Ir al contenido

Ir al índice

A koaan tsjoake koa̱n xínkjín tokʼia saʼndani jngo chjoón jngo xʼin

A koaan tsjoake koa̱n xínkjín tokʼia saʼndani jngo chjoón jngo xʼin

“Je lʼíle ñaki tíbʼájnga̱ní, je lʼíle Jah.” (EL CANTAR DE LOS CANTARES 8:6)

1, 2. ʼYáni xi koasenkao je libro El Cantar de los Cantares, kʼoa ánni. (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi.)

JE XI sʼa tjíobixan koʼaa xínkjín kʼoa bijnokao xínkjín. Ngatsʼi xi ya tjío ñaki be nga nʼio tsjoake xínkjín. Je ndsʼee xi kanchja̱yajinle tíkotsenle kʼoa kui tísíkjaʼaitsjen tsa tojo tsjoake koa̱n xínkjín nichxin xi nroaján. Kʼianga jngo chjoón jngo xʼin xi ñaki tsjoake kjoaixi je xínkjín, ñaki nʼio bʼejna je kjoabixanle ninga nʼio tse kjoa kjoaʼatojin. Tonga nʼio nkjín xi tsín tinda batiokaoni xínkjín. Kuinga nkjín xi kʼoatsosíni tsa koa̱n tsjoake koa̱n xínkjín jngo chjoón jngo xʼin tokʼia saʼndani.

2 Kʼianga nichxinle je rey Salomón, ya naxinandá Israel alikui nanda kisʼe xi ñaki kjoatsjoacha ʼmile. Ánni. Ya Eclesiastés 7:26-29, kʼoakitso je Salomón nga nʼio tochoa chjota kisʼe je xi nda chjota koan. Kʼoakitso nga ñaki ndasʼin kisinda chjota je Niná, tonga jéní chjota xi chʼao kisʼin. Kʼianga kui nichxin yaa tjíojinle je yánchjín xi xin naxinandále. Yánchjín xokjoan je tsakʼétsʼoale je niná xi Baal tsakʼin kʼoa xáchajngi koanle. Kʼoa nʼio nkjín chjota israelita xi kʼoati kisʼin, xi yánchjín kao xi xʼin. * (Tʼexkiai nota.) Tongini kan nó nga kjesa chjijin je én xi faʼaitʼa ya Eclesiastés, je Salomón jngo canción kiski tʼatsʼe jngo chjoón jngo xʼin xi nʼio tsjoake koan xínkjín. Canción jebi yaa faʼaitʼa je libro xi El Cantar de los Cantares ʼmi xi faʼaitʼa ya Biblia. Nʼio tse kjoafaʼaitsjen tsjoále libro jebi xi jechixan kʼoa kao xi sʼa tjíotoje. Ánni. Kuinga kui bakóya jmékjoánni xi kjoatsjoacha ʼmi kʼoa jósʼin koakoá.

A TJÍN XI ÑAKI KJOATSJOACHA ʼMILE

3. Jósʼin ʼyañá nga ñaki tjín je xi kjoatsjoacha ʼmile.

3 (Tʼexkiai El Cantar de los Cantares 8:6.) * Je Biblia kʼoatso nga je kjoatsjoacha “je lʼíle Jah”. Ánni. Kuinga je kjoatsjoacha xi ngisa nʼio bakó je Jeobá. Jngo chjoón jngo xʼin koaan ñaki koa̱ntsjoake xínkjín nga̱ kʼoasʼin kisinda je Niná nga koa̱nle koako kjoatsjoacha (Génesis 1:26, 27). Kʼianga jekisinda Jeobá je xi títjon chjota kʼoati jngo chjoón kitsjoale. Kʼianga tsabe títjon Eva je Adán, ñaki naskátso én kisichjén nga kʼoakitso jokji tsjoake koan. Kʼoajin tisʼin kisikjaʼaitsjen je Eva xi tʼatsʼe xʼinle. Nga̱ je Niná ninda ni̱si̱nle Adán kisichjén nga kisinda je Eva (Génesis 2:21-23).

4, 5. Jméni xi bʼéyanajmí je libro El Cantar de los Cantares.

4 Je libro El Cantar de los Cantares nʼio nda bʼéyanajmí je kjoatsjoacha xi sʼele jngo chjoón jngo xʼin. Kui bʼéyanajmí tʼatsʼe jngo ti xi cho̱ntje kisikuinda kao tʼatsʼe jngo tsoti xi jinxjóe kisixá xi ya naxinandá Sunem (Sulem) tsʼe. Je tsoti sulamita yaa tísíxá kao ndsʼe̱ jñani kji xka̱totsee, ya chrian jñani kichokatio je Salomón kao sondadole. Kʼianga jekisʼejinle Salomón xi tʼatsʼe tsoti jebi, kisikasén choʼndale nga katafichʼale. Je Salomón kʼoakitsole tsoti jebi nga naskánakji kʼoa saʼnda kitsjoatʼale tsojmi. Tonga tsoti jebi kʼoakitsokixi nga je matsjoake jngo ti xi cho̱ntje koʼnda kʼoa nga toje xi mele kʼoéjnakao (El Cantar de los Cantares 1:4-14). Je ti jebi yaa kichokásjai ya jñani nga tjío. Kʼianga jetsabe xínkjín kʼoakitsongañále xínkjín jokji tsjoake xínkjín, naskánatso én xi tsakjákao xínkjín (El Cantar de los Cantares 1:15-17).

5 Xijekoan, je Salomón kini ya Jerusalén kʼoa kikao tsoti jebi. Tonga je ti xi fákao kitjenngile (El Cantar de los Cantares 4:1-5, 8, 9). Je Salomón ñaki tsakásjaile jokisʼin kʼoa jokitso nga sikʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle tsoti jebi, nga tsín tije katamatsjoakeni je ti xi fákao, tonga alikui kʼoakoanle (El Cantar de los Cantares 6:4-7; 7:1-10). Je Salomón kitsjoaʼndele tsoti jebi nga kini ya niʼyale. Xijekoan, tsoti jebi kinchjaale je ti xi fákao nga sasa katafinrʼoeni tojo sʼín jngo gacela (El Cantar de los Cantares 8:14).

6. Ánni nga ñʼai masíniná nga ʼyaa ʼyani xi nchja̱ je én xi faʼaitʼa je libro El Cantar de los Cantares.

6 Je canción xi tsakʼénda Salomón saʼnda “Canción xi ngisasa nʼio naskánatso” sʼin ʼyale (El Cantar de los Cantares 1:1). Je Salomón kui xi koanmele nga naskásitso je canción jebi kʼoa kuinga tsín síxkʼaxki̱síni jaʼaínle ʼyani xi nchja̱. Sakʼoa ñʼai maná nga ʼyaa ʼyáni xi tjíonchja̱ canción jebi. Tonga fiyaa jkoaa ʼyani xi tjíonchja̱ kʼianga kuenta nʼia je én xi síchjén. * (Tʼexkiai nota.)

TAKO KJOATSJOACHA

7, 8. Jósʼin tsakakó je ti kao tsoti nga tsjoake koan xínkjín. Tatiola kʼai choa̱.

7 Je ti kao tsoti nʼio tsjoake koan xínkjín kʼoa nʼio naskánatso én kisichjén nga tsakjákao xínkjín. Tsakui nichxin nʼio ñʼai koa̱njinná je én xi kisichjén nga̱ tsín tsakui machjén ndʼaibi. Nga̱ je én jebi jetsʼato jan jmi nó tjínle nga kichji (El Cantar de los Cantares 1:2). Xi ijngosani, kjaʼaí kostumbre kisʼe nga kʼia. Ninga kʼoalani kʼoati machoyaná jokji koantsjoake xínkjín. Tobʼelañá, je ti kʼoakitso nga ñaki joxko̱n nisechxoa kjoan je xko̱n tsoti. Kui xi kitsonile nga kjoanda bakó kʼianga kotsen (El Cantar de los Cantares 1:15). Kʼoa je tsoti kʼoakitso nga nʼio naskánakjoan je xko̱n ti joni tsʼe nisechxoa (tʼexkiai El Cantar de los Cantares 5:12). * Ngixko̱n tsoti jebi, je xko̱n ti ñaki kʼoakjoan joni tsa nisechxoa xi ndáchiki tjíobangoyajin.

8 Je ti kʼoa kao tsoti ali tsa tokuijin kini josʼin matsen nga jngó jngó. Je xi koantsjoake je ti kui jotso én xi nchja̱ tsoti nga fákao chjota (tʼexkiai El Cantar de los Cantares 4:7, 11). * Kuinga i̱ kitsosíni: “Je ndsoʼbai, ji tsoti, ñaki títin joma je ntsjén. Ntsjén kao ndáchiki tjín ya ngi nijain”. Ngixko̱n ti jebi, je én xi nchja̱ tsoti ñaki nʼio nda joni tsa ndáchiki kʼoa ñaki nʼio xi joni tsa ntsjén xi nʼio nda. Kʼoa i kitsosa je ti: “Nʼio naskánatisui, ji xi tsjoake̱le, kʼoa alijme xi tísíjndíli”. Je én jebi kui xi bakó nga ti jebi kʼoati nʼio nda kisasenle jokjoan tsoti jebi, ali tsa tokuijin kini josʼin matsen xi tosonngʼale.

Xi jechixan koaan koakole kjoatsjoacha xínkjín josʼin fákao xínkjín kao jmeni xi sʼín

9. 1) Jósʼin bakó xi jechixan nga tsjoake kjoaixi xínkjín. 2) Ánni nga nʼio machjénsíni nga koakole kjoatsjoacha xínkjín xi jechixan.

9 Je chjotale Cristo xi jechixan, alikui kʼoasʼin bekon je kjoabixan joni tsa jngo kjoa xi tokasʼendajin. Ñaki tsjoake kjoaixiní xínkjín kʼoa bakoní nga tsjoake xínkjín. Tonga jósʼin bakó. Nkjín koya kjoatsjoacha xi bakóle xínkjín. Jngo koya kui kjoatsjoacha xi síkʼaxki̱ ya Biblia, xi bakolee ngatsʼi chjota (1 Juan 4:8). Ijngosa kjoatsjoacha xi bakó kuiní xi bakolee je familianá. Kʼoati tíjna je kjoatsjoacha xi bakolee je miyoná (Juan 11:3). Kʼoa je kjoatsjoacha xi tofetʼani, kuiní je xi bakóle xínkjín jngo chjoón jngo xʼin (Proverbios 5:15-20). Xi jechixan tjínnele nga koakole xínkjín nga ño kjoatsjoacha jebi ninga tsín ale. Ánni. Kuinga ngisa jtín sʼin batio je chjoón kao je xʼin nga bakóle kjoatsjoacha xínkjín kʼoa nga naskátso én xi fákao xínkjín. Kui xi binyakao nga ndasʼin batiokao xínkjín. Tjínkʼa naxinandá jñani je xijchá bʼéndajin ʼyani xi bixankao je xtile. Kʼoa je xʼin kao je chjoón kʼiaa saʼnda bexkon xínkjín nga jekabixan, kuinga machjénsíni nga koakole kjoatsjoacha xínkjín. Kʼoasʼin ngisa nʼiosa koa̱ntsjoake xínkjín kʼoa nʼio sʼe̱jna kjoabixanle.

10. Jósasʼin binyakao xi jechixan nga bakóle kjoatsjoacha xínkjín.

10 Kʼianga bakó kjitʼale kjoatsjoacha xínkjín xi jechixan, ijngosa koya josʼin binyakao je kjoabixanle. Je El Cantar de los Cantares kʼoatso nga je Salomón kitsjoatʼale oro kao plata tsoti sulamita. Xi ijngosani, kʼoakitsole nga naskásʼin matsen, nga ya mangóson “joni kʼianga kjijngo je sá, xi ñaki matsen tsjetsje joni tsa lʼíle tsʼuí” (El Cantar de los Cantares 1:9-11; 6:10). Tonga tsoti jebi je tsjoake jngo ti xi cho̱ntje koʼnda. Jméni xi tsakasenkao tsoti jebi nga kixi kitʼale je ti xi fákao ninga tsín ya tíjna (tʼexkiai El Cantar de los Cantares 1:2, 3). * Kui kisikjaʼaitsjen jonaskánatso én tsakjákao ti jebi. Xi kao tsoti je én xi tsakjákao “ngisa nda tikʼoajinni je bino”. Kʼoa nga tsín ya tíjnakao, kʼianga kui kisikjaʼaitsjen én jebi ñaki nda tsakʼé kon joni tsa siti̱ tíxijtenson je jko̱ (Salmo 23:5; 104:15). Jméni xi bakóyale choa̱ jebi xi jechixan. Tsakui sikjaʼaitsjen je kjoatsjoacha xi bakóle xínkjín kui xi kuinyakao nga tsín yátsʼi̱n kuinyale xínkjín kʼianga tsín ya tjíokao xínkjín. Kʼiatsa kjitʼa koakole kjoatsjoacha xínkjín nʼio sʼe̱jna kjoabixanle.

CHÓYAKAOLAI SAʼNDA NGA KOA̱NSJAILI XI NDA SʼÍN

11. Jméni xi bakóyaná jokitsole yánchjín xi ya tjío ya jña batéxoma je rey je tsoti sulamita.

11 Je xi mele kuixan kʼiani nʼio tse xi bakóyale jmeni xi kisʼin je tsoti xi síkʼaxki̱ je El Cantar de los Cantares. Tsoti jebi alikui koantsjoake je Salomón. Ñaki kixi koan kʼoa i kitsole je yánchjín xi ya tjío ya jña batéxoma je rey Salomón: “Tsín an si nikaonáo nga je katamatsjoake̱ saʼnda nga an xi koa̱nmena” (El Cantar de los Cantares 2:7; 3:5). Jméni xi bakóyaná én jebi. Kuinga tsín ndatjín nga toʼya chjota kuixankoaa. Tongisa ndatjín nga chóyakaola kʼoa kʼia saʼnda kuixaan nga so̱koná je chjota xi ñaki tsjoacha koaan.

Tongisa ndatjín nga chóyakaola kʼoa kʼia saʼnda kuixaan nga so̱koná je chjota xi ñaki tsjoacha koaan

12. Ánni nga kʼoasikji koantsjoakesíni tsoti jebi je ti xi cho̱ntje koʼnda.

12 Ánni nga kʼoasikji koantsjoakesíni tsoti jebi je ti xi cho̱ntje koʼnda. Nʼio naskánakisʼe joni tsa “jngo gacela”, je ntsja ñaki nʼio taja kjoan joni “cilindro xi tsʼe oro”. Kʼoa je ngʼasole yaa koanngóson “pilar xi lao̱chikon koanndani”. Tonga ti jebi ali tsa to tajajin koan kʼoa tsa to naskánakisʼe. Je tsoti tsabe nga tsjoake je Jeobá kʼoa nga nʼio nda sʼín. Kuinga kʼoasʼin kisingósonkaosíni “joni tsa jngo yámanzana xi séjnajin ya jñájchá” (El Cantar de los Cantares 2:3, 9; 5:14, 15).

13. Ánni nga kʼoasikji koantsjoakesíni ti jebi je tsoti sulamita.

13 Je tsoti sulamita kʼoati nʼio naskánakisʼe. Saʼnda koantsjoake je rey Salomón ninga jejankan mani yánchjín xi chixankao kʼoa ñokan mani xi to tsakatiokao kʼoa toxkia nkjín mani xtiyánchjín xi tsakjákao. Je ti xi tsakjákao tsoti sulamita a tokui kini josʼin matsen. Majain. Tsoti jebi kʼoati tsjoake koan je Jeobá kʼoa nʼio nda kisʼin. Tobʼelañá, nʼio nangitokon koan. Kʼoasʼin tsabekon yaole joni “jngo naxó azafrán”. Tonga je ti xi fákao kʼoasʼin tsabekon “joni tsa jngo naxó lirio xi kjijin naʼyá” (El Cantar de los Cantares 2:1, 2; 6:8).

14. Jmé xi bakóyale je choa̱le je ti xi cho̱ntje kiskoʼnda kao je tsoti sulamita je xi mele kuixan.

14 Je Jeobá kui xi mele nga toje katabixankao je choʼndale je xi tongóson sʼin makjainle (1 Corintios 7:39). Kui xi tsonile én jebi nga toje xi koa̱n kuixankao xínkjín xi testigole Jeobá ma xi jekiskanisʼenngindá yaole. Ánni nga nʼio chjísínile jebi. Kuinga kjoa kjoaʼatojin nga jekabixan. Kʼiatsa nda tjío ngixko̱n je Jeobá kʼoati ndasʼin kʼoéjna kjoabixanle. Kʼiatsa ji xi meli kuixain nichxin xi nroaján, tʼintjenngi choa̱le je ti xi cho̱ntje kiskoʼnda kao je tsoti sulamita. Je tjasjai je chjota xi nda sʼín kʼoa xi ñaki tsjoake je Jeobá.

Alikui ndatjín tsa je kuitómjekoaa kʼoa tsa je kuixankoaa jngo xi kje kanísʼenngindájin yaole (Chótsenlai párrafo 14)

KUI KATAMANGÓSON “ʼNDE XI TÍCHJOANʼIO JÑANI KJI NAXÓ”

15. Jméni xi bakóyale je xi tosʼa tjíotsomakao xínkjín je choa̱le tsoti sulamita.

15 (Tʼexkiai El Cantar de los Cantares 4:12.) * Je ti xi cho̱ntje koʼnda kʼoakitso nga kui mangóson tsoti jebi “jngo ʼnde xi tíchjoanʼio jñani kji naxó” jñani nga tsín toʼya xi tiʼndele nga kjoaʼasʼen. Ánni. Kuinga toje ti jebi matsjoake. Kʼianga je kuixankao ti xi cho̱ntje koʼnda, kixi koan kʼoa alikui kuenta kisʼin je Salomón. Tsoti jebi kui koanngóson jngo “xjáo”, alikui kui koanngóson jngo xo̱ntjoa xi sasa tjoxʼáni (El Cantar de los Cantares 8:8-10). Tikʼoasʼinni, je xi jetjíobʼéndajin nga kuixankao xínkjín machjénní nga kixi koa̱nle xínkjín nga jngó jngó. Alikui koa̱n nga kjaʼaí xi koa̱nndosinle.

16. Jméni choa̱ xi síkʼéjnale je xi tosʼa tjíotsomakao xínkjín jmeni xi tso El Cantar de los Cantares.

16 Je ti xi fákao kʼoakitsole je tsoti sulamita nga katafikʼetsoma ngotjo, tonga je ndsʼe̱ alikui kitsjoaʼndele. Kʼoakitsole nga katafisíxá ya jña kjintjele xka̱totsee. Ali tsakuijin kʼoakisʼinni xtindsʼe̱ tsakui nga jme xi sʼin. Tsakui kisikjaʼaitsjen nga kjoachajngi sʼin. Je xi koanmele kuinga sikuinda je ndichja nga tsín tsakui ska̱jin jmeni xi chʼaotjín (El Cantar de los Cantares 1:6; 2:10-15). Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, je xi tosʼa fákao xínkjín machjénní nga ñaki tsje koaikao yaole. Jméni xi koa̱n sʼin. Tjínnele koatechjoale yaole tojmeni xi tsín kixi tíjna ánni nga tsín kjoaʼatonesíni kjoatéxomale Jeobá. Machjénní nga kjaoyani jmeni xi tsín koa̱n kʼoasʼin. Alikui koa̱n nga toje koatiokao xínkjín ya jñani nga tsín ʼya chjota tjín. Kʼoa ñaki tsje katafikao yaole nga jngó jngó josʼin koakongáñále xínkjín nga tsjoake xínkjín.

17, 18. Jósʼin kabasenkaoli nga kachotʼayajiaan El Cantar de los Cantares.

17 Je Jeobá kui xi mele nga tsjoake katama xínkjín jngo chjoón jngo xʼin kʼoa nga tondiaa katabatiokao xínkjín. Xá tsjoakeni xínkjín nga tosʼa tjíobixan. Tonga nga tosi tonda tsjoake koa̱n xínkjín nga jekoai nichxin, machjénní nga tsín sichangi je kjoatsjoacha xi tjínle nga jngó jngó. Tsa kʼoasʼin, je kjoatsjoachale kʼoasʼin koa̱nngóson joni tsa jngo lʼí xi tsín fitsʼao (Marcos 10:6-9).

18 Kʼiatsa meli kuixain, je tjasjai jngo chjota xi ñaki tsjoacha koa̱n kjoaixi. Kʼianga jekoa̱nsjaili chjota jebi, tʼenelao yaono nga tsín katachangi kjoatsjoacha xi tjínno. Tojosʼin kaʼyaa El Cantar de los Cantares, tjínní xi kjoatsjoacha ʼmile kʼoa koaan koakolee xíngiaa tokʼia saʼndani. Kjoatsjoacha jebi kuiní “je lʼíle Jah” (El Cantar de los Cantares 8:6).

^ párr. 2 Chótʼajin je rebista La Atalaya xi tsʼe 15 de enero de 2007, pájina 31.

^ párr. 3 El Cantar de los Cantares 8:6: “Ya tajnanenái ni̱ma̱li joni jngo seyo, joni jngo seyo ya xjali, nga̱ je kjoatsjoacha kʼoati kji taja joni tsa je kjoabiya, kʼoa jmeni xi síjé kjoatsjoacha kʼoati kji nʼio síjé joni tsa je Tsjó. Je lʼíle ñaki tíbʼájnga̱ní, je lʼíle Jah”.

^ párr. 6 Chótʼajin je rekuadro xi faʼaitʼa je libro Perspicacia para comprender las Escrituras, volumen 1, pájina 421 ya jñani “Puntos sobresalientes del Cantar de los Cantares” tso.

^ párr. 7 El Cantar de los Cantares 5:12: “Je xko̱n ñaki kʼoakjoan joni tsa nisechxoa xi tjío jñani tífaʼa xo̱ngánandá, ndáchiki tjíobangoyani, yaa tjíondai jña nya nandá”.

^ párr. 8 El Cantar de los Cantares 4:7, 11: “Nʼio naskánatisui, ji xi tsjoake̱le, kʼoa alijme xi tísíjndíli. Je ndsoʼbai, ji tsoti, ñaki títin joma je ntsjén. Ntsjén kao ndáchiki tjín ya ngi nijain, kʼoa jonaskánje̱ je najñoli kui mangóson jonaskánje̱ je Líbano”.

^ párr. 10 El Cantar de los Cantares 1:2, 3: “Je katabʼéndsoʼana kao je tsʼoa, nga̱ je kjoatsjoacha xi bakonái ngisa nda tikʼoajinni je bino. Naskánje̱ je siti̱li. Je jaʼaínli kʼoasʼin mangóson joni siti̱ xi tíxijten xi naskánje̱. Kʼoa kuinga tsjoakenili je yánchjínxo̱ngó”.

^ párr. 15 El Cantar de los Cantares 4:12: “Je tichja, je tsoti xi fakoa, kui mangóson jngo ʼnde xi tíchjoanʼio jñani kji naxó, jngo ʼnde xi tíchjoanʼio jñani kji naxó, jngo na̱ndá xi tíchjoandaile”.