Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

¿Tiquʼn junxitl alkye tten in kubʼ kyikʼsaʼn testigos de Jehová aju Wabʼj te Qale te Jesús kywitz txqantl okslabʼil?

¿Tiquʼn junxitl alkye tten in kubʼ kyikʼsaʼn testigos de Jehová aju Wabʼj te Qale te Jesús kywitz txqantl okslabʼil?

 In qo ok lepeʼxixe tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj tzeʼn tuʼn tkubʼ ikʼset aju Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, ax ikx in nok tbʼi te «wabʼj kyaj tmaʼn Qajaw» moqa aju mankbʼil wabʼj (1 Corintios 11:20). Noqtzun tuʼnj, aju kyxnaqʼtzbʼil txqantl okslabʼil ex kykostumbr tiʼj ikʼsabʼil lu nya atz in che jatz toj Tyol Dios.

¿Tiquʼn in kubʼ ikʼset?

 In kubʼ qikʼsaʼne aju Wabʼj te Qale te Jesús tuʼn ttzaj qnaʼne aju chojbʼil bʼant tuʼn qiʼj ex tuʼn t-xi qqʼoʼne chjonte te (Mateo 20:28; 1 Corintios 11:24, TNM). Aju ikʼsabʼil lu nya jun sacramento ex mintiʼ toklen tukʼilju jun tiʼ in bʼant kyuʼn okslabʼil tuʼn ttzaj tqʼoʼn jun don ik tzeʼn tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil. a In tzaj t-xnaqʼtzaʼn Xjan Uʼj qa jaku kubʼ tnajsaʼn Dios qil oʼkx qa ma tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj Jesús ex nya noq tuʼnju jun kʼulbʼil in bʼant kyuʼn okslabʼil (Romanos 3:​25; 1 Juan 2:​1, 2).

¿Jteʼ maj tuʼn tkubʼ ikʼset?

 Xi tqʼamaʼn Jesús kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn aju Wabʼj te Qale, noqtzun tuʼnj, mintiʼ xi tqʼamaʼn jteʼ maj tuʼn tkubʼ ikʼset (Lucas 22:19). Ateʼ junjun xjal in kubʼ kyximen qa il tiʼj tuʼn tkubʼ ikʼset junjun xjaw; ateʼ junjuntl in kubʼ kyximen qa junjun seman, tkyaqil qʼij, nim maj toj qʼij moqa noq jteʼxku maj ik tzeʼn in kubʼ t-ximen xjal. b Noqtzun tuʼnj, ateʼ junjun tiʼchaq bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj.

 Kubʼ tikʼsaʼn Jesús Wabʼj te Qale tojx qʼij tej in kubʼ ikʼsantoq Xjan Qʼij; ex tojx qʼij lu kyim (Mateo 26:​1, 2). Ate jlu, at jun tiquʼn ikʼ ikju. Aju Tyol Dios in nok tmojbʼaʼn chojbʼil bʼant tuʼn Jesús tukʼeju ẍneʼl, moqa rit, te Xjan Qʼij (1 Corintios 5:​7, 8). Aju Xjan Qʼij in kubʼtoq ikʼsaʼn jun maj toj abʼqʼi (Éxodo 12:​1-6; Levítico 23:5). Aʼyeju tnejel okslal ax ikx in kubʼtoq kyikʼsaʼn Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo jun maj toj abʼqʼi, ex aqoʼye testigos te Jehová ax in bʼant quʼne, tuʼnju in qo ok lepeʼye tiʼj techel in kanet toj Tyol Dios. c

Qʼij ex or

 Aju techel kyaj tqʼoʼn Jesús nya oʼkx in nonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj jteʼ maj kbʼel ikʼset, sino ax ikx tiʼjju qʼij ex or te ikʼsabʼil lu. Kubʼ tikʼsaʼn Jesús toj 14 te nisán te abʼqʼi 33 tej tkux bʼaj Qʼij, ik tzeʼn in tzaj tyekʼun tajlal xjaw in yolin Tyol Dios tiʼj (Mateo 26:18-​20, 26). Aqoʼye testigos de Jehová in kubʼ qikʼsaʼne Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo toj ax tajlal xjaw, in nel qkanoʼne aju techel kyaj kyqʼoʼn tnejel okslal. d

 Kubʼ tzʼaq 14 te nisán te abʼqʼi 33 toj qʼij viernes, noqtzun tuʼnj, toj junjun abʼqʼi jaku kubʼ tzʼaq toj junxitl qʼij te seman. Tuʼn tel qnikʼ tiʼj alkye qʼij kbʼel tzʼaq 14 te nisán, aqoʼye testigos de Jehová in najbʼen tajlal ambʼil quʼne aju in najbʼentoq toj ambʼil te Jesús, ex nya aju in najbʼen kyuʼn judiy toj ambʼil jaʼlo. e

Aju pan ex aju vin

 Toj akʼaj ikʼsabʼil lu, ajbʼen jun pan tuʼn Jesús aju mintiʼ kux qʼoʼn t-samel, moqa ttxʼamil, ex vin kyaq keʼyin aju otoq kyaj tiʼj wabʼj tiʼj Xjan Qʼij (Mateo 26:26-​28). Tuʼntzunju, ax ikx in najbʼen jun pan quʼne aju mintiʼ t-samel tkuʼx toj ex mintiʼ in kux qʼet junjuntl tiʼchaq toj. Ex in najbʼen vin kyaq keʼyin quʼne, mintiʼ in najbʼen jugo in nel tiʼj uva nix aju vin otoq kuʼx azúcar toj, qʼeʼn, itzaj moqa junjuntl tiʼchaq.

 Ateʼ junjun okslabʼil in najbʼen pan kyuʼn aju tkuʼx t-samel toj. Noqtzun tuʼnj, nim maj in najbʼen aju t-samel pan tuʼn Tyol Dios te techel il ex te techel aju in kubʼ qʼayj (Lucas 12:1; 1 Corintios 5:​6-8; Gálatas 5:​7-9). Tuʼntzunju, aju pan mintiʼ t-samel tkuʼx toj ex junjuntl tiʼchaq in nok te jun tbʼanel techel t-xmilal Jesús tzʼaqli (1 Pedro 2:​22). Ateʼ junjuntl okslabʼil in najbʼen jugo te uva kyuʼn te t-xel vin, junxitl twitzju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. In kubʼ kybʼinchaʼn tuʼnju in kubʼ kyqʼoʼn jun kawbʼil tuʼn miʼn kykʼan qʼeʼn, aju nya tkuʼx toj Tyol Dios (1 Timoteo 5:​23).

Noq techel, nya t-xmilal Jesús nix tchkʼel

 Aju pan mintiʼ t-samel ex aju vin in che ajbʼen toj Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo in nok te techel t-xmilal Jesús ex tchkʼel. Mintiʼ in che chʼexpaj jlu tuʼn jun milagr tuʼn tok te ax tok t-xmilal Jesús ex tchkʼel, ik tzeʼn in kubʼ kyximen junjun xjal. Ex mintiʼ in che bʼaj samet tukʼil tchibʼjal nix tukʼil tchkʼel. Qo xnaqʼtzaʼn tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼjju xnaqʼtzbʼil lu.

  •   Noqwit xi tqʼamaʼn Jesús kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn t-xi kykʼaʼn tchkʼel, xiwtlo tqanin kye tuʼn miʼn tjapun kyuʼn aju tkawbʼil Dios tuʼn miʼn t-xi kykʼaʼn chikʼ moqa tuʼn miʼn t-xi kychyoʼn (Génesis 9:4; Hechos 15:28, 29). Mintiʼ ttxolil jlu, tuʼnju mlay txi tqʼamaʼn Jesús kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn jun tiʼ, tuʼn miʼn kyjapun tkawbʼil Dios kyuʼn aju in tzaj kyqʼamaʼn qa xjan chikʼ (Juan 8:​28, 29).

  •   Mintiʼ xi kykʼaʼn qe apóstol tchkʼel Jesús, tuʼnju tojx qonikʼen aju tqʼama Jesús qa oktoq kʼelel chitj tchkʼel, tuʼn jlu tqʼama qa naʼmxtoq tkyim te (Mateo 26:28).

  •   Xi tqʼoʼn Jesús tibʼ tuʼn tkyim «junx maj» (Hebreos 9:​25, 26). Noqwit ax tok in nok pan ex vin te t-xmilal Jesús ex te tchkʼel junjun maj aj tkubʼ ikʼset Wabʼj te Qale, il-lo tiʼj tuʼn tkyim Jesús tkyaqil maj aj tkubʼ kyikʼsaʼn xjal.

  •   Tqʼama Jesús jlu: «kybʼinchame jlu te nabʼl weye», mintiʼ tqʼama: «Kybʼinchame jlu tuʼn nkyime juntl maj» (1 Corintios 11:24).

 Aʼyeju xjal in nok qeʼ kykʼuʼj tiʼj transubstanciación toj juntl yol, qa aju pan ex vin in nok te t-xmilal Jesús ex tchkʼel, atz in jatz xnaqʼtzbʼil lu kyuʼn tiʼj alkye tten o che kubʼ qʼet junjun taqikʼ Tyol Dios. Jun techel, ik tzeʼn o kubʼ qʼoʼn kyoj nim traducción tiʼj Tyol Dios, tej tyolin Jesús tiʼj vin e ajbʼen qeju yol lu tuʼn: «Atzun nchkʼele jlu» (Mateo 26:28). Noqtzun tuʼnj, aʼyeju tyol Jesús jaku che kubʼ qʼet ik tzeʼn jlu: «Atzun t-xilen nchkʼele jlu» moqa «a jlu in nok te techel nchkʼele». f Ik tzeʼn bʼant tuʼn nim maj, e ajbʼen techel tuʼn Jesús tej t-xi tqʼoʼn xnaqʼtzbʼil (Mateo 13:34, 35).

¿Alkyeqe in che waʼn tiʼj pan ex in che kʼaʼn tiʼj vin?

 Aj tkubʼ qikʼsaʼne aju Wabʼj te Qale te Jesús aqoʼye testigos de Jehová, nya nim qbʼete in waʼn tiʼj pan ex in kʼan tiʼj vin. ¿Tiquʼn?

 Tukʼeju tchkʼel Jesús el chitj, kyaj bʼant «tiʼj jun yol akʼaj» aju ok te t-xel yol otoq kyaj bʼant tuʼn Jehová tukʼeju ojtxe tnam Israel (Hebreos 8:​10-​13). Aʼyeju at kyoklen toj akʼaj yol lu in che waʼn tiʼj pan ex in che kʼan tiʼj vin toj Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo. Mlay bʼant kyuʼn kykyaqil okslal, sino oʼkx qeju «ma che txkonjtz» toj jun tbʼanel tten tuʼn Dios (Hebreos 9:​15; Lucas 22:20). Aʼyeju okslal lu che kawil tukʼe Jesús toj kyaʼj. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa noq oʼkx 144.000 xjal kxel qʼoʼn oklenj lu kye (Lucas 22:28-​30; Apocalipsis 5:​9, 10; 14:​1, 3).

 Noqtzun tuʼnj, chʼixmi qkyaqilx atz qo tel kyxol qeju «nimxix kyajlal xjal», aqeju che anqʼil te jumajx tzalu twitz Txʼotxʼ ex nya ik kyanqʼibʼil ktel ik tzeʼn qeju tal ẍneʼl nya nim kybʼet, aqeju che kawil tukʼil Jesús toj kyaj (Lucas 12:32; Apocalipsis 7:​9, 10). Maske aqeju at qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼn kyanqʼin twitz Txʼotxʼ mintiʼ in che waʼn tiʼj pan ex mintiʼ in che kʼan tiʼj vin, in qo tene aj tkubʼ ikʼset Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo, tuʼn t-xi qqʼoʼne chjonte tiʼjju chojbʼil bʼant tuʼn Jesús qiʼj (1 Juan 2:2).

a Aju uʼj El Espíritu Santo, la Iglesia y los sacramentos in tzaj tqʼamaʼn jlu toj t-xaq 12: «Aju Xjan Uʼj mintiʼ in najbʼen yol ‹sacramento› tuʼn: in yolin tiʼjju ‹mintiʼ in nel nikʼbʼaj tiʼj›. [...] Aju Akʼaj Tuʼjil mintiʼ in yolin tiʼj, noqtzun tuʼnj, aju yol tuʼn tjaw aʼ qwiʼ, moqa tuʼn qbʼyan, ex aju Eucaristía [aju ikʼsabʼil tiʼj Wabʼj te Qale te Jesús]».

b Ateʼ junjun traducción tiʼj Tyol Dios o che ajbʼen yol «tkyaqil maj» kyuʼn tuʼn kyyolin tiʼj Wabʼj te Qale te Jesús, ex aju t-xol yol lu o tzʼel kynikʼ xjal tiʼj tuʼn t-xi kyqʼamaʼn jteʼ maj tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn aju wabʼj te qale. Noqtzun tuʼnj, aju t-xilen yol lu toj griego atzun «junjun maj» moqa «junjun ambʼil» (1 Corintios 11:25, 26, Akʼaj Tuʼjil Tyol qMan).

c Qʼonka twitza tiʼj The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Volumen IV, t-xaq 43-​44, ex McClintock and Strong’s Cyclopedia, Volumen VIII, t-xaq 836.

d Qʼonka twitza tiʼj The New Cambridge History of the Bible, Volumen 1, t-xaq 841.

e Maske aju tajlal ambʼil in najbʼen kyuʼn judiy toj ambʼil jaʼlo tuʼn tel kynikʼ tiʼj alkye tnejel qʼij te xjaw te nisán, in najbʼen akʼaj xjaw astronómica kyuʼn, a jlu nya ik tten in najbʼentoq toj tnejel syent abʼqʼi. Aʼyeju aj Judiy toj ambʼil ojtxe ojtzqiʼntoq kyuʼn qa aju t-xjawil nisán in xi tzyet aj tqʼanchaʼlix akʼaj xjaw toj tnam Jerusalén, a jlu jaku bʼaj jun moqa nim qʼij tiʼjxi akʼaj xjaw astronómica. Aju chʼixpubʼil lu atzun jun tiquʼn in kubʼ kyikʼsaʼn testigos de Jehová aju Nabʼitz Tkyimlen Jesucristo toj junxitl qʼij twitz Xjan Qʼij in kubʼ kyikʼsaʼn xjal judiy toj ambʼil jaʼlo.

f Qʼonka twitza kyiʼj Tyol Dios: A New Translation of the Bible, te James Moffatt; The New Testament​—A Translation in the Language of the People, te Charles B. Williams; ex The Original New Testament, te Hugh J. Schonfield.