje tuʼn wajbʼene te Jehová. Bʼant tuʼn kyjax twiʼ ja wuʼne, tuʼn tok kyventan ex kylamel. Yajxitl, in aqʼunane kabʼe abʼqʼi tuʼn kyjaw bʼinchet juntl maj Ja te Chmabʼil ex kyja erman jatumel ikʼ jun kyqʼiqʼ jbʼal. Tej tok nbʼiʼne qa at nim aqʼuntl tuʼn tbʼant atz Sudáfrica tuʼn kyjaw bʼinchet ja, kubʼ nnojsaʼne jun uʼj ex tzaj qʼoʼn txokbʼil wiʼje. Atz África, in chin tene junjun seman tuʼn tjaw bʼinchet jun Ja te Chmabʼil ex yajxitl in chinxe onil tiʼj juntl. Aju kʼloj qbʼete in naqʼunan, ik qtene ik tzeʼn jun ja xjal tuʼnju in qo anqʼine, in qo xnaqʼtzane tiʼj Tyol Dios ex in qo aqʼunane junx. Ax ikx ngane tuʼn npakbʼane kyukʼil erman tkyaqil seman jatumel in chin tene. Aju kubʼ nximane tuʼn tbʼant wuʼne tej kʼwaʼl qine o tzaj tqʼoʼn nim tzalajbʼil weye, aju mintiʼtoq ximen wuʼne».

13. ¿Tiquʼn in che tzalaj kuʼxun in che ajbʼen toj Betel?

13 Ateʼ nim erman japun kyximbʼetz tuʼn kyok te precursor in che ajbʼen toj Betel jaʼlo. In tzaj tqʼoʼn nim tzalajbʼil qe aj qajbʼen toj Betel, tuʼnju te Jehová tkyaqil aqʼuntl in bʼant atztzu. Ax ikx in che onin qeju in che ajbʼen toj Betel tuʼn ttzaj qʼoʼn xnaqʼtzbʼil qe tiʼj Tyol Dios. In tzaj tqʼamaʼn jun erman in najbʼen toj Betel jlu, aju Dustin tbʼi: «Tej qʼiʼntoq bʼeljaj abʼqʼi wuʼne, kubʼ nximane tuʼn wajbʼene te Jehová toj tkyaqil ambʼil. Tzyet wajbʼene te precursor tej tetz bʼaj nxnaqʼtzbʼile toj tja xnaqʼtzbʼil. Tej tikʼ jun abʼqʼi ex qaq xjaw, tzaj qʼoʼn txokbʼil wiʼje tuʼn wajbʼene toj Betel. Atz tzalu bʼant waqʼunane tiʼj kʼuxbʼil jatumel in che etz uʼj ex tuʼn kybʼaj programar computadora. Aju mas ngane toj Betel, aju in tzaj qʼamaʼn tqanil qeye tiʼj alkye tten in chʼiy aqʼuntl tiʼj pakbʼabʼil twitz tkyaqil Txʼotxʼ. Ngane tuʼn ntene tzalu tuʼnju in nonin qaqʼune tuʼn kyok xjal te tamiw Jehová».

¿TIʼ TAJA TUʼN TBʼANT TUʼNA TOJ AMBʼIL TZUL?

14. ¿Alkye tten jaku bʼaj tbʼinchaʼna ttena tuʼntzun tajbʼena te Jehová toj tkyaqil ambʼil?

14 ¿Alkye tten jaku bʼaj tbʼinchaʼna ttena tuʼn tajbʼena toj tkyaqil ambʼil? Aju mas nim toklen, aju tuʼn kyten tbʼanel tmoda. Che onil jlu tiʼja tuʼn tajbʼena te Jehová toj tumel. Tuʼntzunju, xnaqʼtzana tiʼj Xjan Uʼj toj tkyaqil ambʼil, ximana tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn ex tzʼok tilil tuʼna tuʼn tkubʼ tyekʼina qʼuqbʼil tkʼuʼja aj t-xi tqʼoʼna qe tyola kyoj chmabʼil. Akux ata toj tja xnaqʼtzbʼil, jaku tzʼel tnikʼa kyiʼj junjun tiʼchaq ex jaku tzʼoka te jun tbʼanel pakbʼal. Xnaqʼtzam tibʼa tuʼn tkubʼ tyekʼina tkʼujlabʼila kyiʼj xjal aj t-xi tqanina kye tiʼ kyximbʼetz ex aj tok tqʼoʼna twiʼya tiʼj kytzaqʼwebʼil. Ax ikx, bʼaʼn tuʼn tonina tuʼn tok xqʼuqit ex tuʼn tbʼaj saqet Ja te Chmabʼil. Tgan Jehová tuʼn kyajbʼen qe xjal tuʼn, aqeju mintiʼ in jaw kynimsan kyibʼ ex kyaj tuʼn kyonin (kjawil uʼjit Salmo 110:3; Hech. 6:1-3). Xi tqʼoʼn apóstol Pablo txokbʼil tiʼj Timoteo tuʼn tok te misionero tuʼnju «in che yolin bʼaʼn tiʼj» (Hech. 16:1-5).

15. ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna tuʼntzun tkanet kywi tiʼchaq at tajbʼen teya?

15 Chʼixmi tkyaqil maj il tiʼj tuʼn kyaqʼunan tmajen Jehová tuʼntzun tkanet kywi tiʼchaq at tajbʼen kye (Hech. 18:2, 3). Atzun teya, bʼalo jaku tzʼetz jun t-xnaqʼtzbʼila aju jaku tzʼonin tiʼja tuʼn tkanet jun taqʼuna tuʼn ten ambʼil tiʼja tuʼn tajbʼena te Jehová jatumel najliya. Bʼaʼn tuʼn t-xi tqanina te ansyan in bʼet kyojele Ja te Chmabʼil ex kye txqantl precursor alkye jun aqʼuntl jaku tzʼaqʼunana tiʼj. Ex ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, «qʼonxa tuj tqʼabʼ Qman tkyaqil aju in bʼant tuʼna, ex bʼaʼntzun kʼelel aju ma kubʼ t-ximana tuʼn tbʼant» (Prov. 16:3; 20:18).

16. ¿Tiʼj alkye tiʼ jaku bʼaj tbʼinchaʼna ttena qa ma tzʼajbʼena te precursor toj tkuʼxumala?

16 Bʼaʼn tuʼn tok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa taj Jehová tuʼn ttzalaja toj ambʼil tzul (kjawil uʼjit 1 Timoteo 6:18, 19). Aj tajbʼena toj tkyaqil ambʼil te Jehová in tena kyukʼil txqantl erman in che ajbʼen toj tkyaqil ambʼil. A jlu kʼonil tiʼja tuʼn tchʼiya toj tokslabʼila. Ateʼ nim erman o che ajbʼenxix te Jehová toj kykuʼxumal, o tzʼel kynikʼ tiʼj qa in nonin jlu kyiʼj aj kykubʼ mojeʼ. Chʼixmi kykyaqil qeju o che ajbʼen te precursor tej naʼmxtoq kykubʼ mojeʼ, kukx in che ajbʼen kykabʼil te precursor (Rom. 16:3, 4).

17, 18. ¿Tiʼ toklen aju in kubʼ qximen tuʼn tbʼant quʼn tukʼilju tkuʼx toj qanmi?

17 Kyukʼil tiʼchaq in qo ximen tiʼj tuʼn tbʼant, in kubʼ qyekʼin tiʼ tkuʼx toj qanmi. In tzaj tqʼamaʼn Salmo 20:4 jlu tiʼj Jehová: «Bʼaʼnwt tzaj tqʼoʼn tkyaqilju tajbʼila ex bʼant-xwit tkyaqilju kbʼel t-ximana». Tuʼntzunju, ximana tiʼj tiʼ taja tuʼn tbʼant tuʼna toj tanqʼibʼila, tiʼjju in bʼant tuʼn Jehová jaʼlo ex tiʼjju jaku bʼant tuʼna tuʼn tajbʼena te. Yajxitl, ximana tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna aju in tzalaj Jehová tiʼj.

18 Ktzalajela qa ma tzʼajbʼena te Jehová toj tkyaqil ambʼil tuʼnju kʼajbʼel tanqʼibʼila tuʼn tjaw tnimsaʼna. Ikju, «tzalajxa tiʼj Qman, ex tzul tqʼoʼn teya aju in pon tkʼuʼja tiʼj» (Sal. 37:4).

^ taqik' 7 O tzʼok Xnaqʼtzbʼil kye Pakbʼal tiʼj Tkawbʼil Dios te t-xel xnaqʼtzbʼil lu.