Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

KYXJEL KUʼXUN

Qa mintiʼ ma txi nbʼiʼne kykawbʼil nmane, ¿tiʼ jaku bʼant wuʼne?

Qa mintiʼ ma txi nbʼiʼne kykawbʼil nmane, ¿tiʼ jaku bʼant wuʼne?

 Chʼixmi kykyaqil familia in kubʼ kyqʼoʼn kawbʼil toj kyja. Jun yekʼbʼil tiʼj jlu, in tzaj kyqʼamaʼn alkye or tuʼn kypon kyja, jniʼ ambʼil tuʼn kyajbʼen aparato electrónico kyuʼn ex tzeʼn kymod tuʼn tkubʼ kyyekʼin kyukʼil txqantl.

 ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna qa mintiʼ ma txi tbʼiʼna jun kawbʼil? Mlay kubʼ tchʼexpuʼna aju otoq bʼant tuʼna, pero jaku txi tbʼinchaʼna jun tiʼ tuʼntzun miʼn t-xi toj il. Toj xnaqʼtzbʼil lu ktzajel qʼamaʼn tiʼ jaku bʼant tuʼna.

 Aju mintiʼ tuʼn tbʼant tuʼna

  •   Qa mintiʼ ojtzqiʼn kyuʼn tmana aju otoq bʼant tuʼna, bʼalo jaku kubʼ t-ximana tuʼn miʼn t-xi tqʼamaʼna tiʼ otoq bʼaj.

  •   Qatzun ojtzqiʼn kyuʼn tmana aju otoq bʼant tuʼna, bʼalo jaku kubʼ t-ximana tuʼn t-xi tqʼamaʼna nya ax tok yol moqa jaku txi tqʼamaʼn qa nya aya at tculpa tiʼj.

 Nya toj tumel qa ma txi tbʼinchaʼna qe kabʼe tiʼ lu. ¿Tiquʼn? Tuʼnju qa ma txi tqʼamaʼna jun nya ax tok yol moqa mintiʼ ma txi tqʼamaʼna aju otoq bʼant tuʼna, in kubʼ tyekʼina qa mintiʼ tnabʼila. Ex jaku kubʼ kyximen tmana qa ik tnabʼila ik tzeʼn te jun kʼwal.

 «Nya bʼaʼn tuʼn t-xi tqʼamaʼn nya ax tok yol. Aj tikʼ ambʼil, kʼelel nikʼbʼaj tiʼj aju otoq bʼant tuʼna. Ax ikx, mas kyuw tkastiwa kbʼelel qʼoʼn twitzju aj t-xi tqʼamaʼna tiʼ otoq bʼant tuʼna» (Diana).

 Aju mas tbʼanel jaku bʼant tuʼna

  •   Qʼamanxa tiʼ otoq bʼant tuʼna. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Aju xjal in che kubʼ tewan qe til, mlay tzʼel bʼaʼn te te» (Proverbios 28:13). Ojtzqiʼn kyuʼn tmana qa nya tzʼaqli teya. Pero ximana tiʼj xjel lu, ¿jakupe txi tqʼamaʼna axix tok?

     «Mas kʼelel kynikʼ tmana tiʼja qa ma yolina tiʼj axix tok. Aj tbʼant jlu tuʼna, mas kʼokel qeʼ kykʼuʼj tiʼja ex jaku kubʼ kyximen qa mintiʼ in kubʼ tewena jun tiʼ kywitz» (Olivia).

  •   Qaninxa najsam. In tzaj tqʼamaʼn Biblia jlu: «Che oke mans» (1 Pedro 5:5). Nim toklen tuʼn tkubʼ qin qibʼ tuʼn t-xi qqanin najsam ex tuʼn miʼn txi qqʼamaʼn nya ax tok yol.

     «Qa kukx in xi kyqʼamaʼn xjal nya ax tok yol, ya mintiʼ in nonin tiʼj kyconciencia. Aj tkubʼ kybʼinchaʼn nya bʼaʼn, ya mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn kyconciencia qa nya bʼaʼn aju otoq bʼant kyuʼn» (Heather).

  •   Kʼamonxa tkastiwa kbʼel qʼoʼn. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Kyqʼonx kywiʼye tiʼj xnaqʼtzbʼil» (Proverbios 8:33). Qa ma kubʼ qʼoʼn tkastiwa kyuʼn tmana, miʼn tzaj tqʼoja sino bʼinchanxa aju in tzaj kyqʼamaʼn.

     «Qa kukx in xi tqanina tiquʼn otoq kubʼ qʼoʼn tkastiwa, mas nya bʼaʼn kʼelel. Ex qa ma tzaj qʼamaʼn teya tiʼ mintiʼ tuʼn tbʼant tuʼna, bʼaʼn tuʼn t-xi tbʼiʼna ex miʼn ximana tiʼjju ya mlay bʼant tuʼna» (Jason).

  •   Tzʼok tilil tuʼna tuʼn tok qeʼ juntl maj kykʼuʼj tiʼja. In tzaj tqʼamaʼn Biblia jlu: «Kykotpiʼmele kyiʼje aju ojtxi kytene, ex kyqʼonkje aju ojtxi kychwinqlale» (Efesios 4:22). Yekʼinxa kye tmana qa responsable aya.

     «Qa ma jaw tjyoʼna aju mas bʼaʼn ex qa mintiʼ ma tzʼel txalpaja juntl maj, chebʼe chebʼe kʼokel qeʼ kykʼuʼj tiʼja» (Karen).

 JUN NABʼIL: Bʼinchama mas twitzju in tzaj qanin teya. Jun techel, aj texa juntl maj kyukʼil tamiwa, qʼamanxa kye tmana aj tpona tjaya maske otoq pon naja. Ik tten jlu ik tzeʼn aj t-xi tqʼamaʼna kye: «Waje tuʼn tok qeʼ kykʼuʼje juntl maj wiʼje».