Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

«¿Maspe kʼujlaʼn qine tuʼna ik tzaʼn kye jlu?»

«¿Maspe kʼujlaʼn qine tuʼna ik tzaʼn kye jlu?»

«Aya Simón tkyʼajal Jonás, ¿maspe kʼujlaʼn qine tuʼna ik tzaʼn kye jlu?» (JUAN 21:15).

BʼITZ: 32 EX 45

1, 2. Tej otoq tzʼex qonikʼen in che jyon t-xnaqʼtzbʼen Jesús kyiʼj pescad, ¿tiʼ xnaqʼtzbʼil el tnikʼ Pedro tiʼj?

OTOQ tzʼex qonikʼen kyuʼn wuq t-xnaqʼtzbʼen Jesús in che jyoʼn kyiʼj pescad toj mar te Galilea, noqtzun tuʼnj, mi jun pescad otoq tzyet kyuʼn. Tej tetz qʼij, attoq jun xjal in keʼyin kyiʼj tzmax ttziʼ mar. A Jesús otoq jaw anqʼin. Xitzun tman kye: «Kyqʼonkuʼxe xyubʼ tuj aʼ ttxlaj bark tuj bʼanqʼabʼaj, kneteltzun kyiẍ kyuʼne, chi kye. Kuʼxtzun kyqʼoʼn ju xyubʼ, ex ya mintiʼ bʼant tuʼn tjatz kyuʼn tuʼnju nim kyiẍ otoq tzyet kyuʼn» (Juan 21:1-6).

2 Xi tqʼoʼn Jesús pan ex pescad kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn kywan te prim. Xi tkeʼyin Jesús toj twitz Simón Pedro ex xi tqanin jlu te: «Aya Simón tkyʼajal Jonás, ¿maspe kʼujlaʼn qine tuʼna ik tzaʼn kye jlu?». Ojtzqiʼn tuʼn Jesús qa tgan Pedro tuʼn tjyon kyiʼj pescad. Tuʼntzunju, xilo tqanin Jesús te Pedro qa at mas tkʼujlabʼil tiʼj ex kyiʼj t-xnaqʼtzbʼil twitzju tuʼn tkʼayin kyiʼj pescad. Xi ttzaqʼweʼn Pedro te Jesús: «Tat; bʼaʼn tuʼna qa kʼujlaʼna wuʼne» (Juan 21:15). El tnikʼ Pedro tiʼj jun tbʼanel xnaqʼtzbʼil: qa iltoq tiʼj tuʼn tten mas tkʼujlabʼil tiʼj Jesús twitz alkyexku juntl tiʼ. Atxix toj qʼij aju, kubʼ tyekʼun Pedro qa kʼujlaʼn Jesús tuʼn tej tok tilil tuʼn toj pakbʼabʼil. Iktzun tten ok te jun tbʼanel onil kyiʼj kʼloj okslal.

3. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tok kyxqʼuqin kyibʼ okslal?

3 ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn qe aju xi tqʼamaʼn Jesús te Pedro? Qa il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tuʼn miʼn t-xi qqʼoʼn ambʼil tuʼn tchewix qkʼujlabʼil tiʼj Jesús. Ojtzqiʼntoq tuʼn Jesús qa kwest qanqʼibʼil ktel ex qa ktzajel nya bʼaʼn qiʼj, ex qa tuʼn ttzaj bʼaj qkʼuʼj kyiʼj junjun tiʼchaq. Tqʼama Jesús qa ateʼ junjun xjal kʼokel kybʼin «aju yol tiʼj tkawbʼil Dios» tuʼn tkyaqil kykʼuʼj tej tyolin tiʼj txʼolbʼabʼil tiʼj jun xjal kux tawaʼn ijaj. Noqtzun tuʼnj, ax ikx tqʼama qa aj tbʼet ambʼil kyjel kytzaqpiʼn xjal aju otoq tzʼok kybʼiʼn tuʼnju «oʼkx in che bʼisun tiʼj tzaʼn tten tuʼn kyanqʼin twitz txʼotxʼ, in che sbʼunjtz tuʼnju kyaj tuʼn kyok qʼinun» (Mateo 13:19-22; Marcos 4:19). Qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku tzaj nya bʼaʼn tiʼj qajbʼebʼil te Jehová qa ma tzaj bʼaj qkʼuʼj kyiʼj tiʼchaq. Tuʼntzunju, tqʼama Jesús jlu kye t-xnaqʼtzbʼen: «Ten kykwente kyiʼje tuʼn miʼn tel tzpet kynabʼle tuʼn achbʼil te twitz txʼotxʼ ex tuʼn kʼaj qʼeʼn ex tuʼnju tichaq in bʼaj kykʼuʼje tiʼj» (Lucas 21:34).

4. ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa kukx at qkʼujlabʼil tiʼj Jesús? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

4 Ax ikx qe jaku kubʼ qyekʼun qa kʼujlaʼn Jesús quʼn aj tkubʼ qqʼoʼn pakbʼabʼil tnejel toj qanqʼibʼil ik tzeʼn bʼant tuʼn Pedro. ¿Alkye tten jaku tzʼel qnikʼ tiʼj qa kukx in bʼant quʼn? Jaku kubʼ qxjelin jlu: «¿Alkye mas at toklen toj nwitze? ¿Alkye mas in chin tzalaje tiʼj? ¿Aju tuʼn wajbʼene te Jehová moqa tuʼn kybʼant txqantl tiʼchaq wuʼne?». Tuʼn kytzaqʼwet xjel lu quʼn, qo xnaqʼtzan kyiʼj oxe tiʼchaq jaku chewix qkʼujlabʼil tiʼj Jesús kyuʼn. Aqeju tiʼchaq lu atzun aqʼuntl, saqchbʼil ex tuʼn tten mas tiʼchaq qe.

QQʼONK AQʼUNTL TOJ TLUGAR

5. ¿Tiʼ oklenj o txi qʼoʼn kye mambʼaj?

5 Mintiʼ jyon Pedro kyiʼj pescad noq tuʼnju tgantoq, bʼant jlu tuʼn tuʼntzun t-xi tqʼoʼn aju at tajbʼen kye toj tja. Toj ambʼil jaʼlo, o txi tqʼoʼn Jehová oklenj kye mambʼaj tuʼn t-xi kyqʼoʼn aju at tajbʼen kye toj kyja (1 Timoteo 5:8). Tuʼn tbʼant jlu kyuʼn, il tiʼj tuʼn kyaqʼunan. Noqtzun tuʼnj, kyoj bʼajsbʼil tqʼijlalil jaʼlo jaku qo sikt nim tuʼn aqʼuntl.

6. ¿Tiquʼn in che sikt nim aqʼunal?

6 Nya nim aqʼuntl at toj ambʼil jaʼlo, ex mas nim xjal in che jyon tiʼj jun kyaqʼun. Tuʼntzunju, in nok tilil kyuʼn tuʼn kykambʼan tiʼj jun aqʼuntl. Ex nim xjal in kubʼ kynaʼn qa il tuʼn kyaqʼunan mas or, ex nya nim in che tzaj chjoʼn. In nok tilil kyuʼn tajaw aqʼuntl tuʼn miʼn tten nim kyaqʼunal ex tuʼn tbʼant mas aqʼuntl kyuʼn. Tuʼn jlu nim aqʼunal in che sikt ex in tzaj yabʼil kyiʼj. Nim kyxol jlu in che tzaj xobʼ tuʼnju in kubʼ kyximen qa jaku tzʼel qʼiʼn kyaqʼun qa mintiʼ ma kubʼ kybʼinchaʼn aju in tzaj tqʼamaʼn tajaw aqʼuntl.

Mas in qo ajbʼen te Jehová twitz alkyexku juntl xjal

7, 8. a) ¿Alqe qo ajbʼel tnejel? b) ¿Tiʼ tbʼanel xnaqʼtzbʼil el tiʼn jun ermano te Tailandia tiʼj taqʼun?

7 Mas in qo ajbʼen te Jehová twitz alkyexku xjal, axpe ikx twitz tajaw aqʼuntl (Lucas 10:27). In qo aqʼunan tuʼn tkanet aju at tajbʼen qe tuʼntzun kukx qajbʼen te Jehová. Noqtzun tuʼnj, qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku tzaj tiʼn aqʼuntl nya bʼaʼn tiʼj qajbʼebʼil te Jehová. Qbʼinx tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzaj tqʼoʼn qe aju ikʼ tiʼj jun ermano te Tailandia. Tqʼama jlu: «In che bʼajtoq nbʼinchane qe computadora, jun tbʼanel aqʼuntl, noqtzun tuʼnj in xi tiʼntoq nim or. Tuʼntzunju, nya nimtoq ambʼil at weʼye tuʼn wajbʼene te Jehová. El nnikʼe tiʼj qa iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ nchʼexpuʼne waqʼune qa wajtoqe tuʼn tkubʼ nqʼoʼne tnejel Tkawbʼil Dios toj wanqʼibʼile». ¿Tiʼtzun bʼant tuʼn erman lu?

8 Tqʼama jlu: «Tej tikʼ chʼixme jun abʼqʼi in chin ximentoqe tiʼ tuʼn tbʼant wuʼne, kubʼ nximane tuʼn nkʼayine helados toj kay. Kwest kanet npwaqe tnejel ex tzaj bʼaj nkʼuʼje tuʼn jlu. Tej tok nkeʼyine qe wukʼile in aqʼunane junx kyukʼil, e ok ten xmayil wiʼje ex in tzajtoq kyqanin tiquʼn kubʼ nximane qa mas bʼaʼn tuʼn nkʼayine helados twitzju tuʼn kybʼaj nbʼinchaʼne qe computadora toj jun ja jatumel at xupil kyqʼiqʼ. Xi nqanine te Jehová tuʼn tonin wiʼje tuʼn tikʼx wuʼne ex tuʼn tjapun twi nximbʼetze tuʼn wajbʼene mas te. Toj chʼin ambʼil tzaj tiʼn tbʼanel weʼye. El nnikʼe tiʼj alkye helado mas kygan xjal ex mas tbʼanel helado bʼaj nbʼinchaʼne. Tej tikʼ chʼintl ambʼil, tkyaqil qʼij e ikʼ bʼaj tkyaqil helado bʼaj nbʼinchaʼne. Mas nim npwaqe kanet twitzju tej nbʼinchane qe computadora. In chin tzalaje tuʼnju mi aʼl jun in qʼamante tiʼ tuʼn tbʼant wuʼne ik tzeʼn tnejel. Ex aju mas nim toklen, in kubʼ nnaʼne qa o chin ok laqʼeʼye mas ttxlaj Jehová» (kjawil uʼjit Mateo 5:3, 6).

Mlay bʼant tuʼn t-xi qqʼoʼn aju tbʼanel te Jehová ex tojx ambʼil lu kʼokel qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj tiʼchaq te twitz txʼotxʼ

9. ¿Alkye tten jaku tzʼel qnikʼ tiʼj qa at tbʼanel qximbʼetz tiʼj aqʼuntl?

9 Tbʼanel in nel te Jehová tuʼn qaqʼunan ex tbʼanel qa ma bʼant quʼn (Proverbios 12:14TNM). Noqtzun tuʼnj, mintiʼ tuʼn t-xi qqʼoʼn ambʼil tuʼn tok aqʼuntl te mas nim toklen twitzju qajbʼebʼil te Jehová. Tqʼama Jesús jlu tiʼjju at tajbʼen qe: «Kynimanxe tnejelxix aju tkawbʼil Dios ex tuʼn kybʼinchanteye aju tzʼaqlxix twitz; tkyaqiltzun jlu ktzajel qʼoʼn kyeye» (Mateo 6:33) ¿Alkye tten jaku tzʼel qnikʼ tiʼj qa at tbʼanel qximbʼetz tiʼj aqʼuntl? Jaku kubʼ qxjelin jlu: «¿Maspe tbʼanel in nel waqʼune toj nwitze, atzunju wajbʼebʼile te Jehová mintiʼ in nok nqʼoʼne toklen ex in bʼaj ngane tiʼj?». Aju tzaqʼwebʼil in xi qqʼoʼn tiʼj xjel lu, in qo tzaj tonin tuʼn tel qnikʼ tiʼj alkye ex tiʼ kʼujlaʼn quʼn.

10. ¿Tiʼ tbʼanel xnaqʼtzbʼil kyaj tqʼoʼn Jesús?

10 Kyaj t-xnaqʼtzaʼn Jesús qe alkye mas nim toklen toj qanqʼibʼil. Jun qʼij, xiʼ kyja María ex Marta, aʼyeju kyerman kyibʼ. Jun rat naj ok ten Marta bʼinchalte twa Jesús, atzun te María kubʼ qe bʼil te. Xitzun tqʼamaʼn Marta te Jesús qa mintiʼ in nonin María tiʼj. Tqʼama Jesús jlu te Marta: «Aju mas bʼaʼn, atzunju ma jaw t-skʼoʼn Mariy, ex mlay tzʼel qʼiʼn te» (Lucas 10:38-42). Iktzun tten kyaj tqʼoʼn Jesús jun tbʼanel xnaqʼtzbʼil. ¿Alkye xnaqʼtzbʼil? Qa il tiʼj tuʼn tjaw qjyoʼn aju «mas bʼaʼn» qa qajbʼil tuʼn miʼn tok qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj tiʼchaq in che tzaj toj qanqʼibʼil ex tuʼn tkubʼ qyekʼun qa kʼujlaʼn Jesús quʼn. A t-xilen jlu qa kʼokel qqʼoʼn mas nim toklen qamiwbʼil tukʼil Jehová twitz alkyexku juntl tiʼ toj qanqʼibʼil.

TIʼ QXIMBʼETZ KTEL KYIʼJ SAQCHBʼIL

11. ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼjju tuʼn qojlan chʼin ex kyiʼj saqchbʼil?

11 Qkyaqilx at nim tiʼchaq in bʼant quʼn. Tuʼntzunju, at maj qaj tuʼn qkubʼ qe jun rat ex tuʼn qojlan. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Aju mas bʼaʼn tuʼn tbʼinchante xjal, oʼkx tuʼn twaʼn, tuʼn tkʼan ex tuʼn ttzalaj tiʼj taqʼunbʼen» (Eclesiastés 2:24). Ojtzqiʼn tuʼn Jesús qa il tiʼj tuʼn kyojlan t-xnaqʼtzbʼen. Jun techel, tej otoq tzikʼ nim ambʼil in che pakbʼantoq, xi tqʼamaʼn Jesús kye: «Kytzaje kyjunalxe, qoʼqe tuj jun lugar mintiʼ kynajbʼil xjal tuj, tuʼntzun qojlan chʼin» (Marcos 6:31, 32).

12. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ kyiʼj saqchbʼil? Qʼamantza jun techel.

12 Aju ambʼil in nel qpaʼn tuʼn qsaqchan, in najbʼen tuʼn qojlan chʼin. Noqtzun tuʼnj, il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tuʼn miʼn tok qqʼoʼn mas nim toklen toj qanqʼibʼil. Nim xjal ik kymod ik tzeʼn jlu toj tnejel syent abʼqʼi, in kyqʼamaʼntoq jlu: «Qo waʼn ex qo kʼan, porque nchiʼj qo kyim» (1 Corintios 15:32). Ax kyximbʼetz xjal at toj ambʼil jaʼlo. Jun techel, tzyet tbʼet jun kuʼxun te Europa kyoj chmabʼil. Noqtzun tuʼnj, tgantoq tuʼn tel tpaʼn nim ambʼil kyiʼj saqchbʼil, tuʼntzunju kyaj tkolin tuʼn tbʼet kyoj chmabʼil. Yajxitl, el tnikʼ tiʼj qa tzaj tiʼn nim nya bʼaʼn tiʼj tuʼnju el tpaʼn nim ambʼil kyiʼj saqchbʼil. Tzyettzun t-xnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios juntl maj. Tej tbʼet ambʼil ex pakbʼal tiʼj tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios. Tej otoqxi jaw aʼ twiʼ, tqʼama qa oʼkx in tzaj tbʼis tuʼnju bʼaj tnajsaʼn nim ambʼil. Ax ikx tqʼama qa mas in tzalaj tuʼnju in najbʼen te Jehová twitzju tej tel tpaʼn ambʼil kyiʼj saqchbʼil.

13. a) Qʼamantza tukʼil jun techel tiquʼn nya bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn nim ambʼil kyiʼj saqchbʼil. b) ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa at tbʼanel qximbʼetz kyiʼj saqchbʼil?

13 Aju ambʼil in nel qpaʼn tuʼn qsaqchan jaku tzʼajbʼen tuʼn qojlan chʼin. Qa ikju, ¿jniʼ ambʼil kʼelel qpaʼn kyiʼj jlu? Aju techel kʼokel qbʼiʼn, kʼonil qiʼj tuʼn ttzaqʼwet xjel lu. Chʼixme qkyaqilx qgan qe pastel ex qe dulce. Noqtzun tuʼnj, bʼaʼn quʼn qa jaku tzaj yabʼil qiʼj qa ma chex qwaʼn tkyaqil qʼij. Qa nya qajbʼil tuʼn ttzaj yabʼil qiʼj, il tiʼj tuʼn t-xi qwaʼn tbʼanel wabʼj. Tuʼntzunju, qa ma tzʼel qpaʼn nim ambʼil kyiʼj saqchbʼil, jaku tzaj nya bʼaʼn tiʼj qamiwbʼil tukʼil Jehová kyuʼn. ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa at tbʼanel qximbʼetz kyiʼj saqchbʼil? Jaku jaw qjyoʼn jun seman ex jaku kubʼ qtzʼibʼin jniʼ ambʼil in nok qqʼoʼn tiʼj qajbʼebʼil te Jehová ik tzeʼn qe chmabʼil, pakbʼabʼil ex aju qxnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol. Yajxitl, tojx seman aju jaku kubʼ qtzʼibʼin jniʼ ambʼil in nok qqʼoʼn kyiʼj saqchbʼil, ik tzeʼn tuʼn qkeʼyin televisión, kyiʼj videojuego ex tiʼj alkyexku juntl saqchbʼil. Ajtzun tok qmojbʼan tajlal or, ok kʼelel qnikʼ tiʼj qa il tiʼj tuʼn tbʼant jun chʼixpubʼil quʼn (kjawil uʼjit Efesios 5:15, 16).

14. ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tjaw qjyoʼn tbʼanel saqchbʼil?

14 In tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil qe tuʼn tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil. Ax ikx jaku jaw tjyoʼn mambʼaj kysaqchbʼil qe toj tja. Toj Tyol Dios ateʼ nabʼil in tzaj kyyekʼun tiʼ t-ximbʼetz Jehová at kyiʼj jlu. Ex in che onin jlu qiʼj tuʼn tjaw qjyoʼn aju mas tbʼanel * (qʼonka twitza tiʼj tqanil). Jun oyaj qe saqchbʼil tuʼn Jehová (Eclesiastés 3:12, 13). Ax tok, teyele te junjun qe tgan junjun saqchbʼil (Gálatas 6:4, 5). Noqtzun tuʼnj, noq alkyexku saqchbʼil qgan, il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ. Tqʼama Jesús jlu: «Jatum taʼ kyqʼinumabʼle, atzun tok kyanmiye tiʼj» (Mateo 6:21). Qa kʼujlaʼn Jesús quʼn, aju aj kawil qibʼaj, kbʼel qyekʼun tukʼil qmod, qyol ex tukʼilju in bʼant quʼn qa a Tkawbʼil Dios mas nim toklen toj qwitz (Filipenses 1:9, 10).

TZʼOK TILIL QUʼN TUʼN MIʼNTTEN NIM TIʼCHAQ QE

15, 16. a) ¿Tiquʼn jaku tzʼok aju tuʼn tten nim tiʼchaq qe te jun tramp? b) ¿Tiʼ tbʼanel nabʼil tqʼama Jesús tiʼjju tuʼn tten nim tiʼchaq qe?

15 Nim xjal toj ambʼil jaʼlo kyaj tuʼn tten mas akʼaj kyxbʼalun, kycelular, kycomputadora ex junjuntl tiʼchaq. In nok kyqʼoʼn xjal lu nim toklen qe tiʼchaq ex pwaq. Il tiʼj tuʼn qximen tiʼj alkye mas nim toklen toj qwitz. Bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxjelin jlu: «¿In xi nqʼoʼne mas ambʼil tuʼn nximane tuʼn tten jun nkare mas akʼaj ex qa alkyexku juntl tiʼ mas akʼaj twitzju tuʼn tbʼaj nbʼinchaʼne ntene kyiʼj chmabʼil? ¿Mas in nel npaʼne ambʼil tuʼn kybʼant junjun tiʼchaq wuʼne ex nya nim ambʼil in nel npaʼne tuʼn nnaʼne Dios, ex tuʼn wuʼjine tiʼj Tyol?». Qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku tzʼok qkʼujlaʼn mas qe tiʼchaq te twitz txʼotxʼ twitzju tuʼn tten qkʼujlabʼil tiʼj Jesús. Il tiʼj tuʼn qximen tiʼjju tqʼama: «Ten kykwente kyiʼje tuʼn miʼn tpon kykʼuʼje tiʼj qʼinumabʼl» (Lucas 12:15). ¿Tiquʼn tqʼama Jesús jlu?

16 Ax tzaj qʼamante jlu: «Mi jun xjal jaku bʼant tuʼn tajbʼen te kabʼe patrón: porque kʼelel tikʼun jun, atzun juntl ok tkʼujlaʼ, ex qa oʼkx ok kʼajbʼel te jun patrón, atzun juntl mintiʼ taj tiʼj. Mlayx bʼant tuʼn kyajbʼene te Dios ex te qʼinumabʼl» (Mateo 6:24). Mlay bʼant tuʼn t-xi qqʼoʼn aju tbʼanel te Jehová ex tojx ambʼil lu kʼokel qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj tiʼchaq te twitz txʼotxʼ. Tuʼnju nya tzʼaqli qoʼ, kukx kʼokel tilil quʼn tuʼn tkubʼ tiʼj «tajbʼil qchibʼjal», kyxol jlu at aju tuʼn tten nim tiʼchaq qe (Efesios 2:3).

17. a) ¿Tiquʼn kwest tuʼn tten tbʼanel kyximbʼetz xjal kyiʼj tiʼchaq te twitz txʼotxʼ? b) ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qkubʼ kyuʼn tiʼchaq te twitz txʼotxʼ?

17 Nim xjal oʼkx in che ximen tiʼjju kyex kyajbʼil ex tuʼn jlu mintiʼ in ten tbʼanel kyximbʼetz kyiʼj tiʼchaq (kyjawil uʼjit 1 Corintios 2:14). Tuʼnju mintiʼ tbʼanel kyximbʼetz at, mintiʼ in nel kynikʼ tiʼj alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn (Hebreos 5:11-14). Maslo in kubʼ kyiʼj junjun qʼij tuʼn tten nim tiʼchaq kye. Ex aj tten nim tiʼchaq kye, kyaj tuʼn tten mas (Eclesiastés 5:10). Noqtzun tuʼnj, jaku kubʼ tiʼj ximbʼetz lu quʼn. ¿Alkye tten jaku kubʼ tiʼj? Qa ma qo uʼjin tiʼj Tyol Dios. Kʼonil jlu qiʼj tuʼn miʼn qximen tuʼn tten nim tiʼchaq qe (1 Pedro 2:2). El tpaʼn Jesús ambʼil tuʼn t-ximen tiʼj t-ximbʼetz Jehová, tuʼntzunju mintiʼ kubʼ tiʼj tuʼn Tajaw il tej tok toj joybʼil (Mateo 4:8-10). Ax ikx qe, qa qaj tuʼn miʼn tkubʼ qiʼj kyuʼn tiʼchaq te twitz txʼotxʼ, il tiʼj tuʼn tkubʼ qqʼoʼn toj xnaqʼtzbʼil qe nabʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová qe. Iktzun tten kbʼel qyekʼun qa mas qkʼujlaʼn Jesús quʼn kywitz qe tiʼchaq.

¿Alkye mas nim toklen toj wanqʼibʼile? (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 18).

18. ¿Tiʼ il tiʼj tuʼn kukx tbʼant quʼn?

18 Tej t-xi tqanin Jesús te Pedro: «¿Maspe kʼujlaʼn qine tuʼna ik tzaʼn kye jlu?», tuʼn jlu xi t-xnaqʼtzaʼn te qa aju tajbʼebʼil te Jehová atzun mas nim toklen toj tanqʼibʼil. Jaku qo jaw labʼin tiʼj qa «Jun piẍ abʼj» t-xilen tbʼi Pedro, tuʼnju kukx kubʼ weʼ toj tajbʼebʼil te Jehová iktzun jun abʼj (Hechos 4:5-20). Ax ikx qe, il tiʼj tuʼn tten nim qkʼujlabʼil tiʼj Jesús ik tzeʼn jun abʼj kyuwxix. Qo ximen tiʼj qa in kubʼ qqʼoʼn aqʼuntl, qe saqchbʼil ex aju tuʼn tten nim tiʼchaq qe tojxix kylugar. Qa ma bʼant quʼn, kxel qqʼamaʼn te Jesús ik tzeʼn xi tqʼamaʼn Pedro te: «Tat; bʼaʼn tuʼna qa kʼujlaʼna wuʼne».

^ taqik' 14 Qʼonka twitz tiʼj xnaqʼtzbʼil «¿Son sanas nuestras diversiones?», toj uʼj La Atalaya te 15 te octubre te 2011, t-xaq 9 a 12, taqikʼ 6 a 15.