Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

¿Tzʼaqlipe taʼ Traducción del Nuevo Mundo?

¿Tzʼaqlipe taʼ Traducción del Nuevo Mundo?

 Aju tnejel plaj Traducción del Nuevo Mundo etz toj abʼqʼi 1950. Atxix toj ambʼil aju, o tzaj kyqʼamaʼn junjun xjal kyyol tiʼj qa junxitl kywitz txqantl Tuʼjil Tyol Dios, axpe ikx ateʼ junjun xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa nya tzʼaqli taʼ. a Qo xnaqʼtzan tiʼj tiquʼn junxitl Traducción del Nuevo Mundo.

  •   E ajbʼen qe uʼj jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj kyiʼj. Tuʼn tkubʼ bʼinchet Traducción del Nuevo Mundo toj inglés ma che ajbʼen ojtxi uʼj ateʼ jaʼlo ex jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj kyiʼj. Ax ikx ma che kux qʼet tqanil o che kanet mas kʼitzqeku. Tej tbʼant Tuʼjil Tyol Dios King James Version (Versión del Rey Jacobo) etz toj 1611 nyaxix tzʼaqli, ex nyaxix ojtxi qe uʼj e ajbʼen twitzju ajbʼen tuʼn tetz Traducción del Nuevo Mundo.

  •   Kux qʼet tqanil ik tzeʼn tkuʼx ojtxe. Ok tilil kyuʼn qeju kubʼ kybʼinchaʼn Traducción del Nuevo Mundo tuʼn tkux kyqʼoʼn tqanil ikxix tzeʼn tzaj tqʼamaʼn Dios kye qeju aj tzʼibʼil (2 Timoteo 3:16). Toj kywitz nimku xjal in kubʼ kyqʼoʼn Tyol Dios kyoj txqantl yol aju mas nim toklen aju tuʼn tkux qʼet kykostumbr xjal twitzju tuʼn tkux qʼet tqanil tzaj tqʼamaʼn Dios. Jun techel tiʼj jlu, o jatz kyiʼn tbʼi Dios, aju Jehová, ex o kux kyqʼoʼn yol Dios ex Qman te t-xel.

  •   Ok tilil tuʼn tkux qʼet kykyaqil yol: Chʼixmi kykyaqil qeju Tyol Dios o che kubʼ qʼoʼn kyoj txqantl yol noq in tzaj kychikʼbʼaʼn jun taqikʼ Tyol Dios ex mintiʼ in che ajbʼen ojtxi uʼj kyuʼn, tuʼntzunju, at maj in nok tzʼaqset moqa in nel iqʼet junjun ximbʼetz. Atzunte toj Traducción del Nuevo Mundo ok tilil tuʼn tkux qʼet kykyaqil yol, noqtzun tuʼnj, ma tzʼok tilil tuʼn tel nikʼbʼaj kyiʼj xim ex tuʼn tkux qʼet ik tzeʼn qe ojtxi uʼj.

¿Tiquʼn junxitl Traducción del Nuevo Mundo kywitz txqantl Tuʼjil Tyol Dios?

 Mintiʼ tkuʼx junjun uʼj toj. Toj Tyol Dios te Iglesia Católica ex te Iglesia Ortodoxa ateʼkux uʼj apócrifos kybʼi, ex mintiʼ ateʼkux kyoj ttxuylal uʼj kye aj Judiy, atz jatumel ateʼkux kyajlal uʼj e kubʼ tzʼibʼin toj yol hebreo. Ex a jlu nim toklen tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa atz «tzaj tqʼoʼn Dios tyol kye xjal judiy» (Romanos 3:1, 2). Tuʼntzunju, mintiʼ in kubʼ tqʼoʼn Traducción del Nuevo Mundo qe txqantl uʼj toj nix mintiʼ in kux kyqʼoʼn txqantl Tyol Dios tzma in che etz jaʼlo aʼyeju uʼj apócrifo.

 Mintiʼ ateʼkux junjun taqikʼ toj. Ateʼkux junjun versículo moqa junjun txol yol toj Tyol Dios aʼyeju mintiʼ ateʼkux kyoj ojtxi uʼj, sino ma kux qʼet yajxitl. Toj ambʼil jaʼlo toj nimku Tuʼjil Tyol Dios ex kyxol qe jlu at Traducción del Nuevo Mundo mintiʼ ateʼkux taqikʼ moqa txol yol lu ex qatzun tkuʼx in tzaj kyqʼamaʼn qa mintiʼ tkuʼx kyoj ojtxi uʼj. b

 Aju alkye tten in tzaj tqʼamaʼn qe ximbʼetz. At maj, aj tkubʼ qʼet Tyol Dios toj juntl yol ex qa ma kux qʼet jun yol tiʼjele junjun yol at maj nya chikʼlixix taʼ xim ik tzeʼn kyoj ojtxi uʼj. Jun techel tiʼj jlu, aju tzaj tqʼamaʼn Jesús toj Mateo 5:3 in kubʼ qʼoʼn ik tzeʼn jlu toj kastiy «bienaventurados los pobres de espíritu» (Biblia de Jerusalén, Nácar-Colunga, Reina Valera ex Torres Amat). Nyaxix chikʼlixix taʼ t-xilen txol yol «los pobres de espíritu», tuʼnju kubʼ qʼet jun yol tiʼjele junjun yol aju jatz tiʼj ojtxi uʼj. At junjun in kubʼ kyximin qa tzaj tqʼamaʼn Jesús qa il tiʼj tuʼn qok te mebʼa moqa il tiʼj tuʼn tkubʼ qin qibʼ. Noqtzun tuʼnj, aju tajtoq tuʼn ttzaj tqʼamaʼn aju qa aju tzalajbʼil in tzaj qa in nel qnikʼ tiʼj qa il tiʼj tuʼn ttzaj tyekʼun Dios qbʼe. Chikʼlixix taʼ aju tajtoq Jesús tuʼn ttzaj tqʼamaʼn toj Traducción del Nuevo Mundo aj kyajbʼen qe yol lu tuʼn «los que tienen conciencia de su necesidad espiritual». c

Junjun tbʼanel kyyol xjal tiʼj Traducción del Nuevo Mundo aʼyeju at kyojtzqibʼil

  •   Toj jun uʼj te 8 te diciembre te 1950, tzaj ttzʼibʼin traductor ex erudito Edgar J. Goodspeed jlu tiʼj Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas: «Waje tuʼn tel nnikʼe tiʼj aqʼuntl in bʼant kyuʼne, ax ikx qa in pon twitz tkyaqil Txʼotxʼ, ex tbʼanel in nel toj nwitze aju Tyol Dios o tzʼetz kyuʼne nya kwest tuʼn tel qnikʼ tiʼj ex at tipumal. Tkuʼx nimxix ojtzqibʼil toj at jatumel tzaj kyiʼne ex in xi nqʼamaʼne jlu tukʼil qʼuqbʼil nkʼuʼje».

    Edgar J. Goodspeed

  •   Tzaj tqʼamaʼn aj xnaqʼtzal Allen Wikgren te Universidad te Chicago qa aju Traducción del Nuevo Mundo jun Tuʼjil Tyol Dios in che ajbʼen yol tuʼn aʼyeju in che ajbʼen toj ambʼil jaʼlo ex mintiʼ sok lepeʼ kyiʼj txqantl ex qa «at nim taqikʼ Tyol Dios tbʼanelxix qe toj» (The Interpreterʼs Bible, volumen I, t-xaq 99).

  •   Kubʼ ttzʼibʼin Alexander Thomson te Gran Bretaña, jun xjal in tzaj tqʼamaʼn tyol kyiʼj Tyol Dios, tqʼama jlu tiʼj Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas: «Qʼanchaʼlxix qa aju Tuʼjil Tyol Dios lu ma kubʼ kybʼinchaʼn xjal at kynabʼil ex in bʼant kyaqʼunan ex ma tzʼokxix tilil kyuʼn tuʼn tkux kyqʼoʼn tkyaqil axix tok nabʼil tzajni toj yol griego ex ma kubʼ toj inglés» (The Differentiator, abril te 1952, t-xaq 52).

  •   Tbʼajlenxi yolin teólogo Charles Francis Potter tiʼj junjun taqikʼ qa toj twitz nya ik ma che kubʼ ik tzeʼn tkuʼx kyoj txqantl Tuʼjil Tyol Dios, tqʼama jlu: «Qʼanchaʼl qa aju kʼloj aqʼunal tiʼj Tyol Dios ex mintiʼ in tzaj kyqʼamaʼn kybʼi ma kubʼ kyqʼoʼn toj tumel ex toj tbʼanel qe ojtxi yol, tzajni qe kyoj yol griego ex hebreo» (The faiths Men Live By, t-xaq 300).

  •   Tzaj tqʼamaʼn Robert M. McCoy tiʼj Traducción del Nuevo Mundo qa maske at junjun tiʼ at toj, ax ikx at junjun tbʼanel tkuʼx toj. Kubʼ bʼaj tuʼn tyolin tej ttzaj tqʼamaʼn lu: «Aju Akʼaj Tuʼjil [kye testigo de Jehová] jun yekʼbʼil qa kyxol qeju e aqʼunan tiʼj ateʼ aj xnaqʼtzal bʼantni kyten tuʼn tkyaj junjun nya bʼaʼn toj tbʼanel aju in qo ok weʼ twitz aj tkubʼ qʼet jun Tyol Dios toj juntl yol» (Andover Newton Quarterly, enero 1963, t-xaq 31).

  •   Ax tok nya bʼaʼn ela toj twitz Samuel MacLean Gilmour aju alkye tten kubʼ tzʼibʼet junjun taqikʼ Tyol Dios toj Traducción del Nuevo Mundo, noqtzun tuʼnj, ax ikx tqʼama qa qeju e aqʼunan tiʼj «attoq nimxix kyojtzqibʼil tiʼj yol griego» (Andover Newton Quarterly, septiembre 1966, t-xaq 26).

  •   Tej tyolin aj xnaqʼtzal Thomas N. Winter tiʼj Traducción del Nuevo Mundo, ax ikx tiʼj interlineal kyiʼj uʼj e kubʼ tzʼibʼin toj griego (Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures), tqʼama lu: «Aju Tuʼjil Tyol Dios bʼant tuʼn kʼloj xjal lu ex mintiʼ kybʼi ma kux kyqʼoʼn tqanil kʼitzqeku tkanet, txolin taʼ ex tzʼaqli (The Classical Jornal, abril-mayo 1974, t-xaq 376).

  •   Toj abʼqʼi 1989, tzaj tqʼamaʼn Benjamin Kedar-Kopfstein, aj xnaqʼtzal ex hebraista te Israel: «Aj ttzaj njyoʼne tqanil tiʼj Tyol Dios toj Hebreo ex toj txqantl Tuʼjil Tyol Dios, kukx in najbʼen Tyol Dios toj inglés wuʼne aju Traducción del Nuevo Mundo. Tkyaqil maj aj ttzaj njyoʼne tqanil, in nel nnikʼe qa ok tilil tuʼn telxix nikʼbʼaj tiʼjju kubʼ tzʼibʼin ojtxi».

  •   Ok tqʼoʼn twitz Jason David BeDuhn, aj xnaqʼtzal tiʼj Estudios Religiosos, tiʼj 9 Tuʼjil Tyol Dios ojtzqiʼnxix toj inglés ex tqʼama jlu: «Kyxol qeju Tuʼjil Tyol Dios aju mas tzʼaqli taʼ aju Traducción del Nuevo Mundo». Maske in tzaj kyqʼamaʼn xjal ex qeju biblista qa nya bʼaʼn Tuʼjil Tyol Dios lu tuʼnju kyokslabʼil qeju ẍe kubʼ bʼinchante, tzaj tqʼamaʼn BeDuhn lu: «Chʼixmi tkyaqil junxitl in nel toj kywitz xjal tuʼnju tzʼaqli, ex ma tzʼok lepeʼ Tuʼjil Tyol Dios lu kyiʼj ojtxi uʼj ex ma che kubʼ qʼet kykyaqil yol ik tzeʼn kubʼ tzʼibʼet Akʼaj Tuʼjil» (Truth in Translation, t-xaq 163 ex 165).

  •   Kubʼ ttzʼibʼin aju biblista ex aj xnaqʼtzal tiʼj Teología Xabier Pikaza lu tiʼj Traducción del Nuevo Mundo toj español: «Nim aj xnaqʼtzal católico ex protestante in tzaj kyqʼamaʼn qa toj Tuʼjil Tyol Dios lu at junjun nya bʼaʼn tkuʼx toj. Noqtzun tuʼnj, in qo tzaj tonin tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj Tuʼjil Tyol Dios, ex jaku chex tiʼn xjal toj Akʼaj Najbʼil, tjaqʼ Tkawbʼil Mesías» (Nuevo Comentario Bíblico San Jerónimo, t-xaq 778).

a Toj abʼqʼi 2013 bʼaj bʼinchaʼn chʼintl Traducción del Nuevo Mundo toj inglés. Aʼyeju yol in che tzaj qʼamaʼn tzalu nya atz in yolin tiʼj lu. Aju Traducción del Nuevo Mundo etz toj kastiy atz in jatz tiʼjju toj inglés, noqtzun tuʼnj, tzaj jyet tqanil kyoj ojtxi uʼj tuʼn tok te tzʼaqli.

b Qʼonk twitza tiʼj Tyol Dios etz kyuʼn protestante, aju Nueva Versión Internacional tbʼi ex aju Tyol Dios kye católico Biblia de Jerusalén tbʼi. Aʼyeju taqikʼ Tyol Dios o che kux qʼoʼn aqe jlu: Mateo 17:21; 18:11; 23:14; Marcos 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Lucas 17:36; 23:17; Juan 5:4; Hechos 8:37; 15:34; 24:7; 28:29, ex Romanos 16:24. Toj Tuʼjil Tyol Dios Reina Valera ex Torres Amat kux qʼoʼn 1 Juan 5:7, 8 aju in nonin tiʼj xnaqʼtzbʼil qa at Oxe Kybʼet Dios, noqtzun tuʼnj, kux qʼoʼn lu tej otoqxi tzikʼ junjun syent abʼqʼi tej otoqxi kubʼaj tuʼn tkubʼ tzʼibʼet Tyol Dios.

c Ax ikx qeju Tuʼjil Tyol Dios Dios habla hoy (Versión Popular) te 1979 ex La Palabra de Dios para Todos, mintiʼ in najbʼen «los pobres de espíritu» kyuʼn toj Mateo 5:3, sino aju in najbʼen kyuʼn aju txol yol «los que reconocen su necesidad espiritual».