1, 2. Jmé kjoani xi síkjaʼákonná, kʼoa jméni xi kjonangile yaole je chjota.

JNGO naxinandá jñani to kjoajchán tjínʼnde, jngo kjoajchán kisʼejna xi nʼio nkjín yánchjín kʼoa kao xtiʼndí kisikjeson. Tojngoo nga̱jao̱ kisʼeñeya ngatsʼi kʼoa je kro xi kixinyale itso én xi tjítʼa: “Ánni”. Kui jebi xi nʼio kjonangi je chjota xi kjoañʼai faʼatojin. Kʼiaa kjonangi jebi tsa kjoajchán kuiyájin xínkjín, tsa kjoaxkón sikixoya niʼyale, tsa chʼin kuiyáni xínkjín kʼoa tsa tjín xi sikʼien xi xínkjín mani. Mele skoe̱ ánni nga kjoa tjíofaʼatojinsíni.

² Ánni nga títsjoáʼndesíni Jeobá nga kjoañʼai tjín. Tsa nʼio tjínle nganʼio, tsa nʼio tjínle kjoatsjoacha, tsa nʼio chjine kʼoa tsa nʼio kixi, ánni nga kʼoasikji kjoajticha kao kjoa xi tsín kixi tjínsíni i̱ Sonʼnde. A sakʼoaa chjonangilai yaoli jebi.

3, 4. 1) ʼYá tsʼe choa̱ síkʼaxki̱ Biblia nga tsín chʼaotjín nga kui chjonangiaa anni nga títsjoáʼndesíni Niná nga kjoañʼai tjín. 2) Jósʼin síkjaʼaitsjen Jeobá tʼatsʼe kjoatsʼen kao kjoañʼai xi tjín.

³ A chʼaotjín nga kui chjonangiaa ánni nga títsjoáʼndesíni Niná nga kjoañʼai tjín. Nʼio nkjín chjota xi i̱ tso: Tsínjinná kjoamakjain kʼoa likuijin ʼyaxkoán Niná tsa kʼoakuixoán. Tonga kʼianga kʼoéxkiai Biblia jchaní nga tsakatio kʼa choʼndale Niná xi kʼoati kitso. Tobʼelañá, je Habacuc i kitsole Jeobá: “Ánni nga bʼaiʼndesíni nga kui tiʼbe je xi chʼaotjín. Ánni nga  totichotsensíni nga totaon tíʼya chjota. Ánni nga tínikjesonsíni naxinandá kʼoa nga kjoatsʼen tjínsíni ngixkoan. Ánni nga kjoachobati tjínsíni, kʼoa ánni kjoabixkan tjínsíni” (Habacuc 1:3).

⁴ A kiskankao Jeobá je Habacuc nga kʼoakitso. Majain. ʼNdele nga skankao, tosa ya Biblia tsakʼétʼa jmeni xi kitso Habacuc. Xi ijngosani, tosa kisichoyandale jotjínni je kjoa kʼoa kisitaja kjoamakjainle. Jeobá kʼoati mele kʼoasikaoli tsanda ji. Tikjaʼaitsjain nga i̱ tso Biblia: “Je [Niná] tísíkuindano”, xi tsonile, nga mandosinlee (1 Pedro 5:7). Je Niná ngisa nʼio jtike je kjoatsʼen tikʼoajinni toʼya chjotani nga̱ tse kjoañʼai tjenkao (Isaías 55:8, 9). Tonga ánni nga kʼoasikji kjoañʼai tjínsíni i̱ Sonʼnde tsa jtike Niná kjoa jebi.

5. Jótso je xi nyatítjonle relijión, ánlani nga kjoañʼai chjaʼasíñá, tonga jótso je Biblia.

⁵ Nʼio nkjín chjota xi kjaʼaí kjaʼaí relijión tjíojin xi sakʼoa kjonangile je xi nyatítjonle ánni nga kʼoasikji kjoañʼai chjaʼasíñá. Je xi nyatítjonle kʼoatsole nga je Niná xi kʼoasʼin mele kʼoa nga je xi kʼoasʼin tsakʼéndajin saʼnda ngasʼa jmeni xi koa̱n, saʼnda je kjoaxkón xi tsaojiaan. Kʼoatsole chjota nga  tsín ʼya xi be anni nga kʼoasʼínni Niná kʼoa tsa maije̱ kʼoatsole nga je Niná xi kʼoasʼin mele nga biya chjota, ninga xi sʼa xtiʼndí, nga ya katabatiokao ngʼajmi. Tonga tojosʼin jetsaʼyai, je Jeobá nikʼiajinla kui kʼoasʼín xi chʼaotjín. Je Biblia kʼoatso: “¡Likʼiajin kuitso kon je xi ñaki Niná nga kui kʼoasʼin xi chʼaotjín, kʼoa nga chʼao sʼin” (Job 34:10).

6. Ánni nga je Niná bánesínile chjota kjoañʼai xi tjín i̱ Sonʼnde.

⁶ A ʼyaní ánni nga je Niná bánesínile chjota kjoañʼai xi tjín. Kuinga kʼoasʼin makjainle nga je Niná tíbatéxoma Sonʼnde. Alikui be jmekjoanni xi bakóya Biblia kʼoa xi jetsaʼyai ji ya kjoaʼmiya jan. Nga je xi tíbatéxoma i̱ Sonʼnde jéní Na̱i.

7, 8. 1) Ánni kʼoabixónsíñá nga kʼoakjoánti kjoan je chjotasonʼnde jokjoan je xi tíbatéxomale. 2) Jósʼin kjimatsesa je kjoañʼai xi tjín xi totʼatsʼe nga chjotajée maa kʼoa nga toʼima faʼainená tsa jmeni.

⁷ Xi títjon anni nga i̱ chonsíni sonʼnde kuinga je Biblia kʼoatsokixi nga “i̱ ngakijnda sonʼndebi tíjnakao na̱i” (1 Juan 5:19). Je chjotasonʼnde kʼoakjoánti kjoan jokjoan je xi tíbʼanachale (Apocalipsis 12:9). Je Na̱i kui síchjén kjoachʼanacha, kjoajticha kao kjoatsʼen. Kʼoa kuinga ñaki tokui tjínsíni i̱ Sonʼnde nga̱ jé Na̱i kjinentsja.

⁸ Xi majaoni anni nga kjoañʼai tjínni i̱ Sonʼnde, kuiní tojosʼin tsaʼyaa ya kjoaʼmiya jan nga josaʼnda tsakajngijée Adán ya ʼndenaxóle Edén to chjotajée xi tjíobatio. Je chjota mele nga je koatexomale xínkjín kʼoa kjányani xá kʼoa yaa nroani nga kjoajchán sʼe nga totaon be xínkjín kʼoa nga kjoañʼai sʼe (Eclesiastés 4:1; 8:9). Xi majanni anni nga kjoañʼai chjaʼasíñá kuinga toʼima faʼainená tsa jmeni xi tsín ñá tjínjinná, tojo tso je Biblia (tʼexkiai Eclesiastés 9:11). *  Kui kʼoamasíni nga tsín je Jeobá tíbatéxoma i̱ Sonʼnde kʼoa je chjota tobichóne tojmeni ninga tsínkui tjíokoyale.

9. Ánni kʼoabixónsíñá nga be Jeobá anni nga kje faʼáxinsíni je kjoañʼai xi tjín.

⁹ Ñaki manʼiojin tokoán kʼianga ʼyaa nga tsín je Niná xosʼín nga kjoañʼai tjín. Alikui je tjínle jée nga kjoajchán tjín, nga síkʼien kʼoa nga totaon be xínkjín chjota, nga kjoaxkón faʼai kʼoa nga kʼoasikji kjoaʼaon síkatíojinná kjoa jebi. Je Niná nʼio tse nganʼio tjínle kʼoa koaanle kjoaʼaxin ngayeje. Tonga ánni nga tsín kʼoasʼínsíni. Bejin anni, nga̱ jetiʼyaa nga nʼio tjínle kjoatsjoacha (1 Juan 4:8).

10. Jméni xi kitso je Na̱i xi tʼatsʼe Niná kʼoa jókisʼin.

¹⁰ Kʼianga jchaa ánni nga títsjoáʼndesíni Niná nga kjoañʼai tjín tjínnele jchaa jokoanni kitsʼia ngayeje kjoa xi tjín. Kʼianga kʼoakisʼin je Na̱i nga tsín ti Jeobá kisitjosonnile Adán kao Eva, jngo kjoa xi nʼio tjínle kjoandosin kisʼejnabasen. Je Na̱i alikui je nganʼio xi tjínle Jeobá tsakʼetʼale, nga̱ be nga nʼio tse nganʼio tjínle. Je xi kitso kui tsa bakinle nga je koatexoma Niná. Kʼianga kʼoakitso je Na̱i nga ndiso je Niná kʼoa nga bʼéchjoale xi ndatjín je chjotale. Kuikjoánni xi kitso nga tsín nda batéxoma (tʼexkiai Génesis 3:4, 5). * Kʼoa nga ngisa nda koatio je chjotasonʼnde tsa tsín je Niná koatexomale. Kʼoa nga kʼoakisʼin kui tsakʼetʼale josʼin batéxoma Jeobá.

11. Ánni nga tsín kisikʼiensíni Jeobá je xi yátsʼi̱n tsakinyále ya ʼndenaxóle Edén.

¹¹ Kʼianga kʼoasʼin yátsʼi̱n tsakinyále Jeobá je Adán kao Eva, joxi kuikjoánni xi kitso nga likui machjénle nga Niná koatexomale, kʼoa nga koa̱n je kʼoakuitso jmeni xi  ndatjín kao xi chʼaotjín. Tonga, jósʼin kʼoendajin Jeobá kjoa jebi. Jósʼin koakonile ngatsʼi chjota kao ánkje nga ngisa ndatjín jmeni xi sʼín jé kʼoa nga tsín kʼoatjín jmeni xi kitso je xi yátsʼi̱n tsakinyále. Tjín chjota xi kʼoatso nga ngisa nda tsa tosa kisikʼien je chjota xi yátsʼi̱n tsakinyále kʼoa kjaʼaí chjota kisinda. Tonga Niná jekʼoakitso nga ʼndenaxó koa̱n Sonʼnde kʼoa nga ntje̱le Adán kao Eva sʼe̱jnakitse (Génesis 1:28). Kʼoa je Jeobá sítjoson ngantsjai jmeni xi tso (Isaías 55:10, 11). Xi ijngosani, tsa kisikʼienlani je xi yátsʼi̱n tsakinyále ya ʼndenaxóle Edén, alikuijin kisʼendajin tsa bakinle nga je koatexoma.

12, 13. Jmé choa̱ si̱ngósonkoaa anni nga títsjoáʼndesíni Jeobá nga je Na̱i tíbatéxomale sonʼnde kʼoa nga tije tjíobatéxomanile xínkjín je chjotasonʼnde.

¹² Jngola choa̱ si̱kʼéjnaa. Tsa jngola maestro xi kui títsoyale xti skuelale josʼin chʼasjengi jngo kuenta xi nʼio ñʼai tíjna kʼoa toxijña jngo ti xi xíjin xi nda male chʼasjengi kuenta kʼoakuitso nga tsín nda títsoya. Kʼoa kʼoakuitso nga ngisa be josʼin chʼasjengi kuenta jebi tikʼoajinni maestro. Tjínjinkʼa je xti xi ñatjen kotʼaya xi koa̱nkjainle kʼoa kʼoati  kuitso. Jméni xi sʼin je maestro. Koa̱njin kʼaonsjejin xti jebi, tonga jókuitso xi ngikʼa. Tsakui nichxin kʼoasʼin sikjaʼaitsjen nga kʼoatjín jotjíotso xti jebi. Tochale likui tiskoe̱xkónni maestrole kʼoa kʼoakuitso nga tsín mele nga kataʼyale nga tsín nda títsoya. Tonga jókoa̱n tsa tsjoáʼndelanile maestro ti xíjin jebi nga katabakóle xti xi ngikʼa jósʼin kʼoasjengi kuenta jebi.

¹³ Kʼoakjoánti tísʼín Jeobá. Jetsaʼyaa nga tsín toje tsʼakaotʼale kjoa xi kisʼejnabasen ya ʼndenaxóle Edén je xi yátsʼi̱n tsakinyále Niná. Jotjín miyón mani ánkje xi tjín tsabe jmeni xi koan (Job 38:7; Daniel 7:10). Josʼin nga kʼoendajin Jeobá kjoa jebi kʼoakaotʼale ngatsʼi ánkje, kʼoa kao ngatsʼi chjota xi koatio nga jekoa̱nni. Kʼoa xi tʼatsʼe jebi, jméni xi tísʼín Jeobá. Títsjoáʼnde nga katabakó je Na̱i jósʼin koatexomale chjotasonʼnde. Kʼoa kʼoati títsjoáʼnde nga je Na̱i tíbándiaale chjotasonʼnde nga tije tjíobatéxomanile xínkjín.

14. Ánni nga ngisa ndasíni nga títsjoáʼnde Jeobá nga tije tjíobatéxomanile xínkjín je chjotasonʼnde.

¹⁴ Je maestro xi jená kanikʼaxkiaa, bení nga tsín kʼoatjín jotítso ti xíjin jebi kʼoa kao xti xi ya fijtakao. Tonga kʼoati be nga ngisa nda tsa tsjoáʼndele nga katabakóle xti xi ngikʼa jósʼin kʼoasjengi kuenta jebi. Kʼianga jejchale nga tsínni kʼoatjín jotjíotso xti xíjin jebi, je xti xi ngikʼa skoe̱ní nga tojekjoan je maestro xi male bakóya kʼoa koa̱njinle ánni nga kʼaonsjejinsíni je maestro xti xíjin jebi. Tikʼoakjoantjínni, je Jeobá be kʼianga ngatsʼi ánkje kʼoa kao chjota xi ñaki ndatjío ni̱ma̱le skoe̱ní nga tsínni kʼoatjín jokitso je Na̱i kʼoa kao ánkje xi ya kitʼale kʼoa nga tsín male nga tije batéxomanile xínkjín chjotasonʼnde. Ñaki skoe̱ní nga ñaki kʼoatjín jokitso je Jeremías: “Nʼio nda ʼbe, ji Jeobá, nga je chjota likui koa̱n nga toje skién ndiaale. Saʼnda likui bakinle je chjota xi tsoʼba nga je koandiaale yaole” (Jeremías 10:23).

15, 16. 1) Ánni kʼoasikji tse títsjoáʼndesíni Jeobá nga kjoañʼai tísʼe. 2) Ánni nga títsjoáʼndesíni Niná nga kjoatsʼen tjín kʼoa nga kjoaxkón ma.

¹⁵ Tonga ánni nga títsjoáʼndesíni Jeobá nga kʼoasikji tífichxin nga kjoañʼai tjín. Kʼoa ánni nga tsín bʼéchjoasíni nga kʼoakjima xi chʼaotjín. Kuila si̱kjaʼaitsjeen jmeni xi tsín kʼoasʼin je maestro xi jená kanikʼaxkiaa. Jao koya tjínni. Xi títjon, alikui kʼoechjoale je ti xíjin nga koako josʼin kʼoendajin kuenta. Xi majaoni, alikui je koasenkao. Kʼoati jao koya tjínni xi tsín kʼoatísʼín Jeobá. Xi títjon, alikui tíbʼéchjoale Na̱i kao je xi ya fitʼale nga katabakó tsa kʼoatjín jokitso. Kʼoa kuinga tse tíkanichxinsíni. Jotjín jmi nó jejaʼato, nʼio nkjín koya josʼin tjíobatéxomale xínkjín chjota kʼoa sa chjine sa chjinee kjima. Tonga kʼoati sa tse sa tse kjima je kjoa xi tjín, jolani nga tsín kjoatéxoma, nga kjimankjínya xi ma̱ tjíosíjchá yaole, xi faʼatone kjoatéxoma kʼoa kao kjoajchán. Ñaki tíʼyale nga tsín male batéxomasonle xínkjín chjota.

¹⁶ Xi majaoni, je Jeobá alikui tíbasenkao je Na̱i nga tíbatéxomale sonʼnde. Tsa tsínlani títsjoáʼnde Niná nga kjoatsʼen tjín kʼoa nga kjoaxkón ma, a tsí jekjoanni títsjoánganʼiole je Na̱i. Kʼoajinsʼin si̱kjaʼaitsjeen nga maná nga toñá batexomasonlee xíngiaa kʼoa nga nda biyoaa. Kʼiatsa kʼoalani tísʼín Jeobá kʼoajinniti chjotandiso kjima. Tonga je Niná likui male bʼéndiso (Hebreos 6:18).

17, 18. Jméni xi sikao Jeobá ngayeje kjoa xi tjín xi totʼatsʼe je chjotaxá sonʼnde kʼoa xi totʼatsʼe nga je Na̱i tífajin.

¹⁷ Tonga jókoa̱nni ngayeje kjoa xi tjín xi totʼatsʼe je kjoaxíjinle chjota xi kao Niná. Jeʼyaa nga je Jeobá xi ngisasa tse nganʼio tjínle. Kuinga koa̱nsínile kjoaʼaxin ngayeje kjoañʼai xi tjín kʼoa kʼoaasʼin. Tojosʼin jetsaʼyaa, je Sonʼndená koa̱nndayani nga i̱sʼin tínikitsón kʼoa ʼndenaxó koa̱n.  Xi totʼatsʼe kjoamakjain xi tjínná nga tsakʼéchjíntjainá Jesús, koaan ndaí kuiyolee ngayeje kjoa xi kitjenkao jée. Tobʼelañá, je chjota xi jekʼien kjoaʼáyanile. Kʼoasʼin sichjén Niná je Jesús ánni “nga sikixoyasíni xále na̱i” (1 Juan 3:8). Kʼiaa kʼoasʼin je Jeobá ngayeje jebi kʼianga jé xi kuitsoni. Tsjoa maná nga tsín tongini kʼoakisʼin, xi totʼatsʼe kjoatsejta xi tjínle tíʼmiyaná jokjoantjínni xi kjoakixi kʼoa tíbʼaiʼndená nga tinixálee (tʼexkiai 2 Pedro 3:9, 10). Je Niná kʼoati tíbásjai je chjota xi mele nga ñaki kao ni̱ma̱le skoe̱xkón kʼoa basenkao nga katakale kjoañʼai xi tjín i̱ Sonʼnde (Juan 4:23; 1 Corintios 10:13).

¹⁸ Tsakui nichxin tjínkʼa chjota xi kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga likui i̱sʼin kjoañʼai tjín tsa kʼoasʼin kisinda Niná je Adán kao Eva josʼin nga tsín koa̱n koa̱njngijée. Kʼianga koa̱njinná anni nga tsín kʼoasʼin kisindasíni Niná je Adán kao Eva, si̱kjaʼaitsjeen tʼatsʼe jngo kjoatjao xi nʼio chjíle kitsjoaná.

19. Jméni kjoatjao xi nʼio chjíle kitsjoaná Jeobá, kʼoa ánni nga chjí jchasíñá.

¹⁹ Tojosʼin tsaʼyaa ya kjoaʼmiya aon, kʼianga kisindaná Niná kitsjoaná kjoandái nga koa̱n chjoéjiaan jmeni xi mená. A tsí nʼio chjíle kjoatjao jebi. Kʼoati nʼio nkjín cho̱ kisinda Niná, tonga je cho̱ toje yʼa jonga sʼín (Proverbios 30:24). A tsjoa sʼe̱ tokoán tsa kʼoasʼin kisindaná Niná. Maijin. Kʼoa kuinga tsjoa tjíosíniná nga̱ tiʼndená nga chjoéjiaan jmeni xi  sʼiaan. Tobʼelañá, ʼyá chjotani mená koaan, jósʼin koanngínkoaa yaoná kʼoa ʼyáni xi si̱miyoaa. Nʼio tsjoa sʼená nga tjínná kjoandái jebi, kʼoa Niná xi kʼoasʼin mele.

20, 21. Jósʼiaan nga nʼio ndasʼin si̱chjén je kjoandái xi kitsjoaná Niná, kʼoa ánni nga kao kjoatsjoa kʼoasʼiansíñá.

²⁰ Je Jeobá alikui mele nga to kjoanʼio koa̱nná nga si̱xálee (2 Corintios 9:7). Tsa jngo ʼndí xi i̱ kuitsole je nʼaile kʼoa tsa je na̱le: “Nʼio tsjoake̱le”, jméni xi ngisa nda sʼe̱le je xijchá, a kuinga tokasʼenele je ʼndíle nga kʼoakatsole axo kuinga ni̱ma̱le kanroajinni. Kuinga koa̱n chjónangisínilai yaoli: “Jósʼin tisichjén an je kjoandái xi kitsjoana Jeobá”. Je Na̱i, je Adán kʼoa kao Eva nʼio chʼaosʼin kisichjén kjoandái xi tsakʼaile nga yátsʼi̱n tsakinyále Jeobá. Kʼoa ji, jósʼin si̱chjain.

²¹ Ji koaan nʼio ndasʼin si̱chjain je kjoandái xi kitsjoali Niná. Koaan ya si̱jngokoai yaoli je chjota xi miyón mani xi ya tjíofitʼale Jeobá. Nʼio tsjoa sʼele Niná xi tʼatsʼe chjota jebi, nga̱ kui tjíobakó nga ndiso je Na̱i kʼoa nga nʼio chʼaosʼin batéxoma (Proverbios 27:11). Kʼoati koa̱n kʼoasʼiain tsanda ji tsa kʼoasʼin kʼuínkoai yaoli josʼin sasénle Niná. Yaa kjoaʼmiya xi ijngo jchaa jósʼin.