JNGO ʼndíchjoónkʼan tsoakjá je ʼndíjngole. Tokʼoamale jmeni xi kama. Kijnakʼienla ʼndíle tsakai. Tonga jekafaʼáyanile kʼoa tsjoá tíbijnokao. Nʼio tsjoa tjínle ʼndíchjoónkʼan jebi. Je chjota xi ya tíjnani niʼyale i tsole: “Koeni, tíjnakon je ʼndíli”.

Jeme jan jmi nó nga kʼoasʼin kinikjaʼáyale tiʼndí jebi kʼoa yaa 1 Reyes kapítulo 17 nroatʼa. Je chjota xi ya tíjnani niʼyale ʼndíchjoónkʼan jebi jéní Elías, je xi profetale Niná koan. ʼNdíchjoón jebi yaa Sarepta tsʼe, tonga alikui bʼaxki̱ jotsakʼin. Nʼiojin koantaja kjoamakjainle kʼianga tsabe nga jaʼáyanile ʼndíle. Kataʼyala jmeni xi bakóyaná je choa̱le.

Nga kui nichxin, je Jeobá kʼoakitso nga tsín tikʼoani jtsí ya naxinandá Israel, jñani tíbatéxoma je rey Acab, jngo rey xi nʼio tsʼen koan. Kʼianga jekʼoakitso Elías nga tsín tikʼoani jtsí, je Niná kisikʼéjnaʼma je Elías nga tsín je rey Acab jokatasíkao, kʼoa kitsjoale jme xi kiskine, jé nise xi nraa ʼmi kichokaole nioxtila kao yao. Xijekoan, je Jeobá i kitsole Elías: “Tisótjain, tʼin ya Sarepta xi nchja̱ni ya Sidón, kʼoa ya tijnai. Koeni, ñaki kjoaixi nga jngo chjoónkʼan kʼoexále nga tsjoáli je xi chi̱nai” (1 Rey. 17:1-9).

Kʼianga kicho ya Sarepta je Elías, jngo ʼndíchjoónkʼan xi nʼio ma̱ tíjna tsabe. Chikín tíbʼéxkó ʼndíchjoón jebi. A jé ʼndíchjoón jebi tsjoále Elías tsojmi xi ski̱ne. A tjínle tsojmi xi tsjoá nga̱ nʼio ma̱ tíjna. Tsakui nichxin to jao kisʼele Elías, tonga kinchjale kʼoa i kitsole: “Tʼiain kjoanda, nroakao i̱natjínnái nandá xi skʼuia̱”. Kʼoa kʼianga jetífikʼá nandá, je profeta Elías i kitsole: “Tʼiain kjoanda, kʼoati jchʼatsénái nioxtila” (1 Rey. 17:10, 11). Alijo kitso je ʼndíchjoónkʼan, kikʼále nandá, tonga nga nioxtila kisijéle ñʼaijin kisʼele.

 Je ʼndíchjoónkʼan i kitso: “Josʼin nga ñaki tíjnakon Jeobá Nináli, nijngojinlana nioxtila tji, tojngo xo̱ngoo skoa̱n arina tjíana ya tii xi je kji kʼoa toʼi̱natjín siti̱ tjía ya tii xi ʼndí kji; chikín jngo jao tibajngia ánni nga koa̱n sindasíña xi kuichijin an kʼoa kao je ʼndína kʼoa xijekoa̱n to kjinrájin kuiyáijin” (1 Rey. 17:12). Jméni xi bakóyaná jokitso.

Kʼianga “josʼin nga ñaki tíjnakon Jeobá Nináli” kitso kui bakóyaná nga je ʼndíchjoón jebi tsabe nga chjota israelita je Elías, nga nʼio tsokjónke je Niná. ʼNdíchjoón jebi bejin choa tʼatsʼe Jeobá je Ninále chjota israelita, tonga likuijin ñaki makjainle xi tʼatsʼe kʼoa kuijin nga tsín “Ninána” kitsoni. Yaa Sarepta tsʼe ʼndíchjoónkʼan jebi, jngo ʼnde xi nchja̱ni ya Sidón. Tsakui nichxin kui xi tsonile nga je naxinandá Sidón kjinentsja ʼnde jebi. Tochajinle tsa je niná xi Baal ʼmi tsakʼétsʼoale je chjota xi ya Sarepta tsʼe. Tonga je Jeobá ndajin tjín xi tsabe tʼatsʼe ʼndíchjoónkʼan jebi.

Ninga niná ndiso bʼétsʼoale je chjota xi tíjnajinle ʼndíchjoón jebi, kisʼele kjoamakjain tʼatsʼe Ninále Israel. Kʼianga kʼoasʼin ya niʼyale ʼndíchjoón jebi kisikasén Jeobá je Elías, tsakasenkao nga jao kʼoa nʼio chjíle xi bakóyaná.

Ali tsa tongatsʼijin je chjota xi tsakatio ya Sarepta nga chʼao koankjoan ninga je niná xi Baal ʼmi kisʼetsʼoale naxinandá jebi. Kʼianga kʼoasʼin ya niʼyale ʼndíchjoón jebi kisikasén Jeobá je Elías, kui tsakakó nga kuenta sʼín je ʼndíchjota xi ndatjío ni̱ma̱le ninga kjesa choʼndale majin. Tojo tso Hechos 10:35, “tojñani sonʼnde, je xi tsokjónke Niná, xi sʼín xi kjoakixi, Niná tjaokení”.

Jósatjín chjota tjío ya jñani ʼmiyasoán xi ya mangóson je ʼndíchjoónkʼan xi tsakʼejna ya Sarepta. Ninga ya tjíojinle relijión ndiso je chjota, tsakui nichxin tjíoni kʼa je xi kui tjíobásjai xi ndatjín. Tsakui nichxin tochoa be xi tʼatsʼe Jeobá kʼoa tsa tsínkjoan jme xi beje̱. Machjén nga tjín xi kuinyakao nga ya katabatiojin relijión xi kixi. A tifasjaiñá chjota jebi kʼoa a tibinyakaoñá.

Kuila chótʼayá ndʼai jme xi kisijé je Elías. Je ʼndíchjoónkʼan kʼoakitsole nga tokʼoatjín tíjnasale xi koakje̱n je kʼoa kao ʼndíle kʼoa nga toje kuiyá xi koa̱nni. Tonga je Elías kitsole: “Li nokjonjin. Tʼin kʼoa kʼoatʼiain jokasi. Tonga an kjoanla títjon tinda jngonái nioxtilaʼndí xi tji kji, kʼoa i̱ nroakaonái nditsin kʼoa skan tindai xi tsi kʼoa kao tsʼe tiʼndíli. Nga̱ kui jebi xi títso Jeobá, je Ninále Israel: Je skoa̱n arina xi tjía tii xi je kji likui kjoe, kʼoa je siti̱ xi tjía tii xi ʼndí kji likui koa̱ntsín saʼnda nga sikʼa Jeobá jngo jtsínʼio i̱ tʼanangi” (1 Rey. 17:11-14).

Tsakui nichxin i̱ kuitso xi kjaʼaí: “Tonga ánni nga je tsjoasínile tsojmi xi tokʼoasatjín tíjnana”. Tonga jókisʼin je ʼndíchjoónkʼan. Ninga tsín nanda be je Jeobá, koankjainle jme xi kitso Elías kʼoa kitsjoale jme xi kisijéle. Kichotʼayakao kjoamakjainle kʼoa nʼio nda kisʼin nga kisitjoson.

Je Niná alikui kitsjionkon ʼndíchjoón jebi. Tojo kitso je Elías, je Jeobá kisitseya je tsojmi xi tjíole jokji tse nga kjinrá koan, kʼoa kisʼele xi kiskine ʼndíchjoón jebi, ʼndíle kʼoa kao Elías. “Je skoa̱n arina xi tjía tii xi je kji likui je kʼoa je siti̱ xi tjía je tii xi ʼndí kji likui koantsín, tojo tso én xi kitsjoale  Jeobá je Elías.” (1 Rey. 17:16; 18:1.) Tsa tsínlani kisitjoson ʼndíchjoón jebi, je nioxtila xi kisindani je siti̱ xi tjíale kʼoa kao skoa̱n arina xi i̱natjín tíjnale toñandiajinsa koan tsakjen. Tonga kisʼele kjoamakjain, jé Jeobá kisinʼiotʼa yaole kʼoa jé títjon Elías kisikjen.

Jngo koya xi bakóyaná choa̱ jebi kuinga je Niná síchikontʼain ʼyani xi tjínle kjoamakjain. Kʼianga chotʼayakao je kjoamakjainná jé Jeobá basenkaoná. Kʼoa nga ska̱ná je kjoa xi bitjatojiaan, jé tsjoáná jme xi machjénná, jé síkuindaná kʼoa miyoná mani (Éx. 3:13-15).

Kʼianga nó 1898, je rebista xi Zionʼs Watch Tower (La Torre del Vigía de Sión) tsakʼin i kitso nga tsakʼéyanajmí jmeni xi bakóyaná tʼatsʼe ʼndíchjoónkʼan jebi: “Kʼiatsa koako nga tjínle kjoamakjain kʼoa sitjoson je chjoónkʼan jebi, je Nainá skoe̱ní nga bakinle nga tsjoánganʼiole je profetale; tonga tsa tsín kisʼele kjoamakjain chjoónkʼan jebi kjaʼaíjin chjoónkʼan tsakijnyisjai xi tjínle kjoamakjain. Kʼoati maa tsanda ñá. Tsa tjínná kjoamakjain tsjoáná kjoanichikontʼain; tonga tsa tsínná kjoamakjain tonichañá kjoanichikontʼainle”.

Kʼianga kjoa bitjatojiaan tjínnele nga kʼoaiʼndee nga je Niná katabándiaaná. Kʼoa kao kui bándiaaniná je Biblia kʼoa kao xo̱n xi bʼasje naxinandále. Xijekoa̱n, tjínnele kʼoasʼiaan jmeni xi tsoná je Jeobá ninga ñʼai koa̱nná. Sichikontʼainná tsa koanngíntjenngiaa kjoafaʼaitsjen jebi: “Tinʼiotʼai Jeobá kao ngayeje ni̱ma̱li, kʼoa ali tokuijin ʼmini josʼin machoyali. Jé kuenta tʼiain tojmeni xi sʼiain, kʼoa jesoa sikixiya je ndiaali” (Prov. 3:5, 6).

Tonga tikichotʼayakaongáni je kjoamakjainle ʼndíchjoónkʼan jebi. “Xijekoan, je ʼndíle chjoón xi tsʼe ndʼia kisokochʼinle, kʼoa nʼio táo koan chʼinle kʼoa kʼien.” Nga kʼoakoa̱ntʼain, i kitsole Elías: “Ánni nga kʼoatinikaosíninái, chjotale Niná xi kixi. Kuila xá jaʼaini nga katafaʼaitsjen je jéena kʼoa nga ʼndína si̱kʼain” (1 Rey. 17:17, 18). Ánni nga kʼoakitsosíni.

A kui jaʼaitsjenle tsokʼoa tsa jme jée xi kisokole xi tsín tíchajinle. A kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga kjoañʼai títsjoále Niná kʼianga ʼndíle kʼien kʼoa nga kui xá kichoni Elías. Je Biblia alikui bʼéyanajmí jme xi kisikjaʼaitsjen ʼndíchjoón jebi. Tonga alikui kui xi kitso nga tsín kixi jmeni xi sʼín je Niná.

Tokʼoajin koanle Elías nga kʼoasʼin kʼien ʼndíle je ʼndíchjoón kʼoa nga je tsakánele nga kʼoakoan. Kʼianga jekikao ya sonngʼa je ʼndíkʼienʼndí, je Elías kitso: “Ji Jeobá Ninána, a kʼoati kjoañʼai kjoaʼaikaonelai je chjoónkʼan xi i̱ tijnakaoña nga kʼoasʼin kjoabiya kabʼailai je ʼndíle”. Je Elías alikui mele nga chʼaosʼin katabitjo jaʼaínle Niná, nga títsjoáʼnde kʼianga kjoañʼai tífaʼá ʼndíchjoón jebi, nga̱ nʼio nda chjota kʼoa kisikjen je Elías nga kichokonle. Kuinga i̱ kitsosíni Elías: “Ji, Jeobá Ninána, tʼiain kjoanda, katabʼejnakon ijngokʼani je tiʼndí” (1 Rey. 17:20, 21).

Je Jeobá kinrʼoéle je Elías. ʼNdíchjoón jebi kitsjoale tsojmi xi kiskine je Elías kʼoa kisʼele kjoamakjain. Tochajinle kuinga kitsjoaʼndeni je Niná nga koantáo je tiʼndí nga̱ be nga sikjaʼáyanile. Je kjoafaʼáya xi títjon bʼaxki̱ ya Biblia kui tsʼe tiʼndí jebi kʼoa nʼiojin kitsjoale kjoachoya je chjotale Niná xi tsakatio nga koanskanni. Kʼianga tsakʼétsʼoa je Elías, je Jeobá kisikjaʼáyale tiʼndí. Nʼiojin tsjoa koanle je ʼndíchjoónkʼan kʼianga i̱ kitsole Elías: “Koeni, tíjnakon je ʼndíli”. Kʼoa ʼndíchjoón i kitso: “Sʼani ʼbe kjoaixia nga ñaki chjotale Niná mai, kʼoa nga ñaki kjoaixi je énle Jeobá xi nokjoai” (1 Rey. 17:22-24).

Je Biblia alikui tisíkʼaxki̱ni ʼndíchjoónkʼan jebi nga maskanni. Tonga je Jesús kisikʼaxki kʼoa kʼoakitso nga nda kisʼin, jebi kuijin xi tsonile nga je Jeobá kisixále saʼnda nga kʼien (Luc. 4:25, 26). Jmeni xi bʼéyanajmí Biblia tʼatsʼe ʼndíchjoón jebi kui xi bakóyaná nga je Niná síchikontʼain je chjota xi nda síkao choʼndale (Mat. 25:34-40). Kʼoati kui xi bakóná nga tsjoále jme xi machjénle je xi kixi tjíofitʼale, ninga nʼio tse kjoa kjoaʼatojin (Mat. 6:25-34). Kʼoati bakóná nga je Jeobá mele kʼoa koaanle sikjaʼáyale je xíngiaa xi jekʼien (Hech. 24:15). Tojosʼin tiʼyaa, nʼio nkjín koya tjínni anni nga si̱kjaʼaitsjenjinsíñá je ʼndíchjoónkʼan xi tsakʼejna ya Sarepta.