Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Qkʼujlank tuʼn tkyaqil qkʼuʼj qe qʼinumabʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová

Qkʼujlank tuʼn tkyaqil qkʼuʼj qe qʼinumabʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová

«Porque jatum taʼ kyqʼinumabʼle, axtzun ktel kyanmiye» (LUC. 12:34).

BʼITZ: 153 EX 9

1, 2. a) Qʼamantza alkye oxe qʼinumabʼil o tzaj tqʼoʼn Jehová qe. b) ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

MINTIʼ juntl xjal at mas tqʼinumabʼil twitz Dios; te tkyaqilju at (1 Crón. 29:11, 12). Ax ikx in nok te jun Mambʼaj at nim tkʼuʼj qiʼj, tuʼntzunju in tzaj tqʼoʼn qʼinumabʼil kye qeju in nel kynikʼ tiʼj qa nim toklen. Junjun kyxol qe qʼinumabʼil at: 1) aju Tkawbʼil Dios, 2) aju pakbʼabʼil ex 3) aʼyeju axix tok tiʼj Xjan Uʼj. Nim in xi qqʼoʼn chjonte te tiʼj jlu. Noqtzun tuʼnj, qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku ya mlay tzʼok qqʼoʼn kyoklen ex jaku che el qikʼun. Tuʼn miʼn tbʼaj jlu, il tiʼj tuʼn tok qqʼoʼn kyoklen ex tuʼn tchʼiy qkʼujlabʼil kyiʼj. Tqʼama Jesús jlu: «Porque jatum taʼ kyqʼinumabʼle, axtzun ktel kyanmiye» (Luc. 12:34).

2 Qo xnaqʼtzan tiʼj alkye tten kukx jaku ten, kukx jaku chʼiy qkʼujlabʼil ex tuʼn t-xi qqʼoʼn chjonte tiʼj Tkawbʼil Dios, tiʼj pakbʼabʼil ex tiʼj axix tok. Akux in bʼant jlu quʼn, qo ximen tiʼj alkye tten jaku chʼiy qkʼujlabʼil kyiʼj qʼinumabʼil lu.

AJU TKAWBʼIL DIOS IK TTEN IK TZEʼN JUN TBʼANEL ABʼJ

3. ¿Tiʼ kubʼ t-ximen comersyant tuʼn tbʼant tuʼn tuʼntzun ttzaj tlaqʼoʼn aju tbʼanel abʼj? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

3 (Kjawil uʼjit Mateo 13:45, 46). Tqʼama Jesús jun txʼolbʼabʼil tiʼj jun comersyant in jyon kyiʼj tbʼanel abʼj. Jun xjal ik tzeʼn jlu otlo tzaj tlaqʼoʼn ex otlo txi tkʼayin nim syent abʼj. Noqtzun tuʼnj, jun qʼij kanet jun tbʼanel abʼj tuʼn xjal lu ex jaw labʼin tiʼj. Tuʼn ttzaj tlaqʼoʼn, kubʼ t-ximen tuʼn t-xi tkʼayin tkyaqilju at te, jaku kubʼ qximen qa nim toklen abʼj lu toj twitz xjal.

4. Qa nim toklen Tkawbʼil Dios toj qwitz ik tzeʼn ok tqʼoʼn comersyant toklen tbʼanel abʼj, ¿tiʼ kbʼantel quʼn?

4 ¿Tiquʼn bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj txʼolbʼabʼil lu? Aju axix tok tiʼj Tkawbʼil Dios ik tten ik tzeʼn tbʼanel abʼj. Qa nim toklen te qe, ik tzeʼn ok tbʼanel abʼj toj twitz comersyant, kbʼel qximen tuʼn tkyaj qkolin noq alkyexku tiʼ tuʼntzun qten tjaqʼ Tkawbʼil Dios (kjawil uʼjit Marcos 10:28-30). Qo xnaqʼtzan tiʼj kabʼe xjal bʼant jlu kyuʼn.

5. ¿Tiʼ chʼixpubʼil bʼant tuʼn Zaqueo tiʼj Tkawbʼil Dios?

5 Ok qʼoʼn toklen Zaqueo te peyil pwaq ex otoq tzʼok te qʼinun tuʼnju in nelqʼantoq pwaq kyiʼj xjal (Luc. 19:1-9). Noqtzun tuʼnj, tej tok tbʼiʼn Jesús in yolin tiʼj Tkawbʼil Dios, el tnikʼ tiʼj qa nim toklen, tuʼntzunju bʼant naj chʼixpubʼil tuʼn. Tqʼama jlu: «Mijku at weye kxel nqʼoʼne kye mebʼa; ex qa at jun ma tzʼel welqʼaʼne jun tiʼxti te, jaku tzʼaj nqʼoʼne kyaje maj t-xel». Kubʼ t-ximen tuʼn taj tqʼoʼn t-xel kypwaq xjal otoq tzʼel telqʼaʼn ex kyaj tkolin achbʼil tuʼn tten nim tpwaq.

6. ¿Tiʼ chʼixpubʼil bʼant tuʼn Rose ex tiquʼn bʼant tuʼn?

6 Jun xuʼj kʼokel qqʼoʼn tbʼi te Rose otoq pon tkʼuʼj tiʼj juntl xuʼj, otoq tzikʼ junjun abʼqʼi toklen tbʼiʼn tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios. Ax ikx, a nejenel kyxol jun kʼloj xjal in che kolin kyiʼj xinaq in che mojeʼ kyukʼil juntl xinaq. Tej t-xnaqʼtzan Rose tiʼj Xjan Uʼj, el tnikʼ tiʼj qa nim toklen axix tok tiʼj Tkawbʼil Dios ex el tnikʼ tiʼj qa il tiʼj tuʼn tbʼant nim chʼixpubʼil tuʼn toj tanqʼibʼil (1 Cor. 6:9, 10). Toj tanmi tzaj qʼajt tuʼn tkyaj tkolin toklen ex tuʼn tkyaj tkolin aju xuʼj pon tkʼuʼj tiʼj. Jaw aʼ twiʼ toj 2009 ex toj juntl abʼqʼi ok te precursora regular. Mas nim tkʼujlabʼil ten tiʼj Jehová ex tiʼj Tkawbʼil twitzju nya bʼaʼn achbʼil (Mar. 12:29, 30).

7. ¿Alqiʼj kʼokel qxqʼuqin qibʼ tuʼn miʼn tchewix qkʼujlabʼil tiʼj Tkawbʼil Dios?

7 Nim qe o bʼant matij chʼixpubʼil quʼn toj qanqʼibʼil tuʼntzun tokx qqʼon qibʼ tjaqʼ Tkawbʼil Dios (Rom. 12:2). Noqtzun tuʼnj, kukx kbʼantel chʼixpubʼil quʼn. Il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tuʼn miʼn tchewix qkʼujlabʼil tiʼj Tkawbʼil Dios ik tzeʼn tuʼn achbʼil tuʼn tten nim tiʼchaq qe nix kyuʼn nya bʼaʼn achbʼil tiʼj yaẍbʼil (Prov. 4:23; Mat. 5:27-29). Ax ikx o tzaj tqʼoʼn Jehová juntl tbʼanel qʼinumabʼil qe tuʼntzun kukx tok qkʼujlaʼn Tkawbʼil tuʼn tkyaqil qanmi.

JAKU CHE KLET XJAL TUʼN PAKBʼABʼIL

8. a) ¿Tiquʼn tqʼama Pablo qa ik tten qpakbʼabʼil ik tzeʼn «qʼinumabʼl» tkuʼx toj jun kʼil txʼotxʼ ttxʼotxʼil? b) ¿Tzeʼn kubʼ tyekʼun Pablo qa kʼujlaʼn pakbʼabʼil tuʼn?

8 Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa kyaj tqʼoʼn Jesús qoklen tuʼn qpakbʼan ex tuʼn t-xi qqʼoʼn xnaqʼtzbʼil tiʼj tbʼanel tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios (Mat. 28:19, 20). El tnikʼ apóstol Pablo tiʼj qa nim toklen tuʼn qpakbʼan. Tqʼama qa aju pakbʼabʼil tiʼj akʼaj yol, atzun jun «qʼinumabʼl [...] atzun taʼ qujxi, aqoʼ ik qten ik tzaʼn kʼil, txʼotxʼ qtxʼotxʼil» (2 Cor. 4:7; 1 Tim. 1:12). Maske nya tzʼaqli qoʼ, ik qten ik tzeʼn jun kʼil txʼotxʼ ttxʼotxʼil, jaku ten qchwinqlal ex kychwinqlal xjal te jumajx tuʼn tbʼanel tqanil in xi qpakbʼaʼn. Tuʼntzunju tqʼama Pablo jlu: «In nbʼinchaʼne jlu tuʼn tlaj tqanil kolbʼil, tuʼntzun nkʼmonteye xtalbʼil in tzaj tuʼn tqanil bʼaʼn junx kyukʼil txqantl erman» (1 Cor. 9:23). Kʼujlaʼn pakbʼabʼil tuʼn Pablo ex tuʼntzunju aqʼunan tuʼn kyok xjal te t-xnaqʼtzbʼen Jesús (kjawil uʼjit Romanos 1:14, 15 ex 2 Timoteo 4:2). Onin tkʼujlabʼil tiʼj tbʼanel tqanil tuʼn tikʼx tuʼn aju nya bʼaʼn ok bʼinchaʼn tiʼj (1 Tes. 2:2). ¿Alkye tten jaku tten qkʼujlabʼil ik tzeʼn te?

9. Qʼamantza alkye junjun tten jaku kubʼ qyekʼun qa in nok qqʼoʼn toklen pakbʼabʼil.

9 Kubʼ tyekʼun Pablo qa nim toklen pakbʼabʼil toj twitz tej tyolin kyukʼil xjal noq jaxku tumel. Ik tzeʼn qe apóstol ex juntl qe erman toj tnejel syent abʼqʼi, in qo pakbʼan noq jaxku tumel ateʼ xjal ex kytziyele ja (Hech. 5:42; 20:20). Tzʼok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan kye xjal noq jaxku tumel. Jun techel, qa jaku bʼant, jakulo qo ok te precursor auxiliar moqa te regular, tuʼn tbʼant juntl yol quʼn ex qa tuʼn qxiʼ ajbʼel toj juntl lugar toj qtanmi, ex qa toj juntl tnam (Hech. 16:9, 10).

10. ¿Tiʼ kʼiwlabʼil o tzaj tkʼamoʼn Irene tuʼnju in nok tilil tuʼn tuʼn tpakbʼan tiʼj tbʼanel tqanil?

10 Qo ximen tiʼj Irene, jun ermana naʼmx tmojeʼ te Estados Unidos ex tajtoq tuʼn tpakbʼan kye xjal tzajni te juntl tnam in che yolin toj yol ruso. Tej ttzaj tzyet tuʼn toj 1993, atlo jun 20 pakbʼal toj jun tal kʼloj okslal in che yolin toj yol ruso atz Nueva York. Tej otoq tzikʼ 20 abʼqʼi in nok tilil tuʼn tuʼn tbʼant tyolin toj yol ruso, el tnikʼ tiʼj qa naʼmxix tbʼant yol tuʼn. Noqtzun tuʼnj, o tzaj tkʼiwlaʼn Jehová te ex junjuntl erman o tzʼok tilil kyuʼn ik tzeʼn te. Toj ambʼil jaʼlo at qaq kʼloj okslal in che yolin toj yol ruso atz Nueva York. 15 xjal xnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios tukʼil Irene o jaw aʼ kywiʼ ex ateʼ junjun in che ajbʼen toj Betel, te precursor ex te ansyan. Tqʼama Irene jlu: «At maj in chin ximane kyiʼj junjuntl tiʼchaq jakutoq bʼant wuʼne, noqtzun tuʼnj, qʼuqli nkʼuʼje tiʼj qa mintiʼlo o tzaj kyqʼoʼn tzalajbʼil weʼye». Tuʼn jlu in neʼl qnikʼ tiʼj qa nim toklen pakbʼabʼil te Irene.

¿In nokpe tqʼoʼna pakbʼabʼil ik tzeʼn jun qʼinumabʼil ex in kubʼpe tyekʼuna aj tel tpaʼna ambʼil tuʼn tpakbʼana tkyaqil seman? (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 11 ex 12).

11. ¿Tiʼ tbʼanel in tzaj qa kukx in nok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan?

11 Qa ma tzʼok qqʼoʼn pakbʼabʼil ik tzeʼn jun qʼinumabʼil, kbʼantel quʼn ik tzeʼn te Pablo ex kukx kʼokel tilil quʼn tuʼn qpakbʼan maske ma qo el ikʼun (Hech. 14:19-22). Kyoj abʼqʼi 1930 ex tej t-xi tzyet abʼqʼi 1940, e ok weʼ erman twitz nim ikʼbʼil. Noqtzun tuʼnj, ik tzeʼn bʼant tuʼn Pablo, kukx e kubʼ weʼ ex mintiʼ kyaj kykolin tuʼn kypakbʼan. Tuʼn kykolin tiʼj kyoklen, nim maj i eʼx kywitz jwes. Toj 1943 tqʼama ermano Nathan Knorr qe yol lu tiʼj kambʼabʼil toj Tribunal Supremo te Estados Unidos: «Noq tuʼn onbʼil tzaj kyqʼoʼne ma qo kambʼan tiʼj jlu. Noqwit kyaj kykolin pakbʼal tuʼn kypakbʼan, mintiʼwtlo jun tiʼ tuʼn t-xi qqʼamaʼne twitz Tribunal Supremo; noq tuʼnju kukx in che pakbʼan ex che kpakbʼal erman twitz tkyaqil Txʼotxʼ ma kubʼ tiʼj ikʼbʼil. Tuʼnju kukx ma kubʼ weʼ ttnam Qtat, ma qo kambʼan kywitz jwes». Tuʼnju ax jlu in bʼant kyuʼn txqantl erman, o che kambʼan erman tiʼj txqantl nya bʼaʼn kyoj juntl lugar. Ikju, noq tuʼn qkʼujlabʼil tiʼj pakbʼabʼil kukx kbʼel tiʼj ikʼbʼil quʼn.

12. ¿Tiʼ kbʼel qximen tuʼn tbʼant quʼn?

12 Qa ma tzʼok qqʼoʼn toklen pakbʼabʼil ik tzeʼn jun qʼinumabʼil o tzaj tqʼoʼn Jehová qe, nya oʼkx qo ximel tuʼn tbʼant «junjun or» quʼn toj pakbʼabʼil, sino kʼokel tilil quʼn tuʼn t-xi qpakbʼaʼn «tqanil bʼaʼn tiʼj t-xtalbʼil Dios» (Hech. 20:24; 2 Tim. 4:5). ¿Tiʼ kxeʼl qxnaqʼtzaʼn aj qpakbʼan? Qo xnaqʼtzan tiʼj juntl qʼinumabʼil o tzaj tqʼoʼn Jehová qe.

JUN QʼINUMABʼIL QE AXIX TOK OJTZQIʼN QUʼN

13, 14. a) ¿Alkye qʼinumabʼil yolin Jesús tiʼj toj Mateo 13:52? b) ¿Alkye tten kukx jaku chʼiy quʼn?

13 Aʼyeju axix tok o tzaj tqʼamaʼn Jehová qe, aju «Dios axix tok», atzun toxin qʼinumabʼil qo xnaqʼtzal tiʼj (2 Sam. 7:28; Sal. 31:5). Jun tbʼanel Mambʼaj te ex in tzaj t-xnaqʼtzaʼn axix tok kye qeju in che ajbʼen te. Atxix tej tok qbʼiʼn tnejel maj qe yol tiʼj axix tok, kukx o tzʼel qnikʼ kyiʼj aj quʼjin tiʼj Tyol Dios ex kyiʼj quʼj, aj qxiʼ kyoj nimaq chmabʼil ex kyoj chmabʼil. Tej tbʼet ambʼil o kubʼ qkʼuʼn aju ok tqʼoʼn Jesús tbʼi te jun qʼinumabʼil kyiʼj ojtxe ex akʼaj axix tok (kjawil uʼjit Mateo 13:52). A Jehová kʼonil qiʼj tuʼn tchʼiy qqʼinumabʼil kyiʼj axix tok qa ma qo jyon kyiʼj ik tzeʼn qe qʼinumabʼil ewin ateʼ (kjawil uʼjit Proverbios 2:4-7). ¿Alkye tten kbʼantel quʼn?

14 Il tiʼj tuʼn qok te tbʼanel xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios ex kyiʼj quʼj, ex tuʼn qximen kyiʼj. Ik tzeʼn tten kʼelel qnikʼ kyiʼj axix tok mintiʼ ojtzqiʼn quʼn ex che okel te akʼaj qe (Jos. 1:8, 9; Sal. 1:2, 3). Aju tnejel uʼj Aju Xqʼuqil etz toj julio te 1879 tqʼama jlu: «Aju axix tok, ik tten ik tzeʼn jun bʼech toj ttzqij txʼotxʼ, nojni tiʼj tuʼn chʼiʼx kʼul ex chʼix ttzqij tuʼn nya bʼaʼn xnaqʼtzbʼil. Qa taja tuʼn tkanet tuʼna, il tiʼj tuʼn tten nim tnabʼila; [...] qa taja tuʼn tok te teya, il tiʼj tuʼn tkubʼ mokʼeya jyolte. Mi jaw tiʼna oʼkx jun bʼech tiʼj axix tok. [...] Kukx qʼiʼnktza txqantl; kukx jyona tiʼj». Ktel nim qajbʼil tiʼj tuʼn kukx tchʼiy qqʼinumabʼil tiʼj axix tok tiʼj Tyol Dios.

15. a) ¿Alkyeqe axix tok jaku tzʼok qqʼoʼn kybʼi te «ojtxi»? b) ¿Alkyeqe axix tok nim kyoklen teya?

15 El qnikʼ kyiʼj axix tok nim kyoklen tej ttzyet qxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios. Jaku tzʼok qqʼoʼn kybʼi te «ojtxi» axix tok tuʼnju aʼyetzun tnejel el qnikʼ kyiʼj ex ok qqʼoʼn kyoklen. Kyxol jlu el qnikʼ tiʼj qa a Jehová kubʼ bʼinchante qe ex qa at jun t-ximbʼetz kyiʼj xjal. Ax ikx el qnikʼ tiʼj qa at nim tkʼujlabʼil qiʼj ex tuʼntzunju tzaj tsamaʼn Tkʼwaʼl te chojbʼil tuʼntzun qetz klet tjaqʼ il ex kamik. Ex tzaj xnaqʼtzaʼn qe qa kbʼel tnajsaʼn Tkawbʼil Dios tkyaqil yajbʼil in tzaj qiʼj ex qa qo anqʼil te jumajx toj tzalajbʼil (Juan 3:16; Apoc. 4:11; 21:3, 4).

16. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn aj ttzaj qʼoʼn jun akʼaj chikʼbʼabʼil tiʼj axix tok tiʼj Tyol Dios?

16 At junjun maj, in tzaj qʼoʼn juntl akʼaj chikʼbʼabʼil tiʼj jun taqikʼ Tyol Dios ex qa tiʼj jun yol kyaj qʼamaʼn toj. Aj tbʼaj jlu, il tiʼj tuʼn tel qpaʼn ambʼil tuʼn qxnaqʼtzan ex tuʼn qximen tiʼj xnaqʼtzbʼil (Hech. 17:11; 1 Tim. 4:15). Nya oʼkx qaj tuʼn tel qnikʼ tiʼjju chikʼbʼabʼil mas nim toklen, sino kʼokel tilil quʼn tuʼn tel qnikʼ kyiʼj junjuntl chʼixpubʼil ma tzʼok qʼoʼn tiʼj xnaqʼtzbʼil. Qa ma bʼant jlu quʼn, kʼokel qqʼoʼn akʼaj axix tok lu te juntl qqʼinumabʼil. ¿Tiquʼn nim toklen qa ma bʼant jlu quʼn?

17, 18. ¿Tiʼ onbʼil in tzaj tqʼoʼn xewbʼaj xjan qe?

17 Kyaj t-xnaqʼtzaʼn Jesús qa jaku tzʼonin xewbʼaj xjan qiʼj tuʼn ttzaj qnaʼn aju otoq qo xnaqʼtzan tiʼj (Juan 14:25, 26). ¿Alkye tten in nonin jlu tiʼj xjal in xi tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil? Qo xnaqʼtzan tiʼjju ikʼ tiʼj Peter toj 1970 tej qʼiʼntoq 19 abʼqʼi tuʼn ex tzmatoq in pon toj Betel te Gran Bretaña. Jun qʼij in pakbʼan ttziyele ja ex etz jun xjal at nim t-xmatziʼ te junlo 50 abʼqʼi. Xi tqanin Peter te qa taj tuʼn tel tnikʼ tiʼj Xjan Uʼj. Rabino xjal lu ex jun aj xnaqʼtzal kye aj Judiy, jaw labʼin tej t-xi tqʼamaʼn jun kuʼxun te qa taj tuʼn tonin tiʼj tuʼn tel tnikʼ tiʼj Tyol Dios. Tuʼn tok Peter toj malbʼil tuʼn, xi tqanin te: «Aya kuʼxun, ¿ojtzqiʼn tuʼna toj alkye yol kubʼ tzʼibʼin uʼj te Daniel?». Xi ttzaqʼweʼn Peter qa at junjun piẍ kubʼ tzʼibʼin toj yol arameo. Tqʼama Peter jlu: «Jaw labʼin rabino tiʼj tuʼnju ojtzqiʼn tzaqʼwebʼil wuʼne, noqtzun tuʼnj, mas in jaw labʼin weye tiʼj jlu. ¿Tiquʼn ojtzqiʼn wuʼne? Tej npone ja ok nqʼoʼne nwitze kyiʼj uʼj Aju Xqʼuqil ex ¡Despertad! tzmatoq in che etz, kanet jun xnaqʼtzbʼil wuʼne, aju in yolin tiʼj qa toj yol arameo otoq kubʼ tzʼibʼin uʼj te Daniel» (Dan. 2:4). In onin xewbʼaj xjan qiʼj tuʼn tul xnaqʼtzbʼil toj qximbʼetz aju otoq jaw quʼjin ex otoq txi qkʼuʼn ik tzeʼn jun qʼinumabʼil (Luc. 12:11, 12; 21:13-15).

18 Qa ma txi qkʼuʼn qe axix tok in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Jehová qe, kʼonil qanmi tuʼn qjyon kyiʼj ojtxe ex akʼaj qʼinumabʼil. Kukx kchʼiyel qkʼujlabʼil ex kukx kxel qqʼoʼn chjonte tiʼj ojtzqibʼil in tzaj tqʼoʼn Dios qe, iktzun tten bʼantni qten tuʼn t-xi qqʼoʼn xnaqʼtzbʼil kye txqantl.

QXQʼUQINK QE QQʼINUMABʼIL

19. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qe qqʼinumabʼil?

19 Mintiʼ in sikt Satanás ex aju tokx tjaqʼ tkawbʼil tuʼn tchewix qkʼujlabʼil kyiʼj qʼinumabʼil ma qo xnaqʼtzan tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu. Qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku qo kubʼ tsbʼuʼn achbʼil tuʼn tten nim qpwaq ex qa tuʼn tkubʼ qyekʼun qa at nim tiʼchaq qe. Tqʼama apóstol Juan qa kbʼajel aju at twitz txʼotxʼ junx tukʼilju kyajbʼil xjal mya bʼaʼn (1 Juan 2:15-17). Tuʼntzunju, il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn kukx tten qkʼujlabʼil kyiʼj qʼinumabʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová qe.

20. ¿Tiʼ kbʼantel tuʼna tuʼn tok t-xqʼuqina tqʼinumabʼila?

20 Miʼn kubʼ t-ximana kabʼe maj tuʼn tkyaj tkolina noq alkyexku tiʼ jaku chewix tkʼujlabʼila tiʼj Tkawbʼil Dios tuʼn. Kukx tzʼok tilil tuʼna tuʼn tpakbʼana ex miʼn kyaj tkolina. Kukx jyona kyiʼj axix tok tkuʼx toj Xjan Uʼj. Iktzun tten kchʼiyel qqʼinumabʼil toj kyaʼj jatumel «mlay bʼaj, jatum mlay pon laqʼeʼ eleqʼ ex mlay naj tuʼn pokʼ». Ik tzeʼn tqʼama Jesús, «jatum taʼ kyqʼinumabʼle, axtzun ktel kyanmiye» (Luc. 12:33, 34).