MIYÓN mani chjota xi tsjoake kʼoa xi bexkón je kro. Je xo̱n xi Enciclopedia Hispánica ʼmi kʼoatso nga kui “xkósonle je xi chjotale Cristo ma”. Tonga, a tjínnele nga kro sichjén je chjotale Cristo.

Xi títjon, machjénní nga kataʼyaa nga li tsa krojin kʼientʼa Jesucristo. Je én griego xi staurós tso xi “kro” sʼin síkʼatoya chjota, “yájon” tsoyanile. Xi ijngosani, je én jebi “nikʼiajinla nga kui tínchja̱ni tsa jao yá xi sʼeyokjále xínkjín [...]. Je én griego xi kichjini je [Nuevo Testamento] nijmejinla én tjítʼa xi kʼoasʼin majinná tsa jao yá tínchja̱ni” (The Companion Bible).

Je chjota xi kiski Biblia ijngosa én kisichjén kʼianga kui kinchja̱ni jmeni xi kinikʼientʼa Jesús. Kui je én griego xi xýlon tso xi to “yá” tsoyanile (Hechos 5:30; 10:39; Gálatas 3:13).

Je xo̱n xi kiski xi Hermann Fulda tsakʼin kʼoatso nga yájon kinikʼientʼa je chjota ngasʼa kʼoa kʼoakitso anni: “Ya jñani nikʼien chjota nichxin kjoatse sakʼoaa tsín yá. Kuinga tojngo yá sasénñesíni jña sʼetʼa je ché, chjomingʼa ntsja kʼoa xó xinyále je ntsja kao ndso̱ko̱ (Das Kreuz und die Kreuzigung [Je kro kʼoa xi kro sʼetʼa]).

Tonga je choa̱ xi ngisasa bʼéjngo tokoán kui xi tjítʼa Énle Niná. Je pastro Pablo kitso: “Je Cristo tsakʼéchjíntjainajin tʼatsʼe kjoañʼaile kjoatéxoma, nga je tsakʼejnanele kjoañʼainajin. Nga̱ tjítʼa: Ñaki kjoañʼai tíjnanele toʼyani xi ya tsjentje̱nbʼangitʼa yá” (Gálatas 3:13). Je Pablo kui kisikʼaxki̱ én xi tjítʼa Deuteronomio 21:22, 23. Je testo jebi yá tso ali tsa krojin tso. Je chjota xi yá kinikʼientʼa ñaki kjoañʼai kisʼejnanele. Kuinga tsín ndatjínsíni tsa xkósonle Cristo xi kro kjitʼa kuinya ya niʼyale je xi chjotale Cristo ma.

Tojosʼin bakó je choa̱ xi tjín, jméni xi koan kʼianga jekʼien Cristo. Jan siento nó nga tsín kro kisichjén je chjotale Cristo nga tsakʼétsʼoale Niná. Tonga nga kicho nó 313, je xi tíbatéxoma Roma xi Constantino tsakʼin, kisikʼéjnaa relijiónle kʼoa  yaa jaʼasʼenjinle je chjotale Cristo xi yátsʼi̱n tsakinyále Niná. Kʼoa kʼiaa kʼoakitso nga kao je kro kataʼyanile je xi chjotale Cristo ma. Ninga tsín ʼyaa ánni nga kʼoakisʼinsíni Constantino, tonga je kro ali tsa tʼatsʼejin Jesucristo kinroani. Je kro yaa kinroani relijión ndiso xi kisʼe ngasʼa. Itso jngo libro xi tsʼe chjota katóliko: “Je chjota tokʼoa jesíchjén je kro nga kjesa faʼaijin Cristo kʼoa kʼoati kisichjén naxinandá jñani tsín tsabe Cristo” (New Catholic Encyclopedia). Tjíosakʼa chjotachjine xi kʼoatso nga kui kisichjén je chjota kʼianga tsakʼétsʼoale je tsʼuí kʼoa nga kʼoati kui kisichjén nga kisichajngi ngixko̱n niná ndisole nga tsakʼétsʼoale.

Kʼoa ánni nga nʼio tsʼabísonsíni nga kui koanchjén xkóson jebi. Kuinga ngisa choa ñʼai koanle je chjota nga ya jaʼasʼenjinle je xi chjotale Cristo kitsole yaole. Tonga je Biblia kʼoatsokixi nga chʼaotjín nga kui bʼetsʼoalee xkóson xi ya jaʼaini relijión ndiso xi kisʼe ngasʼa (2 Corintios 6:14-18). Kʼoati bʼéchjoa tojme kjoaxkóson xi tjín (Éxodo 20:4, 5; 1 Corintios 10:14). Kuinga tsín kro síchjénsíni je xi ñaki chjotale Cristo ma nga bexkón Niná. *