Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

KYXJEL KUʼXUN

¿Tiquʼn mintiʼ jun taj tuʼn tok te wamiwe?

¿Tiquʼn mintiʼ jun taj tuʼn tok te wamiwe?

In nok tkeʼyina kyfoto qe tukʼila toj internet ex ate’ toj jun fiesta. Kykyaqil qe tamiwa ate’ toj foto ex nim in che tzalaj. Pero atx juntl mintiʼ toj foto: aya mintiʼ kyxol.

Tuʼntzunju, in kubʼ t-xjelina jlu: «¿Tiquʼn mintiʼ ma tzaj kyqʼoʼn txokbʼil weʼye?».

Noq minabʼen in tzaj tbʼisa tuʼnju in nok tkeʼyina, in kubʼ t-ximana qa nya kʼujlaʼna kyuʼn, qa noqx gan in nok tilil tuʼna tuʼn kyten tamiwa ex in nok tbʼisa ik tzeʼn aj ttzaj tilj txqan carta otoq jaw nukʼuʼn. Tuʼn jlu in kubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata ex in tqʼamaʼna jlu: «¿Tiquʼn mintiʼ jun taj tuʼn tok te wamiwe?».

 ¿Tiʼ jaku tzaj ttzaqʼweʼna?

 ¿Alkye kyxol qe onbʼil lu jaku tzʼonin tiʼja tuʼntzun miʼn tkubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata?

  1.   Tuʼn tten nim tamiwa.

  2.   Tuʼn tok tconectarin tibʼa kyoj redes sociales.

  3.   Tuʼn tmensajiarina tkyaqil qʼij.

  4.   Tuʼn t-xi tbʼinchaʼna junjun tiʼchaq kyiʼj txqantl.

 Noqtzun tuʼnj, ni jun kyxol jlu jaku tzʼonin tiʼja tuʼn miʼn tkubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata.

 Qo xnaqʼtzaʼn tiʼj tiquʼn.

 Aju axix tok tzeʼn tuʼn kyten qamiw ex qa in kubʼ qnaʼn qa qjunalx atoʼ

  •   Aj kyten nim qamiw nya a t-xilen jlu qa mlay kubʼ qnaʼn qa qjunalx atoʼ.

     «At nimxix nkʼujlabʼile kyiʼj wamiwe pero at maj in kubʼ nnaʼne qa mintiʼ in nok kyqʼoʼn woklene. In tzaj nim nbʼise tuʼn jlu, tuʼnju at maj ateʼ nim qamiw kʼujlaʼn qe quʼn, pero in kubʼ qnaʼn qa nya kʼujlaʼn qoʼ kyuʼn ex mintiʼ qajbʼen kye» (chi Anne).

  •   Aj tok tconectarin tibʼa kyoj redes sociales, nya a t-xilen jlu qa mlay kubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata.

     «Ateʼ junjun in che ten kyamiw te adorno tuʼnju ateʼ nim ky-contacto toj celular, pero qa ma che ten tamiwa ik tzeʼn jlu, mlay kubʼ kyyekʼin kykʼujlabʼil tiʼja. Noqx gan qa ateʼ nim contacto toj ttelefonoya ex qa mintiʼ qe tamiwa axix tok» (chi Elaine).

  •   Nya noq tuʼnju in mensajiarina tkyaqil qʼij mlay kubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata.

     «Aj tkubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata , kukx in kux tkeʼyina qa at jun mensaj ma tzaj samaʼn teya. Pero aj tkuʼx tkeʼyina qa mintiʼ jun mensaje otoq tzaj samaʼn, mas in tzaj tbʼisa» (chi Serena).

  •   Aj t-xi tbʼinchaʼna junjun tiʼchaq kyiʼj txqantl nya a t-xilen jlu qa miʼn kubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata.

     «Kukx in xi nbʼinchaʼne xtalbʼil kyiʼj wamiwe, atzun kye mintiʼ in bʼant jlu kyuʼn wiʼje. Ngane tuʼn tbʼant jlu wuʼne kyiʼj, pero mintiʼ in bʼant ax jlu kyuʼn wiʼje, tuʼntzunju nya bʼaʼn in nela jlu toj nwitze» (chi Richard).

 Toj chʼin yol: Aj tkubʼ qnaʼn qa qjunalx atoʼ, nya noq oʼkx aju in kubʼ qnaʼn, sino aju alkye qximbʼetz at kyiʼj tiʼchaq. «Il tiʼj tuʼn tten qximbʼetz toj tumel kyiʼj tiʼchaq noq tiʼxku in bʼaj qtxlaj», chi jun txin Jeanette tbʼi.

 ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna qa in kubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata ex qa in kubʼ t-ximana qa nya nim toklen tamiwbʼila toj kywitz txqantl?

 Aju axix tok onbʼil

Tnejel: Jyona onbʼil tuʼn miʼn tkubʼ tnaʼna qa mi jun taj tuʼn tok te tamiwa.

 «At maj in kubʼ qnaʼn qa mi jun taj tuʼn tok te qamiw tuʼnju in kubʼ qximan qa mintiʼ qajbʼen. ¿Tzeʼn jaku che ten tamiwa qa in kubʼ t-ximana qa noqx gan aju tamiwbʼila moqa qa mintiʼx tajbʼena?» (chi Jeanette).

 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Kykʼujlame qe kyukʼile ik tzaʼnx kyeye in kykʼujlan kyibʼe» (Gálatas 5:14). Tuʼn kyten tbʼanel qamiw, tnejel il tiʼj tuʼn tok qkʼujlan qibʼ, pero mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen qa mas nim qoklen kywitz txqantl (Gálatas 6:3, 4).

Tkabʼ: Miʼn ximana oʼkx tiʼja.

 «Qa in kubʼ t-ximana qa mi aʼlx jun taj tuʼn tok te tamiwa, mas tzul tbʼisa. In nok jlu ik tzeʼn aj tkux tzʼaq jun xjal toj arena movedisa tbʼi: Taj xjal tuʼn tjatz, pero mas in kuʼx mastl toj arena. Ax jlu jaku bʼaj tiʼja qa kukx ma txi tqʼoʼna ambʼil tuʼn tkubʼ t-ximana qa tjunalxa ata, kukx kbʼel tnaʼna qʼoj ex mi jun jaku tzʼok laqʼeʼ ttxlaja. Tuʼn jlu, mas kbʼel tnaʼna qa tjunalxa ata» (chi Erin).

 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Aju xjal at tkʼujlalil [...] mya noq oʼkx tiʼjx tok tkʼuʼj» (1 Corintios 13:4, 5). Qa oʼkx in qo ximen qiʼjx, jaku jaw qnimsan qibʼ, ¿ex atpe jun taj tuʼn tten tukʼil jun xjal oʼkx in ximen tiʼjx ex mintiʼ in ximen kyiʼj txqantl? (2 Corintios 12:15). Ax ikx, qa in kubʼ t-ximana qa oʼkx jaku tzalaja aj tbʼant jun tiʼ kyuʼn txqantl tiʼja, mas kbʼel tnaʼna bʼis. Ex qa kukx in tqʼamaʼna jlu: «Mintiʼ jun in tzaj llamarin wiʼje» moqa «mintiʼx jun in tzaj qʼonte txokbʼil weʼye», in kubʼ tyekʼina qa oʼkx taja tuʼn ttzalaja aj tbʼant jun tiʼ kyuʼn txqantl tiʼja. Pero, ¿oʼkxpe taj teya tuʼn ttzalaja qa at jun tiʼ xbʼant kyuʼn txqantl tiʼja?

Toxin: Miʼn tzʼok tamiwen tibʼa tukʼil alkyexku xjal.

 «Chʼixme tkyaqil maj aqeju xjal in kubʼ kynaʼn qa kyjunalx ate’, kyaj tuʼn kyok bʼiʼn ex tuʼn kyok kʼujlaʼn. Pero at maj in tzaj bʼajxix kykʼuʼj ex bʼaʼn in nela toj kywitz tuʼn kykubʼ bʼiʼn tu’n alkyexku xjal. Noqtzun tuʼnj, bʼaʼn tuʼn ttzaj kynaʼn qa ate’ xjal nya bʼaʼn kymod ex in nok kyqʼon kyibʼ te tbʼanel amiw, pero noq tuʼn tok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj. Ex tuʼn jlu mas in kubʼ kynaʼn qa kyjunalx ate’» (chi Brianne).

 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Qa ma tzʼok tjunin tibʼa kyukʼil qe xjal at kynabʼl, ktel tnabʼla, qatzun ma tzʼok tjunin tibʼa kyukʼil qe xjal mintiʼ kynabʼl, knajela» (Proverbios 13:20). Chʼixmi tkyaqil maj qa chʼinx tkyim jun xjal tuʼn weʼyaj, jaku txi twaʼn alkyexku tiʼ. Ax jlu jaku bʼaj tukʼil jun xjal mintiʼx jun tamiw, jaku tzʼok tamiwen tibʼ tukʼil alkyexku xjal maske nya jun tbʼanel amiw. Ex jaku kubʼ t-ximen qa tbʼanel jlu ex qa mlay che kanet tbʼanel tamiw.

 Toj chʼin yol: Qkyaqilx at maj in kubʼ qnaʼn qa qjunalx atoʼ, pero ateʼ junjun mas in tzaj bʼaj kykʼuʼj tuʼn jlu ex ax tok kwest jaku tzʼela toj qwitz qa in kubʼ qnaʼn bʼis, pero bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa tkyaqilju in kubʼ qnaʼn atz in tzaj tiʼj qximbʼetz. Tuʼntzunju, nimxix toklen tuʼn tok tilil quʼn tuʼn tten qximbʼetz toj tumel.

 Ax ikx bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna «qa nya kykyaqil che okel te tbʼanel tamiwa», chi Jeanette aju ma qo yolin tiʼj tej saj tzyet xnaqʼtzbʼil, «pero jaku che kanet tbʼanel xjal tuʼna aʼyeju kʼujlaʼna kyuʼn ex atzun jlu mas tbʼanel. Qa ma kubʼ tnaʼna qa kʼujlaʼna kyuʼn, mlay kubʼ tnaʼna qa tjunalxa ata».

 ¿Taja tuʼn tel mas tnikʼa? Uʼjinktza recuadro « Il tiʼj tuʼn tkubʼ tiʼj qxobʼil quʼn» moqa descargarin kutza archivo PDF toj kastiy «Qué puedes hacer para no sentirte tan solo».